Leonardo da Vinei als
ontwerper van wapentuig
s
Commercie: tweede plaats interessanter
T?:’
>T
Bob Spaak
kiest voor
veiligste weg
Voordelen
door
Klaas Pieter Rieksen
MARK VANLOMBEEK EN LOUIS DE PELSMAKKE» OPVOLGERS VAN FRED DE BRUYNE BIJ BRT
Ervaring
Prima sfeer
28
I
om
?.O5.
Wanneer Leonardo da Vinei in onze
tijd had geleefd, dan had hij hoogst
waarschijnlijk de neutronenbom uitge
vonden. Want de schilder van de
wereldberoemde Mona Lisa was min
der vredelievend dan de legendari
sche glimlach van zijn meesterwerk
doet vermoeden. In feite was Leonar
do een krijgslustig manneke. Hij ging
daar ook prat op. Bij graven en herto
gen prees hij zichzelf aan als ontwer
per van het meest vernuftige wapen
tuig.
e
ijf
V.,
im
Voetballen en wielrennen zijn twee sporten die zeker de Belgen en
de Nederlanders tot de verbeelding spreken. Nederland had zijn
Johan Cruyff en onze zuiderburen kenden hun Eddy Merckx. Bij het
afgelopen wereldkampioenschap voetballen in Argentinië besteedde
de vaderlandse televisie zeer veel aandacht aan de verrichtingen aan
het Oranje-team (zonder Cruyff), terwijl de BRT (Belgische Radio en
Televisie) minimaal actuele aandacht besteedde aan al het voetbalge
weld in het land van dictator Videla. Met de televisieuitzendingen rond
de Tour de France (zonder Eddy Merckx) zijn de rollen omgekeerd. De
NOS heeft iedere dag om 18.15 uur een samenvatting van de die dag
verreden etappe, terwijl de BRT directe reportages verzorgt, die
meestal een uur duren. Tweede opvallende feit is, dat de NOS in
vroegere jaren twee man voor de tv de Tour in stuurde (Fred Racké en
Jean Nelissen). De Belgen daarentegen hadden tot dit jaar één man
(ex-wielrenner Fred de Bruyne) als tv-commentator in de grootste
wielerkoers ter wereld, terwijl de BRT dit jaar twee man (Louis de
Pelsmaeker en Mark Vanlombeek) op pad stuurde om de verrichtin
gen in de Tour bij te houden voor de kijkers in België en natuurlijk de
wielrenliefhebbers in Nederland die in staat zijn de BRT op hun
scherm te toveren.
In Belgische ogen blijft
NOS met Tour in gebreke
jenschap-
Parachute (omstreeks 1485)
0
M. J. E.
r
M HOLLA
ve ideeën
te funktie
nhuis mei
food- als
aat
leden
secundai-
en.
a bel dan
mevrou»
rwijk.
Er bestaat nog een „sollicitatiebrief”
van Da Vinei aan een Milanese hertog.
Hij schrijft daarin dat hij slimmer is dan
alle andere uitvinders van wapentuig en
somt een aantal van zijn krijgskundige
ontwerpen op: bruggen, ladders en loop
gangen voor belegeringen, speciale mor
tieren met rookgordijnen, slagschepen,
manieren om onderaardse vluchtgangen
te graven, strijdwagens, kanonnen, kata
pulten en tal van andere doeltreffende
schiettoestellen. Pas op de tiende plaats
meldt hij ook in vredestijd zijn mannetje
te staan: als architect en waterbouwkun
dig ingenieur.
Als krijgskundig ingenieur diende Da
Vinei gedurende zijn leven (1452-1519)
vijf verschillende heren. Hij maakte
dankbaar gebruik van de oorlogen die
midden-Italië teisterden en de behoefte
van de legeraanvoerders aan technisch
vernuft. Zijn kunstzinnige aspiraties
kwamen slechts op de tweede plaats.
Het wordt veel te veel overdreven.
Als een renner twee kilometers voor
de finish zijn eten en drinken weg
gooit, dan weten onze kijkers nu zo
Door paarden aangedreven pantser
wagens, strijdwagens met medogenloos
om zich heen maaiende zeisen, reusachti
ge, zichzelf spannende kruisbogen, meer-
loops geweren en stoomkanonnen: alle
maal vernuftige ideeën die in het boek
zijn terug te vinden. De aanvankelijke
glimlach die opkomt bij het aanschou
wen van Leonardo’s tekeningen besterft
al snel, zodra je je realiseert welke bloed
baden met deze uitvindingen kunnen
worden aangericht.
Het meest tot de verbeelding sprekend
zijn de hoofdstukken over wapens en
luchtvaart, maar ook de talloze tekenin
gen van ingenieuze constructies om be-
Vijfenzeventig jaar geleden werd
de eerste Tour de France verreden
wegingen over te brengen verraden Da
Vinci’s onvermoeibare ijver om de hem
bekende technieken te verfijnen. Met en
kele studies van natuur en architectuur
van de hand van de veelzijdige meester
uit de renaissance wordt het boek beslo
ten.
Even gedurfd als de ideeën van Leo
nardo destijds geweest zijn, is de fantasie
„Voor de media is de tijd waarin de
Tour wordt verreden meestal kom
kommertijd. Ze besteden er dus re
latief veel aandacht aan. Het is va-
kantietijd en van het publiek is er
dus ook veel belangstelling voor het
gebeuren. Daarbij komt natuurlijk
ook nog dat het een avontuurlijk
geheel is. En in deze tijd dat roman
tiek nauwelijks meer een rol speelt,
is dat avontuurlijke erg belangrijk,
dat spreekt de mensen enorm aan.
En dan heb je de commercie natuur
lijk nog, de tv die dat brengt. Als de
televisie geen beelden van de Tour
de France meer zou brengen, dan
zou het veel moeilijker worden om
i in
..ij.. i i i i i i hw w i i i i i
als op andere gebieden zijn de meeste
van Da Vinci’s krijgskundige uitvindin
gen in het idee-stadium blijven steken.
en dit jaar is de vijfenzestigste afle
vering van dit wielerspektakel. Je
zou zo gaan denken dat het sport
evenement aan zijn pensioen toe is.
Mark Vanlombeek tekent de voor
delen, waarvan de Tour geniet.
iort-expof
se die
s en
goed
inma-
lende
efak-
jaan-
bezit
ieder
een
cien van Impe kapot zit, dan kunnen
wij toch niet vertellen dat het prima
met hem gaat, dat hij een uitsteken
de kans heeft om te winnen. Dat kan
toch niet?”.
Mark meent: „We doen het waar
schijnlijk bewust anders dan De
Bruyne. Hij reed als het ware mee
op de fiets. Rik van Looy (ook ex-
wielrenner) zei tegen ons: jullie heb
ben pluspunten die Fred de Bruyne
niet had en Fred had pluspunten die
jullie niet hebben. Nou, dat vond ik
een aardige voorstelling van de za
ken, daar komt het wel zo’n beetje
op neer dat wij als niet-eoereurs
de technische aspecten niet zo goed
als De Bruyne zouden kunnen vol
gen, ach, ik geloof daar niet zo in.
In tegenstelling tot Louis de Pels-
maeker (hij debuteerde al in 1967
voor de Belgische tv) heeft Mark
Vanlombeek nauwelijks ervaring
met het tv-werk en hij is het dan ook,
die de meeste druk voelt, nu hij
samen met Louis als opvolgers van
de legendarische Fred de Bruyne
gezien moet worden. De Bruyne, een
Naast ontwerper van wapentuig was
Da Vinei ook een rusteloos zoeker naar
het geheim van het vliegen. Hij tekende
vleugelconstructies waarmee de mens
zich op spierkracht door het zwerk zou
moeten bewegen. Stuk voor stuk origine
le ontwerpen, die een forse kennis van de
aërodynamica verraden, maar net te wei
nig om tot de kern van het probleem door
te dringen. De samensteller van het boek,
Charles Gibbs-Smith, weet haarfijn uit te
leggen hoe dat komt. Hij is dan ook
hoogleraar in de 'geschiedenis van de
luchtvaart.
die Rudy Kousbroek ontvouwt in zijn
voorwoord. Hij schildert Da Vinei daarin
af als een tijdreiziger: iemand uit onze
eeuw die door de tijd reizend in de re
naissance terecht gekomen is. Dat zou
verklaren waarom zo veel van Leonar
do’s schetsen treffende gelijkenis verto
nen met hedendaagse machines. Dat zou
ook verklaren waarom Da Vinei de
Pas honderden jaren later werden appa
raten in produktie genomen, die vaak
sterke gelijkenis vertonen met de won
derlijke ontwerpen.
Ss,,
deze koers op de weg te krijgen, dan
zouden bepaalde sponsors zich wel
terugtrekken”.
Hij vervolgt: „Het is vaak belang-
rijker om tweede te worden in een
etappe. Als nummer één wordt geïn
terviewd dan staat nummer twee
meestal te wachten totdat hij zijn
woordje kan doen. Maar intussen
staat hij dan ook wel bij de intervie
wer én in beeld. Langer dan degene
die als eerste aankwam omdat die
verdwijnt na het interview. Het aan
tal seconden dat nummer twee (met
shirtreclame en al) in beeld is tikt
maar door en een etappe-overwin-
ning zal de sponsor dan een zorg
zijn. Er moet tenslotte reclame wor
den gemaakt.”
Louis: „De televisie heeft de rol
van de reclamekaravaan gewoon
overgenomen. Dat is belangrijk
voor het voortbestaan van de Tour.
merkwaardige gewoonte had om in spie
gelschrift te schrijven. Zijn tijdreis heeft
hem immers „door de spiegel” doen
gaan.
„De uitvindingen van Leonardo da
Vinei” is uitgegeven door De Haan in
Haarlem. De prijs is tot 1 augustus
19.50, daarna 27,50.
De Zeiswagen van Da Vinei Op de bovenste tekening trekken twee paarden een wagen waarvan de wielen een lantaamrad aandrijven met vier enorme zeisen als
helikopterbladen erop gemonteerd Op de onderste tekening drijft een soortgelijk lantaarnblad een aantal kleinere lemetten rond de wagen en dit rad drijft eveneens een
enorme as met kroonwielen aan die weer vier grote zeisen voor de paarden aandrijft Leonardo zag wel In dat deze schrikwekkende wapens waarschijnlijk evenveel
mede- als tegenstanders zouden doden
De voornaamste reden van de
NOS om geen rechtstreekse repor
tage van de Tour de France te
verzorgen is het feit dat het iedere
dag weer een vraag is hoe laat de
beelden binnenkomen. Bob
Spaak: ,4e zit soms uren te wach
ten totdat die beelden er zijn en
als je een uitzending aankondigt
dan verwachten de kijkers ook
dat je wat gaat uitzenden. Maar
omdat dat dus bijna onmogelijk
is, en om tientallen telefoontjes
per dag te ontkomen hebben we
besloten om elke avond een sa
menvatting te geven. Daarbij
komt ook nog dat de kwaliteit van
de beelden vaak zeer slecht is. We
kiezen dus voor de veiligste weg
en op deze manier kost het ons ook
niet zoveel zendtijd”.
Over het feit dat alleen Fred
Racké de Tour is ingestuurd
meent Spaak: „Jean Nelissen wou
eens een jaartje afhaken. En ik
moet zeggen, het is makkelijk
voor één man te doen, vooral ook
omdat interviews met de renners
vlak na het einde van een etappe
zijn verboden door meneer Levi
tan. De hele toestand bij de Tour
de France staat me eigenlijk niet
aan. Je mag alleen maar geld ge
ven en dan moet je maar afwach
ten wat je ervoor terugkrijgt. Zo
is de manier van handelen van
meneer Lévitan nou eenmaal. Het
begint me allemaal wat tegen de
borst te stuiten”.
Geen wonder dat in „De uitvindingen
van Leonardo da Vinei” veel aandacht
wordt besteed aan Leonardo’s krijgskun
dige ontwerpen. De meest fantastische
ideeën werden door de meester op papier
gekrabbeld in een vlugge schets, of uitge
werkt in een meer gedetailleerde teke
ning. In de meeste gevallen is het waar
schijnlijk bij tekeningen gebleven. Net
En zo is er een beetje een vreemde
situatie ontstaan. Natuurlijk, geef
de BRT eens ongelijk om aan een
evenement waar de Belgische voet
balploeg niet aan deelneemt, niet
veel aandacht te besteden. Maar de
NOS, geeft die de wielerfanaten in
ons land wel waar ze recht op heb
ben?
Mark Vanlombeek en Louis de
Pelsmaeker zijn van mening dat de
Nederlandse liefhebbers van de
Tour de France duidelijk te kort
wordt gedaan. Louis zegt: „Als je
een uur slechte tv ontvangt dan kan
je daar natuurlijk maar beter een
kwartier van uitzenden. Maar als je
een Kuiper en een Zoetemelk in de
koers hebt, dan moet je natuurlijk
de actualiteit laten prevaleren. Dan
moet je rechtstreekse uitzendingen
doen, dan maakt het niet uit of je
slechte beelden hebt, je volgt de ac
tualiteit.”
Mark Vanlombeek vult hem aan:
„De laatste jaren, toen voor België
onder meer Merckx in de koers was,
lag het voor de hand dat de BRT met
rechtstreekse beelden van de Tour
de France op het scherm kwam.
Maar als België weer in een mindere
periode van de wielrennerij komt,
zitten wij over twee jaar waarschijn
lijk ook niet meer met z’n tweeën in
de Tour en zendt de BRT misschien
ook geen rechtstreekse beelden
meer uit. Het gaat gewoon om de
actualiteit”.
fameus wielrenner die zelf meerde
re malen Tour de France-deelnemer
was en na zijn loopbaan als coureur
voor de BRT verslagen ging maken,
is op een wat vreemde wijze van het
scherm verdwenen. Al jaren ver
maakte hij het volk met zijn zeer
deskundige commentaren en plotse
ling moest Fred de Bruyne in het
bezit zijn van een diploma, dat hij
niet bezat. De Bruyne hield de eer
aan zich zelf en verliet de BRT
vroegtijdig om ploegleider te wor
den van Flandria (met als voor
naamste strijders Michel Pollentier
en Freddy Maertens in de Tour). De
ex-tv-commentator niet achter,
maar voor de camera. Het kan ver
keren, ook bij de wielersport.
Over het opvolgen van een natio
naal Belgisch fenomeen zegt Mark
Vanlombeek: „Ik heb het me steeds
afgevraagd, of ik het wel zou kun
nen. Maar Fred heeft me eigenlijk
enorm geholpen. Als ik iemand no
dig heb, die ik nog niet ken, dan
introduceert hij me. De sfeer tussen
ons en De Bruyne is prima”.
Louis vult hem aan: „Kijk, het
opvolgen van Fred was voor ons
natuurlijk een enorme impuls om
het extra goed te doen. We hebben
dan ook de geruststelling dat Fred is
gegaan zonder dat wij daar mee te
maken hadden. Wij doen het nou
met z’n tweeën omdat het alleen
nauwelijks te doen is. Niet omdat
Fred voor twee man tegelijk werkte.
Natuurlijk, hij heeft gezwoegd,
maar wilde altijd alleen werken, ac
cepteerde nooit hulp”.
Jullie becommentariëren het ge
beuren in de Tour de France alle
maal wat afstandelijker.
Louis: „Wat er op het scherm ge
beurt moet je niet proberen anders
te maken. Als Pollentier van voren
zit, kan je als reporter niet zeggen:
„Pollentier, nu kan je winnen, ga
door, kom op jongen”. Nee, we moe
ten gewoon vaststellen wat hij doet,
dat aan de kijker vertellen. Als Lu-
onderhand wel wat ze te wachten
staat. Dat hoef ik ze toch niet meer
te vertellen”.
De reacties in België op de vervan
ging van Fred de Bruyne bleven uit.
Toen het vertrek van de ex-
wielrenner werd aangekondigd
kwam er een storm van protest,
maar toen de zaak niet meer te ke
ren leek, werd ook dat minder en
konden De Pelsmaeker en Vanlom
beek rustig aan het werk. Mark
en Louis merken op: „Onze baas
heeft gezegd dat het hem verbaasd
heeft, dat ons optreden geen reacties
heeft opgeleverd. Nou, als de men
sen dat horen, zal het alsnog wel
gebeuren”.
.n i
M
Daarbij komt ook nog, dat de ren
ners zelf graag meedoen. Zolang er
renners blijven, die één etappeover-
winning in de Tour de France be-
langrijker vinden dan het winnen
van de Waalse Pijl. Ja dan blijft zo'n
cirus doorgaan”.
Tour-directeur Felix Lévitan
heeft de organisatoren van de Pro
loog in Leiden dit jaar een aardige
kool gestoofd door de rit over ruim
vijf kilometer door de slechte weers
omstandigheden niet mee te laten
tellen voor de uiteindelijke eind
rangschikking. Maar ook de tv-
mensen zaten met die beslissing da
nig in hun maag. Louis de Pelsmae
ker daarover: „Meneer Lévitan
heeft ons gewoon een uur reclame
aangesmeerd. Als de oranisatie vlak
voor de start zegt dat de sport niet
meer meetelt, ja, dan kunnen wij op
zo’n korte termijn natuurlijk geen
beslissing nemen. We hebben er met
z’n tweeën nog over gepraat om
geen uitzending te doen. Het was
puur reclame. De echte sportlief
hebber zal die Proloog dan ook nau
welijks hebben kunnen waarderen,
maar de man in het café, die heeft
alle renners goed kunnen zien. Die
heeft zijn favoriet prima in beeld
gehad. Die is tevreden”.
Praten over de Tour de France is
ook praten over een winnaar. De
beide Belgen snappen niet, waarom
de NOS relatief gezien zo weining
aandacht aan de Tour de France
besteedt, vooral ook vanwege de
Hollandse deelnemers, die toch bes
te kansen hebben.
Mark en Louis houden het beiden
op Hennie Kuiper. Louis: „Kuiper
wint als de ploeg van Peter Post laat
zien dat ze voor de kopman wil rij
den. Dan is er geen vuiltje aan de
lucht”.
Fred de Bruyne
Felix Lévitan
Fred Racké
WW
Louis de Pelsmaecker en Mark Vanlombeek (links)
V,"
Pollentier
IA
/A m J
ffif
1
E»
HZ?
