Het hele
leven
Oogsten in de moestuin
Gordijnen uit ruimtevaart
houden zon uit huiskamer
Mest bepaalt evenwicht van sier- en plantentuin
n
jaar door
een bruin
Eend voor beginneling
Informatie
I
tt
i
eau
1”
Zelf composteren
Stikstof
I
lillll I
11
Tuin
kalen
der
voor
augus
tus
structuur te verbeteren. Soms wordt ook wel
eens té overvloedig bemest.
Nu houdt de tuin iedereen bezig. Wieden,
planten, maaien en schoffelen vormen in deze
tijd van het jaar dagwerk. Maar wat velen
daarbij over het hoofd zien, is verbetering van
de grond. Zo lang natuurlijk evenwicht bestaat
in de plantenwereld hoeft men niet aan bemes
ten te denken. Oogsten of plukken verstoren
deze harmonie in sier- of moestuin. Dat heeft
uitputting van de bodem tot gevolg. Meststof-
8
n
«w
«lift
]/ver-
zijn
■LE als
>304
toesturen
‘n dyna-
ir.
ril zitten
I
A,
ie op
ische
i
van
ator,
na
rvaren
idmini-
en zijn
naai 1
n je bij
iden in
ij een
ord en
ilkbaar
■ertentie
cnstand
te uitga-
diciteit
van het
Er is onder de naam Helios een zonne
bank vervaardigd, waar tien UV-lampen
van 180 centimeter lengte zijn ingebouwd,
die driemaal zoveel UVA-stralen produce
ren dan de zon. De UVB-stralingswaarde
is gelijk aan die van de zon. Men kan
hierdoor een zonnebad nemen zonder dat
men last krijgt van zonnebrand. Door de
afmetingen van de bank (lengte 225 centi
meter, breedte 70 centimeter, hoogte 35
centimeter) kan men geheel gestrekt, ont
spannen relaxen.
Het optreden van transpiratie (of een
Toch bruinen, al regent het buiten dat
het giet? Daartoe werden allerlei solaria
ontwikkeld om tegemoet te komen aan de
vraag naar zon op elk gewenst tijdstip.
Veel van die solaria en hoogtezonnen pro-
cuceren echter veel „harde” UVB-stralen,
die huid verharding en verhoorning, uit
droging en zonnebrand tot gevolg hebben.
Ook zonnestralen bevatten ÜVB-stralen.
Deze zorgen ervoor dat het pigment mela-
nine naar het huidoppervlak worden ge
bracht. UVA-stralen geven een intensieve
braining en een soepele huid. De „zachte”
UVA-stralen verkleuren de pigmentli-
chaampjes door oxidatie tot bruin.
Misschien is deze zomer voorbij gegaan
zonder dat de pioenroos tot bloei kwam.
Probeer daarvoor een betere plaats te krij
gen. Goed in de zon en niet te diep in de
grond. Meer dan vijf centimeter diep hoeft
het plantgat van pioenen niet te zijn. Zo-
merbloeiers, die volgend jaar in bloei moe
ten komen, kunnen nu ook al de bodem in.
Anjers, muurbloemen en malva’s hebben
minstens 25 cm tussenruimte nodig om te
kunnen uitgroeien. De in juni gezaaide
viooltjes, duizendschonen en vergeet-mij-
nietjes worden na half augustus uitgeplant
op bedden. In het voorjaar krijgen zij een
definitieve plaats.
In deze tijd van het jaar bloeien de
dahlia’s volop. Wie dagelijks of enkele
keren per week de uitgebloeide bloemen
verwijdert, heeft kans dat ook de jonge
knoppen allemaal nog in bloei komen. Dit
is vooral van belang voor de enkelbloemi-
ge soorten, zoals mignondahlia’s. Daarin
wordt na de bloei direct zaad gevormd, dat
het uitkomen van knoppen belemmert.
zullen steeds uitgebloeide bloemen verwij
derd moeten worden.
doeningen kunnen gebaat zijn met het
gebruik van de zonnebank.
De eerste bestralingstijd is dertig minu
ten per lichaamszijde bij gebruikmaking
van de bijgeleverde luchtkussenfolie en 20
minuten zonder gebruikmaking hiervan.
Voor de tweede en volgende bestralingen
neemt men veertig minuten per lichaams
zijde met en dertig minuten zonder ge
bruik van het luchtkussenfolie.
De zonnebank is voorzien van een scha-
Het uitzicht naar bui
ten blijft echter onbelem
merd. Verder worden bij
eventuele ruitbreuk de
glassplinters door de fo
lie opgevangen. Het ma
teriaal heeft daarnaast
ook nog een isolerende
werking.
>id
lor
>en-
an-
3 en
g;
en,
t
an
i
o-
113,
RETA-
et leuk
ling te
a voor
s voor
De folie is zilverkleurig,
en wordt geleverd door
Sylglas Nederland, Post
bus 160, 2000 AD Haar
lem (tel. 023-319160).
stoffen noodzakelijk is. Deze mest is zeer rijk aan
kalk.
Onder groenbemesting wordt verstaan de ver
bouw van vlinderbloemige planten voordat het
gewenste gewas wordt verbouwd. Deze planten,
zoals wikke, phacelia en lupine zorgen eveneens
voor humus. Bovendien kunnen ze stikstof uit de
lucht binden. Men kan de planten zo onderspitten,
maar beter is het om ze eerst tot compost te
verwerken. Tuinturf en turfmolm zorgen voor
vocht en lucht in de grond. Ze hebben een lage
zuurgraad. Het bedekken van de grond, bijvoor
beeld op zaaibedden of onder vruchtbomen, noemt
men mulsen. Hiervoor gebruikt men halfverteerde
compost, afgemaaid gras, stro, zaagsel en dergelij
ke. Door te mulsen wordt het bodemvocht en de
structuur behouden. Ook gaat men zo de groei van
onkruid tegen en de bodemtemperatuur blijft ge
lijkmatig.
Wie zelf een compostvoorraad wil aanleggen zal
als volgt te werk moeten gaan:
Op de plaats waar de composthoop moet komen,
wordt de grond ongeveer tien centimeter uitge
diept. Die vult men op met een laag turfmolm. Als
de composthoop in de loop van het jaar wordt
begoten met gier of met een oplossing van één of
andere voedingsstof neemt de turflaag de stoffen
op die anders zouden wegspoelen. Bij het omzetten
Vooral voor blad- en stengelgroei is stikstof
onontbeerlijk. Als er stikstofovervloed ontstaat
merkt men dat aan de zeer welige bladontwikke-
ling. De bladkleur is intens donkergroen en de
planten worden vaak slap zonder tot goede bloei te
komen. Is er daarentegen stikstofgebrek dan
groeit het blad armoedig. In de moestuin zullen
bijvoorbeeld spinazie en sla snel „doorschieten”.
Fosfaat is voor de bloem-, vrucht- en zaadvor-
ming. Kali is vooral belangrijk voor de produktie
van koolhydraten en geeft weerstand tegen vorst,
ziekte en droogte. De plant gebruikt kalk voor de
vorming van celwanden. Het meeste doet kalk
ten aan:
en.
n Hooft
Brandnetelgier verkrijgt men door een emmer te
vullen met jonge brandnetels. Dan aanvullen met
water en één a twee dagen laten staan. Met het
gezeefde aftreksel wordt dan gesproeid.
Gazons kunnen ieder jaar in maart verbeterd
worden met compost of gedroogde koemest. Als
organische bemesting niet mogelijk is en men wil
toch voedingsstoffen toevoegen dan kan men in
het uiterste geval kunstmest gebruiken. In lang-
zaamwerkende kunstmeststoffen worden de voe
dingsstoffen door bodembacteriën afgebroken en
ze komen hierdoor geleidelijk ter beschikking van
de planten. Kunstmeststoffen bevatten geen hu
mus.
echter voor de grond zelf. Magnesium heeft de
plant nodig voor de vorming van bladgroen.
Er zijn diverse mogelijkheden van bemesting.
Organische mest is afkomstig van verteerde plan
ten of dierenuitwerpselen. Die kan bestaan uit
stalmest, groenbemesting, turfmolm en tuinturf,
muls of compost. Door organische bemesting
wordt humus aan de bodem toegevoegd. Dit bete
kent een verbetering van de bodemsamenstelling
en het bodemleven waarin regenwormen en micro
ben hun werk kunnen doen. Het toedienen van
organische mest in combinatie met kalk is niet aan
te raden. Een te sterke kalkbemesting werkt scha
delijk op de bacteriën. Stalmest moet voor gebruik
oud en goed verteerd zijn. Men heeft van deze
minstens zes maanden oude mest één a twee
kruiwagens per tien vierkante meter nodig.
Stalmest kan weer uit verschillende soorten be
staan. Rundermest is zogenaamde koude mest, die
vrij veel water bevat en vooral geschikt is voor
zandgrond. De omzetting van micro-organismen
vindt tamelijk langzaam plaats. De samenstelling
van varkensmest hangt sterk af van het voedsel
dat de dieren krijgen. Deze koude meststof is nogal
arm aan kalk en kali. Paarde- en schapemest zijn
warme soorten, waarvan vooral de paardemest
veel als broeimest wordt gebruikt in kwekerijen.
Deze soorten zijn geschikt voor de zware klei en de
koudere gronden. Kippemest is sterk geconcen
treerd. Hiervan mag maar de helft gebruikt wor
den van de hoeveelheid die voor de andere mest-
tuin gebruikt, zal merken dat de planten niet altijd
in staat zijn zich van de gewenste voorraad stik
stof, kali, fosfor en dergelijke te voorzien.
Door het oogsten van groenten of het plukken
van bloemen verdwijnen de noodzakelijke voe
dingsstoffen voor de volgende groei. Ook het ver
wijderen van uitgebloeide planten heeft dit effect.
In dat geval zal bemest moeten worden.
Dat betekent dat die stoffen teruggebracht moe
ten worden die door het oogsten of tuinieren zijn
afgevoerd. De voornaamste zijn de genoemde ele-
Inbrekers worden niet
meer uit/enodigd door
de anders goed zichtbare
uitstalling van kostbare
voorwerpen.
zonnesteek!) wordt tegengegaan door twee
ingebouwde ventilatoren. De stralings bui
zen worden zover afgekoeld, dat men al
leen een aangename warmte ervaart. De
minerale stofwisseling wordt door het zon
nebaden bevorderd en de produktie van
vitamine D gestimuleerd. Door vermeer
dering van de rode bloedlichaampjes ont
staat er een versterking van het zuurstof-
transport. Er heeft een verhoogde eiwitaf-
braak plaats en er wordt een weerstand
opgebouwd tegen infecties. Ook huidaan-
begroeiing van het heg-gewas. Uitgebloei
de vaste planten laten zich in deze weken
goed verplaatsen. Zonodig worden de
wortels gescheurd, waardoor men meer
dere planten over de siertuin kan ver
spreiden. Door de grond tussen de gewas
sen te bedekken met een drie centimeter
dikke laag turfmolm of verteerde stal
mest, wordt het opnieuw wortelen bevor
derd.
Deze maand bestaat het werk in de
moestuin voornamelijk uit oogsten. Dat
betekent dat er ook weer aan jonge gewas
sen voor het volgend seizoen moet worden
gedacht. Winterspinazie, raapstelen, peter
selie, krop- en bindsla kunnen nu nog
gezaaid worden. De in juli in groepjes
gezaaide Chinese kool moet worden uitge
dund zodra het eerste normale blad na de
kiembladeren zich ontwikkelt. Er kan van
ieder groepje één plant overblijven. Men
moet erop letten dat het bed voor het
uitdunnen grondig is begoten. Een kleine
week daarna is wat extra bemesting op de
kool nodig. Die behandeling wordt na drie
weken herhaald.
Rond de winterandijvie, die in juli werd
geplant, moet de grond goed los gehouden
worden. De wortels krijgen dan voldoende
lucht. Vooral wanneer het droog weer is en
men vaak moet gieten, zal de hark eraan te
Poten kunnen worden
gemaakt van kleine stuk
jes vilt. Ze worden dicht
tegen het lichaam aan ge
naaid. Wie handig is met
ijzerdraad, maakt twee
korte pootjes met vilten
zwemvliezen ertussen en
met wol omwonden. Het
ijzerdraad wordt in de
zijnaden bevestigd.
Is het speelgoeddier
bestemd voor heel kleine
kinderen, dan moeten ij
zerdraad en kralen
voor de ogen achter
wege blijven. In zo’n ge-
Augustus is de maand van het naald
hout en coniferen. In deze weken kunnen
jonge naaldbomen in de siertuin worden
gepiant. Ze hebben steevast een flinke
wortelkluit nodig en zullen de eerste we
ken tegen de wind beschermd moeten
worden. Zodra de wortels stevig in de
grond doorgegroeid zijn, is extra beschut
ting niet meer nodig. Heggen van naald
hout worden nu gesnoeid. Men moet erop
letten dat de zijkanten naar boven schuin
toelopen. Dat garandeert een goede dichte wie nieuwe dahlia's in’ detain wïïhebben
en nu al bestellingen wil doen, kan het best
naar de kwekerij gaan, waar de soorten
allemaal in bloei staan. Dahlia’s kopen aan
de hand van een catalogus is niet zo ver
standig.
Sommige kamerplantensoorten vragen
na de warmste zomerdagen enige rust. De
amaryllis bijvoorbeeld kan vanaf half au
gustus met minder water toe. Aan het eind
van de maand wordt het gieten volledig
gestopt, maar de plant kan in de kamer op
een zonnige plaats blijven staan.
De lidcactus is ook aan een pauze toe.
Geleidelijk minder water geven en niet
volgroeide delen steeds verwijderen, is de
beste behandeling. Wel extra vocht is no
dig op het balkon in de bloembakken. Af
en toe mag hier ook wel wat mest toege
diend worden. Jonge stekken van gerani
ums moeten een dag drogen en worden'
dan in potten met zandachtige compost
gestoken. Weinig water geven zolang er
nog geen wortels zijn. In de bloembakken
HRIS-
- EN
Hierdoor wordt een zeer
hoog weerkaatsingsef-
fect bereikt. Als die aan
de binnenkant tegen een
raam wordt aange
bracht, betekent dit een
wering van ruim 80 pro
cent van de zonnewarm
te.
Zonkerende folie, die
bij de ruimtevaart ge
bruikt wordt, is nu bin
nen het betaalbare be
reik gekomen van iedere
doe-het-zelver. Ramen,
die tot nu toe om wat
voor redenen dan ook
niet tegen de zon konden
worden afgeschermd
met de bekende zonwe
ringen, kunnen worden
beplakt met deze zelfkle
vende folie. Op de poly
ester folie is een flinter
dun reflecterend alumi-
niumlaagje aangebracht.
Een speelgoedeend
voor kinderen maken, is
zelfs voor degenen die
weinig ervaring in hand
vaardigheid hebben,
makkelijk te doen. De te
kening geeft een voor
beeld van een eend die,
desgewenst via ruitjespa-
pier vergroot, nagete
kend kan worden op vilt.
Alle onderdelen worden
twee keer uitgeknipt.
Een reep vilt, die aan de
kop- en staartkant smal
toeloopt en in het midden
drie of vier centimeter
breed is, zorgt voor de
nodige tussenruimte,
waardoor de eend opge
vuld kan worden.
Deze reep wordt langs
de rugkant en buikkant
van het dier met flanel-
steken vastgenaaid. De
kop moet iets opgevuld
kunnen worden, evenals
de poten. Knip de vleu
gels na in een andere
kleur en borduur die met
verschillende steken.
Ook kan men de vleugels
van dubbele stof maken,
bijvoorbeeld aan de bui
tenkant van contraste
rende stof en de binnen-
laag van hetzelfde mate
riaal als het lijf.
’s Winters
wordt het warmteverlies
bij de ramen met 15 pro
cent teruggebracht. Dit
produkt wordt voor vijf
jaar gegarandeerd. Bij
buitengebruik voor twee
jaar. Bij het lappen van
de ramen mogen geen
agressieve middelen
worden gebruikt.
Voor het aanbrengen is
geen speciale handigheid
of gereedschap vereist.
Het is bij doe-het-zelf-za
ken en ijzerhandels ver
krijgbaar in iedere ge
wenste lengte. De
breedts van een rol is 122
centimeter. Men kan het
bij grotere breedten, eve
nals bij behang, uitslui
tend plakken. De prijs is
64 per vierkante meter.
Het is noodzakelijk op juiste wijze en vooral
het goede tijdstip voor extra voeding van de
grond te zorgen. Voor doe-het-zelvers een goede
gelegenheid een composthoop te maken die de
benodigde hoeveelheid organische mest oplevert.
Een natuurlijke plantengemeenschap regelt de
voeding van de bodem doorgaans zelf wel. Na het
groeien, bloeien en afsterven komen er voedings
stoffen vrij, die nodig zijn voor de volgende gene
ratie van dezelfde plantensoorten. Het ene type
heeft nu eenmaal meer voeding nodig dan het
andere. Zouden deze van buitenaf worden aange
voerd, dan gaat de plantensoort die hier het meeste
behoefte aan heeft overheersen. De balans wordt
daarmee verstoord.
Wie dan ook de tuin niet alleen heeft voor de
natuurlijke vegetatie, maar ook als moes- en sier-
van de composthoop wordt de turf met de compost
vermengd. Verder wordt de hoop opgevuld met
een ongeveer 25 centimeter dikke laag verteerbaar
tuin- en keukenafval. Die wisselt men af met één
centimeter aarde, dan weer een laag afval, enz.
Bij een hoogte van ongeveer een meter wordt de
composthoop helemaal afgedekt met eerst een dun
laagje kalk en daarop grond of afgemaaid gras.
Toevoeging van kalk en/of beendermeel aan het
afval bevorderen een snelle omzetting. De
composthoop wordt na twee tot vier maanden
omgezet. Men kan beter geen zieke planten, be
drukt papier, wortelonkruiden of onkruiden die al
veel zaad hebben gevormd in de compost verwer
ken. Besproeiing met brandnetelgier houdt kwalij
ke geuren tegen en de omzetting wordt hierdoor
bevorderd.
fen zijn dan van tijd tot tijd nodig om de menten stikstof, fosfor, kali en magnesium. Daar-
*7 2’1 I naast hebben veel planten nog andere stoffen
nodig, maar dan in heel kleine hoeveelheden, zoals
mangaan, ijzer, koper, zink en andere stoffen.
pas moeten komen om zuurstof in de bo
dem te brengen.
Wie vorige maand kropsla zaaide, kan
die na half augustus uitplanten. Liefst met
zoveel mogelijk grond aan de wortels. Zet
de plantjes ongeveer 20 cm van elkaar en
niet dieper dan ze in het zaaibed stonden.
Worteltjes die te dicht opeen staan, moe
ten worden uitgedund. Eerst de grond
goed nat maken; dan kunnen de planten er
makkelijk uitgetrokken worden. Om de
twee centimeter kan er één blijven staan.
Mocht men voor de winter nog spinazie
willen oogsten, dan moet deze in de loop
van augustus gezaaid worden. Uien die
voor gebruik in de winter bestemd zijn,
mogen pas dan worden geoogst als de
delen boven de grond totaal afgestorven
zijn. Het produkt is beter houdbaar als het
absoluut volgroeid is. Dat geldt ook voor
knoflookbollen.
Veel aandacht vraagt in augustus de
kruidentuin. Hier kan eveneens volop ge
oogst worden. De kruiden worden ge
droogd of gebruikt bij het inmaken. Als
het zaad van de anijsplant donker wordt,
moeten de schermen worden afgeplukt.
Venkelschermen plukt men wanneer de
zaden halfrijp zijn. Dan kunnen ze bij de
inmaak worden benut.
Bloemen, bladeren, knoppen en vruch
ten van de Oostindische kers kunnen alle
maal in de keuken worden verwerkt. De
smaak doet denken aan peper en het ge
was heeft een hoog vitamine C-gehalte.
Goed volgroeide, maar stevig aanvoelende
knoppen van deze kers kunnen in grote
aantallen geplukt worden.
Kervel kan men nog begin augustus in
de volle grond zaaien. Lavendel wordt
eind augustus tot de helft teruggesnoeid,
zodra de bloemen geplukt zijn. De plant
heeft voor de winter nog tijd om uit te
groeien en is daardoor beter tegen het
koude jaargetijde bestand. Tijm mag al
leen nog deze maand geplukt worden.
Bind de stengels in bosjes en hang ze in
een luchtige, maar schaduwrijke ruimte te
drogen. De bewaarruimte voor appels en
peren moet bovendien geïnspecteerd wor
den. De oogst is op gang of begint spoedig.
Een koele, vorstvrije plaats waar men
goed kan ventileren, is noodzakelijk. Kel
ders waar doorheen buizen van de centra
le verwarming lopen, zijn hier niet ge
schikt voor, aangezien een luchtvochtig
heid van 85 tot 90 procent niet bereikbaar
is. Wel geschikt is het voor aardappelop-
slag, zij het dan dat de kans op uitdroging
groot is. In elk geval mogen groenten en
aardappels nooit samen met fruit bewaard
worden.
val is alleen borduren de
beste methode om het
speelgoedbeest te versie
ren. Zorg ervoor dat het
dier goed en gelijkmatig
wordt opgevuld, waar
door het zijn juiste pro
porties krijgt. Polyester-
vlokken gaan op den
duur verkruimelen en
kapok is niet wasbaar.
Meer geschikt zijn, in
heel kleine stukjes ge
knipte, nylonkousen.
Daarmee kan men de
eend precies de vulling
geven die nodig is.
Van de hinderlijke
lichtschittering heeft
men geen last meer. Stof
fering en meubels zullen
niet meer verschieten,
want ook de ultra-violet-
te straling wordt uitge
bannen. Men krijgt meer
privacy doordat de in
kijk verminderd wordt.
kelklok die de bank na het verlopen van de
ingestelde tijd automatisch uitschakelt. De
acryl-afdekplaat en het luchtkussenfolie
moeten na een gebruik van ongeveer vijf
tig uur worden vernieuwd, omdat door de
UV-bestraling de doorlaatbaarheid na ver
loop van tijd minder wordt. Het apparaat
werkt op een spanning van 220 volt 50
hertz en is radio- en tv-ontstoord. De prijs
is 2950. Verdere inlichtingen: Van Esch
Metaal BV, Kesselstraat 5-11, Tilburg (tel.
013-672197).
Will
