Overgangspaus” van parapsychologie
NIEUW GROOT NATURISTEN
TERREIN IN FLEVOPOLDER
PROF. HENRI VAN PRAAG BOUWT LIJN-TEN HAEFF UIT
doo
door Piet Peperkamp
De toekomst
Paranormale zaken
meer verklaren
dan beschrijveA
Lugano
Tijdsimpulsen
Gehe
Kb
Utrecht
„Toeval”
Naturisten zien de mens als ziel, niet als object om te begeren
Met z’n duizenden trekken naturisten erop uit om zich ongekleed te verpozen in
de vrije natuur. De bestemming van velen kan sedert kort de Flevopolder worden,
het nieuwe land. Daar, op circa 2,5 kilometer van Nijkerk, ligt een 30 hectare groot
naturistenterrein. „Flevo-natuur” is het gedoopt en mede-opgericht door de
Nederlandse Federatie van Naturistenverenigingen NFN. De inwijding van het
terrein is geslaagd: het weer zat mee en wat wil je dan nog meer?
Begin
India, b<
Ameriké
miljoen
Als pi
teit te L
India te
daarvoc
instant!»
crematii
menseli
menseli
-
In juli neemt de nestor van de parapsychologie in de wereld, de 84-jarige prof.
W. H. C. Tenhaeff, afscheid als bijzonder hoogleraar in de parapsychologie aan de
rijksuniversiteit van Utrecht. Op 1 maart is tot zijn opvolger benoemd prof. drs.
Henri van Praag, nadat er eerst een reeks problemen was geweest rond de
voorgenomen benoeming van de Zweed Johnson (die in Utrecht psychologie
doceert) in die functie. Wie is prof. Henri van Praag, hoe staat hij tegenover het
over de gehele wereld gewaardeerde werk van prof. Tenhaeff en wat zijn Van
Praags plannen met het Parapsygologisch Instituut in Utrecht?
ggs
HW f
ons toch
niet met een
broek aan?’
Prof. Ten Haeff
Prof Henri van Praag
natuur van de mens te leren beheersen'
oversch
„De 20e eeuw heeft niet alleen de ontwik afgelop<
Maar dat leggen van contacten, moet
dat per sé ongekleed gebeuren?
„Het gaat erom dat het accent wordt
verlegd. Wanneer je ongekleed bent, blijft
Er wordt gezegd dat iemand die zich
bij een naturistenvereniging aansluit, een
ander, nieuw, leven begint. Wat moet ik
me daarvan voorstellen?
Stolk: „Als naturist onderga je een totale
verandering in positieve zin. Je relativeert
de problemen en je gaat de mede-mens
aanvaarden als mens. Je leert op het natu
ristenterrein automatisch dat de mens
geen object is. Buitenstaanders denken:
Kom ik ga ook naar zo’n terrein, ik heb
daar de mooie vrouwen of mannen voor
het uitzoeken. Maar zo ligt het niet. Natu
risten raken niet opgewonden door een
mooie vrouw of man. En waarom niet?
Omdat zij elkaar niet als object zien, dat zij
begeren, maar omdat zij elkaar als mens
zien. Een mens met een lichaam en een
ziel. Je leert elkaar waarderen als mens, je
bouwt hechte vriendschappen op, ver
trouwt elkaar.En daarbij is het totaal on
belangrijk om te weten wat je in de maat
schappij uitspookt. Dat is niet belangrijk,
hier ben je één. Je vraagt je niet af wie de
ander is, je aanvaardt hem met alle pro’s
en contra’s.”
„Het geld is in het begin beschikbaar
gesteld door de heer Philipsen, een Belg.
Zijn motief was idealistisch en hij wist op
voorhand, dat een wetenschappelijk cen
trum, en zeker een privé-universiteit, nooit
winst zou opleveren. Het is voor hem in
feite allemaal een ongelooflijk groot ver
lies geworden, doordat de Luxemburgse
regering op grond van een nieuwe wet
plotseling het instituut in Manternach niet
méér als universiteit wilde erkennen”.
„Omdat wij onze studenten (het eerste
jaar waren er zeventien, het tweede jaar
een stuk of veertig en volgend jaar ver
wachten we er tachtig) niet wilden teleur
stellen, heb ik me enorm ingespannen om
in Zwitserland een privé-universiteit op te
richten. In Lugano is dat uiteindelijk ge
lukt en daar draait nu al een zgn. „extensi
on department”, een schriftelijke oplei
ding voor mensen van boven de dertig
jaar”.
„De complete universiteit in Lugano be
gint in januari met soortgelijke opleidin
gen als in Luxemburg. Het instituut in
Manternach heet nu Internationale Acade
mie, wat inhoudt dat de studenten daar
hun studies kunnen voltooien, maar voor
hun examens naar Lugano dienen te
gaan”.
is een onelegante procedure geweest. Men
heeft Johnson als opvolger van Tenhaeff
willen benoemen zonder Tenhaeff, die als
privaatdocent, lector of bijzonder hoogle
raar vijftig jaar lang de leerstoel heeft
bezet, daarin écht te kennen. Tenhaeff
raakte daardoor erg verbitterd en Johnson
kreeg het ook moeilijk”.
„Mijn hoop is om in Utrecht, net als in
Luxemburg, een faculteit voor parapsy
chologie te krijgen. Ik zoek een opvolger
voor Tenhaeff, maar dat wordt niet John
son. Ik zie het helemaal niet als een pro
bleem dat er dan twee hoogleraren in de
parapschychologie kunnen zijn. Ik hoop,
dat er straks vijf zijn, omdat ik geloof dat
parapsychologie een geweldige uitbrei
ding zal krijgen. Ik wil proberen niet al
leen de strijdbijl te begraven, maar ook tot
een combinatie te komen van het werk van
het Parapsychologische Instituut van Ten
haeff en het werk van het laboratorium
van Johnson, om op die manier een echte
faculteit voor parapsychologie te krijgen.
Parapsychologie is veel meer dan allen
maar een aftakking van psychologie. Het
heeft met fysica, biologie en godsdienstwe
tenschappen te maken. Er zijn aan de
universiteit van Utrecht mensen, bijvoor
beeld ook Johnson, die voor het plan voe
len en mee willen proberen dit in een
aantal jaren te realiseren”.
„Tenhaeff hangt de antropologische pa
rapsychologie aan en Johnson de experi
mentele parapsycholgie, maar er is geen
absolute tegenstelling. Het komt erop neer
dat Johnson veel meer met herhaalbare
experimenten werkt, die heel nauwkeurig
in een laboratorium gecontroleerd kunnen
worden, waardoor de mens niet altijd aan
bod komt. Johnson doet bijvoorbeeld een
onderzoek naar het vraagstuk van de zgn.
negatieve tijdsimpulsen, waaruit een ver
klaring zou kunnen komen van paragnosie
(helderziendheid)
Er is met name van sterk christelijke
groeperingen veel kritiek op het naturis
me. Het is een zonde, het werk van de
duivel, de zedeloosheid wordt tot norm
verheven, zo zeggen zij. Via open brieven,
moties en vragen in gemeenteraden heb
ben Veluwse gemeenten stelling genomen
tegen het naturistenterrein in de polder.
Hoe komt dat bij u over?
De 53-jarige pro-deo-directeur wil er ei-
„Onderzoekingen van deze orde en die
zijn heel belangrijk genieten de voor
keur van een man als Johnson. Tenhaeff
heeft zich ook al omdat hij van huis uit
psycholoog is altijd heel sterk geïnteres
seerd voor de persoon van de paragnost.
Ik vind, dat je het ene moet doen en het
andere niet moet laten. Het werk van Ten
haeff zou ik zonder meer doorzetten, hoe
wel ik ook iets doe wat nóch Tenhaeff
nóch Johnson doet, en dat zou je het nieu
we kunnen noemen”.
„Ik ben van huis uit methodoloog uit de
school van Kohnstamm. Dat betekent dat
ik iemand ben die geweldig geïnteresseerd
is in de systematiek van de wetenschap, de
wetenschappelijke verklaring der dingen.
Nu ligt er ten aanzien van de parapsycho
logie het merkwaardige feit, dat er veel
meer experimenten zijn dan verklaringen.
Naar mijn gevoel is er veel te veel onder
zocht”.
Wat betekent deze constatering van u
voor de praktijk?
„Ik wil mij niet in de eerste plaats toeleg
gen op het onderzoeken van nog meer
nieuwe dingen. Ik wil met de studenten en
eventueel met Johnson, het materiaal dat
er nu al is in de gehele wereld, verzamelen.
Er is al zoveel op parapsychologisch ge
bied zeer goed wetenschappelijk onder
zocht, en daar moet iets mee worden ge
daan. Ik wil van Utrecht een centrum van
ontmoetingen maken, wat we in Luxem
burg ook doen, en proberen te komen tot
zinvolle verklaringen binnen de totaliteit
van de bestaande wetenschap”.
,Tot nu toe hebben”, zo zei prof. Van
Praag, „veel belangrijke parapsychologen
meer beschreven dan verklaard. Ik geloof,
dat we nu zo ver zijn gekomen, dat we naar
de verklaring van de verschijnselen moe
ten zoeken, zodat zij beter passen bij de
reeds verklaarde verschijnselen. Daar
voor moet je ook een nieuwe wiskundige
methode ontwikkelen. Ik verwijs hierbij
naar de Franse onderzoekers, die heel
knap zijn op het gebied van systematisch
onderzoek van de zgn. frequente onwaar
schijnlijkheid. Normaal is iets wat on
waarschijnlijk is zeldzaam, maar er zijn
parapsychologische verschijnselen, die op
grond van de natuurwetten zeldzaam zou
den moeten zijn, maar die in werkelijkheid
herhaaldelijk (frequent) gebeuren”.
daarvoor bij uitstek geschikt; de psycholo
gie weet er niet goed raad mee. Ik geloof
dat meer mensen aan meditatie en zo moe
ten doen en dat ook binnen het bedrijfsle
ven op dit gebied ervaringen zouden moe-
Het woord sex is gevallen. Tegensta
ders van het naturisme zeggen dat u
vrije sex propdgeert.
„Het naturisme heeft niets met vrije si
te maken,” valt Stolk mij in de rede.
feite is het a-seksueel. Het naturisme c j
fert de seksualiteit niet weg; diegene
dat ontkent ontkent zichzelf. Seksualit
moet je echter niet te pas en te onp
gebruiken. Sex bedrijf je alleen maar n
diegene van wie je houdt.”
zighoudt met de dingen die komen gaan
Onderzocht wordt in hoeverre het par»
gnostische denkmodel ons helden kan oB
een betere greep te krijgen op de toe
komst”.
„Maar ik neem het de mensen niet kwa
lijk, dat zij zoiets over ons zeggen. Zolang
zij maar tolereren dat het naturisme voor
tienduizenden mensen de basis vormt voor
hun tevredenheid, hun geluk.” Wat feller
zegt Stolk dan, terwijl hij mij recht in de
ogen kijkt: „Diegenen die zeggen dat wij
Gods eer op schandelijke wijze aantasten
en dat wij de jeugd bedreigen, die mensen
beledigen God. Want onze ziel, ons li
chaam, is het evenbeeld van God. Het
naturisme kent geen stiekemheid, de om
gang met de mede-mens is bij de naturist
zo oprecht, zo hartelijk, dat Gods vaderlijk
oog met welgevallen daarop zal vallen.”
De paus noemt het naturisme in één
woord met de prostitutie.
Stolk, het hoofd afgewend: „Ik heb een
goede vriend die pater is. Hij heeft jaren
geleden een rapport voor zijn bisdom op
gesteld over het naturisme. Dat rapport is
in het episcopaat in Nederland aanvaard.
En datzelfde rapport is in Frankrijk ver
taald en eveneens compleet geaccepteerd.
Daar wordt vanuit de kerk nu het naturis
me gepropageerd. Zelf heb ik in Oosten-
Waar komt het kapitaal vandaan voor
de oprichting van zo’n privé-instituut?
Wat zijn negatieve tijdsimpulsen?
„Bij heel kleine deeltjes bestaat het
merkwaardige verschijnsel dat we de ne
gatieve tijd noemen, wat betekent, dat de
oorzaak er later is dan het gevolg. Dat kunt
u het beste vergelijken met een plan om te
gaan wandelen naar een bepaald doel.
Dan is het doel er eerder dan het wan
delen”.
„Die kleine deeltjes gedragen zich niet
causaal, maar finaal (het gevolg is er eer
der dan de oorzaak). Het zou kunnen zijn,
dat bepaalde impulsen van die deeltjes
werken in de hersenen, waardoor bepaal
de mensen die heel gevoelig zijn voor nega
tieve tijdsimpulsen, die bij iedereen voor
komen, dingen op voorhand weten”.
Aan c
andere i
|ftjsinst<
haakt v
een onb
De sk<
lijke bet
lenhand
land. M
het echl
de uit k
seis, on
door ge
ervan,
Werkt,
steeksel
voor de
Zodoent
he been
In Ne
om aan
die erop wijst dat de mensen e °mdat v
De ne
-len v.
Behoud
er niets verborgen. Het accent is dan ge
richt op het hele lichaam. Bovendien kan
het gekleed-zijn een remming zijn om tus
sen twee mensen, twee persoonlijkheden,
contacten te leggen. Kleren kunnen een
status-symbool zijn, je kunt er mee sho
wen, kleren kunnen je voor meer laten
aanzien dan je in werkelijkheid bent. Het
naturisme is positief voor lichaam en ziel.
Voor het lichaam, omdat het door het
ongekleed zijn kan ademen, en voor de
ziel, omdat het leven dat je als naturist
bent gaan leiden zo oprecht, zo uitgebalan
ceerd is, dat je geen verwrongen mens
bent, zoals er nog velen zijn.”
Naturisme is meer dan alleen maar
naaktlopen, het nudisme. Het/is een le
vensstijl, een levensbeschouwing. Het ve
getarisme, de anti-vivisectie, de homeopa
thie, de natuurlijke geneeswijze, het niet
gebruiken van alcohol, rook- en andere
genotwaren, het zijn uitgangspunten, de
achtergronden van het naturistisch leven.
„Het nudisme maakt deel uit van het natu
risme, het is een sector, de meest spectacu
laire weliswaar, in een algemene levens
hervorming,” aldus het kwartaalblad Na
turisme.
Drie dagen na de opening is het weer
volgens oerhollands gebruik omgeslagen.
Boven „Flevo-natuur” hangen wolken, het
miezert en warm is ook anders. De gasten
zijn op de vingers van één hand te tellen. In
één van de vakantiebungalows op het ter
rein praat ik met Bob Stolk, 53 jaar, expe
diteur van beroep, oud-voorzitter van de
Nederlandse Federatie van Naturisten ver
enigingen, mede-oprichter van „Flevo-
natuur” en directeur-secretaris van „het
Nederlands Nationaal Naturisten terrein
NNT Flevo-natuur BV”. „Ja,” zegt-ie, ter
wijl hij zijn blik laat glijden over het
nevelige en verlaten naturistenterrein,
„veel gasten zijn er niet. Trouwens, je moet
wel gek zijn als je nu ongekleed gaat lopen.
Dat is niet gezond. Het naaktlopen in dit
weer heeft geen functie, het is niet zinvol.”
Geen functie, niet zinvol. Bob Stolk ty
peert met deze woorden het wezen van het
naturisme. Is het niet zinvol je te ontkle
den, dan doe je het niet, heeft het naakt-
zijn wel een functie, dan doe je het wel.
Bob Stolk: „Wanneer er bij mij thuis men
sen op bezoek komen, ook naturisten, dan
houden we de kleren aan. Het heeft geen
zjn om in je blootje in de kamer te gaan
zitten. Ben je echter in de vrije natuur, is
het warm weer, ja, waarom zou je dan
aangekleed blijven? Het is toch eigenlijk
heel gek dat je een broek aantrekt wan
neer je wilt gaan zwemmen?”
Het vrij zijn, het echt zijn, het leven in
harmonie met de natuur, juist ook met de
mede-mens, dat is de achterliggende ge
dachte van het naturisme. Stolk: „De be
weging is eigenlijk ontstaan toen een Fran
se zenuwarts er met contactgestoorden op
meditatie en yoga. Paraspychologie is logie, omdat parapsychologie zich ook be komst i
gaan, d
bericht»
Met n
W jaar
Wanneer begint u in Utrecht en hoe
kunt u het werk daar inpassen in uw
werkzaamheden elders?
„In Utrecht begin ik na de grote vakan
tie, want het is de bedoeling dat prof.
Tenhaeff de colleges dit studiejaar nog
geeft en ook de examens en tentamens
afneemt. In Utrecht gaat het alleen om een
leerstoel in de parapsychologie. Ik heb
indertijd ook gezegd, dat ik me zie als een
„overgangspaus” tussen de periode-
Tenhaeff en een nieuwe periode. In de
komende jaren moeten we een bekwame
jonge geleerde vinden die het werk kan
ovememen”.
„Ik zie het als mijn taak om een verzoe
ning tot stand te brengen tussen de positie
van de bijzonder hoogleraar in de para
psychologie in Utrecht en die van de gewo
ne hoogleraar, met name prof. Johnson. Er
genlijk niet op ingaan. Bang dat-ie nog
meer mensen tegen zich in het harnas zal
jagen. Zijn eergevoel overwint. Hij zegt:
„Ik weet dat veel christenen, ook van bij
voorbeeld staatkundig gereformeerde
richting, naturist zijn. En waarom ook
niet? Tot al die mensen die. ons voor zon
daars uitmaken zou ik kunnen zeggen:
God schiep de mens naar zijn evenbeeld en
toen hij het zag, zei hij: goed. En hij schiep
ons niet met een broekje aan.”
Wordt het naturisme niet een beetje
misbruikt door diegenen die het alleen om
het naaktlopen, het blootzonnen, om de
show te doen is? Er zijn naturisten die
tegen nudisme zijn en nudisten die niets
met de andere uitgangspunten van het
naturisme te maken willen hebben.
Stolk ^arzelend: „Er is wel een verschil
tussen de naaktstranden, zoals wij bijvoor
beeld op Texel of in Zandvoort en Scheve-
Kunt u daar een voorbeeld van geven?
„Nou, je hebt bijvoorbeeld het zgn. toe
val. Aan de Theems in Londen is enige
jaren na elkaar op precies dezelfde plaats
iemand in het water gesprongen en ver
dronken en naderhand bleek dat zij dezelf
de voor- en achternamen hadden: John
Smith. Het onderzoek van de toevallighe
den ligt in de sfeer van de systematiek.
Daarbij krijg je ook meer contact met
andere wetenschappen wiskunde, logi
ca, natuurkunde en biologie en dat is
haast een wetenschappelijk credo: dat de
parapsychologie de wetenschap is die het
meest geschikt is om als verbindingswe-
tenschap te dienen tussen de natuur- en de
geesteswetenschappen en omdat ik dit ge
loof, wil ik die verbinding ool^ leggen”.
Hoe kan 'parapsychologie in de prak
tijk van alle dag haar waarde bewijzen?
„Waar wij op het ogenblik een grote
Prof. Van Praag, van oorsprong docto
randus in de pedagogie, auteur van diver
se boeken, heeft in de loop der jaren een
hele reeks activiteiten ontwikkeld. „Twin
tig jaar geleden was ik gasthoogleraar in
de pedagogie en psychologie in Montevi
deo en de laatste vier jaar was ik, tot 1
maart jl., hoogleraar in sociale stromingen
in Wageningen”.
,Jk ben kanselier van de Internationale
Academie in Manternach in Luxemburg,
een privé-instelling voor wetenschappelijk
onderwijs, en we zijn bezig in Lugano in
Zwitserland een privé-universiteit op te
richten. Zowel in Luxemburg als in Luga
no worden voómamelijk mensweten
schappen gedoceerd: psychologie, para
psychologie, filosofie, vergelijkende gods
dienstwetenschap en futurologie. We wer
ken met het systeem van de gastdocenten,
zoals ik dat altijd al heb voorgestaan en
zoals dat op den duur overal zal worden
ingevoerd”.
Waarom moet een privé-universiteit
worden opgericht? Wat mankeert er aan
de gewone universiteiten?
Van Praag: „Veel universiteiten voldoen
niet meer aan de eis, dat ze gericht zijn op
de toekomst. Dat komt door het systeem
dat hoogleraren hun hele leven op dezelfde
stoel zitten. Voor studenten, die van zo’n
universiteit komen, begint de aanpassings-
periode pas als ze in een functie in de
praktijk terecht zijn gekomen. Vandaar
dat overal in de wereld wordt gezocht naar
een systeem om meer op de toekomst
gericht onderwijs te geven. Wij hadden in
Luxemburg ook het voordeel, dat we be
gonnen met gelijkgezinde mensen. Het zijn
niet allemaal hoogleraren, maar wel erg
geëngageerde mensen. Wij geven vakken
waarvoor aan andere universiteiten nooit
tot doctoraal examen wordt opgeleid. Dat
geldt dus in de eerste plaats voor de para
psychologie en de futurologie”.
uit trok, ongekleed de natuur in. Die thera
pie is gelukt en het naturisme verbreidde
zich, waarbij steeds als eerste uitgangs
punt heeft gegolden het dienen van de
geestelijke en lichamelijke volksgezond
heid.”
rijk op een naturistenterrein een kerk
dienst bijgewoond, geleid door een domi
nee in Zijn blootje.Bob Stolk zwijgt
Kijkt enigszins triomfantelijk. Zijn ogei
zeggen: wat wil je nog meer?-
„De natuur is niet eerlijk,” zegt de initia
tiefnemer van „Flevo-natuur” op een b<
paald moment uit zichzelf. „De jeug
krijgt eerst een biologische drang en pal
dan geestelijke gerijptheid. Dat zou eigen
lijk andersom moeten zijn. Eerst geestelijl
helemaal ontwikkeld zijn en pas dan b(
langstelling krijgen voor het andere gi
slacht.” De naturistische jeugd ie, volgen
Stolk, „open en uitgebalanceerd”.
Hij verklaart: „Het naturisme geeft d
jeugd de kans elkaar goed te leren kennel
Het worden open kinderen. Op deze wijz
krijgen zij de kans de levenspartner t
kiezen die voor hen geschikt is. Heb je ee
partner met de juiste karakterkwaliteite
gevonden, dan wordt het seksueel geluk i
je schoot geworpen.” Met spijt constatee
hij: „Veel jongeren gaan via de sex op c
kennismakingstoer en in bijna alle geva
len loopt dat teleurstellend af.”
ten worden opgedaan. We maken een out
wikkeling in de geschiedenis en de cultuu
mee, r
behoefte aan hebben zich te interessere a^e bee:
voor geestelijke dingen”.
,,x>c eeuw uccii ui cl aiiccu uc uinn» c-
keling van de techniek gebracht, maar ooi worden
een begin met de verkenning van de diept °°k
van de mens. In die lijn verder gaande, O ruimer
ruimer
de wetenschap zich steeds mieer gaan toe ®moge
leggen op het geestelijk leven, omdat d °mdat z
mensen wel inzien dat er ook methode aa^ bij i
moeten worden gevonden om de innerlijk onderht
over de
•and, F:
Indus tri
In Luxemburg en Lugano wordt ooi mei
futurologie gedoceerd. In Nederland J
- medisci
Vele
daar toch weinig belangstelling voor?
„Van Praag: „In Nederland wordt not veertigt
geen futurologie, toekomstwetensChap, ge
doceerd, maar ik kan u meedelen, dat aat
de universiteit van Leiden plannen wot
den ontwikkeld om te komen tot een leer
behoefte aan hebben, is een onderzoek stoel in futurologie. Ik zie een belangrijk del<
naar bewustzijnsverruiming, zoals extase, relatie tussen parapsychologie en futuro
,God schiep
ningen hebben en de nudistenterreinen.
Op deze stranden vind je de achtergron
den van het naturisme, zoals een hechte
vriendschap, een vertrouwensband,
meestal niet.”
Later, resoluut: „Maar aan de andere
kant: vergelijk je ’s avonds een naakt
strand met een textielstrand, dan zul je
zién dat de nudisten het strand schoon
hebben achtergelaten, terwijl je op een
textielstrand over de rommel struikelt. En
dat heeft te maken met de normen van
fatsoen, met de discipline, de mentaliteit
van de naturist. Wij benutten de natuur,
misbruiken haar niet.”
„Natuurlijk verschillen de naturisten
binnen de vereniging ook van mening.
Maar één van de uitgangspunten is dat wij
elkaar respecteren en dat wij elkaar geen
andere meningen op zullen dringen. Wij
zijn a-politiek en a-religieus. Ik rook een
pakje sigaretten per dag en ik eet ook
vlees, terwijl andere naturisten vegetariër
zijn en niet roken. Toch kunnen wij naast
elkaar in de vereniging en op het terrein
leven. Dat is een tolerantie die ook bij het
naturisme hoort.”
