Da jan: Voorstel geen belemmering
voor hervatting onderhandelingen
3
NIEUW VREDESPLAN BEKENDGEMAAKT
Eerste cruise-
raket in 1981
in gebruik
Kosmonauten
teruggekeerd
GHANEES STAATSHOOFD VERVANGEN
I
Overwinning Maleisische
premier Datoek verwacht
Filbinger geeft juistheid
van beschuldigingen toe
n
Aanslag op directeur
Pirelli-fabriek
VS weten niets van
aanbod aan Vietnam
Zaterdag algemene verkiezingen
i
Kernontploffing
in Sovjet-Unie
CRISIS IN GROEP
ROBERT MOEGABE
Over veroordelingen in oorlog
I
2
3
BINNEN- EN BUITENLAND
DONDERDAG 6
JULI
19 7 8
Reeks
Overleefd
I
(Van onze redacteur in Israel, Jaap van Wesel)
JERUZALEM. Israel ziet in het Egyptische vredesvoorstel geen
belemmering om de vredesonderhandelingen tussen Egypte en Israel
te hervatten. Tot die conclusie is minister van Buitenlandse Zaken
Dajan gisteren gekomen nadat hij van de Amerikaanse ambassadeur
Lewis het Egyptische vredesvoorstel had ontvangen.
(missen
ankers
rschot
chting
ft sinds
iden die
laanden
sticht in
erswijk.
seft zich
er voor-
Wijzigingen
Tegemoetkoming
Over alles
testers
oerden
Palestijnen
Extreem
Teruggeroepen
KOEALA LOEMPOER (Reuter). Anderhalf jaar vóór het verstrij
ken van de officiële termijn van vijf jaar zullen op 8 juli in Maleisië
algemene verkiezingen worden gehouden. Verwacht wordt dat pre
mier Datoek Hoessein, die op 12 juni de „dewan rakyat” (het federale
I parlement) ontbond, zijn coalitie naar een grote overwinning zal leiden.
(Van onze redacteur in Beiroet,
Rienko Wilton)
BEIROET. Egypte wil Israel heel ver
tegemoet komen bij de onderhandelingen
over vrede in het Midden-Oosten. Dit
blijkt uit het nieuwe vredesplan van Sa
dat dat gisteren officieel is gepubliceerd.
Tien dagen geleden was de kern van het
plan tijdelijke overdracht van de Weste
lijke Jordaanoever aan Jordanië en van de
Gazastrook aan Egypte, in plaats van een
Palestijnse entiteit direct door Israel in
feite al verworpen. Maar een snibbige op
merking van de Amerikaanse president
Carter hierover deed de Israeli’s snel te
rugkrabbelen tot de constatering dat er
nog geen officieel Egyptisch plan was en
dat het daardoor ook moeilijk verworpen
kon worden.
)p reis
ondst
Egypte wil Israel
tegemoet komen
ver
laasstad
(Van onze redactie buitenland)
(Van onze redactie buitenland)
r
van
van
iver-
eft zware
sonen die
aping van
aar West-
let drietal
negen en
aald dat
che kust
ïter moe
st 1 janu-
dan hoe-
meter uit
19-jarige
s vorige
erdronk
donder-
ilieleden
ven van
ig neefje
ge Hen-
ioor een
I gealar-
De UMNO stelt dat zij politieke stabili
teit en economische mogelijkheden voor
alle rassen bood en het delicate raciale
evenwicht kon handhaven sedert het land
onafhankelijk werd. Toen de DAP in 1967
opgang onder de Chinezen maakte, ont
stonden er rassenrellen.
De Egyptische voorstellen zijn een verfijnde lezing
van het aanvankelijke vredesaanbod van president
Sadat, zoals hij dat op zijn historische missie naar
Jeruzalem in november 1977 aan Israel presenteerde:
Israels erkenning en acceptatie door alle Arabische
landen in ruil voor Israëlische terugtrekking tot de
grenzen van 1967 en het stichten van een Palestijnse
ministaat. Zoals bekend heeft Israel dit idee verwor
pen en daar een eigen vredesplan tegenovergesteld:
Palestijnse autonomie op de Westelijke Jordaanoever
en Gaza, eeuwigdurende Israëlische militaire preven
tie daar en een „open” soevereiniteit van deze gebie
den.
vertrek. Hij had het gedaan, zo
heette het, „om ’s lands eenheid
en rust te verzekeren”.
Volgens GNA was Ghana door
generaal Acheampongs vertrek
„met stomheid geslagen” en was
Ghana’s grens met Togo „afge
grendeld”.
Na wat bezoeken aan Egypte van de Israëlische
minister Weizman bleek dat het vredesoverleg muur
vast zat. Amerikaanse druk, vooral op Israel dat
algemeen verantwoordelijk werd gesteld voor het
vastlopen van het overleg heeft de Israëlische
positie nauwelijks doen veranderen. Recente Ameri
kaanse „ophelderingsvragen” over de politieke toe
komst van land en bevolking wat betreft de Westelijke
Jordaanoever en de Gazastrook zijn door Israel halfs
lachtig beantwoord.
Egypte van zijn kant daarentegen heeft kleine maar
wezenlijke veranderingen aangebracht in zijn voor
stellen. Sadats nieuwe plan gaat niet meer uit van
onmiddellijke Israëlische terugtrekking, maar men
spreekt over een tijdschema, een gefaseerde ontwik
keling dus. Vervolgens kan over veiligheidsafspraken
onderhandeld worden voordat Israel zich terugtrekt,
een belangrijke concessie want nog geen twee weken
geleden zei Sadat dat er pas over veiligheid gesproken
kan worden nadat Israel militair was teruggetrokken
en de gebieden zouden zijn overgedragen aan Egypte
en Jordanië.
Dajan kreeg een velletje waar boven
staat: „Voorstel tot het ontruimen van de
Westoever van de Gazastrook, en veilig
heidsvoorzieningen”. Volgens Israëlische
zegslieden geen echt vredesplan, te meer
niet omdat het uitsluitend over de Westoe
ver en de Gazastrook gaat, maar niet over
de Sinai en niet in details treedt over de
veiligheidsarrangementen.
Slechts in één geval, dat van de matroos
Walter Groeger, werd het doodvonnis vol
trokken. Bij deze reeds lang bekende zaak
was Filbinger opgetreden als aanklager.
Tegen de andere vier militairen werd de
doodstraf bij verstek uitgesproken wegens
desertie. In twee processen was de chris-
ten-democratische politicus volgens zijn
woordvoerder „betrokken als rechter van
de marinestaf”.
Deze twee zaken stonden ook op een lijst
die de advocaat van de schrijver Rolf
Hochhuth aan de rechtbank in Stuttgart
heeft voorgelegd, naar aanleiding van een
klacht van de premier tegen de auteur. Op
deze lijst stond echter niet de strafmaat
vermeld.
In deze twee processen ging het respec
tievelijk om een 30-jarige marineman die
op 16 april 1945 met een boot met 14
opvarenden naar Zweden uitweek, en om
drie militairen die de commandant van
him „Schnellboot” hadden gedood en
eveneens naar Zweden waren gevlucht.
Het plan verwijst ook naar de „legitieme veiligheids
behoeften van alle partijen in relatie tot de legitieme
rechten van de Palestijnen. Dit kan inhouden dat
Egypte ermee akkoord gaat dat een Palestijnse staat
niet meteen na de overgangsperiode van vijf jaar
wordt gesticht, maar op een later tijdstip wanneer de
Israeli’s van hun veiligheidsyndromen verlost zullen
zijn.
Dit is de kern van de zaak: Sadat wil Israel heel ver
tegemoet komen wat de veiligheidsaspecten betreft,
zonder het principe van Palestijns zelfbeschikkings
recht op te geven. Vandaar de overgangsperiode
waarin soevereine staten zoals Egypte en Jordanië het
gezag uitoefenen en de Palestijnen hun goede bedoe
lingen kunnen tonen.
Het Egyptische plan biedt genoeg ruimte voor on
derhandelen, menen Egyptische woordvoerders: „Wij
vragen Israel niet om zich onmiddellijk terug te trek
ken, voordat de werkelijke onderhandelingen begin
nen, maar we vragen Jeruzalem om zich op voorhand
te binden aan het principe van. uiteindelijke complete
terugtrekking, om de onderhandelingen an sich moge
lijk te maken”, aldus een officiële zegsman in Cairo.
Het uur van de waarheid komt op 17 juli wanneer
Mosje Dajan, zijn Egyptische collega Ibrahim Kamel
en de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken
Cyrus Vance in Londen bij elkaar komen. Wanneer
Israel dan geen souplesse toont, zal het zich wederom
de veroordeling van heel de wereld op de hals halen
een vrede in het Midden-Oosten in de weg te staan.
Israel is van plan in Londen nader in te
Tijdens de campagne voor de
volksraadpleging dook een lid
van het hooggerechtshof onder
dat was belast met het toezicht op
het verloop van de stemming. De
ze opperrechter, Isaac Abban,
kwam later weer boven water en
vertelde toen dat hij zich was
doodgeschrokken van een laat
avondlijk bezoek van gewapende
soldaten, aldus berichtte GNA in
die tijd. De regering sprak tegen
dat zij het leven van de opper
rechter had bedreigd.
Kort na de volksraadpleging in
maart plaatste de regering drie
groeperingen buiten de wet die
zich tegen haar plan voor de poli
tieke toekomst van Ghana had
den verzet. Onder die groeperin
gen was die van Akufo-Addo.
gaan op een bilateraal akkoord met Egyp
te. Aan de andere kant wordt niet ver
wacht dat de Israëlische regering het
Egyptische voorstel geheel van de hand zal
wijzen. Premier Begin heeft steeds ver
klaard dat over alles onderhandeld kan
worden, en die belofte zal Israel nakomen.
De toestand van de Pirelli-directeur is
niet ernstig.
Bovendien zou een totale afwijzing van het
Egyptische vredesplan, hoe negatief er in
Jeruzalem ook over gedacht wordt, een
slechte indruk maken op de publieke opi
nie in Amerika, waarvan Israel zo afhan
kelijk is. 1
(Van onze redactie buitenland)
MILAAN. Een directeur van de auto-
bandenfabriek Pirelli, de 45-jarige Gavino
Manva, is gisteren in zijn benen geschoten
toen hij zijn huis in Milaan verliet. Volgens
ooggetuigen werd de aanslag uitgevoerd
door een man en een vrouw.
Het was voor de vijfde maal dit jaar dat
er in de omgeving van Semipatilinsk een
ondergrondse kernexplosie werd geregi
streerd.
De Russische kosmonaut Pjotr Kli-
moek (rechts) en de Pool Miroslav Her-
manszevski vlak na hun landing.
Klimoek en Hermaszewski brachten we
tenschappelijk materiaal, films en post
mee uit de Saljoet-6, waaraan de Sojoez-30
zeven dagen lang gekoppeld is geweest.
Een dag voor de koppeling van de Saljoet-
6 en de Sojoez-30 had de Sojoez-29 vastge
maakt aan het ruimtestation. De beman
ning van de „29”, de Russen Wladimir
Kovalnjok en Alexander Ivantsjenkov,
blijven in de Saljoet voor verder weten
schappelijk onderzoek.
MOSKOU. Het Russische ruimteschip
Sojoez-30 is gisteren met de Rus Pjotr
Klimoek en de Pool Miroslav Heraszevs
ki teruggekeerd in de Sovjet-Unie. Volgens
het Russische persbureau Tass maakte de
Sojoez die op 27 juni was gelanceerd
een zachte landing in het voorgenomen
doelgebied in Kazakstan.
UPPSALA. Het seismografisch obser
vatorium in de Zweedse stad Uppsala
heeft gisternacht een sterke beving geregi
streerd in de omgeving van Smipatilinsk
in de Sovjet-Unie. Volgens het observatori
um werd de beving veroorzaakt door een
ondergrondse kernontploffing.
mgeving
sen ziek
‘s in res-
ziektege-
kte heeft
JOHANNESBURG (DPA). Vijftien
leidende leden van het centrale comité van
de door Robert Moegabe geleide groepe
ring binnen het „patriottisch front” in
Rhodesië zijn, volgens persberichten van
gisteren, uit gevangenissen in Mozambi
que naar Swaziland gevlucht en proberen
nu asiel te krijgen in Rhodesië of in Groot-
Brittannië.
Hiermee is een crisis aan het licht geko
men binnen de leiding van Moegabe’s
groep die het politieke beeld drastisch zou
kunnen wijzigen. Tot de gevluchte vrij
heidsstrijders behoort de „nummer drie”
in het opperbevel, Joseph Tsjimoerenga.
De gevluchte personen waren in april,
tijdens het gesprek dat op Malta werd
gevoerd met de Britten en Amerikanen, op
aandringen van Moegabe „voor hun per
soonlijke bescherming” in Mozambique
gedetineerd.
WASHINGTON (AFP). De Verenigde
Staten hebben geen nieuw voorstel inge
diend bij de Vietnamese regering voor
normalisering van de diplomatieke be
trekkingen. Dit heeft een woordvoerder
van het State Department gisteren in
Washington bekendgemaakt.
vdA-
i me-
aats-
lusti-
het
ptre-
zij er
i van
s be-
rsen-
rwijl
•oeg.
1 de
hoe
toe-
zaar-
■t ge-
jrd.
n Bergh
gevraagd
en dat de
esproken
Ook wil
in bij zijn
Suropese
andringt
Het ka-
over de
Iran eri
n re-
n de
ehte-
ïder-
deze
„van
na-
Ne-
Het plan roept op tot een rechtvaardige oplossing
van het Palestijnse probleem, in al zijn humanitaire
en politieke aspecten, waarbij de legitieme rechten
van de Palestijnen in aanmerking moeten worden
genomen, evenals de legitieme veiligheidsbehoefte
van alle partijen. Tenslotte dienen alle relevante VN-
resoluties ten aanzien van de Palestijnen ten uitvoer te
worden gelegd. Tot zover het Egyptische plan.
en de VN zal de details van het overgangsgezag, het
tijdschema van de Israëlische militaire terugtrekking
en de veiligheidsafspraken voor alle betrokken partij
en moeten vastleggen.
De inhoud van het vredesplan wordt in
Jeruzalem extreem genoemd: ontruiming
van alle bezette gebieden, inclusief Ara-
oisch Jeruzalem, maar er is geen sprake
van voorwaarden vooraf, dat wil zeggen
de eis dat Israel de bezette gebieden moet
ontruimen voordat over vrede gesproken
kan worden..
Zondag zal de Israëlische regering for
meel beslissen om minister van Buiten
landse Zaken Dajan naar Londen te stu
ren. Op de agenda zullen daar dan een
Egyptisch en een Israëlisch vredesplan
staan, die zover uit elkaar staan dat zij
volstrekt onoverbrugbaar lijken.
Generaal Acheampong heeft
een aantal pogingen om hem te
verdrijven als leider van Ghana
overleefd.
In april van dit jaar berichtte
GNA dat Acheampongs bewind
vijfendertig personen had aange
houden op beschuldiging van het
beramen van een staatsgreep
door middel van een campagne
van geweld, ontvoeringen en
moorden.
Ghana heeft een reeks civiele
en militaire regeringen gehad
sinds het in 1957 onafhankelijk
werd van Groot-Brittannië. Het
eerste staatshoofd na de onaf
hankelijkheid was wijlen Kwame
Nkroemah, wiens bewind in fe
bruari 1966 door een staatsgreep
van het leger werd omvergewor-
pen. In juni van dit jaar bevroor
Acheampongs bewind de ban
krekeningen en tegoeden van 24
vooraanstaande Ghanezen, on
der wie oud-ministers uit het re
gime dat in 1972 was ten val ge
bracht.
De twee miljoen Palestijnse vluchtelingen in Jorda-
nië, Libanon enzovoort werden in het Israëlische
vredesplan niet genoemd. Het plan-Begin is door alle
Arabische landen verworpen, ook door de Palestijnen
op de Westelijke Jordaanoever en Gaza. Toen direct
Egyptische-Israelisch onderhandelen overbodig was
geworden, riep president Sadat zijn delegatie uit
Jeruzalem terug (18 januari 1978).
Het plan voorziet in Israëlische terugtrekking onder
VN-toezicht uit door Israel sinds 1967 bezette Arabi
sche gebieden, de Westelijke Jordaanoever en Oost-
Jeruzalem en de Gazastrook, die voor een overgangs
periode van vijf jaar tijdelijk onder respectievelijk
Jordaans en Egyptisch gezag komen te staan. Na vijf
jaar zullen de 1.300.000 Palestijnen en deze gebieden
de gelegenheid krijgen hun eigen politieke toekomst
te bepalen, in tegen die tijd moeten de joodse vestigin
gen in deze gebieden ontmanteld zijn. Gezamenlijk
overleg tussen de Palestijnen, Israel, Egypte, Jordanië
Volgens het persbureau, dat
een bekendmaking van de krijgs
macht verspreidde, is de 46-
jarige Acheampong, die zes jaar
geleden bij een staatsgreep die
zonder bloedvergieten was verlo
pen aan de macht was gekomen,
met onmiddellijke ingang met
militair pensioen gegaan. In de
bekendmaking werd geen reden
opgegeven voor Acheampongs
STUTTGART (DPA). Het kabinet
van de christen-demoeratische premier
Hans Filbinger van de Westduitse deel
staat Baden-Württemberg heeft gisteren
de juistheid bevestigd van persberichten,
dat Filbinger tegen het einde van de twee
de wereldoorlog als rechter van de mari
nestaf aan zeker drie processen heeft deel
genomen, waarbij in totaal vijf militairen
ter dood werden veroordeeld.
n Buiten-
•is Beyen
n oktober
lister be-
ezelschap
a in zijn
n bezoek
Het kabinet van Filbinger gaf gisteren
ook bijzonderheden over een andere zaak
die op de lijst van Hochhuths advocaat
stond vermeld. Deze betrof een veroorde
ling tot 15 jaar en zes maanden gevange
nisstraf wegens desertie. Dit op 16 februa
ri 1945 door Filbinger uitgesproken vonnis
was door een hogere instantie als te mild
verworpen. Tot een terdoodveroordeling
was het echter niet gekomen, doordat
Duitsland toen al had gecapituleerd.
Intussen noemde de omstreden premier,
die zelf met vakantie is, in een te Stuttgart
uitgegeven verklaring een van de hem
verweten vonnissen een onbegrijpelijke
zaak, die „alleen op papier staat”, maar
waarvan hij zich niets meer kon herinne
ren. Overigens had dit vonnis geen gevol
gen gehad, doordat de veroordeelde was
gevlucht.
De nieuwe en nu bevestigde be
schuldigingen aan het adres van Filbinger
leidden tot scherpe reacties. Woordvoer
ders van de socialisten en liberalen die de
Bondsregering vormen, noemden de ge
beurtenissen om de christen
democratische voorman „een aantasting
van de geloofwaardigheid van de Duitse
democratie”. Een socialistische woord
voerder zei dat Filbinger herhaaldelijk on
waarheden had gezegd. De omstreden po
liticus is niet alleen voorzitter van de CDU
in Baden-Württemberg, maar ook plaats
vervangend landelijk voorzitter van de op
positiepartij.
Op 31 maart had een volks
raadpleging plaatsgehad over
Acheampongs plan het militaire
bestuur volgend jaar te vervan
gen. Het plan kreeg de goedkeu
ring van het volk. Het voorzag in
een systeem waarin leger en poli
tie samen met burgers een rol in
de regering zouden spelen. Maar
een oppositieleider die naar het
buitenland was gevlucht zei daar
dat na de volksraadpleging 300
personen waren aangehouden en
met de uitslag van het referen
dum zelf was geknoeid.
De oppositieleider, secretaris
generaal Nana Akufo-Addo van
de Ghanese volksbeweging voor
vrijheid en recht (GPMFJ), zei
voorts tegen het dagblad The Gu
ardian in Londen, dat de regering
van Acheampong lichamelijk ge
weld gebruikte tegen tegenstan
ders en hen folterde.
Eerder gisteren zei de Vietnamese on
derminister van Buitenlandse Zaken,
Pham Hien, dat de VS Hanoi hebben voor
gesteld „diplomatieke banden” aan te kno
pen. Hien voegde daar aan toe dat Viet
nam graag wil weten wat Washington te
genover de „schade wil stellen die Vietnam
tijdens het laatste conflict in Indochina
heeft geleden”.
BRUSSEL (AFP). Uit welingelich
te kringen is gisteren vernomen dat de
eerste Amerikaanse cruise-raket in
september 1981 algeheel operationeel
zal zijn.
Het betreft de versie van de raket die
per vliegtuig wordt getransporteerd.
Het eerste eskader van veertien bom
menwerpers van het type B-52 - waar
van elk toestel maximaal, twintig crui-
se-raketten kan dragen - wordt in de
cember 1982 pas operationeel.
Tot op heden had de Amerikaanse
regering volstaan met te zeggen dat de
eerste cruise operationeel zou zijn, in
het begin van de jaren tachtig. Er zou-
den„meer dan tienduizend” van ge
maakt worden in drie mogelijke ver
sies: die gedragen door vliegtuigen, die
gelanceerd vanaf de grond en die aan
boord van oppervlakteschepen of on
derzeeboten.
De cruise-raket zal in de toekomst
een van de wezenlijke bestanddelen
van de Amerikaanse strategische
krijgsmacht zijn. Zij gedraagt zich al
een klein vliegtuig dat uit de verte
wordt bestuurd en dat door militaire
deskundigen een „wonderwapen”
wordt genoemd, omdat het aan radar
controle ontsnapt door zeer laag te vlie
gen, omdat het grote precisie heeft,
omdat het beperkt van omvang is en
omdat het betrekkelijk weinig kost.
Volgens Akufo-Addo was de
spanning in het West-Afrikaanse
Ghana, voorheen Goudkust,
hoog opgelopen.
ACCRA, GHANA (Reuter).
Het persbureau van Ghana,
GNA, heeft bekendgemaakt dat
het Ghanese staatshoofd, gene
raal Ignatius Acheampong, gis
teren is afgetreden en is opge
volgd door luitenant-generaal
Fred Akuffo, chef van de defen-
siestaf en Acheampongs plaats
vervanger in de regerende mili
taire raad van zes leden.
Een onbekende heeft enkele uren na de
aanslag het blad Corriere della Sera opge
beld met de mededeling dat de aanslag het
werk was van de Rode Brigades.
gister- I
re gear- i
waarde
nnenge- I
igavond
De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken Dajan is op deze foto in gesprek met een assistent van Brzezinski, adviseur van
president Carter. Zij voerden overleg over het nieuwe Egyptische vredesplan, dat Israel via de Verenigde Staten bereikte.
nen geven aan Datoek Hoessein, die na de
dood van premier Toen Abdoel Razak
tweeëneenhalf jaar geleden eerste-
minister werd.
Zijn partij zegt de enige groepering te
zijn die in staat is het land via een levens
vatbare coalitie waarin de Chinese en Indi
ase minderheden vertegenwoordigd zijn,
te regeren.
In een land waar de meerderheid van
etnische Maleisiërs politiek de overhand
heeft, terwijl de Chinezen de economie
beheersen, bestond altijd de vrees dat één
ras de controle over beide sectoren zou
krijgen. Daardoor hebben de pogingen
van de DAP en de PMIP om de gunst van
de kiezers te verwerven niet veel resultaat
gehad.
Vijf miljoen kiezers (op een bevolking
van 12,5 miljoen) zullen de 154 leden van
het federale parlement en de leden van de
plaatselijke assemblees van tien van de 13
staten die de federatie vormen, kiezen.
Er waren verschillende redenen aan te
voeren voor het besluit vervroegde verkie
zingen uit te schrijven (de vijfde sedert het
land in 1957 onafhankelijk van Groot-
Brittannië werd). Op economisch gebied is
de conjunctuur betrekkelijk gunstig, het
geen nog niet noodzakelijkerwijs het vol
gend jaar het geval hoeft te zijn. Verder
heeft de premier een verkiezingsoverwin
ning nodig om de leider te worden van de
Verenigde Maleisische Nationale Organi
satie UMNO. De UMNO is de belangrijkste
partij. Zij domineert de „Barisan Natio
nal”, het nationale front van tien partijen
dat in Maleisië aan de macht is. Het natio
nale front beschikt over 132 van de 154
zetels in het federale parlement.
De oppositie telt ca. 20 uiteenlopende
partijen, waarvan de „Democratische Ac
tiepartij” DAP, met een Chinese aanhang,
en de ultra-conservatieve „Pan Maleisi
sche Islamitische Partij”, PMIP, de
belangrijkste zijn.
De vervroegde verkiezingen zouden
voor het eerst een duidelijk mandaat kun-
