Vier Indiase
ministers
3
treden af
EG-functionaris
naar Angola
Eerherstel voor
Walter Ulbricht
Nog geen nieuwe
NAVO-commando’s overgedragen
president Italië
aan officieren Turkse leger
Brazilië tevreden over
uranium-besluit Kamer
BROENEI ZELFSTANDIG
Pax Christi wil
Arrestaties
in Baskenland
kernwapenvrije
zone in Europa
In 1983
Op bezoek op Sark
Energie Komitee:
Griezelig precedent"
3
BINNEN- EN BUITENLAND
19 7 8
JULI
I
nissen
in VS
EEG
ening
eden
val
uwd
pen
•ZATERDAG
IZMIR (DPA). In de Turkse stad Izmir zijn gisteren twee NAVO-
commando’s overgedragen aan Turkse officieren. De Amerikaanse
generaal Sam Walker werd als régionaal bevelhebber van de NAVO-
landstrijdkrachten in Zuidoost-Europa opgevolgd door generaal Veci-
chi Akin.
Frankrijk niet in
monetaire slang
België heeft geen
geld voor Awacs
Engelse premier wil loonstijging
vijf procent beperken
tot rond
ge-
2
menten-
estegen,
worden
'loed op
er. Ook
rlijk in
de
;ele
de-
ens
ing
ke-
i op
irik
ster
Sijt-
van
’ers
van
een
teren
rijkse
;z. Bij
inwe-
t toe-
s niet
e over-
Oost-
ilf zen-
/erden
luis in
tiezwe-
ens de
eft tot
iar ge-
ichtof-
ikster-
nenten-
In april
Jisteren
nst van
zijn de
gemid-
De premier sprak gisteren in het hol van
de leeuw, de jaarvergadering van de con
federatie van de Britse vakbonden voor de
scheepsbouw en machinebouw.
In augustus begint in Engeland de loon-
ronde. Callaghan wil er alles aan doen om
1983 soeverein en geheel
onafhankelijk zal worden”.
de inflatie te bestrijden. Om zijn doel te
bereiken zal hij desnoods de vakbonden
passeren en met zijn denkbeelden over
loonmatiging „de boer op gaan”, zo deelde
hij zijn gehoor mee.
De premier zei dat de resultaten van het
loonbeieid van dit jaar weinig aanleiding
geven tot vreugde. Er is gemikt op een
maximale loonstijging van tien procent,
maar de praktijk toont cijfers van dertien
tot veertien procent.
Callaghan heeft met zijn toespraak van
gisteren de basis gelegd voor de confronta
tie van zijn regering met de vakbonden,
maar ook met de conservatieve oppositie.
Diens landgenoot luitenant-generaal Ve-
cichi Ogezul nam het bevel over de zesde
Ongeveer 70 percent der
bevolking bestaat uit Ma-
leiers en mensen van Malei-
se afkomst, de rest is van
Chinese afkomst. De groot
ste uitvoerprodukten zijn
aardolie en rubber.
Op 2 januari 1906 had de
toenmalige sultan zich be
reid getoond het bestuur
van zijn land over te dra
gen aan de Britse overheid.
De functie van Brits resi
dent werd afgeschaft in
1969. Veel van de bevoegd
heden van dat ambt gingen
toen over op de sultan.
Het toekomstig loonbeieid zal niet in een
wet worden gegoten, zo zei Callaghan. Het
belangrijkste wapen van de overheid is de
publieke opinie, zoals ook is gebleken tij
dens de jongste loonronde vorig jaar, die
tot gevolg heeft gehad dat de inflatie op
Margaret Thatcher, de oppositieleidster,
heeft al een terugkeer naar vrije loonon
derhandelingen in de particuliere sector
beloofd als de conservatieven aan de
macht komen. In oktober zullen naar
wordt verwacht in Engeland de algemene
verkiezingen worden gehouden. Het lijkt
erop dat de lonen het voornaamste onder
werp zullen zijn van de verkiezingsstrijd.
Dit heeft de Franse president Giscard
D’Estaing, gisteren meegedeeld tijdens
een officieel bezoek aan Madrid.
De „slang” is de monetaire overeen
komst tussen West-Duitsland, de Benelux-
landen, Noorwegen en Denemarken die
behelst dat de munteenheden van deze
landen gezamenlijk zweven ten opzichte
van andere valuta’s, waarbij de interne
koersafwijking niet groter mag worden
dan 4,5 percent.
Speculaties over de mogelijke toetreding
van Frankrijk tot de slanglanden ontston
den na een privé-gesprek op 21 juni tussen
Giscard en de Westduitse Bondskanselier,
Helmut Schmidt.
Donderdag gooide de minister van Fi
nanciën van Luxemburg, Jacques Poos,
extra olie op het speculatievuur met de
mededeling dat de Franse franc misschien
direct gekoppeld zou gaan worden aan de
slang, waarbij een grotere koersafwijking
dan 4,5 percent zou kunnen worden afge
sproken voor de nieuwkomer.
Als gevolg van de speculatiewoede steeg
de koers van de Franse franc in Londen
ten opzichte van de Amerikaanse dollar op
het hoogste peil sinds maart 1976, toen
Frankrijk op bevel van Giscard de slang
verliet.
„Ik heb bemerkt dat er een zeker aantal
interpretaties zijn wat betreft de huidige
werkzaamheden om te komen tot wat ik
heb genoemd een zone van monetaire sta
biliteit in Europa”, aldus de Franse presi
dent. Een dergelijke zone, waarop wordt
gestudeerd sinds de topconferentie van de
regeringsleiders van de EEG in Kopenha
gen, „is een nieuw mechanisme dat niet de
Rechters, hooggeplaatste militairen en lei
dinggevend personeel zouden een aanzien
lijke loonsverhoging moeten hebben. De
lonen van dit overheidspersoneel zouden
op het niveau gebracht moeten worden
van de lonen die in de particuliere sector
voor gelijkwaardig werk worden betaald.
Voor bepaalde ambtenaren beveelt de
commissie een loonsverhoging van meer
dan honderd procent aan.
jaarbasis is verminderd van zeventien tot
zeven procent.
Vandaag zijn in Londen de aanbevelin
gen gepubliceerd van een bijzondere com
missie voor de herziening van salarissen.
In Athene werd de commando-wisseling
met gemengde gevoelens ontvangen. Men
legde er in Griekse regeringskringen de
nadruk op dat Turkije geen praktische
voordelen in de Egeïsche Zee heeft ver
worven, maar een tegelijkertijd gesloten
akkoord over een speciale status van Grie
kenland binnen de NAVO was zeer wel
kom geweest.
Over deze speciale status van Grieken
land wordt al sinds het begin van dit jaar
intensief onderhandeld. Het overleg kan
echter nog wel tot september duren. De
Grieken wijten dit aan vertragingstactiek
van Turkse zijde.
Volgens welingelichte Baskische bron
nen zouden zich onder de arrestanten ech
ter niet de personen bevinden, die afgelo
pen woensdag redacteur Portell hebben
doodgeschoten.
De arrestaties werden enkele uren nadat
het Spaanse kabinet de nieuwe terroris-
vorm zal krijgen van toetreding van de
Franse franc tot de slang zoals die nu
werkt”, zo zei hij.
Enkele dagen geleden werd Angola be
zocht door een speciale afgevaardigde uit
de VS, de diplomaat Donald McHenry.
Verwacht wordt dat Cheysson zal worden
ontvangen door president Agostinho Neto.
Verleden jaar heeft de EG, via de VN-
commissie die hulp aan vluchtelingen
biedt, Angola 10.000 ton granen en 10.000
ton boterolie geschonken. Verder contact
bestond er tussen Angola en de EG nog
niet.
Onder de arrestanten zouden zich com
mando’s bevinden die gezocht werden we
gens een bankoverval, een ontvoerings
zaak en een verrassingsaanval op een mili-
tenwet had aangenomen, bekend gemaakt.
Volgens de politie bevonden zich onder de
in beslag genomen munitie en wapens 14
pistolen, twee revolvers en 11 geweren.
Ulbricht trad in 1971 af, formeel om
redenen van gezondheid en ouderdom,
maar officiële kringen hebben sindsdien
laten blijken dat hij het veld moest ruimen
voor anderen die meer bereid waren om
samen met Moskou te werken aan een
begin van ontspanning tussen Oost en
West. „Neues Deutschland” gaf geen ver
klaring voor de accentverschuiving in de
waardering van Ulbrichts nagedachtenis.
OOST-BERLIJN (Reuter). Vrijwel al
le leidende Oostduitse politici bleken gis
teren aanwezig bij een kranslegging op
het graf van Walter Ulbricht, de in 1973
overleden partijleider die gisteren zijn
85ste verjaardag zou hebben gevierd.
Andere Baskische bronnen wisten ech
ter te melden dat Portell vermoord was
omdat de minister van Binnenlandse za
ken Rodolfo Martin Villa hem gevraagd
zou hebben onderhandelingen op gang te
brengen met gematigde leden van de ETA,
om een einde te maken aan de voortduren
de guerrilla tegen de regering.
tair gouvernementshoofdkwartier in San
Sebastian twee weken geleden.
In een communiqué dat na de moord op
de journalist Portell door de extremisti
sche tak van de ETA werd uitgegeven,
werd de aanslag verklaard met de beschul
diging dat Portell een agent van de rege
ring was.
NEW DELHI (Reuter). Vier Indiase
ministers hebben gisteren hun ontslag
ingediend nadat premier Morarji Desai
donderdag twee ministers tot aftreden
had gedwongen. Daarmee is de regering-
Desai beland in de zwaarste crisis sinds ze
15 maanden geleden aan de macht kwam.
lange
ie en
ar J.
sn, is
ome-
ikers
Hij
i. De
’ingen
hen is
geëin-
an ter
,Ame-
Jolitie
chute
ging
akten
kkige
Naar in kringen van de NAVO in Brus
sel verluidt is België weliswaar nog steeds
•in dit project geïntresseerd, maar de strin
gentere begrotingspolitiek in het kader
van de door de regering-Tindemans uitge
werkte bezuiningsplannen biedt geen fi
nanciële ruimte voor een bijdrage in de
kosten van het radarsysteem, dat Europa
tegen aanvallen van laag vliegende vlieg
tuigen of raketten zou moeten bescher
men.
LONDEN (ANP). De Britse werkne
mers mogen voor het komende jaar niet
rekenen op een ruime loonsverhoging. De
premier van Groot-Brittannië, James Cal
laghan, heeft er gisteren geen twijfel over
laten bestaan dat de overheid er naar
streeft de loonstijging beperkt te houden
tot ongeveer vijf procent, vergeleken met
veertien procent dit jaar.
n Chris-
roristen,
i Porren-
n en elf
en o.m.
t moord
:en.
DEN HAAG (ANP). In Centraal Eu
ropa moet een kernwapenvrije zone ko
men. Tevens moet de NAVO beloven niet
als eerste naar nucleaire wapens te grij
pen.
Deze eisen aan NAVO en Warschau-pakt
zijn neergelegd in een nieuw kernpro
gramma van de roomskatholieke vredes
beweging Pax Christi Nederland, als ver
volg op een kernprogramma dat de bewe
ging in 1973 publiceerde.
Volgens Pax Christi kampt Europa met
een nieuw veiligheidsprobleem, door de
militaire opvattingen en opstellingen van
de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten.
Centraal- en West-Europa zijn daarvan het
mogelijke toekomstige slachtoffer gewor
den.
Zeer belangrijk punt in dat veiligheids
probleem in Europa is de aanwezigheid
van tactische kernwapens.
BRUSSEL (AP). Het lid van de Euro
pese commissie voor ontwikkelingshulp
Claude Cheysson zal de volgende week
een bezoek brengen aan Angola. Dit
wordt het eerste officiële contact tussen
dat Afrikaanse land en de Europese Ge
meenschap.
De dokumenten die op
een en ander betrekking
hebben zullen in september
in Londen worden gepara
feerd en in Broenei in de
cember worden getekend.
Het recente overleg, al
dus is nog meegedeeld, „is
gevoerd in een geest van
ware vriendschap welke
karakteristiek is voor de
lange en traditionele be
trekking die tussen de twee
landen bestaat en die beide
willen doen voortduren”.
België had drie procent van de kosten
zullen dragen. Die zijn voor de 29, in
Boeings geïnstalleerde radarstations, op
1,9 miljard dollar begroot. De Verenigde
Staten en de Duitse Bondsrepubliek zou
den elk een derde betalen, terwijl de overi
ge NAVO-bondgenoten het restant zouden
opbrengen. Frankrijk overweegt slechts
een vorm van samenwerking met het
Awacs-systeem, terwijl Engeland besloten
heeft een eigen radarverdediging te bou
wen, dat nauw op Awacs aansluit.
Eerder waren er al moeilijkheden door
dat Italië slechts met een minimale „sym
bolische” bijdrage over de brug wilde ko
men. Op de jongste NAVO-conferentie het
dit land zich echter overreden een reëel
aandeel in de kosten te dragen.
In NAVO-kringen heeft men echter goe
de hoop dat het door de houding van
België ontstane probleem nog voor de
herfst opgelost zal kunnen worden.
Die massale opkomst, en een hele aan
Ulbricht gewijde pagina in „Neues
Deutschland” wijst op een zeker eerherstel
voor de voormalige leider. Sinds zijn dood
is Ulbrichts naam nog maar zelden ge
noemd in het openbaar. Een officiële par-
tijgeschiedenis die dit jaar het licht zag,
leverde zelfs scherpe kritiek op de fouten
die tijdens de 21 jaar van Ulbrichts bewind
in de DDR zijn gemaakt.
BRUSSEL (DP A). Aangezien België zijn aandeel in de aanschaffingskosten van het
vliegend radarsysteem van de NAVO (Awacs) niet kan opbrengen, is de realisering van
dit grootste luchtverdedigingsproject van het westen opnieuw onzeker geworden.
:endge- I
niljoen
De le-
f Erde-
ürkije, j
ROME (DPA). Zoals al was verwacht
is ook gisteravond geen opvolger van de
1 afgetreden Italiaanse president Giovanni
I Leone gekozen. Zoals bij de vorige twee
stemronden brachten ook ditmaal de afge
vaardigden hun stem op de eigen partij-
kandidaten uit.
Vanmorgen wordt opnieuw gestemd.
I Dan is een gewone meerderheid van 506
van de 1011 afgevaardigden voldoende.
Een dergelijk aantal kan echter door geen
van de partijen bijeen worden gebracht.
Minister van Binnenlandse Zaken Cha-
ran Singh, na Desai de machtigste man in
India, en minister van Volksgezondheid
Raj Narain traden donderdag af op aan
dringen van Desai, nadat ze de onmiddel
lijke arrestatie van ex-premier Indira
Gandhi hadden verlangd.
De twee ministers kritiseerden de rege
ring omdat ze maar blijft aarzelen een
proces aan te spannen tegen mevrouw
Gandhi, wegens beweerde excessen tij
dens de anderhalf jaar van haar regering
onder de uitzonderingstoestand.
Volgens officiële bronnen hebben nu
vier ministers van Staat, Janeshwar Mish
ra, Jaghin Singh, Ram Kumar en Harsing
hun ontslag ingediend.
Sing en Narain behoren tot de vroegere
Indiase Volkspartij, die voor de verkiezin
gen van 1977 samenging met de Janata-
partij, om de strijd aan te binden tegen
Gandhi’s Congrespartij. Hun vertrek zal
zeker spanningen binnen Janata tot gevolg
hebben, maar waarnemers menen dat het
voortbestaan van de regering nog niet in
gevaar is gebracht.
Deze speciale status zou inhouden dat de
Griekse strijdkrachten alleen in geval van
een groot conflict onder NAVO-
commando komen. Daarvoor zou in de
Noordgriekse stad Larissa een nieuw NA-
VO-hoofdkwartier moeten worden geves
tigd.
zilië de kernenergie uitslui
tend voor vreedzame doel
einden wil gebruiken.
„Met de goedkeuring van
het parlement ten aanzien
van de leverantie van ver
rijkt uranium aan Brazilië
is een griezelig precedent
geschapen. De weg is daar
mee vrijgemaakt om aan
willekeurig welk regime
atoombrandstof te leveren
als er maar wat vage, loze
beloftes worden gedaan".
Aldus het Landelijke
Energie Komitee (LEK) gis
teren in een reactie op de
opstelling van de Tweede
Kamer.
„Hoewel het CDA, samen
met WD, SGP en GPV de-
Bij de overdrachtsceremonie verklaarde
de opperbevelhebber van alle NAVO-
strijdkrachten in Europa, generaal
Alexander Haig: „Wanneer men de politie
ke realiteit in dit gebied beziet, is het
duidelijk dat de zaken op deze wijze moe
ten worden geregeld”.
In gesprekken werd er op
gewezen dat Brasilia steeds
alle pogingen om over de
kwestie van de leveranties
opnieuw te onderhandelen,
verworpen had.
Verdragen werden on
dertekend om ook uitge
voerd te worden, zo zei
men. Opnieuw werd er de
nadruk op gelegd dat Bra-
BRASILIA/AMSTER-
DAM (DPA/ANP). Met
tevredenheid hebben di
plomatieke kringen in de
Braziliaanse hoofdstad
Brasilia gisteren de beslis
sing van de Tweede Kamer
vernomen over de levering
van verrijkt uranium aan
Brazilië.
ze gang van zaken geslikt
heeft, erkennen wij deze
beslissing niet”, aldus het
LEK. „Wanneer de zaak
wordt doorgedrukt in
weerwil van de tegenstand
van een meerderheid van
het Nederlandse volk en
een groot deel van de
Tweede Kamer, dan wordt
de democratie geweld aan
gedaan”.
In het NOS-journaal van
gisteravond zei het CDA-
Kamerlid Van Houwelin-
gen dat hij overstag was
gegaan om af te zien van
verdere oppositie „door de
druk van het CDA”. Hij zei
„verbitterd” te zijn, „maar
het kon blijkbaar niet an
ders”.
Broenei, dat olie in zijn
grond heeft, beslaat een op
pervlakte van ongeveer
5700 vierante kilometer,
het grenst aan de Zuid-
chinese Zee en aan Sara
wak.
geallieerde tactische luchtmachtgroep
over van de Amerikaanse luitenant-
generaal Benjamin Bellis. Deze twee com
mando’s zijn beide gevestigd in Izmir en
dragen zorg voor de verdediging van de
zuidoostflank van de NAVO.
Tot 1974 bestonden de geallieerde strijd
krachten daar uit vier Turkse legers en
een Grieks leger, alsmede uit eenheden
van de luchtmachten van deze twee lan
den. Toen Griekenland zich in 1974 uit het
geïntegreerde militaire opperbevel terug
trok, in verband met de Turkse invasie op
Cyprus, hielden Amerikanen het bevel
over de resterende Turkse eenheden.
BILBAO (AP). Acties van de Spaanse
politie hebben geleid tot de arrestatie van
18 leden van de Baskische afscheidings
beweging ETA en tot de in beslagname
van een partij wapens, aldus heeft de
politie gisteren meegedeeld. De arresta
ties waren het resultaat van de jacht op
de terroristen die de journalist José Maria
Portell vermoord hebben.
MADRID (ANP). De Franse franc zal geen deel gaan uitmaken van de monetaire
„slang”. Frankrijk houdt zich met zijn partners in de EEG wel bezig met de bestudering
van mogelijke nieuwe mechanismen die de monetaire stabiliteit in West-Europa
zouden kunnen bewerkstelligen.
Er wonen ongeveer
163.000 mensen, van wie er
42.000 woonachtig zijn in
de hoofdstad Bandar Seri
Begawan.
Het land geniet al een
i grote mate van zelfstandig
heid. Londen behandelt
zijn buitenlandse zaken.
Broenei werd in 1906 offici
eel opgenomen in het Brit
se rijk, na sinds 1888 een
protectoraat te zijn
weest
In Londen zijn twee we
ken van besprekingen af
gerond tussen de sultan
van Broenei, Hassanal Bol-
kiah Moe’izzadin Waddaoe-
lah en de Britse minister
van Staat Lord Goronwy-
Robert. Er is overeengeko
men, aldus de mededeling,
„dat de sultan van Broenei
en de Britse regering een
nieuw verdrag zullen slui
ten onder welk de staat
Broenei tegen het eind van
LONDEN (AP). Broe
nei, de kleine staat aan de
noordwest kust van Bor
neo, zal in 1983 onafhan
kelijk worden. Aldus is
gisteren door het Britse
I ministerie van Buiten
landse zaken bekendge
maakt.
Dit duurde voort tot de
Janpanse invasie van de
cember 1941. In 1945 werd
Broenei bevrijd en het Brit
se gezag hersteld. In 1959
kreeg het land zijn eerste
op schrift staande grond
wet. De huidige eerste mi
nister, Mentri Besar, is be
noemd door de sultan die
daartoe de bevoegdheid
heeft.
De Engelse koningin en haar echtgenoot prins Philip brengen op het ogenblik een bezoek aan de Kanaaleilanden. Op het kleine
eiland Sark werden zij rondgereden in een koets. Auto's zijn daar nanielijk niet toegestaan.
