Posi
Jaconelli is de enige echte
wereldkampioen oestereten
Bewoners
therapeutische
gemeenschap
Rijnland willen
terug naar de
maatschappij
(slot)
v<‘
Scarborough
hi
t
w
bsJii
■ai
6
IJMOND
19 7 8
JUNI
1 3
DINSDAG
DIN
door Udo J. Buys
BELE
1
Deprimerend
Zelfstandig wonen
Zoals zovele psychiatrische in
richtingen is het Provinciaal Zie
kenhuis in Santpoort gelegen in
een fraai parkachtig landschap.
Dat is niet als voorbeeld hoe be
zorgd de mensen vroeger waren
voor hun „gekken”. Het was meer
om de gebouwen aan het oog te
onttrekken. Want gekken en do
den, die moesten aan het oog wor
den onttrokken. Dus werden de
begraafplaatsen buiten de stad
gemaakt, ook met een hoop bo
men eromheen. Zodat we onze
naasten keurig konden opbergen,
maar er niet elke dag mee worden
geconfronteerd. En die gekken?
Ach, dat waren arme mensen,
waarschijnlijk door de duivel of
andere demonen bezeten. En dat
zijn zaken waarvoor je moet op
passen. Want wie garandeert je,
dat als je dicht bij zo’n gek kwam,
dat de duivel niet even zijn klauw
naar buiten stak en jou ook pak
te? Vandaar: weg uit het stadsle
ven, een mooi park eromheen. En
vaak genoeg was het een hele ei
gen gemeenschap, met akker
bouw en veeteelt om in het eigen
levensonderhoud te voorzien. Dan
was je ze tenminste helemaal goed
kwijt.
Kü^l
k
WT j
ro
(Vat
Vinden van nieuwe woonruimte
stuit vaak op veel onbegrip
juist „iets” uitstralen, voelt zich er wel
I
Ik moet daaraan denken als ik samen
met een aantal mensen naar het krakke
mikkige gymnastiekzaaltje loop voor de
bewegingstherapie. „Een therapie waar
bij allerlei soorten van sport en beweging
worden gebruikt als middel om te komen
tot directe lijfelijke ervaringen en bele
vingen’’ heet het in de officiële folder.
(Een stuk drukwerk dat er overigens heel
wat moderner uitziet dan het ziekenhuis
zelf).
Bij de therapie wordt ook de familie
ingeschakeld. Zij vormen een onderdeel
van de maatschappij, waaruit men niet
geïsoleerd mag raken. Vandaar ook, dat
het weekeinde niet in Rijnland wordt door
gebracht, maar elders. Uitzonderingen op
die regel zijn er natuurlijk ook, het is de
groep die beslist of iemand wel of niet weg
kan. Het zelfstandig wonen in de weekein
den wordt toegejuicht. Vaak is dat eenvou
diger gezegd dan gedaan. „Gewone” men
macht” van de behandelaar naar patiënt.
Die laatste heeft in principe immers altijd
zelf de verantwoording voor wat hij doet
of niet doet. En hulpverleners verlenen
graag hulp, daar hebben ze voor gekozen.
Maar in Rijnland wordt er alleen hulp
verleend als daar om wordt gevraagd. En
dan nog is de hulp erop gericht iemand zelf
zijn zaken te kunnen laten regelen. Zoals
bijvoorbeeld het wonen.
record was van een man die in één uur
480 oesters achterover had gedrukt, ver
telde Jaconelli me. Toen hij dan ook nog
eens door iemand werd benaderd met de
vraag of hij een poging wilde onderne
men om dat record te breken, aarzelde de
burgemeester geen moment. „Voor ik het
wist had ik ja gezegd. Waar om ook niet.
Toen plotseling was het allemaal gear
rangeerd en moest ik het ook wel doen”,
sen hebben al moeite om een kamer of een
huis te vinden, op psychiatrische patiënten
zit men natuurlijk al helemaal niet te
wachten. De onbekendheid van Rijnland
speelt de patiënten parten, zij worden over
één kam geschoren met de overige opgeno-
menen van het ziekenhuis. En daar moet je
immers mee oppassen?
We zitten bij elkaar in een halve kring, er
wordt voor koffie gezorgd. De problemen
rond wonen en het verdere bewegen in de
maatschappij buiten de poort worden bij
de kop genomen. Het blijkt nogal eens
voor te komen dat men, ook als men als
eerste op een adres komt waar een kamer
te huur is, die kamer toch niet krijgt. De
hospita deelt mee nog even te willen af
wachten wie er nog meer komt. En als je
dan later belt, blijkt er iemand anders in
de prijzen te zijn gevallen. En het is niet te
vermijden om te vertellen, dat je in Rijn
land bent opgenomen. Hoe moet je anders
verklaren, dat je alleen maar in het wee
keinde gebruik maakt van je kamer?
het moeilijkste was om daarna weer te
beginnen. Dat was werkelijk vreselijk
moeilijk”, vertelde hij.
„Ik at ze zo gewoon zonder iets, ook
niet met citroen, citroensap trekt de
maag samen. Bij de 512 hen ik er mee
opgehouden. Ik had er misschien nog wel
honderd kunnen hebben, maar ik had
het record toen toch gebroken”, aldus
Jaconelli, die het plakkaat waarop het
Die koppeling met de rest van het zie
kenhuis levert ook de mensen van Rijn
land problemen op. Ik vind het ontzettend
lullig, dat het hier aan het PZ vastzit, zegt
iemand. Die weet dat er heel wat meer
mensen uit de groep van zijn geschrokken.
Je moet er aan wennen. Iemand anders
leefde in de veronderstelling dat het een
er iemand reageerde, werd onmiddellijk
aangenomen, dat men in het ziekenhuis
werkte. Want een patiënt kan toch niet
zulke advertenties plaatsen? Ook met taxi
chauffeurs heeft men soortgelijke ervarin
gen. In een praatje wordt dan gevraagd of
de dienst weer ingaat. Nee, wordt dan
waarheidsgetrouw geantwoord, ik ga weer
in therapie. Waarop er taxichauffeurs zijn
die zeggen, dat je tegenwoordig geen ver
schil meer kunt zien tussen verpleegsters
en patiënten.
een rotgebouw, zegt iemand. En de meu
bels zijn ook niks, vult een ander aan. Over
die zaken blijkt genuanceerd te worden
gedacht. Een meisje vindt de inrichting
tuin. To
i va
gepublii
mens vj
Vandaag de vijfde en voorlopig laatste
aflevering in de serie verhalen over de
psychotherapeutische gemeenschap Rijn
land in Santpoort. Binnen afzienbare tijd
zullen wij in een volgend artikel nog wat
dieper ingaan op de mogelijkheden van en
de moeilijkheden bij het vinden van werk
voor de mensen die zijn opgenomen in
Rijnland. In de eerste aflevering van de
serie, die werd geplaatst op vrijdag 2 juni,
werd kennisgemaakt met deze gemeen
schap en een van de bewoonsters. In de
tweede aflevering, die werd afgedrukt in
de krant van maandag 5 juni, werd ver
teld over het therapeutisch pakket en de
contacten met de maatschappij buiten de
muren van het Provinciaal Ziekenhuis.
Aflevering drie, geplaatst op woensdag 7
juni, was gewijd aan de problemen van
het leven in een groep en het belang dat
wordt gehecht aan de eigen verantwoor
delijkheid. In de vierde aflevering, in de
krant van vrijdag 9 juni, werd ingegaan
op de mogelijkheden en problemen als er
werk moet worden gevonden. Vandaag
het slot, met als belangrijkste onderwerp
de moeilijkheden bij het vinden van huis
vesting.
DEN H
hebben g
Zaken ov
werknem
over de r
directie
twee plai
het conc
VMF-Sto
de vakbc
wil gaan
voor 198’
positie v:
ter op gi
gisteren
wijzer h<
grijnst Jaconelli, die voor zijn poging
werd geïnstalleerd in het fraaie Castle
Hotel.
„DAAR STOND IK DAN. Als ik er 500
in één uur eet ben ik er vanaf, stond me
alleen voor ogen. Ik at de eerste 300 in
een kwartier. Als ik zo doorga moet ik
winnen dacht ik. De BBC filmde het. Na
die eerste driehonderd heb ik even ge
pauzeerd om wat lucht kwijt te raken en
De be
KW 11
ƒ21.600
KW 55
14.300
KW 149
ƒ27.900
KW 189
ƒ23.100
UM 115
ƒ27.100
Texelaé
Hij bes
wegens
slechts z<
voor de I
minister
Scherme
sprake g<
discussie
gevraagc
het conc
inmiddel
Commis:
taat daa
Op 20
op 235 n
IJMU
werd aa
kg tong
tong. 1
kisten k
kisten s
makree
record staat vermeld een ereplaatsje in
zijn milkbar heeft gegeven. Nog boven de
foto waarop hij als burgemeester met
ambtsketen om een ontmoeting had
met de Hertogin van Glouces-
„ALS BURGEMEESTER zag ik dat
oesters eten ook als mooie kans Scarbo
rough te promoten”, aldus Jaconelli, die
het nu verder wel voor gezien houdt. In
een televisieshow van David Frost
heeft hij er nog eens een honderd of wat
opgepeuzeld, maar alle uitnodigingen om
demonstraties te komen geven tot uit
Amerika toe slaat hij verder af. „Wan
neer iemand een poging onderneemt, la
ten ze het me altijd even weten, maar tot
nog toe volgde er altijd een telefoontje
dat het niet was gelukt”, aldus de ronde
Jaconelli, die het record 27 april 1972
vestigde.
EN DAT BETEKENT, dat zijn naam
sindsdien ook voorkomt in het beroemde
Guinness Book of Records,
waarvan tegenwoordig ook een Neder
landse vertaling bestaat. Daarin leest u
trouwens ook dat Haarlems Dagblad/Op-
rechte Haarlemse Courant de oudste ter
wereld is. Het is maar dat u het weet.
DE IN SCARBOROUGH toch al zeer
populaire Haarlemse bloemenmeisjes
hebben in de Engelse badplaats nog wat
meer gezag gekregen, toen ze verleden
week een forse regenbui niet ontvlucht
ten, maar gewoon zwaaiend en glimla
chend bloemen uitdelend verder ging.
Prijzen
tong: gr
middel
8,18, vs
13,79-13
kleinmii
10,13-9,4
8,75-9,2£
16,69.
s
Per 41
kabel ja:
148-100,
vier 76-
110-88,
72, sch
makree
30-15. s
rode po
170-118,
iiiiiiiiimiiiimiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiimiiiiim
W.I.ÜNIW.UW.'.-UI 1111 .1 11
WAT JAREN GELEDEN woonde ik
eens een wedstrijd bij waarbij het er om
ging in een zeer korte tijdsspanne zoveel
mogelijk oesters naar binnen te slurpen.
Daarbij herinner ik me ook nog dat pers
fotograaf Arthur Bastiaanse in
een zeer snel tempo 57 oesters soldaat
maakte. Als dierbaar oesterminnaar
maar dan hooguit per dozijn
bracht ik toch de handen op elkaar,
want zoveel zilt in zo korte tijd wegtove
ren is toch niet niets, was ik van mening.
Op die mening kom ik razendsnel terug
nadat ik dit weekeinde in de Engelse
badplaats Scarborough (ie 47-jarige P e-
ter Jaconelli ontmoette, een heer
van volume, die de onbetwistbare we
reldkampioen oester eten is.
EN DAT IS IN HET GEVAL van Jaco
nelli niet niets, want deze Schot van
Italiaanse komaf, die in Glasgow werd
geboren, had er precies 48 minuten en 7
seconden voor nodig om zich eenzaam op
de allerhoogste oesterhoop te nestelen.
Dat was in 1972, toen Jaconelli niet enkel
de baas was wat hij nog steeds is
van een goed lopende milkbar, maar
bovendien burgemeester was van Scar
borough. Daarom ook kreeg zijn record-
poging een maximale aandacht.
„HET BEGON ALLEMAAL als ëen
soort grap. Ik houd van oesters, ik heb er
altijd van gehouden. En ik wist dat er een
Een hartelijke
glimlach voor
bloemenmeisje Ni
colette de Soet,
die met haar colle-
gaatjes de regen
niet uit de weg
ging.
Dat was tijdens het hoogtepunt van het
jaarlijkse festival in Scarborough, de
groots opgezette „Festival Procession”,
een carnavaleske optocht, waaraan de
hele stad meewerkt.
EN DEGENEN DIE niet mee parade
ren zijn in ieder geval op de been om het
allemaal van nabij mee te maken. De
zeven buitenlandse groepen hadden ook
dit jaar een plaats in de optocht. Maar
nauwelijks was de stoet van start of een
enorme wolkbreuk daalde teisterend op
het feestelijke gebeuren neer. Alle groe
pen vluchtten in een bus, alleen de bloe
menmeisjes en de Deense meisjesband
bleven vrolijk op hun post. „Zij vormden
de enige uitzondering”, aldus M a u-
reeriQuinuit Scarborough, een wille
keurige kijkster die haar gal spuide in de
Scarborough Evening News.
„DE BUITENL ANDERS zijn de gas
ten van de belastingbetalers van Scarbo
rough en ik had gehoopt dat ze hadden
doorgezet, want zij behoorden tot de
mensen die wij als toeschouwers wilden
zien”, aldus de verontwaardigde Mau
reen. Voor de Hollandse en Deense meis
jes die gewoon doormarcheerden was er
niets dan lof. Maar een bloem gedijt per
slot van rekening met regen.
VOLGENDE KEER blijf ik nog even in
Scarborough en ontvang in GASTEN
HOEK Arthur Turner, die het één
eeuw oude Grand Hotel weer tot leven
wekte en als hobby cinema-orgels verza
melt.
I
Dat beperkte gebruik blijkt ook voor
verwikkelingen te kunnen zorgen. Een
meisje vertelt, dat ze een mooie, ruime
kamer heeft. In een huis, waarvan nog
meer kamers zijn verhuurd. Die van wat
mindere kwaliteit zijn. De andere kamer
bewoners begonnen erover te praten, dat
ze maar moesten ruilen. Zij waren er de
hele week, dus vonden ze dat ze meer recht
hadden op een mooie kamer dan iemand,
die alleen maar in het weekeinde komt.
Best begrijpelijk, vond ze. Ze was het
echter niet van plan, heeft er uitvoerig
over gesproken en hoopt nu maar dat de
andere kamerbewoners het begrijpen.
Begrip, dat blijkt de sleutelformule. Als
dat er niet is, ontbreekt ook meestal de wil.
En wat er dan wel is, is meestal een soort
angst. Onbekend maakt onbemind. Men
kan het zich ook niet voorstellen, dat men
sen uit het PZ zomaar op vrije voeten zijn.
Dat maakte iemand mee, die in een adver
tentie om woonruimte vroeg. Met het tele
foonnummer van het ziekenhuis erbij. Als
hr W
DEN
t-m. 9 j
de volg<
19.746
16.244
ƒ287:11
ƒ099;
ƒ333-/1
ƒ141:9.;
4 495 kg
kg bot
Poon
der ƒ1
schar
/1.303.I
1.623,;
ƒ1.134,;
De wandeling voert langs een vijver,
waar een aantal eenden de dag in zalige
ledigheid doorbrengt. Struiken, bomen en
bloemen volop. Af en toe een enkele
schuchtere bewoner, voor de rest niets dan
volstrekte rust. In een van de vele gebou
wen lopen we weer eens door een lange
gang met veel deuren. De herenkleedka
mer. Een aantal kastjes met sportkleding,
die kan worden gebruikt. Schoenen in alle
maten, witte en blauwe broekjes. Twee
douches, een ronde wasbak met vele kra
nen. Als we ons verkleed hebben stappen
we het kleine gymnastiekzaaltje binnen.
Een aantal mensen is al bezig het net op te
hangen, vandaag volleybal.
Er ontstaan drie teams, er wordt ge
knokt voor de overwinning. Na afloop
wordt er even gepraat. Sommigen vonden
het niet leuk door het prestatie-element,
anderen juist wel. Stevige kritiek is er op
een groepslid, dat er maar een potje van
heeft gemaakt.
Zoals ook de groepen samenleven, is de
behandeling niet in handen van individu
en, maar van teams. Met psychiaters, soci-
otherapeuten, maatschappelijk werkers,
bewegingstherapeuten, psychotherapeu
ten, creatieve therapeuten, therapeuten
psychodrama. Zij werken eendrachtig sa
men. In tal van besprekingen komt men bij
elkaar, worden de zaken besproken ep op
een rijtje gezet Men is niet bang zien op
eikaars terrein te begeven, komt met de
billen bloot als het om eigen problemen
gaat. De sfeer is kameraadschappelijk.
Ook blijkt men nog wel eens problemen te
hebben met het „verschuiven van de
Honderveer-
tig kilo zware
Peter Jaconel
li, grijnzend
voor de lens
van fotograaf
Cord Ot
ting, in zijn
milkbar aan de
boulevard van
Scarborough.
sen? Jullie doen net of ze niet werkelijk plan
bestaan. Na enig denken krijgt ze gelijk, de I
groep moet het ontzettend fijn vinden niet
ergens anders in het PZ te zitten maar juist regelen
hier in Rijnland. "n Ken:
ken. Oi
Even lijkt het een klachtenuurtje. Het is rapport
zien vai
I ting wo
PIETER TAFFIJN
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
ir Ook dit Deense meisje, dat lid is van de Vedbaekgarden
Girls’ Band uit Denemarken, ging de regen lachend te lijf
VELS
gewoon ziekenhuis was. En omdat je zo Kan inst
weinig merkt van wat er gebeurt duurde plan da
het wel een maand voor hij achter de Kennen
waarheid kwam. Deprimerend, zo zegt een gesteld,
meisje, vind ik het dat bijna iedereen die avond i:
hier zit ooit normaal heeft gefunctioneerd, dit eige
Ze vindt het vreselijk om door de gangen I beleidsi
of door de tuin te lopen en de andere nieuwst
patiënten tegen te komen. Een felle reactie Ziekenh
van een mede-groepslid: waarom zouden CVZ) is
wij ons beter moeten voelen dan die men- tuin. To
happy. En dat meubilair? Ach, dat kom je
in allerhande inrichtingen tegen. Noem het 1
maar inrichtingsmeubilair. Tenslotte gaat I
het altijd om de centen en dit zal wel
goedkoop zijn. Het is in ieder geval bruik
baar, al is mooi anders.
Tot slot een ervaring uit Utrecht. Waar
iemand zich wilde laten inschrijven voor
woonruimte. Een zogenaamde begrijpen
de ambtenaar behandelde haar door zijn
houding juist erg ongepast. Ze wilde in het
centrum van de stad blijven wonen en
vroeg naar de mogelijkheden. Ja, ja, zei de
begrijpende ambtenaar. Die dacht te we
ten hoe de vork in de steel stak en met
zulke voorstellen als huizen met verzor
ging kwam. Want een patiënt, die laat je
toch maar niet zo in zelfstandige woon
ruimte, nietwaar. En ook de urgentiever-
klaring leverde moeilijkheden op. Die zou
alleen kunnen worden afgegeven op psy
chische noodzaak. En een dergelijke op
merking werkt wel erg drukkend, als je
juist probeert van die psychische nood
zaak af te komen.
Mijn week zit erop. Een week, zo merk
ik, is te kort om alles te verwerken, om aan
alle dingen te denken die je zou willen
vragen. Omdat de ene vraag weer zoveel
andere vragen oproept. Je zou veel langer
in gesprek willen zijn, meer achterhalen
van de achtergronden. En vooral nog dui
delijker kunnen vastleggen, wat er nu pre
cies gebeurt. Aan de andere kant is een
week ook lang genoeg. Langer blijven zou
ook betekenen dieper op problemen in
gaan. Vrijblijvend praten kan niet, dat
wordt niet gepikt. Als je praat ben je een
volwaardige partner, dan ben je echt deel
nemer. Meer dan vijf dagen zou een haast
onmenselijke last betekenen, omdat je ook
weer moet afzwaaien. In het besef, dat je
zo weinig concreet kan doen, zo weinig
echt dienstbaar kan zijn.
Voor de laatste maal haal ik mijn jas en
mijn koffertje met papieren van het secre
tariaat. In gedachten verzonken loop ik
door de lange, hoge gangen. Eerst zestig
stappen langs de keuken dan rechts
af en weer zestig stappen. Voor de zoveel
ste maal ben ik niemand tegengekomen.
Door de dubbele deuren stap ik naar bui
ten en zoek mijn auto op. De slagboom is
neer, als ik me heb gemeld in de microfoon
gaat het hek open. Met een vertrouwd
gezoem brengt de auto me richting huis.
Op weg naar een vrij weekeinde om te
proberen me wat los te maken van wat ik
heb gezien, gehoord en gevoeld. Mijn leven
herneemt zijn gewone loop. Hoewelge
woon? Mijn ziel heeft er een paar deukjes
bijgekregen. En ik heb het gevoel dat mijn
leven weer wat waardevoller is geworden
dankzij de ervaringen van de laatste da
gen.
