Vijf vrouwen halen Till Meyer uit Westberlijnse gevangenis
11
Restant Griekse
tanker wordt
opgeblazen
FRANSE MILITAIREN VERLATEN KOLWEZI
Zwitsers tegen
autoloze zondag
Weer aanslagen in
Noord-Ierland
EI Fatach stopt
infiltraties
I
t
s
1
Lijk Nederlander
in bos gevonden
w
tg
V
91
t
fff*
Para’s op weg naar Loeboembasji
o*
LITERAIR DINER
TAUGHT
KOEIEN OF KIPPEN
ft i
M
2
3
BINNEN- EN BUITENLAND
MAANDAG 29
M E I
19 7 8
door Nico Scheepmaker
Na bekentenis Oostenrijker
Risico voor Nederland
Perscampagne
iten
teen
■tser
iken
iden
i (2)
t Enu-
liep in
nken.
iden
(Van onze redactie buitenland)
BONN. De ontsnapping za
terdagochtend van de 34-jarige
extremist Till Meyer uit de
Moabit-gevangenis in West-
Berlijn heeft mogelijk politieke
gevolgen. De Berlijnse CDU en de
voorzitter van de CSU-fractie’in
de Bondsdag, Friedrich Zimmer
mann, hebben het aftreden van de
verantwoordelijke senatoren Ul
rich (SPD, Binnenlandse Zaken)
en Klug (FDP, justitie) geëist.
Zimmermann is ook van mening
dat de regerende burgemeester
Stobbe (SPD) moet vertrekken.
De ontsnapping van Meyer noemt
hij „een schandaal zonder weer
ga”.
-
X f
A T
Archieffoto van Till Meyer
In de koperstad Kolwezi hebben militai
ren en burgers de lijken geborgen van in
totaal 262 personen, die tijdens de recente
gevechten in de stad en omgeving zijn
omgekomen, zo is door functionarissen
van het Rode Kruis bekendgemaakt.
Volgens hen waren onder de slachtof
fers 95 blanken, 56 Zaïrese militairen en
111 andere zwarten. Overigens blijven de
cijfers over het juiste aantal doden nog
onzeker.
Zaterdag is in Kolwezi weer een begin
gemaakt met de werkzaamheden in de
koper-, kobalt- en zinkmijnen. De mijnen
werken echter op nog maar dertig procent
van hun capaciteit.
Naar uit Sjaba verder is vernomen zou
president Moboetoe van Zaïre de blanke
ingenieurs en technici niet uit de mijn
streek willen laten vertrekken om te voor
komen dat de mijnen toch weer zouden
komen stil te liggen. Wel zouden vrouwen
en kinderen uit het gebied geëvacueerd
kunnen worden.
Het Amerikaanse tijdschrift „News
week” meldt deze week dat volgens twee
gevangen genomen opstandelingen twee
Cubaanse adviseurs de rebeUen, die Sjaba
binnenvielen, vergezeld hebben toen dezen
hun bases in Angola verheten. Volgens het
blad zeiden de gevangenen dat de twee
Cubanen en zes Portugese marxisten in
het vrachtwagenkonvooi hadden gezeten
toen dit op 2 mei de bases verbet. Daarna
zijn de Cubanen niet meer gezien. Volgens
de gevangenen zijn 2000 rebellen naar Kol
wezi gezonden en 1500 anderen naar ande
re bestemmingen. Elk peloton van 50 op
standelingen werd begeleid door „politie
ke commissarissen”, van wie sommigen op
Cuba of in Oost-Duitsland waren opgeleid,
aldus de gevangenen.
In de Sovjet-Unie is een perscampagne
begonnen, waarin het westerse optreden
in Sjaba wordt veroordeeld. Volgens de
Russische pers hebben de Belgen en Fran
sen de evacuatie van honderden Europea
nen gebruikt om de westerse economische
en militaire invloed in Zaïre uit te brei
den.
ijke
scht
nen
;de-
eun
t de
rus
der
Nij-
js is
iste-
rein
n in
sko-
trige
i om.
is hij
arbij
Hal
to in
n de
het
was
rotes-
i aan
lallen
s, dat
ische
Hotte
vordt
it het
haar
twee-
ft za-
gani-
thris-
i ont-
et de
De actie werd ondernomen een dag na
dat een feestweek in Londonderry was
begonnen tot verbetering van de betrek
kingen tussen de protestantse meerder
heid en de rooms-katholieke minderheid.
De autoriteiten hadden juist vorige week
besloten het centrum van Londonderry
weer voor verkeer open te stellen, omdat
het de laatste tijd zo rustig was geweest in
de stad.
In de hoofdstad Belfast werd een machi
nefabriek door een bomaanslag bescha
digd. Zaterdag was in het graafschap
Zuid-Armagh een aanslag gepleegd op de
spoorbaan. Het verboden Ierse republi
keinse leger (IRA) zei later verantwoorde
lijk te zijn voor deze actie.
Bij geen van de aanslagen is iemand
gewond.
In het wrak bevinden zich nog enkele
duizenden tonnen olie, die opnieuw de
Britse stranden kunnen vervuilen. Het is
niet uitgesloten dat ook de kusten van het
vasteland, met name de Nederlandse kust,
van de olie te lijden krijgen, aldus de
Britse onderminister van handel, Clinton
Davis.
De afgelopen drie weken zijn tevergeefs
verscheidene methoden beproefd om het
wrak leeg te pompen. De Eleni V scheurde
in tweeën na een aanvaring met een Fran
se vrachtboot.
De explosie moet de olie in kleine deel
tjes verspreiden, waarna het bestrijden
van de olievlekken gemakkelijker zou
moeten zijn.
LONDEN (AFP). De Britse regering
heeft zaterdag besloten het wrak van de
Griekse tanker Eleni V, voor de kust van
Norfolk, op te blazen, zo is in Londen
vernomen.
Zondagmiddag stond vast dat 13 van de
25 kantons en halve kantons zich uitge
sproken hebben tegen invoering van deze
autoloze zondag. Dit betekent dat dit voor
stel van de groepen die strijden voor het
behoud van het milieu automatisch is ver
worpen. Bij de volksstemming ging het
ook nog om andere punten, namelijk de
verhoging van de broodprijs, een nieuwe
abortuswet, meer steun voor de universi-
teiten en de invoering van de zomertijd.
Till Meyer staat als lid van de Beweging
van de Tweede Juni, samen met vijf ande
ren, sinds 11 april terecht wegens de
Hiervan werd alleen de verhoging van
dg broodprijs aangenomen.
moord op rechtbankpresident Günter von
Drenkmann, de ontvoering van de Berlijn-
se CDU-politicus Lorenz en verscheidene
bankovervallen. Meyer was al eens eerder
uit een gevangenis ontsnapt, waar hij zat
wegens poging tot moord op een politie
agent.
Deze keer werd hij bevrijd door vijf
vrouwen.
Zaterdagochtend melden zich twee van
de vijf vrouwen bij de gevangenispoort
met identiteitsbewijzen van advocaten, en
CAIRO (Reuter). De Egyptische au
toriteiten zijn gisteren een grootscheep
se actie begonnen tegen communisten en
andere tegenstanders van het beleid van
president Sadat. Volgens de socialisti
sche procureur-generaal Anwar Habib
worden 150 verdachte personen onder
zocht. Onder hen bevinden zich 26 jour
nalisten die artikelen naar het buiten
land zouden hebben gestuurd, die „las
terlijk zijn voor Egypte en een bedrei
ging voor de veiligheid van het thuis
front”.
verzochten toegang tot hun cliënten. De
identiteitsbewijzen stonden, zo bleek later,
op naam van twee Westberlijnse advoca
ten die in 1976 tot de balie zijn toegelaten,
maar nooit bij terroristenprocessen be
trokken zijn geweest. De vrouwen werden
toegelaten tot het vertrek waar de advoca
ten met hun cliënten kunnen spreken. Op
dat ogenblik waren Meyer en Vogel daar
in gesprek met hun vertrouwensadvoca-
ten.
Eenmaal binnen trokken de vrouwen
Behalve de genoemde 26 journalisten
staan er nog 34 andere journalisten, teke
naars, kunstenaars en acteurs die in het
buitenland te reizen. Eén van hen is Mo
hammed Heykal, die hoofdredacteur van
het invloedrijke dagblad Al Achram was
totdat hij in 1974 bij Sadat in ongenade
viel. Heykal staat kritisch tegenover zo
wel Sadats binnenlands beleid als diens
vredesinitiatief ten aanzien van Israel.
Heykal verklaarde tegenover het persbu
reau Reuter het reisverbod niet te begrij
pen. „Ik verschil met president Sadat
van mening over de wijze waarop er
vrede in het Midden-Oosten kan worden
bereikt, maar ik dacht dat dit het recht
was van iedere burger”, aldus Heykal.
buitenland wonen, op de lijst. Daarnaast
komen er de namen op voor van 90
politieke figuren uit de tijd van Sadats
voorganger, president Nasser.
De actie maakt deel uit van een
omvangrijke campagne tegen commu
nisten en andere kritici en een verster
king van het toezicht op de pers, waaraan
de Egyptische kiezers vorige week in een
referendum met 98,29 pct. van de stem
men hun goedkeuring hebben gehecht.
De 34 verdachten die in het buitenland
verblijven, worden ook beschuldigd van
het belasteren van Egypte en het in ge
vaar brengen van de veiligheid van het
thuisfront. Zij zullen bij verstek worden
berecht, als zij niet naar hun land terug
keren.
De twee vertrouwensadvocaten, Müller-
hoff en Becker, die tijdens de actie juist
met hun cliënten in gesprek waren, zijn in
voorlopig hechtenis genomen. Ze worden
verhoord.
In het stadsgedeelte Moabit heeft de
politie een woning gevonden van waaruit
waarschijnlijk de actie is voorbereid. De
politie vermoedt dat drie van de vrouwen,
Inge Viett, Gariele Rollnick en Juliane
Plambeck zijn. Samen met Monika Berbe-
rich (inmiddels weer gearresteerd) vlucht
ten zij in juli 1976 uit de vrouwengevange
nis in de Lehrterstrasse in Berlijn. Dat was
op de „klassieke” manier gebeurd met aan
elkaar geknoopte lakens. De toenmalige
Berlijnse senator van Justitie Hermann
Orfort (FDP) was hierna afgetreden.
hun wapens. Eén van de bewakers stortte
zich op een van de vrouwen, nam haar
wapen af en sloot zich met Vogel op in een
cel, van waaruit hij alarm sloeg. De vrou
wen beschoten de cel van buiten, en over
weldigden de andere bewaker. Daarop lie
pen ze met Meyer naar de hoofdingang,
waar na het alarm een ijzeren hek was
neergelaten. Toen de vrouwen dreigden de
bewaker te doden, en hun woorden kracht
bij zetten door hem in het been te schieten,
trok het personeel het hek op. Vervolgens
vluchtten de vrouwen met Meyer in het
busje, waarin nog drie vrouwen zaten te
wachten. Het busje is later leeg terugge
vonden.
De heer Jonker, die vertegenwoordiger
was, stond donderdag aan het eind van de
middag met zijn auto geparkeerd op Val
kenhuizen toen hij door de twee Oostenrij
kers werd aangesproken. De mannen
dwongen hem het bos in te lopen. Na
ongeveer vijfhonderd meter werd hij neer
geschoten. Dit heeft de 33-jarige Oostenrij
ker zaterdag tegenover de ploitie bekend.
Hij was gearresteerd na een vuurgevecht
met de politie en de douane aan de Duits-
Oostenrijkse grens. Bij dat vuurgevecht
kwamen twee douanefunctionarissen en
zijn 27-jarige maat om het leven. Het vuur
gevecht ontstond toen het tweetal in de
auto van de heer Jonker met geweld pro
beerde de grens te passeren nadat in de
auto gesmokkelde goederen waren gevon
den. Na zijn arrestatie kwam de Oostenrij
ker met de verrassende bekentenis.
Nicolas Freeling, de detectiveschrijver
die met een Zandvoortse is getrouwd en
zijn boeken in Amsterdam situeerde, werd
door Buddingh’ in zijn inleiding gekapit
teld omdat hij, Freeling, geschreven had
dat „Nederlands een taal was om de koei
en mee naar binnen te roepen”. In zijn
speechje haakte Freeling daar op in, met
de correctie dat hij geschreven had:
„Dutch is a language for calling the chic
ken in”, maar Buddingh’ riposteerde dat
hij het net een paar dagen tevoren gelezen
had en dat er wel degelijk „koeien” stond
en niet „kippen”. (Buddingh’ leest Freeling
natuurlijk ook alleen maar als hij hem
introduceren moet). Overigens hebben bei
den op hun manier gelijk, als we althans
oud-minister Joseph Luns als taalexpert
accepteren. Vier jaar geleden zei Luns, bij
de ondertekening van de Atlantische ver
klaring in Brussel, tegen de naast hem
zittende Nixon:
Athe
•iekse
btend
s van
rijdt?
heel.
e stad
bij de
>nken.
st. De
varen,
e golf
GENEVE (REUTER, DPA). Zwitser
land krijgt geen autoloze zondag. Dit
blijkt uit de uitslag van een nationaal
referendum, dat gisteren in Zwitserland
is gehouden over diverse voorstellen,
waaronder het voorstel om het autover
keer te verbieden op elke tweede zondag
van de maand, dus op twaalf zondagen
per jaar.
R.
)A-
ran
de
i het
ngen
otor-
efrit.
Hij
taaij
verd
niet
.iiiMWmiiia
macht
over-
sinds
iv, de
ras op
haar
t met
>r. De
rngen
oor
ner
een
sse-
erd
it te
lin
ing
irdt
Vorige week kreeg ik een kaart toege
stuurd waarop gedrukt stond dat er voor
mij een plaats was gereserveerd voor het
literair diner in de Koepelzaal van het
Amsterdamse Sonestahotel: „Uw tafel-
nummer is 11: waarbij we geprobeerd heb
ben met uw persoonlijke voorkeur zo goed
mogelijk rekening te houden”.
Ik wist, om de waarheid te zeggen, niets
van dal Literair Diner (georganiseerd door
de uitgever van Penguin-books, importeur
Nilsson Lamm en Vrij Nederland) af,
maar ik was zo getroffen door de medede
ling dat bij het toewijzen van de tafel
geprobeerd was met mijn persoonlijke
voorkeur rekening te houden zonder dat
iemand mij gevraagd had wat die voor
keur was, dat ik geen moment aarzelde te
gaan. Al was het maar uit nieuwsgierig
heid om te zien of ze inderdaad mijn
persoonlijke voorkeur (aubergine gevuld
met Hollandse garnaaltjes; cóte d’agneau
met haricots verts en gepofte aardappel in
zilverfolie plus kruidenboter; crème de
vanille; espresso) juist hadden eh inge
schat.
Ik had het natuurlijk weer eens verkeerd
begrepen, het ging niet om het eten (Ar-
denner Ham met Meloen, gegrilde entreco
te met boontjes en een aardappel, coupe
Romanoff, koffie), maar om „de ontmoe
ting tussen lezers en hun favoriete schrij
vers”. In de Koepelzaal was een tiental
ronde tafels met steeds tien literaire fijn
proevers opgesteld en aan vier van die
tafels zat een Engelse, literaire eregast:
Edna O’Brien, Patricia Highsmith, Nicolas
Freeling en Kay Webb, de laatste als ver
vangster van Roald Dahl, die met rug
klachten in het ziekenhuis lag. Kay Webb
zat aan mijn tafel, nr. 11. Een kordate,
ongeveer 55-jarige dame, ex-echtgenote
van de tekenaar Ronald Searle en directri
ce van de Puffin-reeks, de befaamde kin
derboekenserie van Penguin, reden waar
om zij gekarakteriseerd werd als „de
machtigste vrouw van Engeland”, omdat
zij als geen ander de Engelse kinderen tot
lezen, en tot plezier in het lezen heeft
aangespoord.
We zaten nog niet of ze begon aan een
rondvraag langs haar tafelgenoten: wie we
waren, wat we deden? Rechts naast me
bleken een leraar, een lerares en een leraar
te zitten, dus toen ik aan de beurt was,
vroeg ze of ik ook „a teacher” was? Met die
onuitroeibare en verderfelijke drang om
overal een geestig maar onrechtstreeks
antwoord op te geven zei ik: „No, but I
have been teached”, waarop iedereen in
een hartelijk gelach uitbarstte en om strijd
„taught!” riep. Dat waren dus mijn „fa
mous first words” aan dit Literaire Diner.
<M0OC4ps
„Van alle diergeluiden lijkt het Neder
lands nog het meest op een taal, en dan nog
vind ik dat niet aardig tegenover de diren”.
Het zijn trouwens niet alleen onze schrape
rige g’s die buitenlanders en Lunzen aan
dieren doen denken (gak-gak), maar ook
onze toonloze lettergepen. Prof. Krul heeft
eens gezegd, dat alleen de Nederlandse
rijkaard over een taal beschikt waarin hij
kan zeggen:
„Na m’n dood balseme ze me”.
trijfël
De gang van zaken bij het diner week af
van wat ik me er tevoren van had voorge
steld. Ik had gedacht dat ik tussen Roald
Dahl en Edna O’Brien in zou zitten, en dat
ik dan nog wekenlang nachtmerries zou
hebben waarin ik „teached” in plaats van
„taught” en „dreamed” in plaats van
„dreamt” zei. Of anders dat er elke vijf
minuten een gong zou worden geluid,
waarna iedereen behalve de eregasten op
zou staan en één plaats zou opschuiven,
om zo steeds dichter bij de ene schrijfster,
en steeds verder af van de andere schrij
ver te geraken, maar in de praktijk kwam
het er op neer dat alleen de eregasten om
de beurt even opstonden, om iets zinnigs te
zeggen nadat Cees Buddingh’ hen even
had ingeleid. Buddingh’ vertelde de Pen-
guin-anekdote van het jongetje dat een
Penguin-book naar de bibliotheek terug
bracht en op de vraag of hij er van genoten
had in het wilde weg antwoordde: „Ja nou,
ik weet nu meer van pinguïns af dan ik ooit
had willen wetenl”
De Franse para’s, leden van het vreem
delingenlegioen, die zich uit Kolwezi terug
trekken hebben de weg genomen naar
Loeboembasji. Deze tocht naar Loem-
boembasji heeft volgens waarnemers
voornamelijk het psychologische doel de
Europese gemeenschap van die stad ge
rust te stellen. In Kolwezi zijn nu behalve
de kleine eenheid Fransen, Zaïrese rege
ringstroepen en enkele tientallen Marok
kaanse militairen.
Inmiddels ontbreekt van Meyer en de
vijf vrouwen die hem hielpen ontsnappen
nog elk spoor. Er is echter een speciaal
commando van 105 rechercheurs ge
vormd, dat systematisch alle tips uit de
bevolking nagaat. In Berlijn was tijdens
het weekeinde de hoogste alarmfase van
kracht.
KOLWEZI/KINSJASA (UPI, AP, AFP, Reuter). Franse militairen, die de Zaïrese
stad Kolwezi in de provincie Sjaba op de rebellen hadden veroverd om het leven van
blanken in de stad veilig te stellen zijn in de nacht van zaterdag op zondag begonnen
zich terug te trekken. Wel is een eenheid van 150 man in de stad achtergebleven.
ARNHEM. De Arnhemse politie heeft
gisterochtend omstreeks half tien in een
stuk bos bij het parkeerterrein Valken
huizen langs de rijksweg Utrecht-Duitse
grens het stoffelijk overschot gevonden
van de 29-jarige E. Jonker uit Raalte. Hij
was donderdag als vermist opgegeven. De
heer Jonker bleek door enkele pistool
schoten om het leven te zijn gebracht. De
politie was met de zoekactie begonnen na
de bekentenis van een 33-jarige zaterdag
in Oostenrijk gearresteerde Wener dat hij
samen met een 27-jarige stadgenoot afge
lopen donderdag een Nederlander had
doodgeschoten omdat zij zijn auto nodig
hadden.
Op de lijst die is opgesteld door de
minister van Binnenlandse Zaken, de
politiegeneraal Mohammed Nabawi,
staan vijf journalisten die zaterdag een
verbod kregen opgelegd om naar het
De Moabit-gevangems in West-Berlijn waaruit Till Meyer door enkele gewapende
vrouwen werd bevrijd.
LONDONDERRY (DPA). In het
hoofdpostkantoor van Londonderry, de
op één na grootste stad van Noord-
Ierland, zijn gisteren vijf brandbommen
ontploft, waardoor postauto’s werden be
schadigd. Later werden nog zes bommen
gevonden die onschadelijk konden wor
den gemaakt.
BEIROET (Reuter). Volgens het dag
blad Al Liwa, dat nauwe betrekkingen
onderhoudt met Palestijnen, heeft El Fa
tach, de grootste Palestijnse commando-
organisatie, haar guerrillastrijders op
dracht gegeven, te stoppen met infiltra
ties door de VN-linies in Zuid-Libanon.
?rdam
i op
oof—
vijftig
e drie
ichten;
vallen-
in een'
n ver-'
krijgt mogelijk politieke gevolgen
Bevrijding Westduitse extremist
Jacht in Egypte op
tegenstanders Sadat
.««L. ft..
CENTRA AL AFRIK A ANS RIJK
SOEDAN
Boekavor
Kan»
ANGOLA
Een Franse soldaat houdt de wacht bij
een vrouw in Kolwezi terwijl anderen het
huis doorzoeken naar eventuele rebellen.
Het Russische persbureau Tass alsmede
het partijblad „Pravda” ontkennen dat de
opstandelingen door Cubanen zouden zijn
opgeleid en dat zij gebruik hebben ge
maakt van Russische wapens. „De militai
re interventie van de NAVO in Zaïre doet
denken aan de zwartste tijden van de
imperialistische overheersing van de we
reld, toen de zogenoemde „kanonneer-
bootdiplomatie” schering en inslag was”,
aldus Tass.
>Mbandaka*
- Boende r
Loeboedi
iMLikasil
T Dw!
1=
A Goud
A Mangaan
Tin
A Zink
A Zilver
A Uranium
Palmolie
i Rubber
Spoorweg
0 km 400
GABOEN 1
Lè^andoendoe
5 Gemena .iT
i' Lisaia AKe,;X-=U 4^=—*»
-Boeta. .Moengöe'e,
GomaL/T fz
JEROENDI
