Solidariteit met de niet-werkenden
GOEDE VERZORGING
fleer dan tienduizend
Tansen in Afrika
Verschillend inzicht
gebruik zonne-energie
Boeing wil
satellieten
Vastgelopen in
schoorsteen
4
)efecte computer
Hulp gevraagd
tegen sprinkhanen
„dramatisch”
ILITAIRE STEUN IN TAL VAN LANDEN
I
4
RK
11
19 7 8
INS DAG 6 JUNI
BINHEN- EN BUITENLAND
t 1
(Van een medewerker)
Rond de salarissen van de amb-
naren is de laatste maanden
>er heel wat te doen. Sinds mi
ster-president Van Agt op een
)A-bijeenkomst in Harderwijk
>eft gezegd dat de ambtenaar bij
komende bezuinigingen een
anmerkelijke bijdrage” moet
veren, zijn de protesten van de
nbtenarenbonden los gekomen.
Die protesten zijn soms fel.
aar is alle gekrakeel op voor-
nd (er staat immers nog niets
ist omtrent bezuinigingen op
lorzieningen voor ambtenaren)
ik terecht? Voor wat betreft een
entueel dreigend ingrijpen van
overheid in de zuivere rechts-
sitie van de ambtenaren wel.
aar buiten de zaken die de
chtspositie bepalen, geniet de
nbtenaar allerlei financiële
lordeeltjes, waarover gepraat
oet kunnen worden in het kader
n de ophanden zijnde bezuini-
igsoperatie. In die financiële
ordeeltjes moet de „aanmerke-
ke bijdrage” namelijk te vinden
n waar Van Agt op doelde.
I
K
Ambtenaar zou best wat
kunnen inleveren
LONDEN (Reuter). Het overheid-
apparaat is zo afhankelijk geworden
an computers dat een technisch man-
ement of een stakingsactie van com-
uteroperators „dramatische risico’s”
ou opleveren voor essentiële over
heidsdiensten in Groot-Brittannië.
Volgens het rapport moeten plannen
'’orden opgesteld om aan een dergelij-
!e noodsituatie het hoofd te bieden. Zo
ijn dure regelingen voor reserveperso-
'eel nodig voor het geval van een sta
ging van computerpersoneel, dat be-
chikt over een machtspositie die in
Sen enkele verhouding tot hun aantal
teat. Van de 740.000 mensen in Britse
•verheidsdienst buiten de industriële
ector zijn er 14.032 ingeschakeld bij
le bediening van computers.
Dit staat in een officieel rapport dat
an de Britse regering is uitgebracht.
Ethiopië is tot nu toe het ergst getroffen
land, maar Keniaanse functionarissen
hebben onlangs meegedeeld dat de eerste
zwermen in het noorden van het land zijn
waargenomen.
De sprinkhanen werden een maand gele
den voor het eerst gesignaleerd in Ethiopië
en in het naburige Somalië. De sprinkha
nen brengen in het hele gebied ernstige
schade toe aan de oogsten.
NAIROBI (AP). Oostafrikaanse lan
den hebben om internationale bijstand
gevraagd voor het bestrijden van de erg
ste sprinkhanenplaag sinds 10 jaar. De
insecten komen uit het gebied bij de Rode
Zee.
’arijs betreurt wat het ziet als „de onverschilligheid van de Verenigde Staten
enover de gebeurtenissen in Afrika”. „Van Ethiopië in het oosten, via Tsjaad en Niger
ir Mauretanië en Marokko in het westen van dit continent hebben de Verenigde
ten de Sovjet-Unie praktisch carte blanche gegeven”, zo merkte een Franse functio-
'is op.
1 Djibouti staat een Frans militair contingent van 4600 man en in de Rode Zee en de
lische Oceaan ligt een eskader Franse oorlogsschepen.
'sjaad heeft ongeveer 1600 Franse soldaten en militaire adviseurs, alsmede enkele
'tellen straaljagers binnen zijn grenzen. Op het Franse steunpunt bij Dakar, in
legal, zijn ongeveer 1100 Franse militairen gelegerd. In Libanon tenslotte maakt een
'tingent van 1300 Franse blauwhelmen deel uit van het VN-vredesleger in het zuiden
1 dat land.
Lchter deze nieuwe politiek van Frankrijk zit volgens regeringsfunctionarissen de
reiende bezorgdheid om de steeds groter wordende invloed van Moskou in Afrika,
ar bijvoorbeeld Russische militaire adviseurs en Cubaanse militairen de regering van
liopië assisteren bij haar strijd tegen afscheidingsbewegingen.
De laatstgenoemde optie is onlangs naar
voren gebracht in de Verenigde Staten. De
Amerikaanse vliegtuigfabriek Boeing leg
de de regering daar een ontwerp voor voor
de bouw van kolossale satellieten. Deze
zijn in de plannen overdekt met zonnecel
len die de zonne-energie in de vorm van
microgolven naar de aarde zenden. Deze
worden daar opgevangen door grote an
tennes en vervolgens omgezet in elektrici
teit. Boeing had uitgerekend dat een der
gelijke satelliet, met een omvang van 29 bij
6,5 kilometer, een miljoen Amerikaanse
woningen van stroom zou kunnen voor
zien. Volgens het plan van de fabriek wor
den de satellieten in de ruimte geconstru
eerd in fabrieken die in een lage baan om
de aarde cirkelen. In het bedrijf zouden
500 mensen werken.
Het idee van Boeing werd enkele dagen
later ondersteund door Peter Glaser, de
vice-president van het technisch adviesbu
reau Arthur D. Little inc. Glaser stelde
voor dat de iternationale gemeenschap
vanaf nu tot aan het jaar 2025 112 satellie
ten bouwt voor de energievoorziening met
behulp van de zon. Een dergelijke keten
van ruimtevaartuigen zou kunnen voor
zien in 35 percent van de aardse energiebe
hoefte. De doorsnede van de antenne die
op aarde de microgolven opvangt, schatte
Glaser op 11 kilometer. Overigens zou zo’n
antenne zodanig gebouwd worden dat het
mogelijk is het land eronder alsweide voor
vee te gebruiken. Zowel Boeing als Glaser
stelde met klem dat het project econo
misch haalbaar wordt geacht en zelfs na
verloop van tijd goedkopere stroom zal
leveren dan de conventionele centrales.
Ook anderen zien veel in grootschalig
gebruik van de zon. Zo dienden drie ge
leerden van de universiteit van het Ameri-
Wat zijn nu de financiële voordelen van
de ambtenaren, die buiten de rechtspositie
Iedere niet-ambtenaar die wordt getrof
fen door werkloosheid en dat zijn er de
laatste jaren steeds meer krijgt ingevol
ge de Werkloosheidswet een half jaar 80
percent van zijn laatst genoten salaris (met
als bepaling dat de uitkering is gebonden
aan een maximum dagloon van ƒ215,21).
Na dat half jaar krijgt de werkloze ander
half jaar een uitkering van 70 percent in
het kader van de Wet Werkloosheidsvoor
ziening (WWV). Daarna rest hem de bij
standsuitkering, die niet hoger is dan het
minimumloon, waaraan deze uitkering ge
koppeld is.
In het
wassenbeelden
museum de Stars
Hall of Fame in
het Amerikaanse
Orlando, wordt
het hoofd van de
acteur Yul
Brunner
regelmatig
liefdevol
afgestofd.
Voor een kleinschalige aanpak in de
geïndustrialiseerde landen is het zaak, veel
meer dan bij de grote zienswijze, om er nu
al rekening mee te houden, onder meer bij
de nieuwbouw. Zo zal zodanig moeten
worden gebouwd dat de daken van de
woningen het meeste profijt trekken van
het zonlicht. Een hoge flat die omliggende
gebouwen een groot deel van de dag in de
schaduw zet is uit den boze. Overigens is
men al zo ver dat niet meer ontsierende
zonne-collectoren op de daken hoeven te
worden geplaatst maar dat de collectoren
zijn vervat in dakpannen.
Ook in de geïndustrialiseerde landen
zijn al stemmen opgedaan om zonne-
energie kleinschalig te gebruiken. Gedacht
wordt daarbij aan blokken woningen die
een eigen installatie hebben. Veelal willen
de voorstanders van deze methode toe
naar een volledige zelfstandigheid op ener
giegebied, ook waar het de verwarming
aangaat. Hierbij wordt dan ook gesproken
over blokverwarming en dergelijke. Een
argument dat de voorstanders hiervan
aanvoeren is het onafhankelijk zijn van
grote maatschappijen. Een tweede argu
ment is dat op deze wijze het uitvallen van
de stroomtoevoer niet meteen een hele
stad in het duister zet, wat vorig jaar nog
gebeurde in New York.
nis ervoor in veel ontwikkelingslanden al
ruimschoots voorhanden. Een groot voor
deel is dat de meeste ontwikkelingslanden
in een warmere streek liggen met jaarlijks
veel zon.
LOS ANGELES (Reuter). De Ame
rikaanse mevrouw Dean Moordignian
werd wakker van hulpkreten in het
Spaans die uit haar schoorsteen kwa
men.
De politie en brandweer die zij alar
meerde, troffen de 20-jarige Guillermo
Lopez muurvast in de schoorsteenpijp
aan. Zij goten eerst een glibberige sub
stantie over de gemankeerde zwarte
piet uit om te proberen hem los te
trekken, maar tevergeefs.
Lopez werd twee uur later bevrijd uit
een met hamers gesloopte schoorsteen.
Hij is meegenomen op verdenking van
poging tot inbraak. Mevrouw Moordig
nian mist niets, behalve dan haar
schoorsteen.
Op dezelfde conferentie werden ook
ideeën naar voren gebracht die een ge
bruik van de zon op veel kleinere schaal
beogen. Het gebruik hiervan was veelal
toegespitst op het platteland van de ont
wikkelingslanden. De Indiase geleerde H.
N. Sharan voorspelde dat binnen 10 jaar
kleine elektriciteitseenheden, die tussen de
van het salaris afstaan. En de rechten
(uitkeringen) zijn alweer in het voordeel
van de ambtenaar. Voor hem wordt de
AOW- of AWW-uitkering namelijk inge
bouwd in zijn welvaartsvaste pensioenuit
kering. Twee percent voor ieder jaar dat
hij in overheidsdienst heeft gewerkt. Bij
een dienstverband van 40 jaar de meeste
ambtenaren halen dat betekent dat 80
percent. De overige 20 percent aan pensi
oenrechten krijgt de ambtenaar uit het
Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds,
waarvoor hij premie betaalt. Heeft hij zo al
100 percent aan pensioen opgebouwd, dat
bedrag wordt nog eens aangevuld met de
resterende 20 percent van de AOW- of
AWW-uitkering. Sinds een aantal jaren
moet hij voor dat voordeel iets afstaan aan
loonbelasting. De ambtenaar valt daarom
onder een ander loonbelastingtarief dan
alle andere werknemers.
De premie die de ambtenaar betaalt
voor zijn waarde- en welvaartsvaste pensi
oen, is 11,7 percent van zijn maandsalaris.
Dat wordt voor de premieberekening ech
ter eerst verminderd met 1323. De zoge
noemde franchise. De rest van de pensi
oenpremie, te weten 10,3 percent, wordt
door de overheid betaald.
De meeste particuliere bedrijven hebben
een pensioenvoorziening waarvoor 24 per
cent aan premie moet worden opgebracht.
Een last die in de meeste bedrijven gelijke
lijk wordt verdeeld over werkgever en
werknemer. Ieder dus 12 percent. Ook
voor de werknemer geldt een bedrag aan
franchise (vrijgesteld voor het betalen van
pensioenpremie), dat ongeveer hetzelfde is
als bij ambtenaren.
De vakantie-uitkering bedraagt voor
ambtenaren en bijna alle andere werken
den in loondienst 8 percent van het jaar
salaris. De ambtenaar krijgt daar bovenop
nog eens voor elk kind, waarvoor aan
spraak bestaat op kinderbijslag, een toela
ge van 11,11 per maand. Ook een voor
deel op ieder ander.
Tot slot bestaat er voor de rijksambte-
naar nog een interimregeling ziektekosten,
volgens welke regeling jaarlijks een uitke
ring wordt betaald als tegemoetkoming in
de premie die is verschuldigd voor de
vrijwillige verzekering tegen risico’s van
ziektekosten.
Tegenover al deze voordelen voor de
ambtenaar staat slechts een uitkering in
het particuliere bedrijfsleven die de amb
tenaar niet kent. Dat is de winstuitkering,
of 13e maand of gratificatie, die in veel
bedrijven (maar zeker niet alle) bestaat.
Bovendien is dat extraatje niet overal even
hoog. Het varieert sterk.
DEN HAAG. (ANP) Op welke wijze
gaat de wereld in de toekomst gebruik
maken van het vrijwel onuitputtelijke
potentieel aan energie dat de zon ons kan
leveren? Deze vraag is de laatste maan
den interessant geworden nu op diverse
plaatsen theorieën in omloop zijn ge
bracht over de toekomstige energievoor
ziening. Sommigen spreken zich uit voor
kleinschalig gebruik, waarbij de burger
of een kleine groep burgers zelf het beheer
heeft over de energievoorziening. Ande
ren daarentegen zien meer in grootschalig
gebruik, waarbij gigantische „zonne-
energiefabrieken” de nodige elektriciteit
leveren.
Dan de Algemene Ouderdomswet
(AOW), en de Algemene Weduwen- en We
zenwet (AWW). Daarvoor betaalt de amb
tenaar zelf geen premie. De overheid doet
dat voor hem. Alle andere werknemers
moeten voor deze voorziening 12 percent
particuliere bedrijfsleven,- mag de vraag
best gesteld worden of de overheidsdiena
ren van die voordeeltjes niet wat kunnen
inleveren.
Voor een goed begrip is het nodig, duide
lijk onderscheid te blijven maken tussen
zaken die de rechtspositie van de ambte
naar bepalen en de financiële voordeeltjes
die hij geniet op de werker in het particu
liere bedrijfsleven. De franje, waarin nog
al wat wildgroei is ontstaan.
In het begin van de jaren ’60 is de finan
ciële rechtspositie van de ambtenaar pas
goed gevestigd. Daarvoor liep de over
heidsdienaar in salaris veel achter bij de
beloningen in het bedrijfsleven. De minis
ter voor ambtenarenzaken in het kabinet-
De Quay (1959-1963), mr. Edzo Toxopeus,
maakte daaraan in het begin van de jaren
’60 voorgoed een einde. Hij zorgde niet
alleen voor een forse optrekking (tot het
niveau van de salarissen buiten de ambte
lijke sector) van de amtenarensalarissen
over de gehele lijn, ook voerde hij het
„trendbeleid” in. Dat geeft de ambtenaar
de waarborg dat zijn salaris bij voortdu
ring elke salarisverhoging in het particu
liere bedrijfsleven nauwkeurig volgt.
Maar Toxopeus deed meer voor de
rechtspositie van de ambtenaar. Hij regel
de ook nog even een voorziening die de
ambtenaar een waarde- en welvaartsvast
pensioen garandeert. Met de pensioen
voorziening lopen de overheidsdienaren
sinds vele jaren voorop. Nog maar heel
weinig ondernemingen in de particuliere
sector hebben een dergelijke voorziening
voor hun personeel.
Gezegd kan dus worden dat de ambte
naar meer dan gelijkberechtigd is aan de
werkenden in het particuliere bedrijfsle
ven. Te meer daar zijn gemiddelde salaris
(zo rond de 28.000 bruto per jaar) hoger
is dan het gemiddelde dat wordt verdiend
buiten de ambtelijke sector. Minimumlo
ners vind je bij de overheid in verhouding
tot de andere salarisgroepen maar weinig.
Van alle ambtenaren (en dat zijn er bijna
700.000) heeft slechts 1,4 percent het mini
mumloon. In het particuliere bedrijfsleven
zit daarentegen 15,8 percent van alle wer
kenden op het minimumloon.
Tot zover de rechtspositie van de ambte
naren, die zonder meer goed is te noemen.
Met de ambtenarenbonden ben ik van me
ning dat die positie niet aangetast mag
worden. De ambtelijke salarissen mogen
nimmer sluitpost worden van de begro
ting. Dat zou de ambtenaar in financieel
opzicht maken tot speelbal van de over
heid. In het trendbeleid zijn de laatste
jaren echter wat onzuiverheden geslopen,
die eruit gesneden dienden te worden. Zo
is het bijvoorbeeld onjuist, dat alle ambte
naren (ook de hogere en hoogst-betaalden)
profiteren van salarisverhogingen in het
bedrijfsleven die vooral in het voordeel
zijn geweest van de laagstbetaalden. Een
voordeel waarvoor de hogere inkomens in
de particuliere sector iets hebben moeten
inleveren. Bovendien hebben de ambtena
ren vele jaren een compensatie gekregen
voor gestegen sociale premies, terwijl ze
die premies nooit hebben betaald.
ARIJS. (Reuter) Er zijn naar schatting momenteel meer dan tienduizend Franse
itairen in Afrika en het Midden-Oosten, ondanks het feit dat de laatste kolonie van
nkrijk op dat continent, Djibouti, bijna een jaar geleden zelfstandig werd.
(verleg moet mogelijk zijn, ook al uit
idariteit met de niet-werkenden. Im-
rs, hoe meer aan loonmatiging kan wor-
i gedaan, hoe minder de regering ge-
jdzaakt zal zijn te korten op overheids-
gaven die voor een belangrijk deel be-
md zijn voor de voorzieningen die de
msen met een sociale uitkering genieten.
dat stukje solidariteit met de niet-
ieven moet ook de ambtenaar kunnen
Mengen, ook al wordt met een beroep
jrop mogelijk iets meer van hem ge-
lagd dan van de andere loontrekken-
i.
)e ambtenaar heeft in dit land een stevi-
en uitstekende rechtspositie. De voor
ntjes die hij daarnaast geniet, dateren
ter uit de periode dat de ambtenaar
chter af was dan de andere werkne-
rs. Sinds de ambtenaar op de zaken die
i rechtspositie bepalen volkomen ge-
:berechtigd is aan de werknemers in het
Komen we vervolgens bij de arbeidson
geschiktheidsverzekering. Alweer: de
ambtenaar betaalt daarvoor geen premie.
Ieder ander moet voor die voorziening
liefst 4,8 percent van zijn inkomen op
tafel leggen. De uitkeringen bij arbeidson
geschiktheid zijn in het particuliere be
drijfsleven daarentegen slechter dan die
aan de ambtenaar. De overheidsdienaar
ontleent zijn uitkering bij arbeidsonge
schiktheid namelijk aan de voorzieningen
die voortvloeien uit de Pensioenwet, ter
wijl alle andere werknemers het .moeten
doen met een uitkering volgens de Wet
Arbeidsongeschiktheid (WAO). Ook die
uitkering is gebonden aan een maximum
dagloon van ƒ215,21.
staan? Voor allerlei sociale voorzieningen
betalen ze zelf geen premie, terwijl ze wel
van die uitkeringen profiteren. De over
heid neemt die premiebetaling geheel voor
zijn rekening. Gemiddeld kan dat voordeel
becijferd worden op 200 per ambtenaar
per maand. Zouden kabinet en parlement
besluiten aan die ongelijkheid tussen de
ambtenaar en de niet-ambtenaar een einde
te maken, door de ambtenaar zelf allerlei
premies te laten betalen, dan kan de over
heid per maand 700.000 maal 200, dat is
140 miljoen gulden besparen. Een fors
bedrag, dat bijvoorbeeld zou kunnen wor
den besteed aan uitbreiding van de werk
gelegenheid in de dienstensector.
Om aan te tonen waar de financiële
voordelen voor de ambtenaar in het niet-
betalen van de sociale premies precies
zitten, is het goed al die voorzieningen
even na te lopen. Allereerst dan de Ziekte
wet. De ambtenaar betaalt geen premie,
ieder ander betaalt 1 percent van zijn
inkomen. De uitkeringsrechten zijn voor
beide categorieën werknemers ongeveer
gelijk. Vervolgens de Werkloosheidswet
(WW). De ambtenaar betaalt geen premie,
alle andere werknemers 1 percent van hun
inkomen. Daarentegen geniet de ambte
naar wel betere rechten dan ieder ander.
De ambtenaar die werkloos wordt (bij
voorbeeld bij ontslag wegens reorganisa
tie) krijgt wachtgeld. Dat betekent de eer
ste drie maanden het volledige salaris, dan
negen maanden 90 percent, vervolgens
vier jaar 80 percent en daarna, zolang de
wachtgeldperiode duurt (en dat is soms tot
aan zijn pensionering) 70 percent van het
laatst genoten salaris.
20 en 500 kilowatt leveren, economisch
rendabel kunnen worden ingezet in deze
streken. De kleinschalige aanpak is voor
de ontwikkelingslanden op dit moment
veruit te verkiezen boven een grootschali
ge. Uit een rapport van het bekende World-
watch Institute dat eind vorig jaar werd
uitgebracht, blijkt waarom. Een eerste
punt is dat de ontwikkelingslanden nog
lang niet beschikken over de technische
kennis voor de uitgebreide aanpak. Daar
naast missen zij ervoor het geld. Daarom
ook zijn deze landen er tot nu toe niet in
geslaagd op grote schaal zeer kostbare
elektriciteitsnetten aan te leggen.
Dit laatste staat ook het gebruik in de
weg van „satelliet-energie”, omdat men
domweg de aangeboden stroom niet bij de
afnemers kan krijgen. De kleinschalige
aanpak heeft deze nadelen niet. Elk dorp
wordt uigerust met een eigen zonnecentra-
le, die de broodnodige stroom levert. In
vergelijking met een groot elektriciteits
net, is dit heel goedkoop te verwezenlijken.
Daarnaast vereist deze zonne-apparatuur
weinig onderhoud en is de technische ken-
ie militairen zitten daar niet om duimen te draaien. Enige tijd geleden werden zij in
re ingezet om de blanken te bevrijden uit de door opstandelingen bezette stad
Iwezi. Eerder deze maand kwamen Franse vliegtuigen in actie om de woestijnrepu-
ek Mauretanië te helpen bij het verjagen van guerrillastrijders van het front voor de
ifhankelijkheid van de westelijke Sahara.
'sjaad kreeg steun van Franse troepen en vliegtuigen om het te beschermen hangende
doeltreffend bestand in de oorlog tussen regeringstroepen en door Libië gesteunde
tandelingen. Vergeleken met twee maanden gëleden is de Franse militaire aanwezig-
i in Afrika met ongeveer tweeduizend man vergroot. Sinds het eind van de Algerijnse
flog in 1962 was deze troepenmacht niet zo omvangrijk geweest.
let nieuwe strategische belang van de rotsige eilandjes rond Malagasie (Madagascar)
jft ook een uitbreiding van de Franse garnizoenen tot gevolg. „Deze eilanden zijn
ins en we zijn niet van plan ze weg te geven aan wie dan ook”, zei een Franse
eringsfunctionaris. Hij doelde op stipjes op de kaart als Juan de Nova, Europa,
imelin en Glorieuses. Parijs trekt zich daarbij niets aan van protesten van Malagasie,
Seychellen en de Comoren en van de oppositiepartijen op Mauritius en Reunion.
kaanse Californië onlangs een rapport in
over het gebruik van enorme ondergrond
se waterreservoirs voor het opslaan van
zonnewarmte. Het drietal had het rapport
opgesteld voor de conferentie over zonne-
energie die in januari in het Indiase New
Delhi werd gehouden. Volgens de geleer
den zijn deze waterbekkens vooral te vin
den in Noord-Afrika, Arabië en het,India
se sub-continent. Zij menen dat in deze
bekkens gedurende een lange periode het
water op een hoge temperatuur kan wor
den gehouden. De aldus opgeslagen warm
te kan dagelijks of per seizoen gébruikt
worden voor verwarming en air
conditioning.
