LUCHTVAARTWERELD MET ONDERSTEBOVEN VAN RECLAMESTUNT PANAM
B05W
1
ifel
9
rrhW'l
O
□9
JI
I H
Ld
fff
Rik
3L
IJMONO
10 7 8
2 2 JUNI
PO N D E R D A G
kend die mogelijkheden zijn. Ik heb er acht dagen de tijd voor”.
Door Weert Schenk
Tarievenoorlog
Grote Plas
Lokkertje
ml)enl
ml)
SCHIPHOL. Rood-wit gekleurde dranghekken markeren de
weg naar de balie. Aan het eind van het pad een stuk of tachtig man
op een kluitje. Sommigen met rugzak of plunjezak tussen de voeten.
Nerveus wachtend tot één van de vrouwen achter de toonbank hun
naam afroept. Dan wordt de knip te voorschijn gehaald, 115 piek
uitgeteld en een ticket voor de vliegreis naar Boston, Amerika in
ontvangst te nemen.
„Ik besloot gisteren plotseling naar Boston te gaan”, zegt een
militair uit Rotterdam, hangend over het dranghek, „zo’n kans krijg
je toch nooit meer? Voor 115 gulden?! Een prikkie! Op het laatste
moment wist ik nog een visum te krijgen voor de Nieuwe Wereld met
de Ongekende Mogelijkheden. Nou ik wil wel eens zien hoe onge-
;ep
ijfolie.
gram
a
|j|
|A. ’1
•ld
I
I
uKf
esvom
k
Wachten, wachten, soms nachten
Voor een
prikkie naar
de States
inden-
'oor
De Rotterdammer heeft nummer 27.
Hij was ’s morgens om zes uur reeds
aanwezig in de vertrekhal van Schiphol.
Een jongeman naast hem meldt het bezit
van nummer 21. „Ik stond hier al van
nacht om vier uur. Had met de KLM
gebeld en die vertelden dat er al zo’n
twintig man in het stationsgebouw slie
pen. Ik schrok, want er kunnen maar 144
mensen mee. Ging dus meteen hierheen”.
„Tot nu toe is alles bij de balie heel
geordend en gedisciplineerd verlopen”,
laat de vriendelijke Legro weten in een
mengelmoes van Amerikaans en Neder
lands. „Er komt echter steeds meer be
langstelling voor deze vlucht. De eerste
dag hadden we al 62 mensen aan boord,
terwijl we die avond tevoren pas toes
temming hadden gehad voor deze lijn
dienst op Boston. We hebben er zelfs nog
geen reclame voor kunnen maken. Hoe
wel, inderdaad, er is inmiddels al behoor
lijk veel aandacht aan besteed in de pers.
Ik denk dat we vanaf vandaag iedere dag
vol zitten, dus met 144 man. (Die dag, de
vijfde in het bestaan van de Boston-
vlucht vlogen 115 mensen mee WS). Ik
kan me dus voorstellen dat er dadelijk
vechtpartijtjes bij de balie ontstaan".
PanAm-directeur Legro gelooft echter
dat er een Grote Toekomst in het ver
schiet ligt voor de opstapdiensten. „Er is
al een grote animo. Van heel verschillen
de mensen. Er melden zich niet alleen
gitaarspelende jongeren. Ook gepensio
neerden gaan mee. En mensen die een
extra emigrantenbezoek willen afleggen.
Het is een echte mélange. We hebben dan
ook geen bepaalde doelgroep. Alleen de
zakenman pur sang mis je. Logisch, want
die kan niet wachten. We willen trouwens
ook graag verschillende tariefklassen
houden. Op die manier kom je pas tot een
goed eindproduct”.
In de vliegwereld bestaan een grote
hoeveelheid verschillende tarieven. En
hoe lager de prijs, des te groter de beper
kingen voor de luchtreizigers. De belan
grijkste tarieven zijn de volgende: Het
„economy-jaarretour is het duurste. Zo
lang er plaats is, kan er geboekt worden.
Het retour is een jaar lang geldig. Het iets
goekopere excursietarief kent ook nau
welijks beperkingen, behalve dat men
minstens 14 dagen en maximaal 21 dagen
moet wegblijven, (de mogelijkheid min.
22 en max. 45 dagen bestaat ook).
Iets minder duur is het Apex-tarief.
Betekent dat men 3b dagen van tevoren
een plaats moet reserveren en 21 tot 45
dagen dient weg te blijven. Er is in deze
klasse maar een beperkte hoeveelheid
plaatsen. Een koopje is het zogenoemde
„plaats-vrijtarief”. Dan moet er drie we
ken van tevoren geboekt worden en
hoort men tien dagen voor vertrek of de
reis al dan niet doorgaat. Ook mag de
passagier niet vóór of na een bepaald
aantal dagen terugkeren. Daarenboven
stellen de maatschaopijen maar een bij
zonder klein percentage van hun vlieg-
tuigstoelen tegen dit tarief beschikbaar.
De prijsbreker zijn tot slot dus die
stand-by vluchten. Het is eveneens het
waardoor de kans om mee te reizen uiter
aard kleiner wordt.
De Engelsman Freddy Laker organi
seerde vanaf september vorig jaar voor
het eerst deze opstapdiensten vanuit
Londen naar New York. Zijn Skytrain
bewerkstelligde een enorme daling van
de tarieven op de vluchten tussen Europa
en Amerika. Er ontstond een grote slag
op de transatlantische route, mede ver
oorzaakt door de grote overcapaciteit op
die lijnen.
Het systeem van Laker is: het verzor
gen van kaal openbaar vervoer. Eten
wordt niet geserveerd, want dat nemen
de passagiers toch alleen maar omdat het
toevallig aangeboden wordt. Bovendien
werd er teveel weggegooid, terwijl de
catering verschrikkelijk duur is. Brood-
pakketjes dienen dus van huis mee geno
men te worden.
De Nederlandse chartermaatschappij
is niet van plan haar prijzen te verlagen.
„Je kan niet onder de kostprijs werken”,
stelt Elsinga. Hij benadrukt dat de prijs
van de PanAm-vlucht dan ook van zeer
tijdelijke aard is. Desondanks is Marti
nair niet gelukkig met de ontwikkelingen
op de transatlantische tariefmarkt. „Het
komt de consument niet ten goede. Want
na de dumping gaan de prijzen weer
drastisch omhoog”.
PanAm-directeur Legro erkent dat de
prijs van zijn Boston-vlucht „een lokker
tje” is. „We willen het vlieggebeuren naar
de mensen brengen, aantrekkelijk ma
ken. Je moet het zien als een kennisma-
kingsprijs”. De heenreis is weliswaar tot
Koster vindt dat Smit-Kroes de Neder
landse ondernemers discrimineert. „Wij
zijn met handen en voeten gebonden aan
bepalingen. Onze inkoop- en verkoop
prijzen zijn vastgelegd. Maar omdat ze zo
graag de Amerikanen op Schiphol heb
ben, krijgen die allerlei faciliteiten. Wij
mogen voor een retour naar New York
niet minder dan 733 gulden vragen. Die
prijs kan omlaag tot 598 gulden. Dan
hebben we nog brood met kaas. Als we
dit per 1 augustus niet mogen doorvoe
ren, span ik een kort geding aan tegen de
Staat. Dit is toch onbehoorlijk bestuur”.
Middels een persbericht heeft het mi
nisterie van Verkeer en Waterstaat bena
drukt dat de PanAm toestemming heeft
en verplicht is om de Boston-vlucht uit te
voeren tot 14 september van dit jaar.
„Omdat er geen ervaring is met deze
voor Nederland nieuwe zaak, moet uit de
praktijd blijken of het met de voorgestel
de tarieven levensvatbaar is. Mede aan
de hand van de resultaten en de effecten
ervan op de markt zal de staatssecretaris
termijn uit de transatlantsiche route heb
ben terug getrokken. Hij denkt daarbij
ook aan zijn eigen Martinair die overi
gens slechts in beperkte mate op Ameri
ka vliegt. (Transavia, de andere Neder
landse chartermaatschappij vliegen in
het geheel niet op de Verenigde Staten -
WS).
Voor Nederland is dit soort vliegreizen
over de Grote Plas iets geheel nieuws.
Iedere dag vertrekt de PanAm-kist en
wie zich het eerst aanmeldt, gaat het
eerst de lucht in. Plaatsreserveringen
zijn niet mogelijk. Wel wordt degene die
uit de boot valt, op de wachtlijst gezet.
Morgen beter, misschien. Zo staan in
Boston, naar verluidt, al zo’n vijf tot
zeshonderd mensen te wachten om met
de „Windmill-express” naar Holland ver
voerd te worden.
Laker bleek met zijn Skytrain groot
succes te boeken. Grote belangstelling,
grote winst. De „gevestigde” luchtvaart
maatschappijen moesten ook hun prij
zen laten kelderen. PanAm is nu de eer
ste maatschappij die opstapdiensten a la
Laker start. In luchtvaartkringen wordt
gezegd dat de eerste weken dik geld bij
die Windmill-expres moet. Laker be
weerde eind vorig jaar dat de pure kost
prijs van één vliegtuigstoel van Londen
naar New York en terug 250 gulden is.
Legro vertelt dat de Windmill-expres met
343 gulden per retour net rendabel is.
Met het tarief na 14 juli (642 gulden) is de
route voor PanAm dus zeker winstge
vend.
De vraag rijst of de consument niet
steeds teveel betaalt heeft voor zijn vlieg
reis. De Nederlandse PanAm-leider
denkt van niet. „Anders was PanAm een
aantal jaren terug niet bijna bankroet
dpasti
iram, iw
luor
De Boeing 707 van Panam, die dage
lijks om 14 uur koers zet naar Boston,
kon die dag alle vroeg- en laatkomers
met zich meenemen. Maar directeur P. J.
Legro van PanAm-Nederland verwacht
dat de komende dagen een aantal men
sen hun neus zullen stoten. Hij meent dat
Schiphol gewend moet raken aan de vrij
ongebruikelijke taferelen van groepen
slapende mensen en misschien wel van
ruziemakers.
De woordvoerder van Martinair zegt j
dat er nu weinig negatief effect merk-
baar is van de PanAm-vlucht. „Mis-
schien dat er nu een klein aantal mensen
zegt: we gaan met de opstapdienst. Maar
er is niet zo’n gek verschil met het char-
tertarief. En ik denk dat men toch wel
iets meer wil betalen om zekerheid te
hebben. Met charters kan je tenminste
vakantieplannen maken. Ik denk dat de
meeste mensen daarvoor blijven kiezen”.
Elsinga wijst er voorts op dat Boston niet
zo erg interessant voor Nederland is. „En
het kost toch ook weer een hoop geld als
je vanuit die plaats naar New York of
Los Angelos wilt reizen”.
De KLM heeft erg lakoniek gerageerd
op de PanAm-aanbieding en is niet van
plan de Amerikaanse uitdaging te vol
gen. De reactie van de reisorganisatoren
op de toestemming voor de PanAm-
vlucht naar Boston daarentegen is bij
zonder fel. Zo heeft directeur Mike Kos
ter van reisbureau Gefau-Schiphol
staatssecretaris N. Smit-Kroes van Ver
keer en Waterstaat schriftelijk toestem
ming gevraagd zijn lege vliegtuigplaat-
sen naar Amerika tot 1 augustus te mo
gen verkopen voor één gulden. Ook heeft
hij verzoek ingediend om vanaf één au
gustus zijn charterprijzen te verlagen en
zich te ontdoen van allerlei beperkende
maatregelen.
Een woordvoerder van Martinair-
Holland vindt de lijndienst alleen ge
schikt voor avonturiers. „Je zit in grote
onzekerheid of je wel mee kan. Stel dat je
een kampeerwagen in Boston hebt be
steld en je kan pas na twee of drie dagen
met de PanAm vlucht mee, dan kost je
dat evengoed nog een paar honderd gul
den”. De onzekerheid kan ook een ge
deelte van de vakantie opslurpen. Een
dame ik de rij wachtenden op Schiphol:
„Ik moet hoe dan ook op 14 juli weer
terug zijn in Nederland. We moeten dus
vergroten, kunnen de prijzen nu wat om
laag”.
Directeur Legro weerspreekt met
kracht dat het de bedoeling van zijn
maatschappij is om Laker Airways ka
pot te concureren, waarna de prijzen
weer stijgen. „Dat is absoluut niet waar.
Laker heeft een deur opengetrapt en die
is niet meer te sluiten. We willen hem niet
kapot maken om daarna de tarieven
weer te verhogen. Dat zou negatieve pu
blic relations voor ons zijn die we ons
niet kunnen veroorloven”.
De tarieven-oorlog is, meent Legro, wel
nadelig voor de chartermaatschappijen.
Dat interesseert hem verder weinig, want
het waren ten slotte die ondernemingen
die zo nodig de strijdbijl moesten ophef
fen tegen de tarieven op de lijndiensten.
„Wie de bal kaatst, moet hem terug ver
wachten. Maar aan de andere kant: de
charters zijn gericht op een doelgesteld
gebeuren. Een groep mensen huurt als
het ware een vliegtuig om op emigranten
bezoek te gaan, op vakantie, noem maar
op. Vaak wordt dat geregeld via reisbu-
reau’s. Ik denk dat het toch voor die
maatschappijen wel zal meevallen. Ze
profiteren er zelfs wel van, omdat wij het
vliegen populair maken”.
itjpr wille”
is aan hei
Eén van de luchtreizigers die ’s nachts
getracht hebben in de kale kouwe stati
onshal een tukkie te doen, is een Ameri
kaanse kunstenaar, woonachtig in Stock
holm. Via de Zweedse televisie raakte hij
bekend met de „bijna-gratis” Amerika-
vlucht. Een mooie gelegenheid om eens
een keertje zijn ouders in Boston te be
zoeken. „Ik ben met de trein naar Am
sterdam gekomen. De reis kost mu nu
360 dollar, alles bij elkaar. Ik was onge
veer 800 dollar kwijt geweest als ik
rechtstreeks met de SAS naar Amerika
was gereisd”.
Negen uur ’s morgens: de „deadline"
ir Directeur P. J. Legro van Panam-Nederland
derlandse chartermaatschappij Marti
nair, is er van overtuigd dat de tarieven
rode cijfers gezeten. Door een nieuwe
markt aan te tappen en de kwantiteit te
bijna twee keer zoveel: 228 gulden. Van
af half juli wdrdt een retourtje 642 gul-
weer omhoog gaan als de gevestigde
maatschappijen de macht boven de oce
aan weer veroverd hebben. Hij vermoedt
dat die situatie zich voordoet als de klei
nere maatschappijen zich op de langere
ker in het hoogseizoen, de vakantietijd,
zitten de vliegmachines erg gauw vol.
Boston gaan zitten, zodat we in ieder
geval op tijd zijn”.
overwegen in hoeverre aanpassing van
de vastgestelde chartertarieven geboden
lijkt”.
den. Dat is volgens de PanAm-man nog
steeds 200 tot 250 gulden goedkoper dan
het laagste tarief op de transatlantische
route.
Mr.w.
”43
j
i
