HONDERDEN ZAMBIANEN WEG UIT ZAÏRE
CARTER TIJDENS OAS-VERGADERING:
A
Amerika vindt antwoord van
Israel niet volledig
e
Amnesty stuurt boodschap naar
president
To ure van Guinee
Over schending
mensenrechten
Rode Brigades
doden politieman
VERSCHERPTE BEWAKING
OPSLAGPLAATSEN NAVO
Regering VS stelt Russen
voor geruzie te stoppen
E
r
AARDBEVING
SALONIKI
TOEKOMST BEZETTE ARABISCHE GEBIEDEN
SPIJKERS EN PANNEN
BINNEN- EN BUITENLAND
DONDERDAG 22 JUNI
19 7 8
it
ie
er
[1
ns
:v)
die
er,
ten
ing
en:
i te
ie
nt
ter
og
1U-
in
in
m
an
>n-
A.
id
door Nico Scheepmaker^j^
Palestijnen
WASHINGTON (UPI). Presi
dent Carter heeft gisteren gezegd
dat de Verenigde Staten met
kracht een beleid zullen voeren
dat is gericht op bevordering van
de rechten van de mens en sociale
en economische gerechtigheid in
Latijns Amerika.
K'
Wi
4
n-
De Zaïrese president Moboetoe Sese Seko heeft zich
iet
Op dit moment telt Guinee tussen de
Thessaloniki (de Grieken zelf spreken
altijd over Saloniki, met de klemtoon op de
derde lettergreep) is de tweede stad van
Griekenland, met een kleine 400.000 inwo
ners. Kemal Ataturk werd er geboren, in
1881, en hij zal wel niet de enige zijn
geweest. Grote gedeelten van de oude stad
werden in 1890 en 1917 door brand ver
woest, in 1912 maakte een grote aardbe
ving een puinhoop van de stad. Een stad
zonder gelukkig gesternte, blijkbaar.
Sinds tweeëneenhalve maand werd Salo
niki opgeschrikt door 200 voelbare schok
ken, waarvan die op 24 mei dè sterkste
was. Eergisteravond, om 23.45 uur, volgde
de hevigste schok: 6,5 op de schaal van
Richter (Skopje was 6,0). Eerste cijfers:
twee flatgebouwen ingestort, minstens 14
doden, 100 gewonden. Veel inwoners wa
ren, na een vrij ernstige beving vijf dagen
geleden, voor alle zekerheid met vervroeg
de vakantie gegaan. Misschien dat dat
gescheeld heeft.
Op die 24e mei was mijn zwager Sakis in
Saloniki toen dat getroffen werd door een
aardbeving van de sterkte 5,35 op de
schaal van Richter. Hij logeerde in een
hotel op de vijfde verdieping, toen hij om
kwart voor twee 's nachts werd wakker
geschud. Hoe is dat, wat hoor je, wat voel
je? Ik laat hem nu even zelf aan het woord:
„Het is eigenlijk niet precies te beschrij
ven. Het begon met een geluid alsof hon
derden spijkers en pannen in een molen
door elkaar werden geschud. Daarna be
gon het beven. Ik lag in bed en zag de
muren, die normaal vierhoekig zijn, in een
soort driehoeken veranderen. Hoe zal ik
het zeggen, je ziet de lijnen van de muren
die recht zijn opeens bewegen. Mijn bed
schoof ondertussen de kamer door. Je kan
het enigszins vergelijken met het gedreun
als je thuis in bed ligt en er dendert een
zware vrachtwagen voorbij, maar dan
honderdvoudig versterkt. Je weet abso
luut niet wat je overkomt. Bovendien blij
ken 30 seconden ontzettend lang te duren.
Ik ben uit mijn bed gesprongen en onder
de deur gaan staan. Ik wist dat je in zo’n
geval onder een richel of in de deurope
ning moet gaan staan, want als de buiten
muren instorten, heb je kans dat de bin
nenmuren overeind blijven, en een deur is
meestal voorzien van dwarsbalken erbo
ven, die nog wat tegen kunnen houden.
Mijn enige gedachte was aan Ans en de
kinderen, en ook: verdomme, ik had toch
die levensverzekering moeten afsluiten!”
„Toen het voorbij was, keek ik naar
buiten. Overal gingen lichten aan, en men
sen stapten in hun auto’s om de stad uit te
rijden of in een park te gaan zitteh. Er
gingen ook hotelgasten weg, maar ik ben
maar op de kamer gebleven. Slapen kon ik
echter niet, daarom ben ik om 4 uur naar
beneden gegaan om koffie te drinken, om
5 uur ben ik gaan slapen, om 5.20 uur is er
weer een aardbeving geweest, maar nu een
lichte die ik niet gemerkt heb, maar om
7.45 uur was er weer eentje die ik wel
gemerkt heb, al was hij een stuk lichter
dan die van 1.45 uur. Sinds die'dag zijn er
voortdurend liëhte aardbevingen geweest,
ook nog gisteren (dinsdag) overdag, eentje
van 5,30 op de schaal van Richter.
Iedere keer als ik over een flinke aardbe
ving lees, denk ik aan de professor in
Skopje. Zijn naam ben ik vergeten, maar
zolang ik leef zal hij in ieder geval onster
felijk zijn, want per jaar komen er 100.000
voelbare aardbevingen voor, waarvan er
1000 schade veroorzaken. In 1955 of daar
omtrent logeerde ik met een vriendin bij
zijn dochter (die als actrice aan het stede
lijk toneelgezelschap verbonden was) en
zijn schoonzoon (die apotheker was), en in
die week ontmoetten we hem een paar
keer: een alleraardigste zestiger, hoogle
raar in de Russische taal- en letterkunde,
zelf van oorsprong een Rus. Ik leerde van
hem dat het ónmogelijk is om vanuit een
grotere taal (het Russisch) een verwante
kleinere taal (Servo-Kroatisch) accentloos
te leren spreken, mijns inziens een dubieu
ze theorie, waaraan ik toch steeds moet
denken als ik Prins Bernhard Nederlands
hoor spreken.
In 1963 werd Skopje door een aardbe
ving verwoest. De klok van het station, die
op het moment van de aardbeving stil
bleef staan, geeft als gedenkteken nog
steeds het uur en de minuut van die cata
strofe aan. Elfhonderd mensen werden op
die 26e juli 1963 gedood, onder wie ook de
professor. Hij werd onder het puin bedol
ven, zijn dochter en schoonzoon hebben
hem nog urenlang om hulp horen roepen,
maar ze konden hem niet tijdig bereiken.
Daarom denk ik nog altijd even aan de
professor, als ik lees dat een aardbeving
slachtoffers heeft geëist.
un-
loet
vol-
jor-
:aat
>en.
/or-
LOES AK A (AFP). Honderden Zambianen die in
de Zaïrese mijnprovincie Sjaba waren gevestigd,
hebben van de Zaïrese regering opdracht gekregen
het land te verlaten. De eerste groep van 25 personen
is gisteren in Zambia aangekomen, zo heeft een
woordvoerder van het Zambiaanse ministerie van
Buitenlandse Zaken bekendgemaakt.
De Amerikaanse verklaring volgt drie
dagen nadat de Israëlische regering het
antwoord had geformuleerd.
de mensenrechten in de voormalige Fran
se kolonie. Het is volgens Amnesty niet
verwonderlijk dat sinds Guinee in 1958
onafhankelijk werd, ruim een miljoen
mensen is gevlucht.
nisme dat gehanteerd zou kunnen worden
om deze oplossing te bereiken.
De Israëlische regering kwam het afge
lopen weekeinde na een heftig debat tot
een antwoord waarin een toezegging over
de uiteindelijke status op de lange baan
wordt geschoven. Dit antwoord zorgde
voor een ernstige scheuring in het kabinet.
gisteren afgezet tegen de „vergiftigde” campagne in
het buitenland tegen zijn beleid: hij verdedigde het
beleid dat de afgelopen 13 jaar is gevoerd.
Moboetoe deed deze uitlatingen in een toespraak tot
de Zaïrese nationale vergadering. Op waarnemers
kwam de toespraak over als een poging zowel zijn
eigen onderdanen als de bevriende naties in het Wes
ten ervan te overtuigen dat hij de machthebber blijft
in Zaïre en dat hij daarbij genoeg autoriteit heeft om
de noodzakelijke economische hervormingen door te
voeren.
Zaïre zal bij deze hervormingen door buitenlandse
Met name minister Ezer Weizman van De
fensie had zich wél willen toeleggen op een
toezegging over de uiteindelijke Status.
Hodding Carter zei verder dat op korte
termijn een Amerikaanse functionaris
naar het Midden-Oosten zal reizen om met
Cairo en Tel Aviv over de zaak te spreken.
Minister Weizman heeft gisteren overi
gens ontkend dat hij zou hebben verklaard
dat premier Begin en minister Dajan de
bevolking voorliegen en naar een oorlog
voeren”, zoals het Israëlische dagblad
„Davar” had gemeld. Hij noemde deze
berichten „van a tot z verzinsels”.
Het sterftecijfer onder de politieke ge
vangenen is zeer hoog. In een afdeling van
2.000 en 5.000 politieke gevangenen. Zij
worden vastgehouden onder zeer zware
omstandigheden. Meestal zijn er per cel
veel meer gevangenen dan eigenlijk moge
lijk is. De gedetineerden worden zelden of
nooit gelucht, wat in het warme Guinee
hard nodig is. De daken van de cellen zijn
van golfijzer, waardoor de temperatuur
binnen tot zeer hoog oploopt. De gevange
nen moeten het stellen met rantsoenen die
net te groot zijn om onmiddellijk dood te
gaan. Dat velen echter doodziek zijn, is
niet verwonderlijk. Communicatie met de
buitenwereld is volstrekt onmogelijk.
„De overeenkomst werd vrijelijk bereikt tussen Zaïre
en zijn partners”.
Dat deze benoemingen de Zaïrese onafhankelijk
heid niet zullen schaden, staat voor de president vast.
Zo de polieke gevangenen al zijn be
recht, werden hun „bekentenissen” vaak
verkregen door martelen. Daarvoor zijn in
de gevangenenkampen speciale afdelin
gen, de zogenaamde „technische cabines”.
Tot de gebruikte methoden behoren onder
meer elektrische schokken, uithongering,
sexuele mishandeling en bijna verdrinken.
De martelingen en willekeurige arresta
ties dienen volgens Amnesty om de bevol
king te intimideren en om zondebokken te
een kamp bij Conakry, stierven in 1974
binnen enkele maanden 250 mensen. Van
een aantal gevangenen is niet bekend of zij
nog in leven zijn of niet.
De Amerikaanse rege
ring stelt daarentegen voor
dat beide partijen zich in
spannen om vooruitgang te
boeken bij de onderhande-
lingen die de komende
maanden op de agenda
staan. Naast onderhande-
„In het Pravda-artikel
staan uitspraken waarmee
wij het duidelijk oneens
zijn”, aldus de door het mi
nisterie van Buitenlandse
Zaken uitgegeven Ameri
kaanse verklaring. „Maar
wij denken niet dat het enig
doel zou dienen een nieuwe
ronde van rethorische uit
wisselingen in te luiden”.
Regelmatig zijn sinds de onafhankelijk
heid „samenzweringen” ontdekt die de ar
restatie van vele echte of vermeende te
genstanders van het regime tot gevolg had
den. Vaak werden zij zonder vorm van
proces gevangen gezet. Anderen werden
buiten hun aanwezigheid berecht, waarbij
op de band opgenomen „bekentenissen”
als bewijsmateriaal werden gebruikt.
WASHINGTON (AP).
De Amerikaanse regering
heeft de Sovjet-Unie giste
ren voorgesteld een einde
te maken aan de bittere
wederzijdse woordenwis
selingen.
bij
van
len.
leid
?ur-
eds
2ks,
kin-
Het
gen
Zaïre heeft Zambia er begin dit jaar van beschul
digd „de voormalige Katangese gendarmes” toe te
staan zijn grondgebied te gebruiken om „Zaïre te
kunnen binnenvallen”.
Woordvoerder Hodding Carter van het
ministerie van Buitenlandse Zaken zei dat
de VS het plan hebben zowel de Israëli
sche als de Egyptische regering te raadple
gen over de stappen om te komen tot een
hervatting van de vredesonderhandelin
gen.
Hodding Carter gaf ook de vragen vrij
die Washington aan Israel had gesteld. De
Amerikaanse regering had namelijk wil
len weten of Israel kon zeggen dat het
vraagstuk van de uiteindelijke status van
deze gebieden over vijf jaar is opgelost en
wat het land kon zeggen over het mecha-
kse
oor
i de
Hij
rijn
de
Irei
het
ind
eld
163
L.
leu-
van
i de
ieu-
bij
dr.
kan
>le-
ge-
iet
ta-
sa-
vinden voor de slechte staat waarin de
economie van het land verkeert. De laatste
tijd is de situatie op het punt van de
mensenrechten iets verbeterd, aldus Am
nesty. Onder meer zou een aantal langge
strafte politieke gevangenen zijn vrijgela
ten. Niettemin zit het merendeel van de om
politieke redenen gestraften nog steeds
gevangen en wijst niets erop dat de rege
ring bereid is die hervormingen door te
voeren die daarin verandering zouden
kunnen brengen.
Enigszins wrang wordt opgemerkt dat
Guinee twee internationale verdragen
heeft ondertekend en geratificeerd, die als
'belangrijkste instrumenten zijn bedoeld
voor de naleving van de mensenrechten.
Guinee is hd van de Verenigde Naties
/er
idt
ses
mi-
>ys
op
lid-
or-
Ise
ch
en
an
an
cs-
ïe-
“n
>P
k-
:ie
le
d
en
et
er
Jd
et
ht
en
ig
“n
e-
en
et
De president zei dat Zaïre de komende conferentie
van niet-gebonden landen niet zal bijwonen, in ver
band met de Cubaanse rol in Sjaba. Hij drong er op
aan Cuba uit de beweging te stoten.
Gelijk met het sturen van de boodschap
begon de organisatie, die zich inzet voor
het lot van politieke gevangenen, een inter
nationale actie om druk uit te oefenen op
Toure. Als basis daarvoor wordt een rap
port gebruikt, getiteld „Landenschrift
Guinee”. In dit rapport wordt melding
gemaakt van de vaak gnowe schending van
Moboetoe haalde scherp uit naar Cuba en de Sovjet-
Unie. Hij verweet deze landen steun te hebben ver
leend aan de recente opstand in de provincie Sjaba.
Angola kreeg in dit verband de omschrijving „onze
eeuwige agressor” toebedeeld. Ook was Zambia niet
geheel schoon te praten, aldus Moboetoe, die Loesaka
verweet niet te hebben gehandeld in overeenstem
ming met een aantal toezeggingen.
trijfel Q
deskundigen worden bijgestaan, zo zei de president.
Een functionaris van het Internationale Monetaire
Fonds zal waarnemend gouverneur van de Zaïrese
bank worden, een Fransman wordt inspecteur-
generaal van het ministerie van Financiën, Belgische
deskundigen zullen de douane reorganiseren en bij
diverse andere openbare en nationale ondernemingen
zullen buitenlandse deskundigen worden geplaatst.
De Amerikaanse president waarschuw
de in een toespraak tot de achtste algeme
ne vergadering van de Organisatie van
Amerikaanse Staten in Washington, dat
landen die de rechten van de mens schen- vorming die in zijn leven ingrijpt”,
den, zullen ervaren dat zij niet kunnen
ontkomen aan de gevolgen van flagrante
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON/TEL AVIV (Reuter,
AFP, UPI). De Verenigde Staten heb
ben gisteren laten weten dat het ant
woord, dat Israël heeft gegeven op de
Amerikaanse vraag over de toekomst van
de bezette Arabische gebieden, niet volle
dig is. Het gaat hier om de westelijke
Jordaanoever en de Gaza-strook.
TURIJN (UPI). Leden van de Rode
Brigades hebben gisteren een politieman,
die een onderzoek instelde naar terroristi
sche activiteit, doodgeschoten. De 36-
jarige Antonio Esposito werd door twee
jonge mannen neergeschoten toen hij in
een volle bus van zijn huis in Genua naar
het 110 kilometer verderop gelegen Nerni
reed.
Kort na de aanval kreeg een Genuees
dagblad een anoniem telefoontje waarin
werd gezegd: „Met de Rode Brigades. Van
ochtend om half acht hebben we Antonio
Esposito terechtgesteld”.
Het voorstel is een reac
tie op het felle artikel tegen
president Carter, dat het
Russische partij-orgaan
„Pravda” vorige week pu
bliceerde. Daarin werd zijn
regering ervan beschul
digd de wederzijdse be
trekkingen „moedwillig te
verslechteren” en het over
leg inzake de strategische
bewapening te vertragen.
De president zei dat er in het afgelopen
jaar enige mate van succes was geboekt.
BRUSSEL/BONN. De bewaking van de militaire opslagplaatsen van de NAVO is
verscherpt sinds het begin van deze week. Dit is gisteren in Brussel vernomen in
kringen van het secretariaat-generaal van de organisatie. De aanleiding tot de
bewaking zou zijn „geruchten” over mogelijke terroristische acties.
Dinsdag werd in Zwitserland bekend dat ook daar en in Oostenrijk de bewaking is
verscherpt. Dit gebeurde nadat de Westduitse politie een aantal Europese landen had
gewaarschuwd voor mogelijke acties. Een Nederlandse woordvoerder zei dinsdag dat
ook hier de Westduitse boodschap was ontvangen. Het bleef onduidelijk of Nederland
maatregelen heeft genomen.
Het Westduitse boulevardblad „Bild” meldde gisteren dat „terroristen” van de
Baader-Meinhofgroep aanvallen en ontvoeringen voorbereiden. De aanvallen zouden
zijn gericht op militaire kampen en wapenopslagplaatsen in West-Duitsland.
Bij de ontvoeringen zouden zij het hebben gemunt op hooggeplaatste militairen en
politici. Om dit te voorkomen heeft de politie een aantal van deze kopstukken onder
bewaking gesteld, aldus „Bild”.
In het proces tegen de voormalig advocaat van leden van de Baader-Meinhofgroep,
Kurt Groenewold, heeft de officier van justitie gisteren drie jaar gevangenisstraf geëist.
Hij eiste deze straf op grond van het blijven ondersteunen van een „criminele vereniging
in een bijzonder ernstig geval”. Bovendien eiste hij dat Groenewold een beroepsverbod
opgelegd krijgt voor de duur van vijf jaar.
minachting van internationale maatsta
ven.
Sprekende over Latijnsamerikaanse
dictaturen zonder er een bij naam te noe
men, zei Carter: „Wij beseffen dat de over-
gang van autoritair naar democratisch be
wind moeilijk en veeleisend kan zijn. Tij
dens zulk een overgang en in verkiezings
tijd zal mijn regering niet tussenbeide ko
men noch zich uitspreken voor de een of
andere partij.
Maar wij zullen doorgaan met het steu
nen en aanmoedigen van politieke syste
men die het volk toestaan vrijelijk en de
mocratisch deel te hebben aan de besluit-
zoals de vrijlating van politieke gevange
nen in vele landen, opheffingen van de
staat van beleg en vieren van de teugels
waarmee de pers gebreideld werd.
„Wij hopen op meer succes in het ko
mende jaar. Voor velen in Latijns Ameri
ka is de strijd pas begonnen. Maar de
richting van de geschiedenis naar expan
sie van de mensenrechten is duidelijk”,
aldus de Amerikaanse president.
Hij zei dat hij ervan overtuigd was dat
alle volken van Latijns Amerika een we
reld willen die vrij is van foltering, partij
dige aanhouding en langdurige opsluiting
zonder vorm van proces. „Mijn regering
zal zich niet laten afhouden van het open
lijk en enthousiast bevorderen van de
mensenrechten, de economische en sociale
rechten inbegrepen, op alle manieren
waarop dat mogelijk is”, zei Carter.
Het verdrag met Panama over over
dracht van het beheer over het Panamaka-
naal in 2000, zei de president, geeft het
soort deelgenootschap aan dat hij op alle
Latijnsamerikaanse problemen toegepast
zou willen zien. Hij somde op: de wens van
Bolivia dat het toegang tot zee krijgt, het
grensconflict tussen Honduras en Salva
dor en de toekomst van Belize of Brits
Honduras.
Carter drong er bij Latijns Amerika op
aan het verdrag van Tlatelolco, dat het
continent tot een kernvrije zone maakt,
leven in te blazen.
Secretaris-generaal Alejandro Orfila
van de Oas, deed een beroep op de assem
blee te ijveren voor versterkte samenwer
king tussen de landen op het westelijk
halfrond. Alleen zo, zei hij, kunnen de
toekomstige problemen Van het Ameri
kaanse continent uit de weg geruimd wor
den. De Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken, Cyrils Vance, spreekt de
OAS-Assemblee vandaag toe.
DEN HAAG (ANP). Amnesty Inter
national heeft gisteren in een boodschap
aan president Sekou Toure van het Afri
kaanse Guinee, haar bezorgdheid uitge
sproken over de schendingen van de men
senrechten in zijn land. Zij dringt er bij de
president op aan de situatie op korte
termijn te verbeteren.
Tijdens een kort gevecht tussen links
radikale Palestijnen en aanhangers van de
meer gematigde lijn van Arafat zijn giste
ren in het vluchtelingenkamp Ein Hilweh
in Libanon zeker drie guerrillastrijders
omgekomen.
Leden van de rechtse christelijke Liba
nese militie hebben gisteren in het zuiden
van Libanon Noorse militairen van de
VN-vredesmacht beschoten. Niemand
werd gewond.
Een meter en zevenenvijftig centimeter is niet zo lang, zeker niet als er lange
presidentiële erewachten moeten worden gepasseerd, zoals op de foto, waar de
Italiaanse president Fanfani het bureau voor financiële bewaking binnengaat. Het
bureau vierde zijn 204de verjaardag.
van de mens in Latijns Amerika
lingen over de strategische
bewapening en een verbod
op het nemen van kern
proeven staan besprekin
gen over een wederzijdse
troepenvermindering in
centraal Europa op het
programma.
Vooruitgang in deze on-
derhandelingen en andere
aangelegenheden van we
derzijds belang zou wezen
lijk bijdragen aan de voor
uitzichten op stabiele be
trekkingen op lange ter
mijn”, aldus de verklaring,
die volgens woordvoerder
Hodding Carter „de officië
le zienswijze van de Ameri
kaanse regering” inhoudt”.
„VS op de bres voor rechten
