duidt op veel kwaliteiten
Invasie verwacht van wilde spinnen, woeste wormen en dolle bijen
Horde van enge beestenfilms rukt op
liesl|4artin Haselböck zou goede tweede zijn geweest
Improvisatie van Langeveld
X^Henk Daas en Piet Hein Zijl
amu
ima.
11.
- Kiezen voor veiligheid bil
- y tcX
n.
Olympisch Stadion
H. COEBERGH
al uw schoolboeken
de t
ities'
iG
Wapperende overeenkomst in visie
Pleidooi voor centrum
voor poppenspel
in
Koninklijke subsidie
voor jonge schilders
16
KUNST
19 7 8
JULI
R I J D A G
7
Boekhandel
r
voor
vul 't bestelformulier in
of breng het even bij ons langs
Het kan haast niet makkelijker.
Verder geen zorgen Op 't einde van de
vakantie krijgt u bericht over t afhalen.
HAARLEM. Overtuigender dan elk van zijn medekandidaten
de te ui eeft Joost Langeveld, de 34 jaar oude musicus en musicoloog uit
indt de ra jjmegen, zich gisteravond in zijn improvisaties weten te conformeren
an de eisen van de gestelde opgave. Dat bracht hem als winnaar van
et in de Grote Kerk gehouden Internationale improvisatieconcours in
et bezit van de nieuwe wisselprijs, een clavichord dat gebouwd is door
tevens Hu I. C. Klop uit Garderen.
zend het aan antwoordnummer 62
(geen postzegel nodig)
BOEKHANDEL H. COEBERGH
Gedempte Oude Gracht 74
Haarlem, tel 023 - 31 91 98
door Pieter van Lierop
Goedkope figuranten
AMSTERDAM. Geen enkele trend in de amusementsfilm van de
laatste twintig jaar is zo markant en veelomvattend uitgepakt als de
rampenfilm en speciaal de afsplitsing daarvan: de enge-beestenfilm.
Waar de spagetti-Westerns en de karatefilms aan de vraag bleven
voldoen met een aanvoer vanuit een of twee landen en met produkten
van voor negentig procent inferieure kwaliteit, daar zijn de rampen
films breed uitgewaaierd en haalden met tenslotte Hollywood als
voornaamste energiebron een veel hoger gemiddeld niveau.
-
E»
-
•MW"
’V
IF X i
f O
ivraagd over de gregoriaanse hymne
Triomfantelijk stak Joost Langeveld de armen omhoog toen in de Grote of St.
JOHAN VAN KEMPEN
i-
Pentekening van Piet Hein Zijl met als titel „Linschoten, riviertje
don.
(ADVERTENTIE)
Henk Daas bij Kunstzalen Heerkens
sporen van
1.30 Jol
e.
CEES STRAUS
Clitterhoui rijtjes, een tijdloze molen of een alle stor
men trotserend kerkje dat tegen het decor
e notenreeksen („reeksen” hier niet in de
n van de twaaftoonstechniek).
(De expositie in Gebouw Noord-Holland
loopt tot en met 4 augustus en is op de
werkdagen van 9-17 uur toegankelijk.
net als oni
i Schoorll
J. Borgerh
id aangesp
■rbod op d
ef zou zijn
dat aan eis
'den geboi
iding van
Ie kosten.
komt neer
ilden.
e zal ook
ima vers<
ma. 19.05
.35 Model
Journaal,
cumentair
n de doos
speelfilm. I
’al in Haarlem bijeengebracht het natura-
isme op verschillende plaatsen wordt ge-
itromingen zichtbaar die de beschouwer
lelijk een ,rode draad door het labyrinth
>an stijlen leiden. Zo zijn er momenteel
>an de „nieuwe esthetiek” in het Frans
halsmuseum en op Beeckestijn goede
Voor Piet Hein Zijl en Henk Daas geldt
dat in sterke mate, al wil bij de eerste nog
wel eens een romantisch moment in zijn
werk binnensluipen. Maar ze zoeken bei
den in hun streven naar objectiviteit niet
Mar een werkelijkheid achter de realiteit
Zoals zo dikwijls waren er ook nu weer
skere bezwaren ten aanzien van de veel-
even-
ün de fantasie, al boden deze de improvi-
Voorafgaand aan de uiteindelijk be
kroonde improvisatie, had het publiek in
het spel van de Oostenrijker Martin Hasel
bock kunnen merken dat het combinerend
toepassen van alle thematische gegevens,
Zeker ook een te waarderen geluid was
te beluisteren bij Gijs van Schoonhoven,
die in zijn aanpak opviel door het leggen
van persoonlijke accenten, waaronder het
gebruik van repeteertonen in zijn verwer
king van de reeksen en interessante ritmi
sche verwikkelingen in de ricercare.
Teleurstellend tenslotte, was de ongedis
ciplineerde manier waarop de Engelsman
Malcolm Hill de gegevenheden in de im
provisatie te lijf ging. Hill zocht het in zijn
cluster-rijke spel dat mede door de
registratie haast een pleidooi tegen het
orgel werd vooral in de ongemotiveerde
wildheid, bij een verdoezeling van de uit
gangspunten.
DEN HAAG (ANP). Koningin Julia
na heeft zes subsidies van elk 5.000 gulden
beschikbaar gesteld voor vrije schilder
kunst. Een deel van het hiervoor ingezon
den werk wordt van 4 november tot 1
december in het gemeentemuseum in
Roermond geëxposeerd.
ellende is dan desnoods de verklaring voor
het einde van de natuurramp. De ozonlaag
bijvoorbeeld herstelt binnen een dag haar
gaatje en de fauna tekent dan haastig
wapenstilstand.
Maar een dergehjk happy-end ontbreekt
als regel aan de films van dit type. Meestal
verliezen de acteurs hun slag tegen het
dierenrijk en als er toch wordt gewonnen
zul je altijd zien dat er net een hondsdolle
kakkerlak of vuurspuwende huisjesslak
de vernietigingsdans te ontspringen weet,
zo het einde openhoudend tot het begin
van een mogelijke vervolgfilm.
Met een tentoonstelling van 2 tot en met
30 september in de Hof van Dordrecht wil
men rijk en gemeenten duidelijk maken
dat zo’n centrum er nu moet komen.
DORDRECHT (ANP). De stichting
Poppenspelcentrum in Dordrecht wil een
nationale instelling zijn voor de bevorde
ring van alle facetten van het poppenspel.
grijpen in
zerbod om
>n dit dam
rd.
gramma. 1
22.00 Zom
isie: tennis
In de jury zitten Jan Dijker. Hans Paal
man. Jef'Diederen. Peter Blokhuis, Jaak
Frenken en Cees Franse. Het secretariaat
is in het Stedelikk museum in Schiedam
ondergebracht, waar evenals in Roermond
vanaf 15 augustus inschrijfformulieren
kunnen worden aangevraagd
Naar een koninklijke subsidie kunnen
beeldende kunstenaars dingen die op 1
januari nog geen dertig jaar waren. Als zij
nimmer een koninklijke subsidie kregen,
mogen ze ten hoogste vijf jaar ouder we
zen.
in dit geval zeker een zaak was om gemak
kelijk op stuk te kunnen lopen.
Toch was er veel kwaliteit in Haselböcks
improvisaties. En al ging iedere spanning
gaandeweg in verbrokkeling verloren en
kwam de ricercare als geheel niet uit de
verf; zijn levendige vrijheid van bewegen
in de verwerking van de reeksen, zonder in
stoplappen te vervallen, zouden deze kan
didaat zo er daarvoor een prijs beschik
baar was als goede tweede hebben kun
nen doen eindigen.
Wie de winnaar van het concours qlsnog
of opnieuw wil beluisteren, kan zaterdag
avond in de Waalse Kerk aan het Haarlem
se Begijnhof terecht, waar Joost Lange
veld een orgelrecital zal geven dat door
hem met een improvisatie wordt besloten.
tig. aansta
en het vi
ka Mol, R
■man, ter
Ronnie B
Iade en H
lames haa
or een I
de NOS
rs en actr
optreden
rfraaien. I
op zaten
Joost Langeveld wist die bezwaren voor
het grootste deel teniet te doen, door een
intelligente en heldere manier van pone
ren, waaruit vooral een duidelijk gevoel
voor het vasthouden van de structuur
sprak. Gedegen door-imiterend in de ricer
care, ritmisch aantrekkelijk in de vrije
vorm, maar vooral beheerst in het gebruik
van de hoeveelheid muzikale materie. En
met daarbij een afwisselende registratie,
die de geëigende klankkleuren van het
Müller-orgel recht deed. Bovendien wist
Langeveld in zijn aanpak van de ricercare
het vreugdevolle karakter van de hymne,
als geen van zijn collega’s (die het geheel
vaak in de timide atmosfeer trokken) raak
te treffen.
Informal van wat bomen of een wolkenlucht wordt
ieh’ mal i neergezet.
Charlie!,
10.30 Spelpi
üt den lanj
■our pocki
irnaal.
HAARLEM De hedendaagse kunst
huis: Déd nag dan soms door haar veelvuldige ge-
•n een verwarrende
AMSTERDAM (ANP). In het Olym
pisch stadion in Amsterdam wordt zon
dag 16 juli het internationale muziekfesti
val „Summertime Fever ’78” gehouden.
Aan dit evenement, georganiseerd door
„Musical Enterprizes” uit Wormer (N.H.),
nemen deel Nederlandse en Britse mu
ziekgroepen en groepen van internationa
le samenstelling: Cobra, Gimmick, Cham
pagne, The Motors, Dr. Feelgood, Steve
Hillage, David Coverdale, The Softies,
Fairport Convention en Alvin Lee en Ten
Years Later.
Op een persconferentie in Amsterdam
vertelden de organisatoren dat bepaalde
muziekstromingen als punk en rock geen
speciale nadruk zullen krijgen. „Het is een
algemeen muziekfestival met muziek voor
iedereen”.
In het stadion zijn 40- tot 50-duizend
plaatsen op de tribunes beschikbaar. Voor
dit festival, dat duurt van ’s middags 13
uur tot ’s avonds 23 uur, geldt een
eenheidsprijs van 25 gulden voor alle ran
gen.
En. zo zie je maar dat alles wat leeft en
bloeit (vleesetende planten vormen een
hoofdstuk apart) ons altijd weer boeit.
De uitgesproken rampenfilms (hotel
branden, vliegtuigongelukken, aardbe
vingen) zijn over hun hoogtepunt heen, al
hebben we onder meer nog een lawine en
een meteoorinslag te goed. Maar de afge
leide vorm van met dood en verderf zaai
ende beesten blijft de mensheid op het
filmdoek teisteren.
In dat genre zijn er nog invasies op
komst van wilde spinnen (Kingdom of
Spiders), woeste wormen (Squirm) en dol
geworden bijen (The Swarm), die op 31
augustus in Nederland in première gaat,
maar een ander griezelig bijenfilmpje
„The Savage Bees” is al enige tijd in roula
tie. Zeker geen meesterwerk, maar er valt
toch genoegen te scheppen in dit hórror-
vermaak, dat je dan vooral zo min moge
lijk serieus moet nemen.
Laten we even proberen het ongedierte
op een ordentelijk rijtje te krijgen. Als
filmgenre is het enge-beestenspul jonger
dan de klassieke rampenfilm, want in de
jaren dertig werden er al intensief hotels
in brand gestoken en passagiersschepen
tot zinken gebracht. Het idee om horror
films te maken met niet mensen, maar
dieren als kwaadaardige tegenpartij stamt
uit de jaren vijftig.
In 1953 leverde Byron Haskin „The Na
ked Jungle” af en daarin werden Zuida-
merikaanse planters onsingeld door ter
mieten. In hetzelfde jaar liet Gordon
Douglas in „Them” gemuteerde diersoor-
Niet alleen bloeit het poppenspel in ons
land, er ligt ook al een beleidsplan voor het
poppenspel bij de minister. Dit is een ad
vies van de Raad voor de Kunst. De stich
ting zegt het educatieve element in haar
plannen meer aandacht te geven dan ge
beurt in het beleidsplan.
Op de tentoonstelling worden speelpop
pen getoond. Voorts omvat ze een reizende
expositie met begeleiding, lesbrief en
werkboekje, en werkplaatsen voor het ma
ken van poppen en teksten, terwijl tevens
voorstellingen worden gegeven door be
roeps- en amateurspelers.
ireboot.
ison, jeu( voorbeelden te zien, terwijl door het toe
ten los op Los Angeles. In ’55 veroorzaakte
Jack Arnold een spinnenplaag met Taran
tula. In 1957 werd de beschaving aangeval
len door „The Deadley Mantis” (van Na
than Juran), een soort reuzenmeikever. En
Edward Ludwig joeg in ’59 de goegemeen
te de stuipen op het lijf met „De Zwarte
Schorpioen”.
Deze eerste hausse van beestenhorror
werd in ’63 afgesloten met de film, die nog
altijd overeind staat als het meesterwerk
van het genre: „The Birds” van Alfred
Hitchcock. Een film, die niet enkel bijzon
der was vanwege de sublieme trucages en
perfect gedoseerde en uitgewerkte span
ning, maar vooral door de briljante ge
dachte om brave burgers aangevallen te
laten worden niet door diersoorten, die om
hun agressiviteit bekend staan, maar juist
door diertjes, waarvan je het juist niet
verdacht; onze gevederde vriendjes, de
vogels dus.
een rancuneuze orca. En daarnaast zijn
pas weer de diersoorten gekomen, die
groepsgewijs in de aanval gingen. We za
gen de mieren uit „Phase 4” (trouwens al
van ’73) de vuurkevers uit „Bug” (Van
Jeannot Swarc, die nu „Jaws 2” gemaakt
heeft), de reuzenkatten uit „Food of the
Gods” en het revolterende natuurpark
„Day of the Animals”
18.45
irzicht.
Aansl.
adel, tv-s(
45 Repoi.
et tekenfil tekenaar uit Zaandijk, interesseren jzich
Spelprogra voor ^et ]anc|schap waarin sporen van
ie. 23.20 D cu,tuur. dus door menselijk ingrijpen, zijn
Clitterhoi achtergebleven. Het gaat om oude boerde-
Dankbare films, als men over een goede
dresseur beschikt, want men is dan in
staat massascènes te maken met hele
zwermen van gedisciplineerde en goedko
pe figuranten. Een worm vraagt weinig
salaris. Heel eigenaardig is het, dat juist in
dit soort confectiefilms de makers zich
altijd verplicht hebben gevoeld zich zoge
naamd moralistisch op te stellen. Want in
een filmverhaal heeft de moordlust van
één beest niet persé een gedegen motief
nodig, maar wil men een hele diersoort
plotsklaps amok laten maken, dan behoeft
dat collectief wangedrag een soort van
pseudowetenschappelijke argumentatie.
En dan kan je lachen! Dan blijkt aan de
hand van juist de wonderlijke sensatie-
filmpjes precies wat er aan discussiestof in
de mode is. Want modegevoelig zijn de
makers van trendfilms altijd in meer dan
éepn opzicht. Zo had je kunnen denken
dat de griezelspecialisten van de jaren
vijftig stuk voor stuk doorgewinterde paci
fisten waren, want alle onheil werd ver
klaard vanuit de nawerking van Hiroshi
ma en atoomproeven elders.
De bezorgdheid is tegenwoordig volledig
aangepast. De enge-beestenfilmers stellen
zich nu op als would-be ecologen. Milieu
bewust verklaart men de razerij van de
tarantula’s in „Kingdom of Spiders” van
uit het gebruik van landbouwgiften. De
ratten uit „Food of the Gods” kregen hun
monsterlijke afmetingen via groeihormo-
men die voor kippen waren bedoeld. In
„Day of the Animals” raakten de beesten
van de kook als gevolg van een gaatje inde
ozonlaag, veroorzaakt door de drijfgassen
uit spuitbussen.
Even komisch als de oorzaak van de
Na „The Birds” was het enthousiasme
een beetje over, want iedere beestenfilm
zou nadien immers worden gemeten met
de normen van „The Birds” en dat was
voor filmers een ontmoedigend vooruit
zicht. De tweede golf beestenfilms kwam
in de jaren zeventig opzetten. In ’71 bracht
George McGowan een kikvorsplaag op
gang (Frogs) en je had die rattenfilm
„Ben”. Maar er ontstond pas een trend na
het succes van „Jaws”. Typerend was dat
de eerste inhakers ook allemaal films wa
ren met individuele moordenaars als dier
lijke hoofdrolspelers: een reusachtige
grizzly-beer, een joekel van een inktvis en
Kunstzalen Heerkens Thijssen houdt de
tentoonstelling tot en met het einde van
deze maand in hèt prentenkabinet en is op
dinsdag tot en met zaterdag van 10-17 uur
geopend alsmede op maandag vanaf 13
uur.)
ïima. 20
onderwal!
i. 211.00 Jol
trasse 20,
ire film.
11.
rugkeer vl~
-serie.
gazine.
op, tv-ser
tpanoram ’hijssen op het Houtplein en Piet Hein Zijl
il, n Gebouw Noord-Holland aan de J. J.
n Gebouw Noord-Holland aan de J. J.
Hamelinkstraat; het zijn twee losstaande
Joi «posities, maar opmerkelijk is de frappe-
18 rende overeenkomst in visie bij deze expo-
seiianten Zowel Daas als Zijl, de eerste een
,rtai Haarlemse aquarellist en de tweede een
Vorig jaar kwam de Nederlander Jan
aas na drie keer het concours te hebben
’wonnen in het definitieve bezit van de
isselprijs. Het publiek, dat in grote geta-
was opgekomen zal zich met de uit
mak van de jury (Hans Gebhard, Jean
anglais en Torsten Nilsson) gemakkelijk
ebben kunnen verenigen.
aanhef van de gregoriaanse melodie en die
van de eerste reeks, werkte onduidelijk
heid bij de verwerking van motief en the
ma, alsmede een gebrek aan contrast in de
hand.
■edactie)
o’n tien i Van de deèlnemers werd eën ricercare
IRA voor
„Improt xultet orbis gaudiis en voorts een vrije
it werd gei iprovisatie over twee door Daan Manne-
1 Bouden s samengestelde, onderling contrasteren-
itzending
se acteun
een opdn
?n geimprt
n te makt
1de de VA jdige bruikbaarheid van de gegevenhe-
ran stal, n> en aan te voeren. Het dwingende karak-
r Joop Bi ,r van de gekozen hymne was als het ware
vinterseiz !n uitnodiging tot het leveren van muzi-
‘sentatiefc „vlees noch vis”-produkten en de ge-
De opzt !ven notenreeksen prikkelden al
’ebleven.
nu niet all itor tenminste de ruimte althans voor
gelegenh )ver de tweede reeks dan weer niet in
speelfili laanteverwisselinge,.
ggelt vert nciril^ wekken, er zijn toch vaak hoofd-
11.
na. 18.40 l
19.30 Lot
1 en Morgï
Amuseme»!
ikbal, tv-fil
urovisie: I*
Triomfantelijk stak Joost Langeveta ae armen omnoog iaën m ue
Bavokerk te Haarlem werd bekend gemaakt dat hij het improvisatieconcours op-zijn
naam had geschreven.
-Angst en ellende staat de bioscoopbezoeker te wachten als The Swarm straks in
première is gegaan.
Daas en Zijl hebben beiden nauwelijks
23 lie behoefte om een eigen wereld te schep-
Der Marsl pen door iets extra’s toe‘te voegen Hun
werk verbeeldt de realiteit en door die zo
natuurgetrouw mogelijk weer te geven,
wordt ze herkenbaar en algemeen toegan
kelijk gemaakt. Het naturalisme is in zijn
diepste wezen zeer neutraal, het toont
0 slechts de „schijn der dingen” en kan niet
anders dan gortdroog overkomen.
door een verdieping aan de feitelijk zo
oppervlakkige schijn te geven. Het resul
taat mag bekoorlijk zijn, het is natuurlijk
wel een heel veilige manier van je opstel
len, een uit de weg gaan van ieder risico.
Wie voor het naturalisme kiest en streeft
naar een perfecte weergave van de reali
teit, moet uiteraard over technische be
heersing beschikken. Henk Daas slaagt
daar goed in, al moet gezegd worden dat
hij grote problemen op het gebied van
perspectief en materiaalweergave soms
heel handig uit de weg gaat.
Bij Piet Hein Zijl, als tekenleraar in de
Zaanstreek werkzaam, zijn de problemen
veel meer zichtbaar. In een aantal tekenin
gen komen op verschillende plaatsen grote
dode stukken voor. Stukken waarmee hij
niet veel meer doet dan wat invulwerk met
een kriebelig lijntje.
De gebruikte pentekentechniek staat
hem ook niet toe om tussentonen in te
werken zodat een genuanceerd beeld kan
ontstaan. Zo komt elke tekening in dezelf
de toon te staan, een gegeven dat op het
laatst gaat irriteren.
Het is een gevaar dat ook het werk van
Henk Daas bedreigt die zijn waterverf
behoorlijk droog gebruikt. Door deze
werkwijze consequent vol te houden en
door bovendien blijvend te steunen op
nogal academische opvattingen, ontstaat
een nogal stijve, krampachtige beeldvor
ming.
I 7 7
al.
‘rbios, ge
programs
e France.»
Boat, coi
ovisatietal iromatische richting dwong.
De intervalsverwantschap tussen de
J -
r aS
