imonet gaat op bezoek
Kreisky en Brandt
komen met vredesplan
Pertini weigert
naar Quirinaal
te verhuizen
Ex-SS’er krijgt
levenslange
gevangenisstraf
Ld vo ca at van
Vestduitse
erroristen
eroordeeld
yrus Vance
doorzichtig
over Salt-2
MAURETANIË: LAND MET VEEL
ARMOEDE EN ANALFABETISME
Voor Midden-Oosten
Turkije wil gast-lid
blok van wet
gebonden landen zijn
Boetto beschuldigd
door medeplichtige
GEDICHTEN
ONS LAPJE MOERAS
ORANJE HOTEL
KOFFIESURROGAAT
WC-PAPIER
Charta 77-leden
gaan in hongerstaking
2
JULI
I N S D A G
19 7 8
1 1
Hassan
Vrijgelaten
sweg
ijksweg
litiemai
itrijdei
gedreg
uit de G«
van de
n. De mi
Zblgens i
oorzaak
BINNEN- EN BUITENLAND
door Nico Scheepmaker^Jn
rdaaga
ficieel ha
ide Drew
in ginga
>p weg u
m vier da
i^recreaf IUSSEL (ANP). De Belgisch-Zaïrese
)pgepoet trekkingen, die vooral de laatste weken
1 „openet melijk gespannen waren (Zaïre dreigde
Ug O|
icaragi
reekplai
elgië met Zaïre op komst
PRESIDENT KREISKY
WILLY BRANDT
panje, P
CYRUS VANCE
Vance zei dat de sfeer bij de onderhan-
MOKTAR OULD ADDAH
Maar toen ons de moffen verrasten
Toen hebben we anders geleerd
En zijn van minachtende snoevers
Tot ware bewonderaars bekeerd.
Want in het gevecht om ons landje,
Ons dierbare lapje moeras,
Hebben Neerland’s heldhaftige vrouwen
Getoond wat heldinnenmoed was.
lolitieageflt kou „onvermijdelijk’ van invloed zal zijn
-1, op de betrekkingen tussen de Verenigde
daarop he naar hij voegde daaraan toe dat de Salt-
mderhandelingen niet in samenhang met
andere vraagstukken moeten worden ge
zien, omdat het gaat om de veiligheid van
he Verenigde Staten en de gehele wereld.
De Amerikaanse minister had zich nog
zaterdag in harde woorden uitgelaten over
Republi processen tegen de strijders voor bur-
Bond vo
/oren ste
1MBURG (AP). De advocaat Kurt
newold, de eerste verdediger van de
ler-Meinhof groep, is gisteren door
zich persoonlijk te Kinjasa kon onderhou
den met het hoofd van de Belgische Diplo
matie”. Er werd gezegd dat Simonet „zich
bereid verklaard heeft naar de Zaïrese
hoofdstad te begeven, nadat de Belgische
regering zo’n bezoek heeft goedgekeurd en
de inhoud ervan heeft omlijnd”.
Inmiddels heeft ook het Zaïrese persbu
reau „Azap” meegedeeld dat het politieke
bureau van de Zaïrese Eenheidspartij, de
MPR, na uitvoerig door president Moboe-
toe te zijn ingelicht, besloten heeft het
incident tussen Zaïre en België te sluiten.
De betrekkingen tussen België en Zaïre
zijn vooral verslechterd in de weken na de
gebeurtenissen in Kolwezi, de hoofdstad
van de Zaïrese mijnprovincie Sjaba. Bel
gië stuurde toen, evenals Frankrijk, troe
pen naar Sjaba, overigens uitsluitend voor
„humanitaire acties”. Binnen de Belgische
regering ontwikkelden zich in die tijd
Op 2 en 3 juli bracht Simonet een bezoek
aan koning Hassan van Marokko. Koning
Hassan heeft toen rechtstreeks contact op
genomen met president Moboetoe. Na dat
gesprek heeft Moboetoe te kennen gege
ven met Simonet te willen praten.
Inmiddels zijn gisteren ook de laatste
honderd Belgische para-commando's uit
Zaïre teruggekeerd. Zij waren de laatst
overgeblevenen in Zaïre van een uitgebrei
de Belgische troepenmacht, die eerst in
Kolwezi blanke burgers evacueerden en
later voedsel verdeelden.
Het document bestaat uit vier punten en
zal in september worden voorgelegd aan
de leden van de Socialistische Internatio
nale. De conferentie van leiders van socia
listische partijen vindt plaats in Parijs.
Willy Brandt is voorzitter van de Internati
onale, de Oostenrijkse kanselier is vice-
voorzitter.
spanningen, voornamelijk tussen premier
Leo Tindemans en minister Simonet, en in
Zaïre ontstond een anti-Simonet houding.
Zaïre verweet België voorts een te grote
lankmoedigheid tegenover oppositionele
Zaïrezen die in Brussel verblijven.
Het eerste punt in de voorstellen van
Brandt en Kreisky behelst een oproep aan
Israel en Egypte om de vredesonderhande
lingen te hervatten.
Het tweede punt stelt dat vrede in het
Midden-Oosten meer betekent dan alleen
de beëindiging van de staat van oorlog.
„Het omvat de crehtie van een nieuw sys
teem van regionale betrekkingen geba
seerd op nauwe samenwerking.”
In december van het vorig jaar liet het
Polisario acht Franse gegijzelden vrij. Ze
De vijf mannen werden veroordeeld
voor deelname aan een complot dat heeft
geleid tot de moord op de vader van een
politicus uit de oppositie, Ahmad Raza
Khan.
In een verklaring die werd voorgelezen
door zijn advocaat zei Abbas, dat hij er
zich van bewust was dat zijn bekentenis
aan de late kant was, maar dat het beter
was om er laat mee te komen dan helemaal
niet.
Abbas, voormalig directeur van de para
militaire federale veiligheidsdienst van
Boetto, vroeg het hof rekening te houden
met zijn leeftijd en zijn gezondheidstoe
stand en hem gratie te verlenen.
Abbas zei dat hij onder druk van de
voormalige directeur-generaal van de vei
ligheidsdienst, Masood Mahmood, tot zijn
daden was gekomen. Volgens Abbas had
Mahmood hem en zijn familie met de dood
bedreigd als hij niet zou meewerken.
Mahmood werd eveneens ter dood ver
oordeeld, maar hem werd gratie verleend
nadat hij zich beschikbaar had gesteld als
getuige van de staat.
ROME (UPI). De nieuwe president
van Italië, de socialist Sandro Pertini,
heeft de afdeling terreurbestrijding van
de politie gisteren hoofdpijn bezorgd door
te weigeren de veiligheid te zoeken van
zijn zwaarbewaakte officiële residentie
in het hart van het historische Rome.
Op zijn eerste „werkdag” maakte Pertini
bekend dat hij en zijn vrouw niet van plan
waren naar het Quirinaal te verhuizen,
maar dat zij in hun appartement 100 meter
verder aan de Via Della Stamperia zouden
blijven.
Rond dit woonblok zullen speciale wach
ten moeten worden geplaatst en hij zal
twee keer per dag van zijn huis naar het
Quirinaal moeten worden begeleid. Ook
voor zijn vrouw zullen speciale maatrege
len moeten worden genomen, daar zij te
kennen heeft gegeven dat zij haar functie
als psychologe zal blijven uitoefenen en
geen openbare taken zal vervullen. Me
vrouw Pertini brengt ook veel tijd door in
Zuid-Frankrijk.
Zijn besluit toelichtend zei het nieuwe
staatshoofd dat hij thuis veel favoriete
dingen heeft, die hij niet graag wil opge
ven.
De Kenau's, de Reigersbergen,
Trotseerden de Duivel en Hel
En bevolkten de roemvolle cellen
Van ’t glorieuze „Oranje Hotel”.
In flarden en grauw van de honger,
Gaan we rechtop, de ton in de hand.
Lang leve de dappere vrouwen
Van ons kleine onsterfelijke land.
En als dan straks het Rode Kruis
Weer wat verlichting brengt in huis
Dan zal ’k aan je denken,
En op je welzijn nog zo laat
Een beker koffiesurrogaat
Of desnoods water schenken.
SAARBRÜCKEN (DPA). Met een
veroordeling tot levenslange gevangenis
straf is gisteren in Saarbrücken het ruim
een jaar oude proces afgesloten tegen de
voormalige SS’er Friedrich Wilhelm Hei
nen uit Saarlouis.
LONDEN (AFP,Reuter). De Islam-
republiek Mauretanië, waarvan presi
dent Moktar Ould Daddah gistermorgen
is afgezet, ligt op de noordwestkust van
Afrika en bestrijkt een oppervlakte van
1.100.000 vierkante kilometer, de om
vang van Frankrijk en Spanje samen.
Bezuiden ligt Senegal en benoorden de
voormalige Spaanse Sahara, die Maure
tanië en Marokko in 1976 in bezit namen
nadat Spanje zijn voormalige kolonie
aan hen had afgestaan.
NEW DELHI (UPI). Turkije heeft de
wens geuit gast-lid van het blok van niet-
gebonden landen te worden. Dit hebben
kringen van het Indiase ministerie van
Buitenlandse Zaken gisteren meegedeeld.
Zij zeiden dit na een onderhoud van twee
uur tussen de Turkse minister van Buiten
landse Zaken, prof. Gunduz A. Okcun, en
diens Indiase ambtgenoot, Tal Bihari Vaj
payee, in New Delhi. ,Ockun is gisteren
voor een officieel bezoek van vier dagen in
India aangekomen»
Turkije is het tweede lid van de Centrale
Verdragsorganisatie CENTO dat toenade
ring tot dat blok zoekt. Pakistan gaf al
eerder de wens te kennen de komende
ministersbijeenkomst van genoemd blok
in Belgrado als gast bij te wonen.
et betreden
omdat a
ren l
RA dat hel
'isteren, ni
se I
boeren WO eerrechten Sjaransko en Ginzburg. Ook
geïdentifi maandag zei hij dat de houding van Mos-
m dit ja
de KoniJJ
ibosch.
zal als erg
VerenigiA
s tijd gray
/an Korel
Nederlam
jrganisay
de 6000 Al
<\peldooi
1648 wt
icreatie e
2RM.
ISLAMABAD (AP). Mian Moham
mad Abbas, een van de vier personen die
samen met de afgezette Pakistaanse pre
mier Boetto ter dood zijn veroordeeld
wegens hun aandeel in een politieke
moordzaak, heeft gisteren voor het Hoog
gerechtshof bekend medeplichtig te zijn,
maar gezegd, dat de moord was uitge
voerd in opdracht van de toenmalige pre
mier Boetto.
Ik citeer dit om aan te tonen dat Eduard
Veterman een bekwaam gelegenheids
dichter was. Naar aanleiding van mijn
stuk kreeg ik een brief van mevrouw H. P.
van den Broek-Hartman uit Gorredijk, die
gelijk met Eduard Veterman in het Oranje
Hotel gevangen zat:
„Persoonlijk heb ik de heer Veterman,
zich in de bajes noemende Necker, nooit
ontmoet, helaas! Bij mijn aankomst in wat
eufemistisch „het Oranje Hotel” werd ge
noemd, kreeg ik meteen al een briefje van
hem omdat zowel mijn naam als mijn
adres overeenstemden met die van kennis
sen van hem. Alleen de plaatsnaam ver
schilde. Hieruit ontstond een vrij geani
meerde correspondentie, ik wist namelijk
wie hij was en had al wat van hem gelezen.
Dit resulteerde tenslotte in de bijgesloten
gedichten die hij me in de cel deed toeko
men:
Wij hebben gesmaald en gescholden
Op ’t lastige zwakke geslacht,
Dat uren bij kappers bleef toeven
En slechts aan de klerenkast dacht.
Ik schreef laatst over Eduard Veterman,
aan wie Vrij Nederland van 10 juni zijn
kleurenbijlage wijdde. Veterman was to
neelschrijver, schreef artikelen, en toen de
oorlog uitbrak ging hij in het verzet, met
vervalsingen van papieren als specialiteit
(hij kon ze als jood zelf ook goed gebrui
ken), en spionage, hulp aan onderduikers
en gestrande piloten als bijvakken. Hij
werd gepakt, ter dood veroordeeld, naar
Duitsland gevoerd, niet ter dood gebracht,
en keerde na de oorlog naar Nederland
terug, waar op 19 november 1945 met veel
succes zijn toneelstuk „Oranje Hotel”
werd opgevoerd.
„Oranje Hotel” was, zoals bekend, de
spotnaam van de Scheveningse gevange
nis, waar Eduard Veterman na zijn arres
tatie in 1943 gevangen werd gezet en ver
hoord. Ook kreeg Veterman de opdracht
de Nieuwjaarswens voor Kloris en Roosje
voor 1 januari 1946 te schrijven. Éen pas
sage over „Indië” werd hem toen in dank
afgenomen:
„De gordel van smaragd staat in de bank
van lening
En waar de groene rijst in ’t sawah-water
baadt,
Daar zaait men oude wrok, en oogst men
jonge haat.
Waarom dit oorlogslied? Waarom dit kle-
wang-wetten?
Geen Nederlander wenst de klok terug te
zetten.
De eeuwen staan niet stil. Jan Companjie
is dood.
De jaren gaan voorbij. De kinderen wor
den groot.
Wij weten wat het zegt, aan Vrijheids bron
te laven.
Vrij Nederland begeert geen Indië met
slaven.
In volle oorlogstijd werd reeds het woord
gezegd:
Geen roofbouw in de Oost, maar Vrijheid,
Eer en Recht.”
O, verre nimf, o luister goed,
Het dichten zit me in het bloed,
Sinds vele generaties.
Een verrel jaar ben ik nu hier.
En sedert zingt mijn zangerslier
Uitsluitend topprestaties.
Ik geef met dit illuster blad
(Ik wou dat ik wat beters had)
Mijn beste wensen mede.
Ik wens je vrijheid, koffie, spek,
’k Wens Hitler een gebroken nek
En k wens de wereld vrede.
Beide gedichten zijn gedateerd: „Kerst
mis 1943”, en getekend met respectievelijk
Eduard Necker-Veterman en Ed Veter
man. „Het illuster blad”, schrijft mevrouw
Van den Broek ter verduidelijking, „was
een blaadje wc-papier, omdat we over
niets anders beschikten”.
Is autosr
gen 48 n
n van i
bos op r
gd. Zo k(
len blijij
PRAAG (UPI). Op 14 en 15 juli zullen
175 leden van de Charta 77-beweging voor
de mensenrechten in Tsjecho-Slowakije
een hongerstaking houden. Zij willen
daarmee protesteren tegen de vervolging
van mensen louter om hun politieke in
zichten.
De 175 hebben dit aan de justitie in
Praag meegedeeld.
Het derde punt vraagt om duidelijke en
veilige grenzen waarbij uitgegaan moet
worden van de Veiligheidsraad-resoluties
242 en 338. Israel zou zich volgens dit
artikel „in iedere sektor moeten terugtrek
ken achter de grenzen die zodanig zijn
overeengekomen. De preciese afbakening
van de vredesgrenzen dient te worden
WENEN (AP). De Oostenrijkse kanselier Bruno Kreisky en de voormalige
Westduitse bondskanselier Willy Brandt hebben gisteren hun vredesplan bekend
gemaakt voor de oplossing van de geschillen tussen Israel en zijn Arabische buren.
trijfël
Ie Maas tl» rechtbank in Hamburg veroordeeld
gaan vo i een voorwaardelijke gevangenisstraf
en, die vt n twee jaar en een boete van 75.000
brug, is i irk.
tan aang
paden aa Groenewold werd schuldig bevonden
ing van i I* het geven van hulp aan een criminele
isterie vi janisatie. Volgens de rechtbank had de
en een vt rdachte zijn cliënten van informatie
iet wegvtjorzien die niets te maken had met hun
vaart.
g Normalisatie relatie van
itvoerd, 4 op de betrekkingen tussen de Verenigde
lolitie is ui Staten en de Sovjet-Unie.
-~-J Een functionaris van het Amerikaanse
----- ministerie van Buitenlandse Zaken zei dat
^et dissidentenvraagstuk door de Ameri-
- kanen zeker in Genève ter sprake zal wor
den gebracht.
j Nicaragi k“we overeenkomst ter beperking
jonge mai strategische kernwapens (S~
het Rod «arover hij morgen en donderdag in
eilijkhede Genève zal onderhandelen met zijn Russi
an het reg «he ambtgenoot Andrei Gromiko.
■ten op stl
slden. Ant
>kken doo telingen wordt „bemoeilijkt” door de pro-
Ifgemaakt essen m'de Sovjet-Unie tegen dissidenten,
directeui jjs met het verbreken van de diploma-
eke betrekkingen met België) lijken zich
normaliseren. Gisteren werd in elk
val in Brussel bekend dat de Belgische
,rr|Quot inister van Buitenlandse Zaken, Henri
nonet, binnenkort een bezoek aan Kin-
a *n Nede isa zal brengen. Dat bezoek zal waar-
hijniijk binnen tien dagen plaats vin-
boekt do
De woordvoerder van het Belgische mi-
Apeïdooi ster*e van Buitenlandse Zaken drukt
lerste wa ch nog wel zeer behoedzaam uit. Hij
p Beekbt irklaarde dat „de minister van buiten-
ndse Zaken gunstig staat tegenover dit
litiatief”. Hij doelde hier op een medede-
ng van de Zaïrese president Moboetoe
ese Seko dat het „nuttig zou zijn als hij
De amnestiemaatregel die onlangs is uit
gevaardigd voor politieke vluchtingen uit
Zaïre, die in het buitenland verblijven, zal
ook gelden voor politieke gevangenen in
Zaïre, zo heeft het bestuur van de Zaïrese
Eenheidspartij MPR gisteren meegedeeld.
Van de amnestie profiteren degenen die
zijn veroordeel wegens het „schaden van
de binnenlandse veiligheid van de staat”.
Onder hen is de vroegere minister van
Buitenlandse Zaken Nguza Karl I Bond,
die in 1977 ter dood werd veroordeeld. Zijn
straf is later veranderd in levenslang.
Het Internationale Rode Kruis heeft gis
teren in de Zambiaanse hoofdstad Loesa-
ka bekendgemaakt dat na de terugtrek
king van de rebellen uit de mijnstad Kol
wezi in de provincie Sjaba de stoffelijke
overschotten zijn gevonden van 850 men
sen, van wie 136 blanken.
Volgens de woordvoerder gaat het niet
op precieze cijfers, want die zullen wel
nooit kunnen worden vastgesteld.
werden behalve Mauretanische soldaten
ook steeds weer Fransen gedood of als
gegijzelden meegenomen.
werden in Algiers overgedragen aan de
Verenigde Naties.
De voertalen van Mauretanië zijn het
Arabisch en het Frans, de godsdienst is
de Islam en in 1978 werd vastgesteld dat
zeventien procent van de bevolking lezen
en schrijven kan. Het bruto nationale
produkt bedraagt per inwoner 250 dollar
per jaar. Nouakchott, de hoofdstad, is in
1958 steen voor steen gebouwd in de
woestijn en in 1978 waren er 134.000
inwoners.
De gisteren afgezette president was
bezig aan zijn, derde ambtstermijn van
vijf jaar. Hij werd op 20 augustus 1961
voor het eerst gekozen.
Ould Daddah werd op 25 december
1924 geboren in de streek van Boutilimit
in het zuidwesten van het land. Hij is
opgevoed volgens strikt muzelmaanse
beginselen, maar verruimde zijn blik tij
dens zijn rechtenstudie in Parijs. Op 4
november 1958 trad hij in het huwelijk
met de Parisiënne Marie-Therèse Ga-
droy.
In 1957 gekozen in een bestuursambte-
naarsfunktie in Adrar, steeg Ould
Daddhs ster snel in de binnenlandse poli
tiek. Hij werd vice-premier en riep als
gevolg van de volksraadpleging van 28
september 1958, op 28 november I960
officieel ’s lands onafhankelijkheid uit.
Ould Daddah gaat door voor een nobel
en bescheiden mens met enorme werk
kracht. Hij heeft van zijn land altijd een
ontmoetingspunt willen maken tussen de
Arabische wereld en zwart Afrika en
heeft immer strikte niet-gebondenheid
nagestreefd.
Ondanks de forse grootte wordt het
aantal inwoners van de vroegere Franse
kolonie geschat op niet meer dan
1.500.000 zielen. De meesten zijn, zoals
hun afgezette president, moren van Ara
bische of Berberse afkomst.
De voornaamste potentiële bron van
inkomsten vormen de rijke ijzerertsla
gen, die door een internationaal consorti
um onder Franse leiding worden geëx
ploiteerd.
In 1958 verkoos Mauretanië als auto
nome republiek binnen de Franse volke
rengemeenschap te blijven en het werd
op 28 november 1960 volledig onafhan
kelijk.
De regering waarschuwde in 1973 dat
er een gewapende ondergrondse bewe
ging in het land werkzaam was die om
verwerping van het bewind beoogde. De
toenmalige minister van Binnenlandse
Zaken, Achmed Ould Mohammed Sa-
lech, verklaarde dat de beweging „Natio
nale Democratische Beweging” heette en
dat zij de steun genoot van personen
buiten Mauretanië.
De krijgsmacht van Mauretanië be
staat uit ongeveer 10.000 man. Zij heeft
De rechtbank vond de 57-jarige Heinen
schuldig aan moord op drie joodse inwo
ners van het voormalige concentratie
kamp Lemberg in Polen. Voorts werd hij
schuldig bevonden aan medeplichtigheid
aan moord op vijf gevangenen. Op enkele
andere individuele punten werd hij vrijge
sproken.
Tijdens het proces, waarop ongeveer 100
getuigen zijn verschenen, had de officier
van justitie levenslange gevangenisstraf
geëist wegens moord op achttien joodse
gevangenen in 1943.
Heinens verdedigers hadden aangedron
gen op vrijspraak op alle punten omdat
hun cliënt bevelen had moeten gehoorza
men en hij na de oorlog door zijn voorbeel
dig leven had getoond dat de moderne
rechtspraak gelijk heeft, waar zij zegt dat
meer de nadruk moet liggen op rehabilita
tie, dan op opsluiting.
vastgesteld in de vredesonderhandelingen.
Daarin zou ruimte moeten worden openge
laten voor de instelling van gedemilitari-.
seerde zones en voor Israëlische veilig
heidsmaatregelen in bepaalde gebieden,
voor zover daar een noodzaak voor be
staat.”
Punt vier tenslotte zegt, dat om vrede te
bereiken het Palestijnse probleem in al
zijn facetten moet worden opgelost. „Dit
vraagt ondermeer om de erkenning van
het recht van het Palestijnse volk om deel
te nemen aan de besluitvorming over hun
eigen toekomst door middel van onder-
handelingen, waarbij gekozen Palestijnse
vertegenwoordigers aanwezig moeten
zijn.”
tot nu toe met Franse en Marokkaanse
militaire steun de pogingen van het Be-
vrijdingsfront voor de Sahara, „Polisa
rio” verijdeld, een eigen en onafhankelij
ke staat West-Sahara te stichten. Polisa
rio heeft bij herhaling aanvallen gedaan
op de Mauretanische stad Zouerate,
waar zich de meeste der 1.200 Franse
mijndeskundigen bevinden. Daarbij
rdediging, maar die hen wel hielp bij
n activiteiten als stadsguerrillagroep.
Groenewold zei dat hij beroep zou aante-
nen bij het Hooggerechtshof. De aankla-
I r had een gevangenisstraf geëist van
ie jaar en wilde hem na zijn vrijlating
(gesloten zien van de balie. De rechtbank
zal morg sliste echter dat Groenewold zijn prak-
pengeste k zal mogen blijven uitoefenen.
*De 40-jarige Groenewold was de verde
lger van Ulrike Meinhof, Andreas Baa-
%r en Gudrun Ensslin tijdens het twee
rtar durende proces in Stuttgart, dat, vorig
jar werd beëindigd met levenslange ge-
Bngenisstraffen voor Baader en Ensslin.
Vleinhof had al voordat het proces ten
inde was, zelfmoord gepleegd in de
Stammheim-gevangenis van Stuttgart.
.laader en Ensslin werden samen met een
tij be Winder lid van de Rote Armee Fraktion,
id met vran ^arl °P oktober dood in
ewijs Hf11 ceUen aangetroffen.
r Europi
iel autot
bewijs hi
litie in I
iwijs in I
m ongeh
rijden n
Volgens
Iet inten
i de Sovj
GelderlaJ
bij Provi
e bezwart
lekplan V
irift van i
e planne
lorop staa
ikelingsi
op de Veil
i WASHINGTON (DPA). Amerika’s
Minister van Buitenlandse Zaken Cyrus
Vance heeft zich gisteren voorzichtig uit-
ïUlelaten over de vooruitzichten op een
*---r van
(Salt-2),
