proces tegen
j
dissident
Mevrouw Sjaranski verzoekt
boycot Olympiade in Moskou
r
Economisch topberaad moest wel slagen
achtergrond
Kyprianou ontslaat Grieks
Cyprische onderhandelaar
Zwitsers stemmen
over vivisectie
Angola: Cubaans
leger blijft
f
Gruwelijke moord
in restaurant
BEROEP OP VERENIGDE STATEN
Onthullingen over
samenzwering
op Cyprus
RUBBER PEERTJE
ZELFVERNIETIGING
POLLENTIER
door Nico Scheepmaker
brand
Laconiek
okkel
Pimor
uring
ieid dat
nando's
Colwezi.
Belgen
procent
onder
hebben
sultaten
Been
meer
tezoek
Huwelijk
(Van onze redactie buitenland)
BONN. West-Duitsland was
een goed gastheer, Japan be
toonde zich een serieuze ge
sprekspartner, en Amerika gaat
met cadeautjes lopen. Zo kan het
resultaat van de vierde westelij
ke economische topconferentie
in Bonn worden samengevat.
(Van onze redacteur in
Griekenland, Frans van Hasselt)
ATHENE. De Cyprische pre
sident Kyprianou heeft gisteren
de Grieks-Cyprische onderhande
laar Tasos Papadopoulos ontsla
gen. Binnen twee weken zal een
opvolger worden aangewezen.
Binnen twee weken zal een opvol
ger worden aangewezen. In een
brief schrijft de president aan Pa
padopoulos dat verdere samen
werking niet meer mogelijk is en
dat hij zich bewust moet worden
dat hij „tragische fouten” heeft
gemaakt die noodlottig hadden
kunnen worden voor de Grieks-
Cyprische zaak.
Samenzwering
(Vervolg van pagina 1)
BONN. De leiders van de zeven belangrijkste
industrielanden hebben besloten gezamenlijk te
gen internationale terreur op te treden. Als een
bepaald land weigert vliegtuigkapers uit te leve
ren of voor de rechter te brengen, dan zullen de
zeven landen, die hebben deelgenomen aan de
'Onken economische topconferentie in Bonn, onmiddel
lijk alle vluchten naar een dergelijk land stopzet
ten.
BINNEN- EN BUITENLAND
trijfël t?
4
Maatregelen grote industrielanden
tegen vliegtuigkapingen
Tien dagen geleden hield Papadopoulos
en een
'erlam-
n twee
erlam-
nu 81
Volks-
rie kon
ten uit
tig zijn,
id. Wel
elkaar.
Ie kwa-
Ift van
nkelijk
ziekte
o was.
nisterie
lygiëne
evallen
nen uit
«horen
e rede-
haven-
igehou-
lid van
sië, die
n Oost-
•aak tot
t-Timor
haven
het pu-
or, een
na een
ië inge-
aegen is
t hij met
inplaats
et grote
s. Bij de
ran zijn
ffer wa-
Ze zijn
e van de
staat al
k water.
om een
loor een
cheiden
mdelaar
Arnhem
idellijke
'meente-
iwbouw-
uis af te
le invoe-
jaar de
d, krijgt
was ont-
n aan de
d in het
nanswe-
eschrok-
lik in het
wetering
1 dat de
immen.
marine
vlootbe-
lobootja-
'eger Bi-
id en Le
e hoofd-
d aan de
donder-
'ichtigen
voorbeeld belastingverlagingen) komt, al
dus de bondskanselier, doordat de andere
deelnemers ook vast hebben toegezegd
hun bijdrage te zullen leveren aan het
overwinnen van de economische moeilijk
heden in de wereld.
Volgens Schmidt is de grote waarde van
Mevrouw Sjaranski vergeleek de Olym
pische Spelen van 1980 in Moskou met die
van 1936 in het Duitsland van Adolf Hitler,
>,waar met alle ongewenste elementen
werd afgerekend”.
topconferenties als deze de mogelijkheid
tot rechtstreekse en diepgaande gedach
tenwisselingen. Maar bovendien hebben
alle deelnemers belangrijke bijdragen tot
het eindresultaat geleverd. Alle afzonder
lijke regeringen hebben zich verplicht aan
de oplossing van de economische proble-
De West-Duitse bondskanselier Hel
mut Schmidt zei het maandag al: „De
leiders van de zeven grootste westelijke
industrielanden hebben in de Westduit-
se hoofdstad de wereld niet veranderd.
Maar in de richting van de economische
ontwikkeling komt een wijziging, con
form de aankondiging van Schmidt.
een rede waarin hij stelde dat Kyprianou
zich niet meer hield aan de door zijn voor
ganger Makarios geaccepteerde formule
voor een „bizonale federatie” en dat de
onderhandelingen met de Turks-Cypri-
sche leider Orek mede daardoor in een
impasse waren geraakt. Van regeringszij
de was dit toen met klem ontkend en
Papadopoulos uitgenodigd om als hij ver
schillen van mening met Kyprianou had,
deze hem persoonlijk kenbaar te maken.
Om de verandering in de wereld-na-
Bonn te kunnen waarnemen, dient men
terug te keren tot de situatie vóór de
Duitse top. De hoofdproblemen van de
economische ziekte waarover de patiënt
wereld klaagt, heten kort samengevat:
Amerika importeert te veel olie (jaarlijk
se kosten 40 miljard dollar), hetgeen de
dollar zwak maakt etc., Japan exporteert
te veel in vergelijking tot wat het impor-
volgen kan hebben. Gevolgen ten nadele
van alle deelnemende landen, omdat de
economische problemen in de wereld
van nu tot een nog nooit gekende onder
linge afhandelijkheid hebben geleid.
Juist die factor maakt een mislukking
van een topberaad te ernstig om waar te
mogen, worden.
ontmaskerd en zou spoedig worden „ge
neutraliseerd”.
Vanzelfsprekend ontbreekt het niet aan
speculaties dat met dat „brein” niemand
minder dan Papadopoulos wordt bedoeld.
En zo keert op het eiland iets terug van de
onheilspellende sfeer van maart 1970, toen
na een mislukte moordaanslag op presi
dent Makarios en bekend politicus en oud-
minister, Jorkatzis, onder verdenking
kwam en onder mysterieuze omstandighe
den werd doodgeschoten nadat hij tever
geefs had geprobeerd het eiland te verla
ten. Jorkatzis was met Tasos Papadopou
los en de huidige rechtse oppositieleider
Kleridis oprichter van de Eenheidspartij
die een pro-westerse koers voorstond. De
twee eerstgenoemden hadden, meer dan
Kleridis, een belangrijke rol gespeeld in de
EOKA, de verzetsbeweging tegen de Brit
se overheersing.
Na Jorkatzis’ dood trad Papadopoulos
in het huwelijk met diens weduwe. De
Eenheidspartij verzandde en met Kleridis
verkoelden zijn betrekkingen, zodat Maka
rios Papadopoulos als onderhandelaar
aanwees toen Kleridis in 1976 bij hem in
ongenade was gevallen. Bij de parlements
verkiezingen van dat jaar steunde Papado
poulos als onafhankelijke het pro-Makari-
os-gezinde centrum-linkse drie-partijen
front dat alle zetels bemachtigde met 74
procent van de stemmen; Kleridis’ Demo
cratische Concentratie behaalde er met 26
procent niet één. Papadopoulos werd on
afhankelijk afgevaardigde, maar zijn
hoop om tot parlementsvoorzitter (en
daarmee Makarios’ opvolger) te worden
gekozen werd de bodem ingeslagen: Ky
prianou, leider van de Centrumpartij,
werd als zodanig gekozen en volgde Maka
rios na diens dood vorige zomer op. Sinds
dien verkoelden de betrekkingen tussen
deze twee.
Opnieuw is er nu in de Grieks-Cyprische
pers weer sprake van gedetailleerde, maar
tijdig onthulde plannen om de president te
vermoorden alsmede tot ontvoering van
Er zouden gisteren mensen opgeroepen
zijn om te getuigen tegen de 50-jarige Lev
Lukianenko, een van de oprichters van de
Helsinkigroep van de Oekraïne. Lukianen
ko werd in december gearresteerd.
Het proces zou plaatsvinden in Goradnia
in de Oekraïne. De beklaagde, die veroor
deeld kan worden tot maximaal 10 jaar
werkkamp en vijf jaar „interne verban
ning”, heeft al eens 15 jaar werkkamp
uitgezeten. Hij was destijds wegens zijn
activiteit ter dood veroordeeld, maar de
straf werd toen omgezet in 15 jaar werk
kamp.
In november 1976 was hij een van de
oprichters van de Oekraïnse groep die de
naleving van de akkoorden van Helsinki
wil controleren.
Dat gebeurt dus in de vorm van een
„conjunctuurinjectie” van een nog onbe
kend aantal miljarden harde D-marken
ter bevordering van de binnenlandse
vraag en dus van de import, etcetera,
afhankelijk van de vorm welke de injec
tie zal krijgen.
Schmidts toezegging is bindend. Voor
eind augustus is er in Bonn duidelijk
heid. Japan zal de komende herfst bekij
ken of het misschien ook nog wat meer
moet doen om de doeleinden te bereiken
die het in overleg met zijn partners heeft
opgesteld. En Jimmy Carter kan dus
gesterkt naar Washington terugkeren.
Hij kon en behoefde dus in Bonn ook
niets meer bij te dragen dan de ernstige
belofte om zijn energieprogramma er
door te halen bij het Amerikaanse parle
ment.
In het konvooi moet iedereen de afge
sproken koers houden. Dat is het prakti
sche en morele argument dat Carter nu
in stelling moet brengen om de machtig
ste lobby in het Congres, de oliehandel,
eindelijk tot instemming te dwingen.
diens jongste zoon Marcos. De samen
zweerders, die hun hoofdkwartier zouden
hebben gehad in een luxe hotel aan de
zuidkust, zouden ook de hand hebben ge
had in de ontvoering van diens oudste
zoon Achilles vorig jaar december. Arres
taties worden op korte termijn verwacht.
Uit de buitengewoon laconieke manier
waarop de Griekse staatsradio en -televi
sie van de ontwikkeling kond doen, zou
men de gevolgtrekking kunnen maken dat
de regering-Karamanlis, mocht het op Cy
prus tot een machts- of verkiezingsstrijd
tussen rechts en links komen, niet bij voor
baat de figuur van Kyprianou zou steunen.
Papadopoulos’ schoonvader, de miljonair
Levendis, onderhoudt persoonlijk betrek
kingen met premier Karamanlis en is zelfs
de eigenaar van het flatgebouw waarin
deze woont.
„Nou, de Reus op de Dam bijvoorbeeld”,
zei hij, „gisteren stond hij hier nog in al
zijn glorie, en nu zou geen toerist je meer
kunnen vertellen wat -dat staketsel ooit
voorgesteld kan hebben. En bijvoorbeeld
Buikhuisen, tot voor kort een geacht ge
leerde. Maar nu is er niks meer van hem
over”. (Dat herinnerde hem eraan dat hij
op weg was om zijn wekelijkse VN-column
tegen Buikhuisen te gaan schrijven; mis
schien een aardige examenopgave: „Maak
ieder je eigen Pollentier”).
WASHINGTON/MOSKOU (UPI, Reu
ter, AFP). Mevrouw Sjaranski heeft
gisteren een beroep gedaan op de Verenig
de Staten de Olympische Spelen van 1980
in Moskou te boycotten, als bewijs van
steun voor haar man Anatoli en andere
Russische dissidenten.
Topconferenties als de vierde economi
sche wereldtop van de afgelopen twee
dagen in Bonn, zijn in zekere zin veroor
deeld tot succes. Al was het alleen maar
omdat een mislukking verstrekkende ge-
Het fascinerende is natuurlijk, dat Pol
lentier door doping te gebruiken hoopte
als eerste te eindigen, en dat hij door als
eerste te eindigen, onherroepelijk, samen
met nummer twee, op doping gecontro
leerd zou worden. De zelfvernietigende
triomf! Vroeger kon je nog wel eens hopen
dat de truc met het rubber peertje en het
slangetje zo lukken, de naïve controleurs
wendden zich preuts af als de renner zijn
plasje pleegde, maar tegenwoordig zitten
ze er met zijn drieën met hun neus bove
nop, als betrof het een „peep show”. Alleen
Fred Kaps zou de dopingcommissie nog
een loer kunnen draaien.
Tass mevrouw Sjaranski gisteren betiteld
als een „beroepsavonturierster” en haar
ervan beschuldigd dat zij zich om propa-
gandaredenen voordoet als Sjaranski’s
vrouw.
Tass herhaalde oude beweringen dat het
huwelijk van de Sjaranski’s noch geldig is
volgens de Russische noch volgens de
joodse wet. Mevrouw Sjaranski wordt vol
gens het persbureau door het westen ge-
De Anti-vivisectiebond in Genève heeft
geklaagd dat het wetsontwerp niet afre-
kent met laboratoriumproeven op levende
dieren en ook legbatterijen laat voortbe
staan.
De bond heeft door het verzamelen van
98.664 stemmen van Zwitsers die tegen
het wetsontwerp zijn, krachtens de Zwit
serse Grondwet een landelijk referendum
af gedwongen.
De regering heeft meegedeeld dat de
volksraadpleging zal plaatshebben op 3
december.
Ik heb lang nagedacht of er een ander
voorbeeld in de historie van mens of dier
is, waarin een triomf willens en wetens
werd nagestreefd met als absolute zeker
heid dat die triomf in een grote nederlaag
zou verkeren. De lemmingen, die zich eens
in de zoveel jaar met duizenden tegelijk in
de zee werpen met het doel zichzelf te
vernietigen? Maar waar ligt hier de tri
omf? Bovendien volgen ze een natuurlijke
drang, weten doen ze niets. De insekten die
na de paringsdaad onherroepelijk ster
ven? Als ze het echt wisten, zoals Michel
Pollentier het wist van die dopingcontrole,
zouden die insekten wel wijzer wezen.
Even schoot me de Russische dissident
Sjaranski te binnen, die ook wist waaraan
hij begon, welke risico’s hij nam, en wiens
rechtszaak je een triomf voor de menselij
ke waardigheid kon noemen wat hemzelf
betreft, maar die dan toch maar eindigde
in 13 jaar opsluiting. Ook al geen adequaat
voorbeeld. Toen ik gisteren, samen met
Piet Grijs die als Battus het voorbeeldige
boekje „De Encyclopedie” schreef, de
schamele resten van de Reus op de Dam
bekeek (met gemengde gevoelens, want
onze even oude dochtertjes waren verzot
op de reus, Sara en Aaf je zullen zich meer
getroffen voelen dan C en A, vrees ik),
vroeg ik of hij misschien een voorbeeld
wist dat met de „triomf inclusief vernede
ring" van Pollentier vergeleken kon wor
den.
WASHINGTON (DPA). Zes perso
neelsleden van een steak-restaurant in de
buurt van de Amerikaanse stad Oklahoma
City zijn gisternacht door onbekenden in
de koelcel van het restaurant gedreven en
daar doodgeschoten. De bedrijfsleider
vond daar de lijken van twee mannen van
40 en 54 jaar, drie jongens van 16 a 17 jaar
en een meisje van 16 jaar. Alleen het
meisje leefde nog, maar zij stierf kort
daarna aan haar verwondingen. Omdat
verscheidene wapens zijn gebruikt meent
de politie dat er waarschijnlijk meer dan
een dader is geweest.
Zondagavond laat kon ik de slaap niet
vatten. Ik dacht aan Michel Pollentier, die
ook de slaap niet kon vatten. In Alpe
d’Huez was hij als eerste gearriveerd in
een van de zwaarste Alpenetappes. Hij
had, met de dierlijke reflex die alle wiel
renners eigen is geworden, vlak voor de
finish zijn linkerhand triomfantelijk om
hoog gestoken, eigenlijk iets te weinig om
alle reclame op zijn borst duidelijk lees
baar te maken op de finishfoto’s.
VELDA (een meubelfirma), FLANDRIA
(de officiële naam van zijn ploeg), maar de
rest kan ik niet lezen. De foto op het
erepodium is duidelijker: VELDA op de
onderkant van de omhoog geduwde klep
van zijn petje, waarop ook nog, aan de
zijkant, FLANDRIA staat, en op zijn borst
behalve VELDA en FLANDRIA zoiets als
LANO-tapijt, en daar bovenop nog eens
MIKO. Onder dat alles zat de doping, maar
of ook het rubber peertje met slangetje er
al zat?
Was dat misschien de reden dat Pollen
tier, in tegenstelling tot het gebruik, niet
ook zijn linkerarm in de lucht gooide toen
hij de finish overschreed? Bang dat het
rubber peertje met de dopingvrije urine
door de lucht zou vliegen? Ik neem aan
van niet. Hoe veel groter zou dan immers
zijn triomf geweest zijn dan hij nu al was!
Als renners als Raas al aërodynamische
pakjes aantrekken om luttele seconden te
winnen, hoe remmend moet het dan niet
zijn om met een klotsend rubber peertje
onder je oksel al die Alpen op te moeten.
Het schijnt dat Pollentier een interview
met de Belgische televisie afbrak om naar
zijn hotel te „vluchten”, en vandaar weer
met haastige spoed door een verzorger
naar de dopingcontrole moest worden ge
bracht.
We mogen rustig aannemen dat hij dat
rubber peertje in zijn hotelkamer klaar
had liggen, met milieuverantwoorde urine.
Van hemzelf? Dan moet hij het peertje al
voor de start van deze Alpenetappe voor
alle zekerheid hebben volgeplast „je
weet nooit wat ik onderweg nog pak”. En
vertrouwde hij zijn urine toen nog wel, ook
al had hij die dag nog niets gepakt? Of was
het toch van die verzorger, die hem op
kwam halen. „Zou jij iets voor me willen
doen? „Natuurlijk, Michel, voor jou al
tijd”. „Pis even dit peertje vol!”
„Eh. ik hoop dat ik kan, Michel”.
parlementen in de zeven landen. Sprekend
over de inflatie merkte Schmidt onder
meer op dat de waardevermindering van
het geld geen bijdrage tot de strijd tegen
de werkloosheid levert en geen oplossing
kan bieden voor de problemen van mor
gen en overmorgen.
BERN (Reuter). De tegenstanders van
vivisectie in Zwitserland hebben een lan
delijke volksraadpleging afgedwongen
over een voorgestelde nieuwe dierenbe
schermingswet, zo heeft de regering in
Bern bekendgemaakt.
teert, hetgeen tot veel te grote overschot
ten op de Japanse betalingsbalans leidt,
etcetera.
Wie Europa zegt bedoelt voornamelijk
Duitsland, omdat dit nu eenmaal het
economisch sterkste land is in de Ge
meenschap van de Negen van de EEG.
Duitsland kon wel wat extra doen om de
economische groei te bevorderen. Dat
vonden Amerika en Engeland al meer
dan een half'jaar lang. Bonn zou eigen
lijk als locomotief moeten fungeren, sa
men met Japan natuurlijk, om de rest
van de sukkelende economieën uit het
moeras van de stagnatie te trekken. Maar
Schmidt wijst deze theorie af, omdat
West-Duitsland naar zijn oordeel maar
een beperkte bijdrage kan leveren.
De locomotief-theorie werd langzaam
aan vervangen door de gedachte van een
konvooi als schepen in slagorde zou
den de Zeven gezamenlijk moeten op
trekken naar een betere toekomst. Dat
was wél naar de zin van Schmidt. En
omdat de Bonner Top dus niet mocht
mislukken, moest Schmidt ook betalen.
ReilS economische groei te bevorderen (als bij-
jk geen
zondag
ïft een
Amster-
ield. De
bouwen
s weken
g dat de
LISSABON (UPI). De Angolese mi
nister van Buitenlandse Zaken Paulo Jor
ge heeft in een interview dat hem in Kar-
toem werd af genomen, gezegd dat de
24.000 Cubaanse militairen in zijn land
daar zullen blijven tot het op zijn eigen
benen kan staan. Aldus de Angolese radio.
Gelijktijdig werden in Nicosia nadere
mededelingen gedaan over de „samenzwe
ring” waarover vrijdag al enige onthullin
gen waren losgelaten. De samenzwering
was zowel binnen als buiten Cyprus geïn
spireerd, aldus een woordvoerder, maar
het brein, vanwaaruit vijf pogingen waren
uitgebroed de president ten val te brengen,
bevond zich op het eiland zelf; het was nu
MOSKOU (Reuter). Volgens dissiden
te kringen in de Sovjet-Unie is gisteren
een proces begonnen tegen een lid van de
„Helsinki-groep” van de Oekraïne, be
schuldigd van anti-Sovjet-propaganda.
Tegelijkertijd worden stappen onderno
men waardoor vluchten uit een dergelijk
land of vluchten van de luchtvaartmaat
schappij van dit land uit andere landen
eveneens kunnen worden stopgezet.
De zeven regeringsleiders doen een be
roep op andere regeringen zich bij deze
verplichting aan te sluiten. Op de afslui
tende persconferentie in Bonn is deze ver
klaring nog eens door alle deelnemers ge
prezen. Verwacht wordt dat hierdoor
vliegtuigkapingen voor een groot deel kun
nen worden voorkomen.
Het slotcommuniqué van de topconfe
rentie kon gisteren pas verscheidene uren
later gepubliceerd worden dan aanvanke
lijk de bedoeling was. Dat was volgens
ingewijden het gevolg van lang wikken en
wegen van de deelnemers aan het topbe
raad over de juiste bewoordingen. Volgens
de zegslieden was er geen sprake van dat
ter elfder ure nog een verschil van mening
was opgedoken.
De topconferentie van de presidenten
Jimmy Carter van de Verenigde Staten en
Valéry Giscard d’Estaing van Frankrijk
en premiers Helmut Schmidt van West-
Duitsland, Pierre Trudeau van Canada,
James Callaghan van Engeland, Giulio
Andreotti van Italië en Takeo Foekoeda
van Japan eindigde om 19.30 uur. De West-
duitse bondskanselier Schmidt, gastheer
en voorzitter van de conferentie merkte op
dat er in Bonn in een „geest van samen
werking” is gewerkt. Hij voegde daar na
drukkelijk aan toe dat de bereidheid om
compromissen te sluiten, bij alle deelne
mers aanwezig was geweest. Er zijn beslui
ten genomen, aldus Schmidt, die niet voor
iedereen even makkelijk waren. Volgens
de bondskanselier geldt dat met name ook
voor zijn eigen land.
Dat West-Duitsland nu toch besloten
heeft tot „substantiële maatregelen om de
Sjaranski werd vorige week veroordeeld
tot dertien jaar gevangenisstraf wegens
spionage. Zijn vrouw, die de hele wereld
afreist om aandacht voor haar man te
vragen, werd gisteren ook ontvangen door
de Amerikaanse vice-president Mondale.
Mevrouw Sjaranski vroeg de senatoren
en Congresleden tot wie zij zich richtte,
alles in hun macht te doen om waar te
maken wat haar man als zijn wens had
uitgesproken: „Tot volgend jaar in Jeruza
lem”, naar de oude joodse heilwens.
Vice-president Mondale zei dat hij door
deze wens van Sjaranski, uitgesproken na
zijn veroordeling, in het bijzonder was
geroerd. „Wij bewonderen zijn moed
zeer”.
Congreslid Robert Drinan, die de korte
bijeenkomst waarop mevrouw Sjaranski
sprak voorzat, zei dat de Verenigde Staten
zouden moeten dreigen met een boycot
van de Olympische Spelen in Moskou.
Amerikaanse deelneming zou volgens hetn
met juist zijn als in de Russische politiek
geen drastische wijziging kwam. Zijn
voorstel loopt parallel met een motie die in
be senaat aanhangig is.
Intussen heeft bet Russische persbureau
bruikt om met haar anti-russische propa
ganda te bedrijven.
„Zij (mevrouw Sjaranski) is een
beroepsavonturierster, een Israëlisch bur
geres, die zichzelf Avital Sjaranski noemt
omdat het haar goed uitkomt!', aldus Tass.
„In het belang van degenen die rondom
Anatoli Sjaranski goedkope propaganda
bedrijven, poseert zij als zijn door smart
overmande vrouw”.
men mee te 'werken. Dat is niet gemakke
lijk geweest. Iedereen heeft een offer moe
ten brengen, ook de Bondsrepubliek, zo
verklaarde Schmidt.
De bondskanselier wees er overigens
wel op dat de in Bonn genomen besluiten
nog moeten worden goedgekeurd door de
Van links naar
rechts staan pre
mier Trudeau van
Canada, bonds
kanselier Schmidt
van West-Duits
land, president
Giscard d’Estaing
van Frankrijk,
president Carter
van de VS, presi
dent Scheel van
West-Duitsland,
premier Callag
han van Engeland,
premier Andreotti
van Italië en pre
mier Fukuda van
Japan.
