Unita-leider in Zaïre
n
onder huisarrest
I
TH-Eindhoven
PAUS PAULUS GEEN HAMLET-FIGUUR
heeft plaats
voor Chinezen
In drie dagen 70
doden in Beiroet
Duizenden brengen
I
paus laatste groet
Bbelooft verkiezingen
^Boliviaanse leider
L/oorscde of de fondue
V kipfil^LU&rkeli/k
begonnen
Waarschuwing aan
Britse pers
Besprekingen
China-Vietnam
Parachutesprong van
overgrootmoeder
Buiktyfus in Spanje
Nederlandse regering: groot verlies
In Argentinië mensen
„teruggevonden”
„Binnen twee jaar"
vrij
jgela-
>uden
■N ,<^eaaL
**1
3
BINNEN- EN BUITENLAND
19 7 8
AUGUSTUS
(Van onze
Stone
ploft
i in de
i in het
staat
)ft. Er
lukken
aatsen
de in
verken
land
redacteur in West-
Duitsland Hans Amesz)
leden
1 M
alver!
ondst
2 i
DINSDAG 8
STUTTGART. De minister
president van de Westduitse deel
staat Baden-Württemberg, de 64-
jarige dr. Hans Karl Filbinger zal
aftreden. Nadat er in de Bondsre
publiek maandenlang over z’n be-
zigneaen ais oonogsreenter was
gesproken en zeer velen zijn weg
gaan hadden geëist, drong dit
weekeinde ook Filbingers eigen
partij, de CDU, erop aan dat hij
moest vertrekken. Vorige week
donderdag was bekend geworden
dat Hans Filbinger aan een vierde
doodvonnis in de oorlog had mee
gewerkt. Tot dan had hij dit, even
als zijn betrokkenheid bij de an
dere, verschrikkelijke, vonnissen,
steeds ontkend.
ij
Deelstaat-premier
Filbinger treedt af
(ADVERTENTIE)
BEIROET (Reuter/UPI). De gevech
ten in het oostelijk deel van de Libanese
hoofdstad Beiroet duren voort. De afgelo
pen drie dagen zouden als gevolg van de
strijd tussen de rechtse milities en Syri
sche troepen, onderdeel van de Arabische
vredesmacht, zeventig doden zijn geval
len.
De rechtse christelijke milities zijn tegen
de aanwezigheid van de voornamelijk uit
Syriers bestaande vredesmacht. De chris
telijke wijk in Beiroet is de afgelopen
dagen met duizenden raketten beschoten,
nadat de afgelopen weken de milities zich
fel verzetten tegen elke poging van de
Libanese autoriteiten de wijk weer onder
controle te krijgen.
Het Libanese leger dat naar het zuiden is
gestuurd om dat gebied weer onder het
gezag van de Libanese regering te plaat
sen, werd ook gisteren weer beschoten
door de daar oppermachtige milities.
PEKING (UPI). In Hanoi zijn van
daag de besprekingen begonnen tussen
China en Vietnam. De staatssecretarissen
van Buitenlandse Zaken van beide landen
zijn bijeen om te proberen een einde te
maken aan de uittocht van Chinezen uit
Vietnam.
Uit Chinese bron is vernomen dat de
problemen aanzienlijk zijn en de bespre
kingen lange tijd zullen duren.
Meer dan 160.000 mensen van Chinese
afkomst zijn de afgelopen tijd uit Vietnam
gevlucht. China beschuldigt Vietnam er
van de Chinezen in het land te vervolgen.
Vietnam spreekt dit tegen.
lucht-
;ebied
■ndge-
■d Ha-
pers-
dstan
die
len is.
groep
leis in
pakt.
Unie
■rleg
reke
.Filbinger, die 20 jaar lang lid van de
regering van Baden-Württemberg is ge
weest, waarvan 12 jaai minister-president,
is uiteindelijk door zijn eigen partij ge
dwongen ontslag te nemen. Niet, omdat hij
in de oorlogsjaren als een „verschrikkelij
ke jurist” is opgetreden, die nog na de
oorlog als „Hitlers-marinerechter mensen
net nazi-wetten” vervolgde, maar omdat
hij niet tactisch genoeg was opgetreden
toen dit alles door een artikel van de
schrijver Rolf Hochhuth successievelijk
bekend werd.
De minister-president (het is nog niet
bekend wanneer hij precies zijn ambt op
geeft) zei gisteren op een persconferentie
dat hij het slachtoffer van een „Rufmord”
is geworden, die „in deze vorm in de
Bondsrepubliek ongekend is”. „Hem is
groot onrecht aangedaan”, aldus Filbin
ger, die verder zei dat „een vrije democra
tie, waarin de persoonlijke eer met voeten
wordt getreden, zichzelf ruïneert”.
Het lijk van de zondagavond na een
hartaanval gestorven paus ligt ook van
daag en morgen in een kamer op de derde
verdieping van de residentie. Het is ge
kleed in een misgewaad van rood fluweel
en rode schoenen rood is de rouwkleur
van de pausen en in de gevouwen han
den ligt een rozenkrans. Het hoofd is ge
tooid met een witte mijter.
Volgens de rooms-katholieke traditie
duurt de rouw om een gestorven paus
negen dagen. De vroegste termijn voor de
verkiezingen ongeldig wegens fraude. De
politiek rechtse Pereda ging daar eerst
mee akkoord maar een paar dagen later
werd hij via een coup de opvolger van
generaal Banzer.
Generaal Pereda zei, dat de verkiezingen
dit jaar niet meer kunnen worden gehou
den, omdat „het jaar al bijna voorbij is”.
Volgend jaar kunnen zij niet worden ge
houden omdat Bolivia dan herdenkt dat
100 jaar geleden de oorlog met Chili werd
verloren. „Dan hebben de mensen geen
tijd voor verkiezingen”, aldus Pereda.
Als de politieke partijen en de strijd
krachten het er echter over eens zouden
zijn dat vóór 1980 verkiezingen moeten
worden gehouden, zal ik een dergelijk
voorstel ernstig overwegen, aldus de presi
dent, die voorts zei dat hij geen kandidaat
zal zijn.
In zijn radiotoespraak ter gelegenheid
van onafhankelijkheidsdag zei hij dat zijn
regering een overgangsbewind was, han
gende een terugkeer naar een grondwette
lijk bewind.
Het laatste vonnis betrof een soldaat, die
in 1943 wegens plundering ter dood was
veroordeeld. Ook hiervan wist Filbinger
aanvankelijk niets. Later beriep hij zich
erop dat hij met succes had gepleit voor
omzetting in gevangenisstraf. Dat gebeur
de ook, want Filbinger, en dat heeft hij al
die maanden volgehouden, was immers
een „verzetsheld”, die altijd al tegen Hitler
was geweest. Van 1935 tot 1937 liep hij
daarom ook in een SA-uniform rond en
verzocht bekenden dringend „nu eens ein
delijk tot de SA of de SS toe te treden om
zodoende hun politieke betrouwbaarheid
te bewijzen”.
was niet zo erg geweest, omdat de execu
ties toch nooit zouden plaatsvinden.
Hij gaf daarvan al blijk tijdens het Vati
caans concilie: toen de discussie over de
plaats van de bisschoppen binnen de
kerk aanleiding scheen te geven tot een
beknotting van de onbeperkte pauselijke
macht, voegde hij uit eigen beweging een
uitleg toe aan het document over de kerk,
waarmee hij deze macht nog eens uit
drukkelijk bevestigde. Ook bij andere
gelegenheden toonde hij dezelfde be
zorgdheid voor het primaatschap van de
paus, dat hij even ongeschonden aan zijn
opvolgers wilde doorgeven als hij het zelf
had ontvangen. Zo stelde hij weliswaar
op verzoek van het concilie een periodie
ke 'bisschoppensynode in, maar hij gaf
dit college geen bestuurlijke functie, zo-
sing uit het bisschopsambt doorging met
priesterwijdingen en openlijke protesten
tegen het Vaticaans concilie en de paus
zelf, zonder dat de paus overging tot de
uiterste strafmaatregel van excommuni
catie.
Aan de andere kant bezat paus Paulus
echter diepe zekerheden, en heeft hij
nooit geaarzeld daarnaar te handelen.
kend voorbeeld daarvan is de lankmoe
digheid die hij betoonde ten opzichte van
zijn voornaamste tegenstander van de
laatste jaren, de uiterst conservatieve
Franse bisschop Lefèbvre, die ondanks
herhaalde waarschuwingen en de schor-
De 64-jarige dr. Hans Filbinger, die is
afgetreden na maandenlange kritiek op
zijn optreden als aanklager/rechter bij de
zeekrijgraad in de nadagen van Hitler’s
Derde Rijk.
■A Duizenden mensen wachten geduldig
in de rij buiten het zomerverblijf van paus
Paulus om aan de opgebaarde een laatste
eerbetoon te brengen.
Voor de kwestie van de geboortenbe
perking stelde hij een speciale studie
commissie in, die na lange discussies een
meerderheidsopinie formuleerde waarin
het gebruik van voorbehoedsmiddelen
geoorloofd werd verklaard. De paus
volgde het advies van zijn commissie niet
op en vaardigde in 1968 de encycliek
„Humane Vitae” uit, waarin hij de tradi
tionele katholieke leer bevestigde en ie
dere vorm van geboortenbeperking, be
halve de natuurlijke methode van perio
dieke onthouding, als zondig en in strijd
met Gods wet en bedoelingen afwees.
Voor het eerst in de geschiedenis van
de laatste paar eeuwen stak er binnen de
Gedurende een aanval
van rebellen op de Zaïrese
provincie Sjaba verslech-
Overigens zal het nog wel enkele maanden
.duren voordat de eerste studenten uit de
Volksrepubliek arriveren. Hun studie zal
door de Chinese overheid worden bekos
tigd.
Hij deed dit in een voorwoord bij het
verslag van de persraad over 1976. Hij
waarschuwde, dat met een gevaarlijke be
perkende wetgeving moet worden gere
kend als de pers zich niet terughoudender
opstelt.
Lord Shawcross oefende vooral kritiek
op de schrijvers van roddelrubrieken die
zich te veel zouden bezighouden met stuk
gelopen huwelijken. Volgens hem hebben
dergelijke artikelen vaak verschrikkelijke
gevolgen voor de kinderen uit' dergelijke
huwelijken. Overigens merkte de voorzit
ter van de persraad op, dat het publiek
zich in zijn kritiek op de inmenging van de
pers vaak aan huichelarij schuldig maakt,
doordat de mensen zich „verlustigen in het
ongeluk van anderen”. Dit mocht evenwel
geen excuus zijn voor de journalisten om
deze neiging bij het publiek nog te verster
ken, aldus lord Shawcross.
LONDEN (DPA). De voorzitter van
de Britse Persraad, Lord Shawcross,
heeft gisteren zijn bezorgdheid geuit over
wat hij noemde „de toenemende neiging
van journalisten om zich in de particulie
re sfeer van andere mensen te dringen”.
EINDHOVEN (ANP). Bij wijze van
proef biedt de Technische Hogeschool
Eindhoven dertig tot vijftig ouderejaars
studenten uit de Volksrepubliek China, de
gelegenheid zich te laten inschrijven voor
de studierichting elektrotechniek. Slaagt
de proef dan zullen in de toekomst meer
Chinese studenten welkom zijn.
Op de Eindhovense hogeschool is alleen
maar plaats voor ouderejaars omdat de
taalproblemen anders veel te groot zijn.
TORTOSA (Reuter). Bijna dertig
mensen zijn met verschijnselen van buik
tyfus opgenomen in een ziekenhuis in
Tortosa, in het oosten van Spanje, zo is
gisteren door gezondheidsfunctionarissen
meegedeeld.
Men houdt rekening met de mogelijk
heid dat de besmetting is overgebracht
door groente die wordt gekweekt in gebie
den die door de Ebro worden bevloeid.
Nu al is het zo, dat de studenten niet zullen
deelnemen aan de Nederlandstalige colle
ges, maar voor hun studie volstrekt zijn
aangewezen op de individuele contacten
met de wetenschappelijke staf en op de
Engelstalige vakliteratuur.
De th verwacht overigens, dat de huis
vesting problemen zal gaan opleveren.
Men hoopt die onder meer door het plaat
sen van sta-caravans te kunnen oplossen.
laat
it te
ROME-DEN HAAG (Reuter/ANP/AFP/
DPA). Duizenden hebben gisteren in de
zomerresidentie van paus Paulus, Castel
Gandolfo, een laatste eerbetoon gebracht
aan de opgebaarde paus.
In de burgeroorlog van
1975/1976 werd de Unita
selblad
lij was
eroem-
houwd
'stellen
ippara-
>lad-ca-
likt bij
loor de
r lucht-
selblad
neming
Kodak
Dijk
le in
ime-
van
t hij
cao.
ddel
al-
ten-
e op
?den
stel-
MOORESVILLE (DPA). De Ame
rikaanse Ardath Evitt is zondag na
haar eerste parachutesprong met een
ook voor haar trainer verbluffende pre
cisie op de gemarkeerde plaats in het
doelgebied terecht gekomen.
Eddie
rg over-
■n vijftig
jnplaten
Een van
ert end-
jn popu-
en.
f
achtergrond
als men algemeen had gehoopt, maar
slechts een raadgevende taak.
Hij ontnam het concilie de bevoegd
heid te discussiëren over enkele tere pun
ten als het priestercelibaat en de geboor
tenbeperking. Over de eerste kwestie
verklaarde hij „een openbaar debat in
het geheel niet opportuun”, en hij voegde
hieraan toe: „Het is ons vaste voornemen
deze oude, heilige en providentiële wet
niet alleen met al onze krachten te hand
haven, maar de beleving ervan ook te
versterken”. In 1967 voerde hij dit voor
nemen uit met de encycliek „Over het
Heilig Celibaat”, en toen het provinciaal
concilie in Nederland aandrong op af
schaffing van de algemene celibaatsver
plichting, en de bisschoppen zich bereid
verklaarden die wens in Rome te beplei
ten, zond de paus een strenge brief aan
zijn staatssecretaris Villot en over diens
hoofd aan de Nederlandse bisschoppen,
die hem door hun toegeeflijke houding
ten diepste hadden bedroefd.
eten ter
op 76-
en. Sto-
v Yorks
wolken
et naar
un voor
»uze ho-
iteitsge-
amaica,
lopei is
ird jaar
ling van
1 rubidi-
an een
rder ge-
Sovjet-
anada.
Generaal Pereda pleegde op 22 juli met
behulp van de luchtmacht een staatsgreep.
Eerder in de maand waren verkiezingen
gehouden waarin de oppositiekandidaat
Siles Suezo aanvankelijk een grote voor
sprong had. Naderhand werd er echter op
grote schaal met de stembussen geknoeid
en kwam Pereda naar voren als „win
naar”. Na heftige kritiek van internationa
le waarnemers verklaarde de kiesraad de
BUENOS AIRES (AFP). De politie in
de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires
heeft gisteren bekend gemaakt, dat 201
Mensen die te boek stonden als „verdwe
nen” zijn teruggevonden. De politie ver
meldt er niet bij of de mensen gevangen
'ritten of vrij zijn.
katholieke kerkleen storm van protest op
en kwam er een discussie op gang, waar
aan ook bisschoppen deelnamen en
waarin een definitieve uitspraak van het
pauselijk gezag openlijk in twijfel werd
getrokken. Paus Paulus toonde zich diep
geschokt en sprak herhaaldelijk zijn ver
driet over deze ontwikkeling uit. Maar
het is wel zeker, dat er met deze encycliek
een beweging op gang kwam die de ka
tholieke gelovigen steeds kritischer
maakte ten opzichte van het kerkelijk
gezag.
Sindsdien namen de basisgemeenten,
de kritische gemeenten en hoe deze be
weging zich verder ook mocht uiten,
steeds sterkere vormen aan, en de paus
uitte hierover voortdurend zijn diepe be
zorgdheid. Er ontstond binnen de kerk
een voorheen onbekende verscheiden
heid en zelfs verdeeldheid, die volgens
sommigen een gezond pluralisme beli
chaamden, maar door de paus werd ge
zien als een gevaar voor de katholieke
eenheid. Hoe men hierover ook moge
oordelen, het is een onmiskenbaar feit
dat de kerk er bij de dood van paus
Paulus VI heel anders uitziet dan bij het
begin van zijn pontificaat.
Evenmin mag men overigens ontken
nen dat hij zelf hiertoe eveneens heeft
bijgedragen. Met name zijn houding ten
opzichte van de buitenwereld was geheel
nieuw: zijn grote reizen over de hele
wereld, van Jeruzalem tot de Verenigde
Naties en van Afrika en de Filippijnen
tot Latijns-Amerika, toonden een paus
die oog had voor de noden van de moder
ne wereld, voor de armen en onderdruk
ten, voor de brandende kwesties van
rechtvaardigheid en vrede.
Als marinerechter had Filbinger twee
andere matrozen bij verstek terdoodver-
oordeeld. Deze vonnissen zijn nooit uitge
voerd omdat de veroordeelden zich in
Zweden bevonden. Filbinger, die dit aan
vankelijk allemaal vergeten was, sprak bij
het bekend worden hiervan van „Fan-
toomoordelen”. Met andere woorden: dit
De ernstige kritiek op Filbinger betreft
een doodvonnis wat hij zelf heeft uitge
voerd. De matroos Walter Groger was kort
voor het einde van de Tweede Wereldoor
log wegens poging tot desertie terdoodver-
oordeeld. Als openbare aanklager fun
geerde dr. Hans Karl Filbinger. Later
heeft hij dit vonnis, als leidend officier,
zelf voltrokken.
Met de sprong van ongeveer 1000
meter hoogte vestigde i zij weliswaar
geen hoogterecord, maar vermoedelijk
wel een leeftijdsrecord: de krasse
springster is een 74-jarige overgroot
moeder.
Na de overwinning van het
MPLA werd Neto presi
dent. De Unita en de FLNA
gaven de strijd echter niet
op en bleven aanvallen uit
voeren vanuit Zaïre en
Zuid-Afrika.
bijeenkomst van het conclaaf van kardina
len dat een opvolger moet aanwijzen, is
vijftien dagen na het overlijden van de
kerkvorst. Gerechtigd om aan het conclaaf
deel te nemen zijn voor de eerste keer
alleen die kardinalen die nog geen tachtig
jaar oud zijn. Momenteel zijn er van de 150
kardinalen 130 die die leeftijd nog niet
hebben bereikt. Morgen wordt het stoffe
lijk overschot van de paus overgebracht
naar de Sint Pieter in Rome. Daar blijft
het vier tot vijf dagen opgebaard.
In een verklaring van de Rijksvoorlich-
tingsdienst heeft de Nederlandse regering
gezegd met grote bewogenheid kennis te
hebben genomen van het overlijden van
paus Paulus VI. „Uitgaande van zijn diepe
overtuiging aangaande de waarden van
het menselijk leven, heeft hij zich in de
gehele periode van zijn vijftien jaar duren
de pontificaat in het bijzonder beijverd op
het terrein van de strijd voor vrede in de
wereld en voor vooruitgang van de nog in
armoede levende volken”, aldus de verkla
ring. „Zijn heengaan kan dan ook niet
anders worden gezien als een groot verlies
voor de wereld”, zo besluit de regering in
het communiqué. Vanaf vandaag tot 10
augustus liggen de condoleanceregisters
ter tekening in het huis van de apostoli
sche pronuntius in Nederland, mgr. Gor
don.
Van aartsbisschop Levèbvre, de Franse
prelaat die al jaren in onmin leefde met de
overleden paus, is geen commentaar te
verwachten, zo is gisteren op het zeer
conservatieve seminarie van de bisschop
meegedeeld.
Volgens de diplomatieke
bronnen in de Belgische
hoofdstad, zou Savimbi
met zijn gezin eind vorige
maand van het zuiden van
Zaïre naar de hoofdstad
Kinsjasa zijn gebracht.
Vorige maand besloten
de Angolese president Neto
en de Zaïrese president
Moboetoe de onderlinge x
betrekkingen te verbete
ren.
(Van onze redacteur in Italië
Hein ten Kortenaar)
Giovanni Battista Montini, de overle
den paus Paulus VI, was een man die
diep gebukt ging onder zijn verantwoor
delijkheden. Het zal velen verbazen dat
hij voor de laatste wereldoorlog, als nati
onaal directeur van de katholieke stu
dentenbeweging in Italië, bekend stond
om zijn vrolijkheid en slagvaardigheid.
Sinds hij door paus Pius XII werd aange
steld als leider van het staatssecretariaat,
het Vaticaanse ministerie van Buiten
landse Zaken, maakten die eigenschap
pen plaats voor een diepe ernst, die vaak
over kwam als somberheid en pessimis
me. Die indruk zal hij, met zijn voortdu
rende waarschuwingen en vermaningen,
met zijn sombere kijk op de ontwikkelin
gen binnen en buiten de kerk, op de
meeste buitenstaanders - katholiek zowel
als niet-katholiek - hebben gemaakt.
Toch was hij tegelijkertijd een man van
diep geloof, en zijn vertrouwen in de
toekomst en vooral in de jeugd maakte
het hem mogelijk zelfs de donkerste be
schrijving van de hedendaagse wereld af
te sluiten met een eerlijk gemeend opti
misme.
Van zijn voorganger, Johannes XXHI,
wordt wel gezegd dat hij kardinaal Mon
tini een „Hamlet-figuur” zou hebben ge
noemd. Als dit al waar zou zijn, had paus
Johannes maar een deel van Montini’s
karakter doorgrond. Zeker wordt het
pontificaat van Paulus VI gekenmerkt
door weifelachtigheid en aarzelingen, zo
wel in zijn maatregelen tot doorvoering
van het Vaticaanse concilie, als in zijn
houding tegenover bepaalde stromingen
en personen binnen de kerk. Een spre-
I LA PAZ (Reuter/DP A). De Boliviaan
se machthebber generaal Pereda heeft
gisteren verklaard, dat er „binnen twee
jaar” verkiezingen zullen worden gehou
den. De oppositie deed een beroep op
Pereda binnen zes maanden verkiezingen
uit te schrijven.
vorig
'Jeder-i
n de:
onge-
abieke
zet. In
kubie-
achter.
BRUSSEL (Reuter).
Volgens diplomatieke
kringen in Brussel is de
leider van de rechtse An
golese guerrilla-beweging
Unita, Jonah Savimbi, in
Zaïre onder huisarrest ge
plaatst. De arrestatie van
Savimbi zou een gevolg
zijn van de verbeterde be
trekkingen tussen Angola
en Zaïre.
verslagen door de linkse
MPLA (V olksbeweging
voor de Bevrijding van An
gola). Na de terugtrekking
van Portugal vocht de
MPLA, gesteund door Cu
banen, tegen de Unita en
het FLNA, gesteund door
westerse huurlingen en
Zuidafrikaanse soldaten.
tap
Volgens de politie zijn in dit jaar 520
personen, die vermist werden, teruggevon
den. Volgens organisaties die opkomen
voor de mensenrechten, worden meer dan
2500 mensen, meestal tegenstanders van
het militaire regime, vermist.
terde de relatie tusen An
gola en Zaïre. Zaïre be
schuldigde Angola er van
de rebellen te steunen |n
verdacht ook Cuba van
hulp aan de opstandelin
gen. Toen de rebellen ech
ter naar Angola vluchtten
na de Franse en Belgische
interventie in Sjaba, wer
den zij door Angolese sol
daten ontwapend en uit het
grensgebied met Zaïre ver
wijderd. Volgens de diplo
matieke bronnen wil Zaïre
nu iets terugdoen door de
Unita tegen te werken.
