SADAT HOOPVOL OVER VREDESBESPREKINGEN
3
Europese
satelliet
Airbus Industrie mist
order United Airlines
Ierland Komitee
bezet gebouw
Nieuwe leider van Mauretanië
British Airways
streeft naar vrede in Sahara
Geestelijken
moeten weg
uit Namibië
gelanceerd
Carter optimistisch
over economische top
i
Sjaransky krijgt dertien jaar
saterdag
JAPAN WIL RADIO
ACTIEF AFVAL OP DE
ZEEBODEM DUMPEN
VNO: Albeda maakt
goed personeelsbeleid
onmogelijk
RQR.'I
3
2
JULI
19 7 8
BINNEN- EN BUITENLAND
1 5
Slaags
laakt.
„Tot volgend jaar”
Computer
Aanzienlijke schade
Carter
Sjaranski
Zuiniger vliegen
uurpeloton worden terecht ge
teld Over de datum van de
itering
pijen die
iteerden,
ie kolen-
teed aan
derland.
van Eco-
schrifte-
Völtgens
m het na
zrijgeko-
iinent
erkeer
igheid
vacht in
;een ver-
edrijvig-
e maand,
irderont-
even. De
nenland-
/erkeei
land is n
belastinj
lapaciteit
toekoms:
Ierland»
(NVWB
reatievei
KB ondei
NWB dat
ichten re
moet krij
encapaci
'Big
Sllf
splan xecut*e *s n°g niets bekendge-
1 laakt.
tteveeiv^
wgiSife
enprijs]
sogewerf (Van onze redactie buitenland)
MOSKOU. Een militaire
lam Hi echtbank in Moskou heeft gis-
brekendi ermiddag de Russische burger
liëntram üiatoly Filatov wegens spionage
ik ligt o, egen j|e Sovjet-Unie ter dood
eroordeeld. Filatov zal voor een
ulism
voerefnededeling over veroordehng van Fila-
»v.
Leden van de gematigde stroming bin-
wegens spionage
ter dood veroordeeld
De 38-jarige Filatov behoorde niet tót
(Van onze redactie buitenland)
De Amerikaanse president Carter heeft
en klei»
(Van onze redactie buitenland)
vermin
waarde van ongeveer 1,2 miljard dollar aan zijn neus voorbij ziet gaan.
„In beschouwing genomen het bijzonde-
gevaar en de ernst van de daden die
BONN. De Amerikaanse president
Carter ziet de economische topconferen
tie van dit weekeinde met optimisme te
gemoet, hoewel hij niet gelooft dat voor
alle problemen een oplossing kan worden
gevonden.
ekend in Westerse diplomatieke en Russi-
:he dissidentenkringen. Tijdens een vijf
agen durend proces zou hij bekend heb-
en dat hij in 1974 in Algerije door een niet
jikers e le* name genoemde Westerse inlichtin-
■ndienst was gerecruteerd om spionage
gen zijn land te bedrijven.
De joodse activist Anatoly Sjaranski is
gisteren op beschuldiging van spionage,
verraad en staatsvijandige activiteit ver
oordeeld tot dertien jaar. Drie jaar daar
van moet hij in de gevangenis doorbren
gen en de rest in een werkkamp met een
streng regime. Tegen de 30-jarige Sjarans
ky was vijftien jaar geëist.
Sjaransky, die een van de oprichters van
de zgn. Helsinkigroep is, heeft steeds ont
kend zich aan spionage schuldig te hebben
gemaakt
Sadat wekte de indruk tevreden te zijn
over de gesprekken met Weizman, die hij
voor de Oostenrijkse radio en televisie
„een vriend” noemde. Noch Sadat, noch
Weizman, die eerder op de dag naar
Israel was teruggekeerd, onthulde verde-
Van vele zijden is gisteren kritiek gele
verd op de recente vonnissen. De Neder
landse afdeling van Amnesty Internatio
nal heeft gisteravond in een telegram aan
de procureur-generaal van de Sovjet-Unie,
Roedenko, geprotesteerd tegen de veroor
deling van Sjaransky, Ginzboerg en Piat-
koes. Amnesty dringt bij de procureur-
generaal aan op vrijlating. „Deze personen
worden in strijd met de universele verkla
ring van de rechten van de mens vastge
houden, terwijl uw land deze verklaring
heeft onderschreven”, aldus AI.
Tweehonderd mensen die buiten het ge
rechtsgebouw wachtten op de uitspraak
tegen Sjaransky, riepen in het Russisch en
het Hebreeuws: „Tot volgend jaar in Jeru
zalem”. Een groep jongeren hief het Israë
lische volkslied aan.
Vlak voor het vonnis werd uitgesproken,
legde Sjaransky een korte verklaring af.
„Ik ben gelukkig, zei hij, omdat mijn gewe
ten gerust is. Ik zaL veroordeeld worden
omdat ik mensen heb geholpen. Ook ben
ook gelukkig omdat ik door mijn werk
mensen heb leren kennen als Sacharov,
Orlov en Ginzboerg. Tot mijn vrouw Avi-
tal en tot mijn volk, het joodse volk, zeg ik:
tot volgend jaar in Jeruzalem”.
Het voornaamste punt van de aanklacht
tegen Sjaransky was zijn contact met een
in Moskou geaccrediteerde Amerikaanse
journalist. Die journalist was volgens de
Russische overheid een agent van een bui
tenlandse geheime dienst. Sjaransky zou
hem geheim materiaal hebben verschaft.
De president van United Airlines, Ri
chard J. Ferris, heeft gisteren op een pers
conferentie in Chicago meegedeeld dat de
keus op de Boeing 767 is gevallen omdat
die machine wat haar eigenschappen be
treft precies in de toekomstplannen van de
maatschappij past. Het feit dat Boeing een
Amerikaanse fabriek is heeft volgens hem
geen rol gespeeld.
De Boeing-767 is een zogenaamd wide-
body-vliegtuig voor korte en middellange
afstanden. Het biedt plaats aan 197 passa-
gisteren direct na zijn terugkeer ingelicht
over zijn gesprek met president Sadat.
Volgens berichten in de Israëlische pers
was het overleg bedoeld om uit te leggen
waarom Israel zich niet volledig wil te
rugtrekken uit bezet Arabisch gebied.
Weizman heeft geen nieuwe voorstel
len gedaan, maar wilde van Sadat onder
meer horen of hij bereid is akkoord te
gaan met een militaire aanwezigheid van
Israel op de westelijke Jordaanoever en
het behoud van Israëlische nederzettin
gen in dat gebied. Dit schreef gisteren de
Jerusalem Post.
De Republikeinse Senator Javits noemde
de veroordelingen „een belediging voor de
mensheid en voor de fundamentele moraal
van de beschaafde wereld”. De Democrati
sche Senator Moynihan drong er bij Car
ter op aan de verkoop van een computer
aan Moskou te blokkeren. Volgens hem
zou het apparaat het Kremlin helpen „elke
dissident in de Sovjet-Unie in de gaten te
houden”.
Israel heeft gisteren beloofd een wereld-
campagne te zullen ontketenen om de vrij
lating van Sjaranski en alle andere joodse
gevangenen in de Sovjet-Unie te bewerk
stelligen.
De voorzitter van het Amerikaanse Huis
van Afgevaardigden, Thomas O’Neill, zei
gisteren dat de veroordelingen een golf
van sympathie over de wereld zullen bren
gen voor de dissidenten in de Sovjet-Unie.
„De regering is vastbesloten een oplos
sing te vinden voor de oorlog in de weste
lijke Sahara overeenkomstig de belangen
van het Mauretaanse volk en in overeen
stemming met Marokko”, zo zei Ould Sa-
lek. De vrede die hem voor ogen staat moet
„alle vrijheid garanderen, een meerpartij-
Op de foto president Carter en bonds
kanselier Schmidt na hun drie uur duren
de gesprek van gisteren.
WINDHOEK. De administrateur-ge-
neraal voor Zuidwest-Afrika (Namibië),
Steyn, heeft gisteren in Windhoek de uit
wijzing gelast van de vicaris-generaal van
de Anglicaanse kerk in Namibië, Ed Mor
row, mevrouw Morrow en de Duitse pater
Henz Hunke. Een reden is niet opgegeven,
maar volgens waarnemers houdt de uit
wijzing verband met het feit dat de drie
betrokkenen vaak partij hebben gekozen
voor de bevrijdingsbeweging SWAPO.
De ambassadeurs van West-Duitsland
en Groot-Brittannië in Pretoria hebben bij
de Zuidafrikaanse ministerie van Buiten
landse Zaken tegen de maatregel geprotes
teerd.
Morrow was de opvolger van de Angli
caanse hulpbisschop Richard Wood, die
twee jaar geleden werd uitgewezen.
De administrateur had juist donderdag
de bevoegdheid verworven „ongewenste
personen” te deporteren.
23 dodei chiulplaats in Moskou te bezoeken,
e cijfers
taliaanse
e aansla idvocaat
re bijzonderheden van de'besprekingen
dan dat zij op nader te bepalen datum in
Alexandrië, in Egypte, zullen worden
voortgezet.
De onverwachte ontmoeting tussen Sa
dat en Weizman werd ondermeer be
schouwd als een voorbereiding op de
besprekingen die volgende week in Lon
den zullen worden gevoerd tussen de
Israëlische minister van Buitenlandse
Zaken, Mosje Dajan, en diens Egyptische
en Amerikaanse ambtgenoten Moham
med Ibrahim Kamel en Cyrus Vance.
Minister Weizman heeft premier Begin
NOUAKCHOTT (AFP). Het nieuwe
staatshoofd van Mauretanië, luitenant-
kolonel Mustapha Ould Salek, heeft giste
ren beloofd alles in het werk te zullen
stellen om vrede te bereiken in de Sahara.
Hij heeft dit gisteren verklaard tijdens
een radio-uitzending.
Ambte-
leriment
ttreding
gelegen-
dat een
Isproces
hrijftde
CAPE CANAVERAL (AFP). De Eu
ropese wetenschappelijke satelliet Geos-2
is gisteren met goed gevolg gelanceerd
vanaf Cape Canaveral in de Verenigde
Staten. De eerste satelliet van dit type
kon men niet precies in zijn gewenste
baan om de aarde krijgen doordat het
voortstuwingssysteem niet goed werkte.
Bij zijn vertrek uit Salzburg zei de
Egyptische president evenwel: „Wij zijn
bereid tot concessies wat betreft de grens
van Cis-Jordanië (het gebied van de wes
telijke Jordaanoever), maar wij weigeren
elke andere concessie aan Israel. Wat
Israel betreft, voor dat land is er geen
sprake van concessies doen, want wat
van Israel wordt gevraagd, dat is terug
trekking van ons grondgebied”.
illen de
s onthef-
op 15 en
igevolgd
’enomen
s die ge-
Oosten-
Le ophef-
terug te
nen de Palestijnse guerrillabeweging zijn
gisteren in het zuiden van Libanon bij
Sidon en Tyrus slaags geraakt met pro-
Iraakse militante Palestijnen. Daarbij
zijn 14 doden en gewonden gevallen, zo is
van Palestijnse zijde in Beiroet verno
men.
De gevechten begonnen donderdag
avond. Reden van de strijd was onenig
heid tussen commando-eenheden van El
Fatach en het Bevrijdingsfront PLF over
het vasthouden van 40 man van de VN-
vredesmacht. Deze waren woensdag ge
vangen genomen en pas na vijf uur weer
losgelaten.
Geos-2 moet gegevens leveren voor be
studering van de magnetosfeer door mid
del van zeven experimenten. Deze zijn
opgesteld door 11 onderzoekinstituten van
acht landen van het Europese bureau voor
ruimtevaart en wel Frankrijk, Denemar
ken, Italië, West-Duitsland, Zweden, Zwit
serland, Engeland en óns land.
De Geos-2 moet ongeveer 37 uren na de
lancering in een geostationaire baan ko
men, zodat de kunstmaan, van de aarde af
gezien, op dezelfde plaats blijft hangen.
De Geos-2 is de eerste wetenschappelij
ke kunstmaan ter wereld, de Amerikaanse
en Russische inbegrepen dus, die in een
dergelijke baan wordt gebracht.
In kringen van ruimtevaartgeleerden
wordt groot belang aan het welslagen van
deze onderneming gehecht.
Het onderzoek dat met de nieuwe kunst
maan zal worden verricht werpt ook resul
taten af voor de telecommunicatie, omdat
deze kunnen bijdragen tot verbetering van
de radio- en televisie-ontvangst over lange
afstanden.
Voor dit laatste doel heeft Europa on
langs de OTS-2 gelanceerd, die inmiddels
goed blijkt te functioneren en op weg is
Europa op het gebied van de communica
tietechniek zelfstandiger te maken.
In zijn tafelrede bij het banket dat de
Westduitse president Scheel hem ter gele
genheid van zijn staatsbezoek aanbood, zei
Carter gisteravond, dat men verplicht is
maatregelen te nemen tot gezondmaking
van de economie in de hele wereld. „Wij
zijn allen op elkaar aangewezen”, zo zei
hij.
De Amerikaanse president had gisteren
eerder op de dag een drie uur durend
gesprek met bondskanselier Schmidt. Tij
dens een daarna gehouden persconferen
tie zei Carter zijn gesprekspartner te be
wonderen om diens inzichten. „Ik heb nog
nooit een andere wereldleider ontmoet die
mij bij het begrijpen van economische
aangelegenheden zo heeft geholpen als
kanselier Schmidt”, aldus Carter, wiens
regering in scherp conflict met Bonn is
geweest over het te voeren economische
beleid.
„Deze besprekingen zijn nuttig geweest
bij het onderkennen van die terreinen
waarop onze eigen nationale belangen mo
gelijk enigszins afwijken”, zo zei Carter.
De bondskanselier zal Carter vandaag
op rondritten door Frankfort en Berlijn
vergezellen. Hij zal daardoor niet in staat
zijn andere staatshoofden te ontmoeten
voordat de topconferentie morgen begint.
Axel Springer, de uitgever van het in
Bonn verschijnende conservatieve dag
blad „Die Welt”, heeft gisteren in een in het
Engels op de voorpagina afgedrukt wel
kom aan president Carter, aandacht ge
vraagd voor de onderdrukking van de
mensenrechten in de DDR.
ensysteem en herstel van een liberale eco
nomie bevorderen”.
Voorts zei Salek, dat er een commissie
zal worden ingesteld, die zich moet buigen
over een nieuwe grondwet, waarin zowel
individuele als collectieve vrijheid wordt
gegarandeerd, evenals vrijheid van me
ningsuiting.
Over de economie zei de regeringsleider
„particulier initiatief binnen een liberale
economie te zullen aanmoedigen”.
Op het vlak van de buitenlandse politiek
verklaarde Salek de handvesten van de
V.N., de Organisatie van Afrikaanse Een
heid en de Arabische Liga te zullen nale
ven. Hij gaf uiting aan zijn geloof in een
CHICAGO (Reuter). De Amerikaanse luchtvaartmaatschappij United Airlines
heeft besloten dertig vliegtuigen van het type Boeing-767 te kopen. De besturen van
United Airlines en van haar moedermaatschappij UAL Ine. besloten gisteren aan de
Boeing-767 de voorkeur te geven boven de A300 B-10 van Airbus Industrie, tot dusver
eveneens een serieuze gegadigde voor het uitbreidingsprogramma van de maatschap
pij. Dit betekent dat het Europese consortium van vliegtuigfabrieken een order ter
TOKIO (Reuter). De Japanse rege
ring is besprekingen begonnen met vis
sers over plannen om duizenden vaten
radio-actief af val te dumpen op de zeebo
dem. De regering wil eind volgend jaar
tegen de 10.000 vaten afval deponeren op
de bodem van het westelijk deel van de
Stille Oceaan, 500 km ten zuidoosten van
Tokio, waar de zee zes km diep is.
Waarnemers geloven dat de pro-
Iraakse Palestijnen met deze actie beoog
den El Fatach-leider Arafat in descrediet
te brengen. Deze heeft toegezegd met de
VN-vredesmacht te zullen samenwerken.
Sinds de bloedige gevechten van vorige
week tussen christelijke militie en Syri
sche troepen in Libanon heeft Israel de
christelijke militie twee schepen met wa-
petis geleverd, meest kleine wapens en
antitankraketten. Dit werd vernomen uit
westelijke diplomatieke kring in Beiroet.
De schepen legden aan in de haven
plaats Djoeieh, die door de rechtse mili
tie wordt beheerst.
AMSTERDAM (ANP). Een tiental
leden van het Ierland Komitee heeft gis
termiddag enige tijd het gebouw van de
Britse luchtvaarmaatschappij British
Airways aan het Leidseplein in Amster
dam bezet.
politiek van niet-gebondenheid. Voorts
verklaarde hij zich „solidair” met andere
derde-wereld-landen in hun strijd voor een
rechtvaardigere economische orde.
De nieuwe minister van Buitenlandse
Zaken van Mauretanië, sjeik Ould Lagh-
da, is gistermiddag in Rabat aangekomen,
zo heeft de Marokkaanse radio meege
deeld.
De minister had een boodschap van ko
lonel Ould Salek voor koning Hassan van
Marokko.
De Mauretaanse minister gaat vervol
gens naar Karthoem, waar hij zal deelne
men aan de conferentie van de Organisatie
Van Afrikaanse Eenheid.
Volgens het persbureau Tass had de
van Filatov gezegd dat niet ge
ide groe wijfeld kon worden aan de schuld van
'an Ald( cuënt, maar dat wel vermeld moest
worden dat hij geen „ideologische verra-
ier” was. Volgens zijn advocaat had Fila-
ov „niet voldoende kracht en ideologische
ivertuiging om de gewetenloze methoden
van de buitenlandse dienst te weerstaan”.
Springer vroeg met name Carters aan
dacht voor het geval van de Oost-Berlijner
Niko Hübner, die is gevangen gezet omdat
hij weigerde in militaire dienst te gaan.
Springer, vurig actievoerder voor Duitse
hereniging, schreef in zijn brief aan Carter
dat hij met het bestaan van twee Duitse
staten zou kunnen leven, als in de DDR
dezelfde vrijheid voor de burgers bestond
die er in de bondsrepubliek is.
DEN HAAG. Het besluit dat minister
Albeda (Sociale Zaken) over de niet-cao-
■nkomens heeft genomen maakt een goed
Personeelsbeleid onmogelijk.
Dit zegt de werkgeversorganisatie VNO
naar aanleiding van de maatregelen inza
ke de mutaties in lonen en andere arbeids
voorwaarden, genomen op grond van arti
kel 5 der Wet op de niet-cao-lonen, ook wel
«beteugelings- of matigingswet” genoemd.
»De wet is niet alleen overbodig, maar
°ok tot mislukken gedoemd”, zegt het
VNO.
Bovendien houdt de bewindsman zich
aan een toezegging, die hij de Tweede
Kamer heeft gedaan, meent het VNO. Een
van de voornaamste bezwaren tegen deze
•etgeving blijft bij de werkgevers dat mu
taties van lonen en dergelijke voor werk
nemers, die niet onder een cao vallen wor
den „opgehangen" aan mutaties in secto
ren waar cao’s met een minimumkarakter
gelden en waar dat karakter ook in 1978
werd gehandhaafd.
SALZBURG (AP). De Egyptische
president Anwar Sadat heeft gisteren
voor zijn vertrek uit Salzburg naar Cai
ro verklaard dat zijn besprekingen met
de Israëlische minister van Defensie
Ezer Weizman hem de hoop hebben gege
ven dat het vredesdproces opnieuw op
gang kan worden gebracht.
giers. De machine wordt uigerust met twee
Pratt and Whitney-motoren van het type
JT90-74, die haar een kruissnelheid van
530 mijl per uur geven. Ze maken het
mogelijk 35 percent zuiniger te vliegen dan
met vergelijkbare vliegtuigen die de maat
schappij nu bezit. Het vliegbereik is maxi,-
maal 2200 mijl. De eerste „767” wordt in
juli 1982 afgeleverd, de laatste vermoede
lijk tegen 1984.
United Airlines heeft overigens ook nog
dertig Boeings van het type 727-200 be
steld. Daar is 400 miljoen dollar mee ge
moeid. In het totale bedrag van 1,6 miljard
dollar dat United voor nieuwe vliegtuigen
uitgeeft zijn reservemotoren en andere re-
serve-onderdelen alsmede onderhoudssy-
stemen begrepen. Een deel van het geld
kan United zelf bijeenbrengen, de rest
moet worden geleend, aldus Ferris. Hij zei
niet hoe de verhouding ligt.
Dat gebeurde als protest tegen de „beest
achtige omstandigheden waaronder ruim
350 Republikeinse gevangenen” in de
Long Keshgevangenis in Noord-Ierland
worden vastgehouden.
De bezetters achten de Britse staat daar
verantwoordelijk voor. Tevens wilde het
Ierland Komitee met de bezetting de eisen
van de Republikeinse gevangenen steu
nen.
In een manifest dat buiten onder voor
bijgangers werd verspreid eist het Komi
tee vrijlating van alle politieke gevange
nen in Noord-Ierland en in afwachting
daarvan onmiddellijke verlening van de
politieke status aan de gevangenen.
gisteren gezegd de recente veroordelingen
van Russische dissidenten te betreuren.
„Van zelfsprekend willen wij ons niet men
gen in de binnenlandse aangelegenheden
van de Sovjet-Unie, aldus Carter, maar wij
betreuren deze stap van de zijde van de
Russische autoriteiten”. Carter noemde
Sjaransky, Piatkoes en Ginzboerg „moe
dig” omdat zij deel uitmaken van de groep
die toeziet op de naleving van de akkoor
den van Helsinki in de Sovjet-Unie.
De autoriteiten in Hong Kong hebben de
bezoeken geschrapt die een Russisch dans
gezelschap en een circus met artiesten uit
Oost-Europa aan de kroonkolonie zouden
brengen. Een reden voor het besluit werd
niet opgegeven, maar verband met de ver
oordelingen in de Sovjet-Unie lijkt onmis
kenbaar.
schaati
dmissari p pp- p
t gegeve e djssidentenbeweging in de Sovjet-Unie.
en cue o yn naam was fot voor enkele dagen niet
schaats
klachtei
e. Omda
gevaar t
proces
directed T| fN
'e Fond «TO O Whk
.t lid
iternatio
it mensei
enkomei
even me
ngelegei
- IJ S Ut
De vissers hebben tegen eerdere plan
nen bezwaar gemaakt omdat ze aantasting
van de visgronden vrezen door eventuele
lekken. Maar volgens het staatsbureau
voor wetenschap en technologie is het stra
lingsgevaar te verwaarlozen, zelfs al zou
den er vaten barsten. Japan heeft nu
150.000 vaten radio-actief afval opgesla
gen, een voorraad die tegen 1985 waar
schijnlijk is aangeroeid tot 600.000 vaten.
er in aan
’ehoude
de ziel
ral ondei. V'.~L
s maak aatov Deeft bedreven, alsook de aanzien-
Beschei ’ke sch®de die door zijn acties aan de
■over zei elitaire macht, de staatsveiligheid en de
omst Qprritoriale onschendbaarheid van de Sov-
;n, gev0|et-Unie zijn toegebracht, veroordeelde de
n van d^cktbank hem tot de uitzonderlijke straf-
inaatregel: het vuurpeloton”, aldus het
Russische persbureau Tass gisteren in een
!t botulii
maanda Filatov zou tijdens het proces verteld
Jaardon eDt>en dat hij gechanteerd was door een
tegengi ’esterse inlichtingendienst. Hij zou gedu-
dan oo. 5n<ie een periode van twee jaar instruc-
ie vogeil es hebben gekregen via een radio-ont-
n verwi| anger.
Filatov zou, aldus de Russische over-
zo waai ejcj ook persoonijjk contact hebben ge-
ad met een functionaris van de inlichtin-
endienst, die „optrad onder diplomatieke
OrisiD e'<mante’ ”- Deze buitenlander en zijn
rouw zouden vorig jaar zijn gearresteerd
dit jaa oen ze op het punt stonden een geheime
>1
