ean Langlais imponeerde met spontane compositie als in één adem
CONCERT IN AHOYHAL TOONT STIJLVERANDERINGEN
Bob Marley doet reputatie ongetwijfeld
alle eer aan
Grote verscheidenheid bij choreografieën van leden Nationale Ballet
Dansers verdedigen eigen werk met verve
èf 10
Complete lijst prijswinnaars
van Tsjaikovski-concours
MAN
Bamlcrite evenementen
D
I0R
IS?
Recordprijzen voor
Hollandse meesters
s
De juiste aanvangstijd is 20.00 uur
Iet Nationale Ballet
anst in Londen
de Poolse
dansgroep
Maandag
10 juli 1978
Tegenstelling
Vijf tekeningen uit
collectie-Ladenius
naar Het Nijenhuis
ATTENTIE
9
ATERDAG 8
JULI
19 7 8
KUNST
J®
teerd.
s
Aanvang 20.00 uur
8
De plaatskaarten zijn
nu uitsluitend verkrijgbaar
bij de kassa van het openluchttheater
In samenwerking met het
Openluchttheater Bloemendaal
presenteren wij aldaar op
king
ffen
In de voorgaande advertentie is abusievelijk
als aanvangstijd 14.30 vermeld
-
HAARLEM. Slechts twee van de vier juryleden van het afgelopen
onderdag uitgestreden internationaal improvisatieconcours, lieten
ch gisteravond op hun beurt als bespelers van het Müller-orgel in de
rote of St. Bavokerk te Haarlem horen.
ROTTERDAM. Eerder dit jaar noemde de Engelse muziekpers
Kaya, Bob Marley’s recentste album, hét „cross-over”-album van het
jaar. Cross-over is een wat onduidelijke term misschien, maar er wordt
gedoeld op het feit dat Marley in 1978 zijn minst stijlvaste productie
had afgeleverd tot nog toe. Het is waar. Je hoeft geen kenner te zijn om
vast te kunnen stellen dat de grootste ster die de Jamaicaanse reggae
tot nu toe heeft opgeleverd, steeds meer uitheemse elementen toevoegt
aan de hoeketakke-muziek waarmee hij en zijn Wallers ongekend
populair werden.
J
Juryconcert met boeiende contrasten
rte
Illlllililllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillliinilliiilllllilllllllllllllll
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllll
(ADVERTENTIE)
JOHN OOMKES
ringen.
is de ongelooflijke verscheidenheid
CONRAD VAN DE WEETERING
\N 126
Joost Langeveld (links) tijdens de prijsuitreiking met Haarlems burgervader Drs. J.
Reehorst.
nze
de
MOSKOU (UPI). In Moskou zijn de
nijswinnaars bekendgemaakt van het
ar gehouden internationaal Tsjaikovs-
muziekconcours. Het zijn:
AMSTERDAM (ANP). Het Nationale
iUet vertrekt 9 juli naar Londen waar het
het Coliseumtheater een serie van zeven
lorstellingen zal geven. Op het repertoire
staan balletten van Hans van Manen, Toer
van Schayk en Rudi van Dantzig. Rudolf
Nurejev, gastsolist tijdens deze toernee,
zal in de meeste balletten optreden.
Die improvisatie, voorbeeld van voldra
gen meesterschap op dit gebied, behoort
zonder meer tot de beste werkstukken in
dit genre die in onze oude Bavo hebben
geklonken. Behalve een prachtige verwer
king van het thema, kwam in een kleurrij
ke verschijningsvorm een toccata-achtige
improvisatie in buitengewoon spannings
volle opbouw te voorschijn. Een spontane
compositie als in één adem, waardoor het
publiek duidelijk werd „geraakt” en waar
voor het dan ook met intensief applaus
uitdrukking gaf aan haar grote waarde
ring.
Het Nationale Ballet trad eerder op in
Londen in 1969 en 1973. Het gezelschap
wordt op 16 juli in Nederland terug ver
wacht.
AMSTERDAM. Een dankbaar pu
bliek genoot vrijdagavond in de Amster
damse Stadsschouwburg van een unieke
voorstelling met Het Nationale Ballet.
Het is een voorstelling,, die helemaal
werd samengesteld door de dansers van
de groep. Zij maakten de choreografieën,
zij zorgden voor belichting, decor, kos
tuums. Het was, zo werd mij nadrukkelijk
verzekerd, niet de bedoeling om op zoek te
gaan naar nieuw choreografisch talent,
maar om bij de dansers een mogelijke
verstarring te doorbreken.
Iedereen houdt van zijn vak, maar wil
daar ook wel eens op zijn eigen manier
mee bezig zijn. Het hele jaar door dansen
de dansers wat ze door de artistieke lei
ding opgedragen krijgen, nu mogen ze
voor één enkele keer eens andere kanten
van dat vak belichten.
De grote animators van dit avontuur zijn
twee danseressen, Hlif Svavarsdottir en
Annabel Helmore. Ze hebben bergen werk
verzet om acht van hun mannelijke colle
ga's de kans te geven een ballet te maken.
Iedereen die wilde en zelf het doorzettings
vermogen had om zoiets als een ballet af te
maken, kreeg ook de kans dit werkstuk op
het toneel te zien.
Het meest verrassende van het resultaat
l van
excellente en vitale gitarist Julian Junior
Marvin wordt in de rug gesteund door
tweede man Al Anderson. En toetsenman
Tyrone Downie grijpt evenals zijn scha
duw Wire Lindo veelvuldig in de synthesi
zers. De overgangen en de intro’s van de
Wailermuziek krijgt er bij tijd en wijle
haast iets symfonisch door. De flitsende
soli van Junior Marvin, die zijn instrument
prachtig laat zingen, onderstrepen de
vreemde elementen in de gestroomlijnde
reggae van Marley en de zijnen. Slechts
drummer Carlton Barrett en percussionist
Alvin „Seeco” Patterson” opereren vol
gens het oude rollenpatroon.
In muzikaal opzicht mogen de grenzen
tussen Marley’s composities en de eigen
tijdse westerse rock zich dan steeds min
der scherp aftekenen, in boodschap is hij
nog immer dezelfde fanatiekeling. Als een
gelovige neger die ontroerd zijn gospel
zingt, zo getuigt Bob nog van zijn onver
woestbare geloof in Jah. God). Boven
dien verflauwt zijn overtuiging dat alle
mensen gelijk zijn en dat er geknokt moet
worden voor de mensenrechten nog altijd
niet, hoewel er zat lieden zijn die menen
dat Marley toneel speelt. Ik ken echter
weinigen, die dan zulke dansbare muziek
willen en durven combineren met teksten
als „zolang de huidskleur van een blanke
nog voordelen biedt kan er geen vrede en
gerechtigheid bestaan”.
veau van zijn voorbeelden te bereiken. Het
werd overigens uitstekend gedanst, iets
wat trouwens gezegd mag worden van het
hele programma. Alle dansers hebben zich
voorbeeldig ingezet om het werk van hun
collega’s te verdedigen.
Goea, Marley mag dan op Kaya wat
minder sterke composities en wat simpele
liefdesliedjes hebben afgeleverd, maar als
entertainer en liedjesschrijver is hij nog
altijd iemand waarmee rekening moet
worden gehouden. We kunnen hem zonder
meer bestempelen als een van de grootsten
die de lichte muziek in de laatste tien jaar
heeft voortgebracht. Dat geldt des te meer
nadat hij in Rotterdam aangetoond heeft
te kunnen leven met zijn grote reputatie.
De start van het concert mag dan dit
maal niet je dat zijn met een te traag
gespeelde versie van Rastaman Vibration
en een sloom gezongen Them Belly Full,
maar het eerder geciteerde War en het
ken en daarbij voortdurend de aandacht
weten vast te houden. Het gaat om een
jongen, Mario van Drünick, die op een
gegeven moment moet kiezen tussen zijn
(bal)spel en een meisje, Hlif Svarsdottir
Een werkstuk vol poëzie, dat geen moment
platvloers wordt en ook niet meer wil zijn
dan die ontmoeting, die eerste keer.
Cello: Nathaniel Rosen, VS, eerste prijs.
Hiiel Veis uit Tsjecho-Slowakije en Mari
lekiwara uit Japan tweede prijs. Alexan-
r Knyazev en Alexander Roedin, beiden
t de Sovjet-Unie, derde prijs. France
iringuel uit België vierde prijs. Marcio
arneiro, Brazilië, vijfde prijs. Sergei
tedzilovsky, Sovjet-Unie, zesde prijs,
srvolle vermelding: Gary Hoffman en
relyn Elsing, beiden VS, Christoph Rich-
r, West-Duitsland, en Miakel Ericsson,
weden.
Viool: Elmar Liveira, VS, en Iliya Groe-
srt, Sovjet-Unie, eerste prijzen. Dilane
mson, VS, eb Michaela Martin, Roeme-
tweede prijzen: Irina Medvedeva, Sov-
t-Unie, en Alexander Vinnitski, Sovjet-
nie, derde prijzen: Daniel Heifetz, VS, en
lm Son Ho, Noord-Korea, vierde prijzen:
Een unieke kans om een zeldzaam goed
Pools folkloreprogramma te zien, doet zich
voor door de komst van het ensemble
ZESPÓL PIEéNI I TANCA PLOCK.
Op een kortgeleden in Polen gehouden
groot internationaal folklore-festival, be
haalde dit gezelschap de tweede plaats
Het ensemble bestaande uit 38 dansers,
danseressen en 6 musici is sinds haar
oprichting in 1974 vele malen in het buiten
land opgetreden. Succesvolle tournees
werden gemaakt door Joegoslavië, Rus
land, Oost-Duitsland en Berlijn.
Het programma vermeldt dansen uit de
streken Plock, Kurpie, Krakow, Rzeszow,
Lublin, Kszuby en Lowicz en gedanst wordt
in een achttal verschillende authentieke
kostuums.
In totale tegenstelling hiermee is „First
time van Ricardo Anemaet op „Sequenza
VII” van Luciano Berio. Hier denkt men er
geen moment aan dat er mooie dansers
aan de gang zijn. Je ziet twee mensen, die
een bepaalde prille relatie met elkaar zoe-
sterk ge construeerde Crisis doen de sfeer
in Ahoy veel goed. Bij I shot the Sheriff
verbleken zelfs alle mogelijke herinnering
aan Eric Clapton’s kopietje. Stevig, fris
van de lever wordt er gemusiceerd. Vitaal
doet de ruimte aan die bestaat voor instru
mentale versieringen, waarvan met name
Marvin gebruik weet te maken.
Maar pas in de toegiften Easy Skanking,
Get Up, Stand Up en vooral Exodus komt
het collectief van Marley tot zijn volledige
ontplooiing. Een muzikale wisselwerking
met de zaal gaan zowel Marley als de band
ongekend goed af. De waardering van het
publiek is ernaar.
Voorts sprak de burgemeester zijn 'spijt
uit over het feit dat Torsten Nilsson zich
nu om gezondheidsredenen had moeten
distantiëren en dankte hij de overige jury
leden, Jean Langlais en Hans Gebbard,
voor hun zo gewaardeerde medewerking.
Alvorens het Orgelconcours 1978 offici
eel te sluiten en de 24ste Zomeracademie
van de Orgelmaand, waar improvisatie en
interpretatie worden onderwezen, te ope
nen, kwam de burgervader tot het hoogte
punt van deze ceremonie: het uitreiken
van de prijs in de vorm van een oorkon
de met legpenning en een door de firma
Klop gebouwd clavichord als wisselprijs
aan Joost Langeveld, winnaar van het
improvisatieconcours. De overige wed-
strijddeelnemers ontvingen een legpen
ning.
Geen woord werd ditmaal gerept over de
verdiensten van stadsregistrant Kees Hu-
ges, die zo’n belangrijke rol heeft gespeeld
om alle geleverde prestaties mogelijk te
maken. Dan maar een hulde „zwart op
wit”, op deze manier.
JOHAN VAN KEMPEN
HEINO (ANP). De Stichting Hanne-
ma-de Stuers Fundatie, gevestigd in kas
teel „Het Nijenhuis” in Heino (O) heeft als
geschenk vijf tekeningen gekregen van
dr. W. L. Ladenius uit Haarlem.
De schenking omvat drie tekeningen in
potlood en zwartwit-krijt van Dick Ket,
studies van een Cyperse kat in verschillen
de houdingen, bekend van exposities in
vijf musea, een grote zwartkrijt-tekening
van Isaac Israels, voorstellend een lachend
meisje uit de periode dat hij verwantschap
toont met het werk van Breitner en een
zwartkrijt-tekening van Kees Verwey, een
zelfportret uit 1952 met twee schetsen, op
hetzelfde blad, van zijn vrouw.
Dick Ket en Kees Verwey waren nog niet
in de afdeling moderne tekeningen van de
fundatie vertegenwoordigd.
Eerder schonk Dr. Ladenius de Hanne-
ma-de Stuers Fundatie een stilleven van
Willem de Zwart en een figuurstuk van
Coba Ritsema.
LONDEN (ANP). Oude Hollandse
meesters hebben gisteren op de Londense
veiling Christie’s voor een ware sensatie
gezorgd. Er werden absolute recordprij
zen voor betaald.
De kroon spande hierbij een ijsgezicht
van Isaac van Ostade, dat met 1.080.000
gulden ruim de miljoen overschreed, ter
wijl de oude recordprijs voor deze meester
nog niet eens een ton bedroeg, om precies
te zijn 97.000 gulden.
De veiling van Christie’s omvatte in to
taal 240 lotnummers en de totaalomzet
bedroeg 14 miljoen gulden.
Er werden nog meer recordprijzen be
reikt. Zo bracht een vrolijk tafereel van
Pieter Brueghel de Jongere met 1.040.000
gulden ook meer dan een miljoen gulden
op.
Takasji Sjimizoe, Japan, vijfde prijs. Eer
volle vermelding: Ali Forough, Iran, Mits-
jo Dimitrov, Bulgarije, en Soeng Yoe Lee,
VS.
Piano: Mikhail Pletnev, Sovjet-Unie,
eerste prijs. Pascal Devoyon, Frankrijk,
en André Laplante, Canada, tweede prij
zen. Nikolai Demidenko en Yevgeny Ryy-
kin, beidep Sovjet-Unie, derde prijzen. Te
rence Judd, Groot-Brittannië, en Boris Pe
trov, Sovjet-Unie, vierde prijzen. Christian
Blackshaw, Groot-Brittannië, vijfde prijs.
Naoem Groebert, Sovjet-Unie, zesde prijs.
Eervolle vermelding: Diana Kacso, Brazi
lië, Gail Martin, VS, en Genitsjiro Moera-
kami, Japan.
Zang: Lyoedmila Sjemtsjoek, Sovjet-
Unie, eerste prijs. Lyoedmila Nam, Valen
tina Pivovarova en Nikita Storozhev, allen
Sovjet-Unie, tweede prijzen. Eva Podlesz,
Polen, Mariana Cioromila, Roemenië, en
Yoeri Statnik, Sovjet-Unie, derde prijzen.
Eervolle vermelding: Jacqueline Page-
Green VS.
Drie duetten vormden het meest interes
sante deel van de avond. Het eerste wat ik
wil noemen is Melancholia I van Gianfran
co Paoluzi op muziek van Vivaldi en van
Moris Pert. De diepere dramatiek die er
vermoedelijk mee bedoeld is, kwam abso
luut niet tot zijn recht, maar wel kregen we
twee schitterende dansinstrumenten te
zien, de choreograaf, Gianfranco Paoluzi
zelf, een danser die nog wat ervaring moet
opdoen, maar die in de toekomst alles zal
kunnen, en de lange, slanke, blonde Vale
rie Vulentine. De bewegingen sluiten goed
bij de muziek aan, maar hebben absoluut
geen enkele expressieve betekenis.
voor die tijd min of meer gebruikelijke
neiging naar het sentimentele. Gebbard
wist deze compositie een hoogst boeiende
verklanking te bereiden.
Na afloop van het concert door de jury
leden, had traditiegetrouw een receptie
plaats in het Haarlemse Stadhuis. De
Haarlemse burgemeester drs. J. Reehorst
hield er een toespraak waarbij deze terug
blikte op het concours en waarin hij ook
nog het aan Olivier Messiaen gewijde
openingsconcert memoreerde. De heer
Reehorst prees Messiaen’s kunst en „al
was de componist zelf niet aanwezig, door
zijn muziek was hij bij ons”, aldus de
spreker.
De overige stukken op het programma
zijn „Peter en de Wolf” van Mario van
Drünick en Sergei Prokofiev. „Emulation”
van Boudewijn Pleines en Sergei Proko
fiev en „I love the Sound of breaking
glass” van Leon Koning en Igor Stravins
ky.
Het werd aldus een avond met een ver
rukkelijke sfeer, een avond die schreeuwt
om een herhaling, minstens één keer per
jaar.
Het was, zoals elk jaar, de bedoeling dat
le beoordelaars naast de voordracht van
n of meer composities uit de bestaande
yelliteratuur, zouden improviseren op
ema’s die zij voor elkaar bedacht had-
m.
aanpak tussen de verschillende stukken.
Die verscheidenheid is overigens niet zo
verwonderlijk, want de dansers van Het
Nationale Ballet komen uit alle windhoe
ken en in hun toneelproducties is hun
verschillende afkomst vaak gemakkelijk
te herkennen.
Zo is „As time goes by” van de Engels
man Grahame Lustig met zijn pantomime-
grapjes in een burgermansdrama, een dui
delijk voorbeeld van wat men in Engeland
nog steeds voor ballet schijnt te houden.
Grahame Lustig is overigens de enige van
deze choreografen, die door Wim Valen-
kamp een speciale muziek voor zijn ballet
heeft laten componeren (voor accordeon
en viool). Een zeer bruikbare partituur.
Rob van Woerkom mocht de avond ope
nen en het begin van zijn ballet „Libido” is
daar ook perfect voor. Zoals hij zijn acht
mannen vanuit een stilstaande pose lang
zamerhand in beweging zet is prachtig. Dit
gebeurt zonder muziek. Dan volgt een
compositie van John Cage voor twee ge
prepareerde piano’s en wat van Woerkom
daar op laat dansen geeft ook al duidelijk
zijn afkomst weer.
Hij heeft kennelijk veel waardering voor
het werk van Hans van Manen en voor het
bewegingsscala, dat Maurice Béjart vaak
gebruikt; helaas deze keer zonder het ni-
Is het het toenemende succes dat Mar
ley’s stijl heeft aangetast? Och, ik geloof
veeleer dat „de zwarte Dylan” zoals hij in
het begin van de jaren zeventig werd ge
noemd, zelf zijn koerswijzigingen uitzet.
Als we ’s mans muzikale historie traceren
kunnen we enkel een groeiende invloed
van stevige rock constateren, die zich even
logisch laat verklaren als de telkens maar
toenemende belangrijkheid van de reggae
in de wereld van de lichte muziek. Waren
Natty Dread en Cath a Fire uit 1975 en
1973 wonderbaarlijke bewijzen van ’s
mans grote compositorische kracht, Mar
ley’s laatste elpees Exodus en Kaya doen
weliswaar commerciëler, maar niet min
der interessant aan.
Het repertoire van Kaya, dat de hoofd
moot vormde van het concert dat Bob
Marley and the Wailers vrijdagavond voor
een afgeladen Ahoy Sportpaleis gaven, is
in veel opzichten interessanter georkes-
streerd dan je bij de nogal kale en op zich
beperkte reggaevorm voor mogelijk
houdt. Zo is de rol van bassist Aston
„Family Man” Barrett wat melodieuzer
geworden, is de zang van het achtergrond
koortje The I-Threes meer naar de voor
grond verschoven, en is de rol van gitaris
ten en toetsenmannen prominenter dan
ooit.
De huidige bezetting van The Wailers
ziet er dan ook wel naar uit. De toch
Tegengesteld aan de wijze van (in één
beweging) improviseren van Langlais, was
de aanpak van diens collega Hans Geb
bard, die zijn fantasieën in meerdere epi
sodes tot een geheel aaneenreeg, daarbij
het door hem gebruikte thema van Torsten
Nilsson in fragmenten ten tonele voerend.
Gebbard was duidelijk meer uit op het
aanbrengen van contrasten in de uitwer
king van zijn materiaal, dan op het opwek
ken van een vervoerende muzikale span
ning.
Waarmee deze West-Duitse organist
sterk de aandacht trok, was de uiterst
knappe wijze waarop hij een in alle opzich
ten overwogen en artistieke interpretatie
gaf van de „Variationen über den Basso
continuo des ersten Satzes der Kantate
„Weinen Klagen, Angst und Noth sind des
Christen Thranenbrot” und des Cruci-
fixus der H-moll Messe von J. S. Bach”,
gecomponeerd door Franz Liszt. Als titel
een mond vol, maar ook als muziekstuk
vol interessante creativiteit, zonder een
Bob Marley bewan
delt andere paden, ge
tuige zijn concert
vrijdagavond in de
Rotterdamse Ahoy-
hal.
(Foto
Lex van Rossen)
Het derde Duet is Tzigane, gemaakt door
Leo Besseling op muziek van Maurice Ra
vel. Het werd gemaakt in opdracht van het
Ministerie van CRM en verdedigd door
Alexandra Radius en Han Ebbelaar. Het
zit vol speelse vondsten, sluit zich vaak
verrassend aan bij de muziek maar zit zo
boordevol bewegingen, dat geen enkele
beweging eigenlijk echt tot zijn recht
komt.
De Zweed Torsten Nilsson, die een sona-
van zijn landgenoot Otto Olssen op het
ogramma had staan en verder een im-
ovisatie zou weggeven op een thema van
an Langlais, moest helaas wegens een
otseling optredende ziekte verstek laten
en.
Om het programma van dit
rgeimaand-juryconcert, dat door deze
nstandigheid aanmerkelijk aan lengte
boette, op een andere manier wat meer
ilume te geven, voegde de Franse orga-
ist Jean Langlais een eigen compositie
mi het door hem te spelen aandeel toe.
Dat betrof dan een uitbundig maar tege-
kertijd enigszins dreigend geaard Te
eum, geschreven in het laatromantisch
ranse idioom waarin Langlais zich zowel
impositorisch alswel in zijn improvisa-
es placht uit te drukken.
Voorafgaand aan dit eigen werk, verde
lgde Langlais de barokmuziek uit zijn
md, die op het Müller-orgel zo goed tot
aar recht kan komen. Twee fijnzinnige
ialogues van Nicolas de Grigny, alsmede
évation en Offertoire sur les grands jeux
t de Messe pour les Couvents van Fran
ks Couperin, kregen zo een evenwichtige
transparante weergave, alvorens
mgslais zijn improvisatie over een the-
a van zijn medejurylid Hans Gebbard
zette.
