BREZNJEV NIET BIJ BEGRAFENIS VAN KOELAKOV
1
egin
NA VETO OVER COMPUTERVERKOOP
Tass: Britse politie
mishandelde Rus
NIEUWE VERKIEZINGEN IN BOLIVIA
ISOLATIE VAN DRIE RAF
LEDEN WAS GEEN MARTELING
Sjaransky naar
andere gevangenis
(Van onze redactie buitenland)
:ifW
3
Donderdag 20 juli
VOORLEZEN
KOKEN
VEGETARISCH
RAMMELEN
INDONESIË LAAT
GEVANGENEN VRIJ
Europese Commissie voor de Rechten van de Mens:
C: All
hSa^HIBSKB
3
BINNEN- EN BUITENLAND
19 7 8
J
I
verv;
vloo
■edood
V
(Van onze redactie buitenland)
MOSKOU/WASHINGTON.
In het Russische regerinsblad
Izwestia is gisteren een waar
schuwing aan de Verenigde Sta
ten verschenen, waarin staat dat
de plannen van de VS om het
Kremlin op handelsgebied en an
dere terreinen onder druk te zet
ten, tot een confrontatie kunnen
leiden. Volgens een commentaar
in de Izwestia kan Amerika het
zich vanwege de crisis in het Wes
ten niet permitteren de Sovjet-
Unie „op het economisch vlak te
chanteren”.
Ongelijk
Loekjanenko
►orliji]
Natuuij
liet eed
voor m
ai is gJ
an Ver
ig too!
loorsnj
Poldel
fferzoj
Jaarder]
Proces
Telegram
ttegolf
ig is ge
ste in 33
el moge-
vroege
ni en 10
eveer 40
'egenval
?rking
Uitnodiging
(Van onze redactie buitenland)
JERUZALEM. In het Israëlische
van 4 arlement de Knesset is het giste-
h« tn tot een felle botsing gekomen tus-
hai en premier Begin en oppositieleider
'eres. Op het hoogtepunt van de ruzie
am Begin een stuk papier en zei: „Dit
IDItie s egn territoriaal compromis een
i Weten eel voor u en een deel voor mij”, waar-
rdigd di p hij het papier in tweeën scheurde.
Incident
nan, dii Toen Begjn het papier verscheurde,
laakte een oppositielid de opmerking:
7
'Ruzie in
Knesset
ussen
•i
-••••
Peres had Begin ervan beschuldigd te
Moskou waarschuwt de
VS voor confrontatie
In de Knesset ontspon zich gisteren ook
(door Franchise Ledeboer)
De uitslag van de op 9 juli in Bolivia
militaire regering van Bolivia de verkie-
MOSKOU (Reuter/AP). Het Russi
sche persbureau Tass heeft gisteren ge
meld dat een Russische geleerde, die on
langs zijn studieverblijf in Groot-Brittan-
nié had afgebroken, door de Britse politie
valselijk was beschuldigd en mishandeld,
toen hij weigerde met haar samen te wer
ken.
Volgens Tass heeft de 35-jarige Litouwer
Arvidas Joerksja gezegd dat de Britse
De openbare aanklager in het proces
tegen de Oekraïense dissident Lew Loek-
janenko heeft gisteren tien jaar werkkamp
tegen de verdachte geëist, gevolgd door
vijf jaar verbanning naar Siberië. Loekja-
nenko, een vijftigjarige advocaat, werd
afgelopen december gearresteerd op be
schuldiging van anti-Russische opruiming
en propaganda tegen de Russische staat.
Hij was oprichter van de zgn. Helsinki-
groep in de Oekraïne. Hij had eerder al
vijftien jaar moeten uitzitten voor anti-
Russische activiteiten.
Hanne, zijn vrouw, kookte, en hij las
voor. Toen hij daarmee begon, waren ze
overigens nog niet getrouwd. Maarten
kwam elke avond bij haar eten, ze woonde
in één grote kamer met gasstel en fontein
tje, daar stond ook een gemakkelijke stoel,
en terwijl Hanneke het eten bereidde, las
Maarten haar voor uit Simon. De volgorde
waarin hij Vestdijks romans voorlas, was
niet chronologisch, maar werd bepaald
door zijn eigen voorkeur. Hij begon met
De Ziener, daarna kwam De Koperen
Tuin, en de verdere volgorde was hij ver
geten. Toen ze naar Warmond verhuisden,
waar een aparte keuken was, werden deze
voorleessessies voortgezet: de keuken was
groot genoeg om ook nog een voorlezer te
kunnen herbergen. Omdat ik me zelf nog
niet eens kan concentreren op een uit het
omroepblad voorgelezen tv-programma
(ik moet het zwart op wit gelezen hebben
voordat ik weet wat me op de televisie te
wachten staat), vroeg ik me af of Hanneke
daar geen last van had gehad? Nee. Han
neke had bij het opnemen van Vestdijks
hersenspinsels geen enkele last van het
koken, en bij het koken geen enkele last
van het voorlezen gehad. Waarbij wel aan
getekend moet worden, dat ze in de twee
tot tweeënhalf jaar (dus zeg maar tussen
de 700 en 800 maaltijden) die de 52 ro
mans van Vestdijk opeisten, vegetarisch
aten, waardoor de bereiding wat minder
gecompliceerd was dan bij vlees-, vis- en
kipeters. Maarten *t Hart kon zich overi
gens voorstellen, zei hij, dat hij zelf meer
plezier aan het voorlezen had beleefd dan
zijn vrouw.
Ook ’s avonds schijnt Vestdijk vaak aan
een groepje bevriende Doornse ingezete
nen te hebben voorgelezen wat hij overdag
geschreven had. Misschien schreef hij wel
(veronderstelde Maarten ’t Hart) om ’s a-
vonds iets te hebben om voor te lezen. Mijn
suggestie dat het feit dat Vestdijk zich zo
goed leent om voorgelezen te worden iets
te maken zou kunnen hebben met het door
Gomperts geïntroduceerde begrip „redun
dancy” (overdaad), leek Maarten ’t Hart
niet onwaarschijnlijk. In de oorlog (zo was
Gomperts gebleken) was het bij het over
seinen van berichten onder moeilijke om
standigheden (storingen, kanongebulder,
verdoofde oren) wijzer om de berichten
niet zo beknopt mogelijk te houden, maar
juist zo uitvoerig mogelijk te formuleren.
Simon Vestdijk zelf las zijn werk trou
wens ook steeds voor. Mieke Vestdijk, zijn
weduwe, heeft Maarten verteld dat haar
man zijn hele oeuvre heeft voorgelezen.
Dus niet: „Twaalf Duitse tanks naderen
linkerflank”, want als je dan 40 procent
van de tekst mist, hoor je alleen „twaalf
tanks naderen”. Maar: „Een dozijn, wat
zeg ik, twaalf Duitse tanks van de moffen
naderen de linkerflank, jazeker, de flank
op links, daar komen ze op af”. Als je
dan 40 procent mist, hou je genoeg over
om de strekking van het bericht te begrij
pen.
Inderdaad is Vestdijk wel zo wijdlopig
en gedetailleerd, en vervalt hij ook genoeg
in herhalingen, dat je rammelend met de
pannen best af en toe een paar woorden
kunt missen zonder de draad kwijt te
raken, gaf Maarten’t Hart toe.
Jordanië actief bij het vredesoverleg te
betrekken.
Het politiek debat waarom Peres had
de ach gevraagd zal vermoedelijk begin volgende
iet fiets
itse pet
en Burj
:weg o)
i vracht!
ark aa
feur be
later bij
veld, loi
s
len
em
klaard. De nationale kiesraad heeft be
schikt dat er binnen een half jaar nieuwe
verkiezingen moeten worden gehouden.
Het Russische blad doelde daarmee op
de annulering van de verkoop van een
Amerikaanse computer aan het Russische
persbureau Tass door president Cartër.
Die maatregel van Carter was een reactie
op de recente processen tegen dissidenten
in de Sovjet-Unie.
De commissie heeft deze klacht ongegrond verklaard. In haar
uitspraak stelde de commissie ervan overtuigd te zijn, dat er
gegronde redenen bestonden de drie leden van de Baader-Mein-
hofgroep aan strikte veiligheidsmaatregelen te onderwerpen. Om
tot een uitspraak te komen hadden twee commissieleden een
bezoek gebracht aan de gevangenis van Stuttgart-Stammheim om
zich een goed beeld te kunnen vormen van de cellen waarin de
drie vastzaten.
In bepaalde districten waren meer kies
gerechtigden ingeschreven dan deze
gebieden aan inwoners tellen.
zingen gemanipuleerd heeft om haar kan
didaat, generaal Juan Pereda Asbun, de
overwinning te schenken”.
De commissie constateerde de volgende
onregelmatigheden:
Er bestonden stembureaus in gebieden
waar niemand woont.
Vikenti Matvejev, politiek commentator
van de Izwestia, stelt dat „een dergelijke
poitiek van de VS ook al mislukt was ten
tijde van de koude oorlog toen er een
economisch en commercieel embargo te
gen de Sovjet-Unie en andere socialisti
sche landen gericht was”. Volgens Matve
jev hebben die maatregelen toen niet kun
nen verhinderen dat de Oostbloklanden
zich economisch hebben kunnen ontwik
kelen. Volgens de commentator heeft het
handelsverkeer tussen de VS en de Sovjet-
Unie trouwens toch niet veel te betekenen
in vergelijking met de handelsbetrekkin-
gen van de Sovjet-Unie met ander kapita
listische landen.
„Uit deze onbetamelijke ophef in Was
hington blijkt dat er invloedrijke kringen
zijn die de VS terug willen hebben op het
pad van confrontatie met de socialistische
landen zonder rekening te houden met de
gevolgen van dergelijke stappen voor de
nationale belangen van de Amerikaanse
bevolking”, aldus het commentaar in de
Izwestia.
De Amerikaanse minister van Handel,
Een derde punt van de klacht van de drie betrof de verdediging.
In het wettelijk verbod om meer dan drie verdedigers van eigen
keuze tegelijk te hebben, zag de commissie niets onrechtmatigs.
Evenmin als in de mogelijkheid die de wet biedt om een strafplei
ter uit te sluiten van de verdediging, wanneer hij ervan verdacht
wordt een criminele vereniging te ondersteunen.
ken van de Verenigde Staten sprak vorige
week donderdag zijn „ernstige bezorgd
heid” uit over de berichten dat er gefrau
deerd zou zijn. De Boliviaanse regering
beschuldigde de VS daarop van „vals pa
ternalisme en openlijke inmenging”. Ook
Mexico en Venezuela toonden zich veront
rust.
Juanito Kreps, is het niet eens met het veto
dat Carter over de computerverkoop heeft
uitgesproken. Dit heeft een woordvoerder
van het Amerikaanse ministerie van Han
del gisteren meegedeeld.
De afwezigheid van de vooraanstaande
Russische leiders, onder wie ook de par-
tij-ideoloog Soeslov en premier Kosygin,
duidt op het in diskrediet raken van
Koelakov.
De urn met as van Koelakov, die lid
van het politiebureau was, werd gisteren
bijgezet in een eregraf in de muur van
het Kremlin. De grafrede werd uitge
sproken door Andrej Kirilenko, ook lid
van het politbureau en partijsecretaris.
Na de bijzetting defileerden militaire
eenheden langs het graf en de wel aanwe
zige Russische leiders.
De afwezigheid van Breznjev gaf overi
gens ook weer voedsel aan de geruchten
als zou de Russische leider ziek zijn.
JAKARTA (Reuter). De Indonesische
regering zal volgende week meer dan 700
communistische gevangenen in vrijheid
stellen. Dit heeft generaal Yoga Sugama
gisteren gezegd in zijn functie van het
hoofd van de nationale veiligheidsdienst.
In totaal zullen dit jaar 10.000 commu
nistische gevangenen op vrije voeten ko
men. Op 26 juli worden in Bandoeng 715
mensen vrijgelaten, volgende maand 3200,
in oktober 2000 en in december 4000, aldus
de generaal.
Vorig jaar werden eveneens 10.000 ge
vangenen vrijgelaten en volgend jaar nog
eens 8000.
Vorige week vrijdag vulde Maarten
’t Hart een pagina in de NRC over Simon
Vestdijk, wiens 52 romans in een nieuwe
editie zullen verschijnen. Een passage in
dat stuk intrigeerde me bijzonder:
„Nu geef ik toe dat er niet weinig inspan
ning vereist wordt om in dit oeuvre door te
dringen. Pas toen ik het hele oeuvre tij
dens het koken aan mijn vrouw had voor
gelezen (voor mij was het toen de tweede
keer dat ik het doornam), is mij duidelijk
geworden wat een geweldenaar hij is. En
ook dat hij zich buitengewoon goed leent
voor voorlezen en herlezen, meer dan voor
lezen”.
Bij een ander zou zoiets een boutade
(geestige parodie, gechargeerde uitval)
zijn geweest, want wie leest nu een zo
omvangrijk oeuvre tijdens het koken voor
aan zijn vrouw, maar sinds Maarten
’t Hart in een der verhalen van Maarten
Biesheuvel op ee feestje bij Biesheuvel
thuis naar waarheid werd gesignaleerd
terwijl hij in een hoekje stilletjes zat te
breien, geloof ik onvoorwaardelijk alles
wat Maarten 't Hart over zichzelf vertelt.
Ik belde hem dus niet op om te vragen of
het waar was, maar om te vragen wie er nu
eigenlijk kookte (dat had hij wat onduide
lijk geformuleerd), en hoe ik me deze
steeds weerkerende scène diende voor te
stellen.
wilde opzoeken in de Lefertovogevangenis
in de Russische hoofdstad.
Een vriendin van Sjaransky, Dina Bei
lin, bevestigde gisteren in Manchester het
nieuws van de overplaatsing.
E
Tenslotte werden Gudrun Ensslin, Andreas Baader en Jan-Carl
Raspe ook op een laatste punt - over de procesvoering - in het
ongelijk gesteld. De Europese Commissie voor de Rechten van de
Mens achtte het juist dat het proces werd voortgezet buiten
aanwezigheid van de drie beklaagden, omdat dezen door hun
advocaten vertegenwoordigd werden en die advocaten „vrijwel
ongeperkte mogelijkheden hadden contact te onderhouden met
hun cliënten”.
De Westduitse minister van Justitie, Hans-Jochen Vogel, noem
de de afwijzing door de commissie van de klachten een „belan
grijke stap” om het beeld te veranderen dat West-Duitsland in het
buitenland gekregen heeft door de geuite kritiek op het land. Deze
kritiek was volgens de minister vaak gebaseerd op onvolledige
informatie.
politie geweld had gebruikt toen hij werd
aangehouden in de trein van Derby naar
Birmingham. Een Britse politieman zlou
hem tegen de grond hebben geslagen. Hem
werden de handboeien zo ruw omgedaan,
aldus Tass, dat hij een vinger brak.
In een brief aan het Litouwse blad Tesa
heeft de bouwkundige Joerksja volgens
Tass geschreven dat de Britse politie hem
te kennen had gegeven dat „alles in orde
zou komen als hij met de Britse politie zou
samenwerken”. „Dat weigerde ik vier
kant”, aldus Joerksja. Nadat een voor de
Litouwer beledigend artikel in het Britse
dagblad Daily Telegraph was verschenen,
aldus Tass, brak Joersksja zijn studiever
blijf in Groot-Brittannië af. Wanneer hij
uit Engeland is vertrokken, deelde Tass
niet mee.
Een woordvoerder van het Britse minis
terie van Binnenlandse Zaken zei gisteren
dat Joerskja geen klacht heeft ingediend
over de behandeling die hij zou hebben
ondergaan. Volgens een woordvoerder
was Joerksja gearresteerd en beschuldigd
van „onzedelijke agressie” tegenover een
vrouwelijke politie-agent en van beschadi
ging van eigendommen van de Britse
spoorwegen. De arrestatie vond plaats op
17 oktober 1977 en Joerksja werd op 5
januari van dit jaar vrijgelaten tegen beta
ling van een borgsom van negenhonderd
gulden en met een proeftijd van een jaar.
De commissie voor de rechten van de mens was het ook niet met
de terroristen eens dat zij geen eerlijk proces hadden gehad,
omdat al voor het proces de publieke opinie tegen hen opgezet zou
zijn.
Eerder deden al geruchten de ronde als
zouden de VS Sjaransky en een of twee
andere veroordeelde dissidenten willen
ruilen voor twee Russische VN-functiona-
rissen die gevangen zitten in de VS.
Het bestuur van de PvdA heeft gisteren
in een telegram aan de de Russische rege
ring gezegd zich moreel verplicht te voelen
zijn gekwetste gevoelens tot uitdrukking te
brengen ten aanzien van de recente pro
cessen tegen dissidente Russen.
«w 1
trijfël f-
door Nico Scheepmaker'^.
(Van onze redactie buitenland)
MOSKOU. De Russische partijleider
en president Braznjev en andere voor
aanstaande leden van het politiebureau
van de Russische communistische partij
waren gisteren opvallend niet aanwezig
bij de begrafenis van Fjodor Koelakov.
-vloot in week worden gehouden, na de kabinets-
og altijd vergadering van zondag a.s.
■n in de
Fighting
zoals hel
i nu een
eze heb
'ong. Ja
nars van
Pers te
nan BV
i met het
werking
;t aantal
se Pers,
Courant,,
verman,
de week,
achtster
risen De
jeen na-
erkgele-
zarden.
A
achtergrond
Of door deze beslissing het politieke en
sociale verzet tegen de militaire regering
zal wegebben valt op het ogenblik niet te
overzien. Het vermoedelijke stopzetten
van Amerikaanse hulp president Carter
maakt er nogal een punt van dat die assis
tentie alleen aan regimes verleend wordt
als zij streven naar meer democratie zal
er echter wel door vermeden zijn.
Deze beslissing werd genomen naar aan
leiding van beschuldigingen over omvan
grijke fraude. Het protest hiertegen had
zelfs een hongerstaking van de belangrijk
ste oppositiekandidaat tot gevolg. Hernan
Siles Suazo, leider van de linkse „Demo
cratische Volksunie”, besloot hiertoe dins
dag.
Hij trok zich terug in het gebouw van de
apostolische nuntiatuur in hoofstad La
Paz en zond een vlammend protest tegen
fraude bij de telling der stemmen de we-
Ondanks alles wilde premier Begin toe-
e eggen dat hij bereid is Sadat voor verdere
lesprekingen naar Jeruzalem uit te nodi-
en. Na het stormachtige debat in het
IDiltCI larlement bracht Peres Begin officieel
ld uit, ,ersiag van zyn gesprek met de Egypti-
ivaleno che president. Een eerdere gelegenheid
gistere ras daarvoor niet te vinden geweest.
De ontmoeting tussen Begin en Peres
Generaal Pereda heeft overigens zelf om
de ongeldigverklaring verzocht. Hij voer
de als argument aan dat hij niet in de val
van extremisten terecht wenste komen.
„Die is opgezet door extremisten die op het
punt staan chaos en geweld te creëren”,
aldus Pereda.
Koelakov, die afgelopen maandag aan
een hartaanval overleed, werd be
schouwd als de „kroonprins” van Brezn
jev.
NIP I»* w
Volgens het Westduitse dagblad Die Welt
probeert de Sovjet-Unie de vrijlating van
de voormalige medewerker van oud-
Bondskanselier Brandt te bewerkstelligen
in ruil voor vrijlating van de onlangs ver
oordeelde dissidenten Sjaransky en Ginz-
boerg. De ontmaskering van Guillaume en
zijn vrouw leidde in 1974 tot het aftreden
van Brandt als kanselier.
gram. De besturen van de oppositiepartij
en kwamen bovendien in vergadering bij
een en besloten te protesteren tegen de
gehouden presidentsverkiezingen, die wa- uitslag.
Dat er inderdaad gefraudeerd is staat
De politie, strijdkrachten en partijleden
van generaal Pereda hielden zich bezig
met het laten verdwijnen van hele
stembussen en stembiljetten. Ook be
dreigden zij mensen die frauduleuze
handelingen wilden melden.
Volgens de nationale kiesraad zelf was
Pereda gekozen met een absolute meer
derheid van 1.971.968 stemmen, bijna
50.000 meer dan er kiezers zijn.
Niet alleen in Bolivia zelf was de veront-
GHTWil ransky gisteren te horen toen zij haar zoon
:bank in
sft giste-
id Ram-
iweitzer-
gesloten
eindexa- --
n uur en
tl op het
jus voer-,
ipen De
at geko-1
STRAATSBURG (ANP). De Europese Commissie voor de
Rechten van de Mens heeft gisteren uitspraak gedaan inzake de
aan haar voorgelegde klachten van drie leden van de Baader-
Meinhofgroep. Gudrun Ensslin, Andreas Baader en Jan-Carl
Raspe, die alle drie op 18 oktober 1977 door zelfmoord om het
leven zijn gekomen, hadden de Westduitse staat ervan beschul
digd hen te martelen door hen in isolatie gevangen te houden.
LONDEN/MOSKOU. De Russische
dissident Anatoly Sjaransky, die vorige
week vrijdag werd veroordeeld tot drie
om het jaar gevangenisstraf en tien jaar werk-
andmijtl kamp met streng regime, is gisteren vanuit
Dungan- Moskou overgebracht naar de beruchte
bij de Vladimir-gevangenis op 200 kilometer van
de hoofdstad.
Dit kreeg de 70-jarige moeder van Sja-
w
-
'oorlich
ise Aka
finitiev jezen voor een isolatiepolitiek door vast
n afzon houden aan de bezette westelijke Jor-
iek van aanoever. Begin leverde felle kritiek op
visie ti e besprekingen die Peres onlangs heeft
ren „gewonnen” door de kandidaat van de J Z
„Nationalistische Volksunie”, generaal als een paal boven water. De verkiezingen
Juan Pereda Asbun, is ongeldig ver- werden bijgewoond door een Internationa-
|E*
r 'r*
te -
J** J
en Peres
Ie commissie onder leiding van Lord Eric
Avesbury, die tot de volgende conclusie
kwam: „De verkiezingen zijn van het begin
tot het einde één grote fraude geweest”.
De Amerikaanse jurist Robert Goldman
deed bij zijn terugkeer in Washington de
reld in. Dinsdagavond ontvingen de Vere- volgende uitspraak: „Er zijn voldoende
nigde Naties en andere internationale li- bewijzen die leiden tot de conclusie dat de waardiging over deze gang van zaken
chamen hierover een verontwaardigd tele- militaire regering van Bolivia de verkie- groot. Het ministerie van Buitenlandse Za-
n de 7
De ma--
ou worden uitgestippeld.
aan va
lij wer
le wiss en discussie over de vraag of Sadat even-
m rech reel akkoord zou gaan met kleine grens-
'leed o orrecties. Volgens Peres heeft Sadat het
/oord „kleine” in dit verband niet ge-
uit Le (ruikt. Peres wilde niet veel onthullen
botsii ver zijn gesprek met Sadat. Hij liet wel
tterdai os dat er „interessante elementen” zijn,
ig doo naar wat dat moet betekenen, wilde hij
automjiiet zeggen.
-veiligt
den. N,
ileef hi
over
i.
chap a jvoerd met de Egyptische president Sa-
at. De premier vroeg Peres of de leider
an de socialistische partij bij zijn bespre-
ükkci ®gen mef Sadat ook het idee van een
ompromis tussen Israel en Egypte over
Imelo i e bezette gebieden had betrokken. „Wat
i Delda etekent een territoriaal compromis”
sloeg oj roeg Begin. Hij scheurde het papier door-
m onde ijdden om aan te geven dat Sadat volgens
em zo’n regeling niet zou accepteren.
Het is geen vredesposter, meneer de pre-
infer^ lier”. Deze uitlating sloeg op een incident
ge aali at jns(jag voordeed: minister Weiz-
lan van Defensie scheurde toen een vre-
TT*QI
esposter uit het kantoor van Begin aoor-
üdden, omdat daar geen vredespolitiek
et ruim ontmoetjng tussen Begin en Peres
onaute fonfJ piaats jn het restaurant van de Knes-
met.he iet. Naar verluidt want in het restaurant
en giste s aflyisteren niet moeilijk is het Peres’
iijvulle ijdj-yk dat Sadat momenteel moeite doet
oet 6 ui
f W**'W^*
