film
blijft amusant
Uitwassen van absolute macht
cimsterdam
99
99
Vrijheidszin vrachtrijders botst met overheid
De Amro Bank Fh
is er voor alle spaarders. (O
0/
o
te
in Pasolini’s laatste film
Ook in Convoy zinloos gebruik van de vertraagde opname
,,Mon Oncle"
Tati’s
De Spaar-Plus-Rekening.
De Spaar-Plus-Extra-Rekening.
I
I
I
I
I
I
I
Race naar de vrijheid
Trots en onafhankelijk
Geweld blijft
lil
FILM
19 7 8
AUGUSTUS
1 1
I
Charles Boost
g
i
st
staan, dan is deze rekening al
voordeliger dan de gewone spaar
rekening. En wat op de Spaar-Plus-
Rekening blijft staan, is goed voor
de hoge rente van:
staan. Kiezen voor een Spaar-
Plus-Extra vraagt dus enige
overweging. Deze rekeningen
geven momenteel een rente van:
D
De naam van Sam Peckinpah
staat in de filmwereld vrijwel sy
noniem met het begrip „extreem
geweld" en hoewel andere regis
seurs zich toch ook niet bepaald
afzijdig hebben gehouden op dit
gebied is hun reputatie nooit zo
bepaald geworden door het ge
bruik van gewelddadige acties als
dat bij Peckinpah het geval is
geweest. „In ieder vredig bed
huist geweld" is de befaamde uit
spraak van de nu 52-jarige filmer
en hij heeft zijn carrière tot nu toe
gebruikt om die stelling te bewij
zen.
ï-
in
Kiezen voor een Spaar-Plus is kiezen voor hoge
rente. Momenteel 2% meer rente dan de gewone
spaarrekening en direct opvraagbaar. Alleen als u
opneemt, betaalt u 1% opnamekosten over het opge
nomen bedrag. Blijft uw inleg langer dan 6 maanden
K VRIJDAG
Dat is sparen met een nog hogere rente.
Meer rente, maar ook wat meer kosten als je geld
opneemt; 2°/o over elk opgenomen bedrag.
Voordeliger dan een rentespaarrekening,
wanneer uw inleg langer dan 8 maanden blijft
i
z-
I;
(ADVERTENTIE)
1
1/
tail bespaart.
één grote achtervolging
Convoy
I
I nadere aandacht.
4
I stoffen
Verder zijn er alleen wat verschuivingen in het Haar
lems bioscoopprogramma te constateren. „Onkruid ver
gaat niet” met Louis de Funès is naar Studio verhuisd, die
op maandag en in de nachtvoorstellingen de Franse
l
l
l
Indianen en ordinaire rovers. Op deze zal
vende toon is „Convoy" toch weer terugge
bracht in de pioniersjaren waarin het op
eigen moed, eigen erecode en eigen initia
tief aankwam, een eigen wereldje waarin
geen buitenstaander zich mag mengen.
De film begint met vier van die „truc
kers" achter elkaar rijdend door hun „in-
tercomes” en onmiddellijk solidair als ze
de dienstklopper, sheriff Ernest Borgnine
op hun weg ontmoeten, die een overtre
ding van de maximum snelheid op een
fractie van een mijl kan controleren. In
enkele forse trekken is de situatie gete
kend: het wordt een strijd tussen de brave,
maar individualistische vrachtrijders en
het gezag dat al direct via een corrupte en
■A Tati en zijn neefje in Mon Oncle (City 2,
Amsterdam).
Ook in Amsterdam „Convoy” en wel in
Nöggerath en in City, van de overige
„nieuwe films” zijn er twee re-issues (re
prises na lange tijd). Two Mules for Sister
Sarah”, een avontuurlijke western waarin
sister Sarah in de gedaante van Shirley
McLaine gekoppeld wordt aan de ruwe
bolster maar blanke pit-avonturier Clint
Eastwood, een spannend en amusant ge-
•ir Liefde in een truck. Kris Kristof-
ferson en AU MacGraw in „Convoy
(Lido, Haarlem).
heel dat in 1970 geregisseerd werd door
Don Siegel.
De andere herhaling is een lang ver
wachte reprise van Tati’s „Mon Oncle”,
een van die bescheiden maar onvergefelij
ke films van de acteur-regisseur Jacques
Tati die op mild-satirische wijze het mo
derne huiselijke leven met al zijn techni
sche hulpmiddelen af meet aan zijn eigen
bestaan in een gecompliceerd oud huis aan
een schilderachtig marktpleintje, waar ie
dereen elkaar kent en in een tempo anno
1900 geleefd wordt.
Het verdere verloop van het verhaal laat
zich raden. Er zijn nu zoveel overtredingen
gemaakt dat de vrachtrijders alleen maar
kunnen hopen zich tijdig over de grens van
Mexico in veiligheid te kunnen rijden.
Achterna gezeten door de federale politie
en de politie van de diverse staten die ze
doorkomen, maken de trotse, onafhanke
lijke truckers een race naar de vrijheid
waarbij verder niet meer gedacht wordt
aan de kostbare en in een enkel geval
levensgevaarlijke lading die ze vervoeren.
Het is weer eens wat anders dan achter
volgingen te paard door de prairies, maar
in wezen komt het op hetzelfde neer. En
het publiek is in eenzelfde stemming ge
manoeuvreerd als destijds bij een western,
hun sympathie gaat uit naar de vervolgden
en bij iedere politie-auto die letterlijk in
het woestijnzand bijt, klinkt applaus.
Als Peckinpah geen helden meer ont
dekt in onze geperfectioneerde samenle
ving dan maakt hij ze en waar helden zijn
Het zoontje van zijn zuster, die met een
industrieel in plastic buizen is getrouwd,
vormt de schakel tussen beide werelden en
ieder bezoek dat Tati aan de ultra-proges-
sieve villa van zijn schoonbroer brengt,
waar bijna alles mechanisch geregeld is,
vormt een bron van plezier over de scher
pe observatie en mislukkingen van het
leven der nouvaux-riches en over de on
handigheden die ontstaan als Tati oog in
oog komt met het comfort van onze gemo
derniseerde samenleving. Een zinvolle ko
medie die men in City 2 niet mag missen.
mannenkomedie „Nous irons tous au Paradis” heeft ge
handhaafd. In Roxy blijft „Saturday Night Fever” en ook
Luxor blijft onveranderd in zijn programmakeuze en
prolongeert „The Car". Palace vertoont „The Medusa
Touch”, een rampenfilm met een tikkeltje exorcisme,
gemaakt door Jack Gold, met een Indrukwekkende cast
waarin de namen van Richard Burton, Lee Remick en
Lino Ventura voorkomen en met een hoofdpersoon die
over de niet geringe gave beschikt dat hij ongelukken kan
laten gebeuren door er sterk aan te denken.
De beste nachtvoorstellingen vmdt men in Palace waai
de gangsterfilm „Joe Valachi” op het doek komt, in Lido
waar de Haarlemse bioscoopbezoeker voor de zoveelste
keer van „The French Connection" kennis kan nemen en
in Frans Hals waar Peter Cushing optreedt in „Het Huis
van de Angst”.
film is verteld, gaat in wezen om de vrijheidszin van de
„reuzen van de weg" en de weinig soepele overheid De
attractie van deze eenvoudige intrige berust in dit geval op
de omstandigheid dat de vlugge politieauto's achter gigan
tische trucs aanzitten, wat ogenschijnlijk een verloren
zaak oplevert die echter ondervangen wordt door de
tegenspelers die het wegenet beter kennen en beter ge
traind zijn in allerlei afleidingsmanoeuvres. Een film dus
vol spanning, met veel handtastelijkheden, autobrokken
en met een dramatisch slot. Want Kris Kristofferson, de
truckdriver met de mooiste tors, die hij dan ook vol trots
de hele film door blijft tonen, offert zich uiteindehjk op,
waarvoor precies is niet duidelijk, maar met zijn chemi
sche lading gaat hij de lucht in en dat is dan het einde van
een sensationele film die echter beneden het peil blijft van
wat in het algemeen door regisseur Sam Peckingpah in
het verleden is gemaakt.
Voor de jeugd is „Pinkeltje" iedere middag beschikbaar
in Luxor, terwijl ze ook terecht kan in Palace waar een
Woody Woodpecker-Festival wordt gehouden.
Van geheel andere aard is de enige pre
mière deze week, het al in 1976 in de
Utrechtse Cinemanifestatie vertoond „Sa-
lo of de 120 dagen van Sodom”, de laatste
film van Pier Paolo Pasolini. De titel ver
wijst naar de laatste dagen van Mussolini’s
heerschappij in wat hij noemde de repu
bliek van Salö. Teruggedrongen op een
klein gebied en zonder uitzicht op bevrij-
ding zijn cleze laatste maanden een fascis
tisch bewind door enige decadente man
nen gebruikt om zich met minderjarige
jongens en meisjes af te zonderen in een
landhuis om zich daar te buiten te gaan
aan alle perversiteiten waarover De Sade
boeken vol schreef. Het is een aaneenrij
ging van wreedheden, vernederingen,
martelingen en perverse pleziertjes, die de
heren zich permitteren zonder ooit berecht
te kunnen worden, want na afloop worden
alle jeugdige „medeplichtigen” terecht ge
steld.
6
Die carrière begon voor hem vrij laat.
|l Na de oorlog, waarin hij bij de marine
diende en in China gewond raakte, stu
deerde hij dramaturgie aan een Caliform-
sche universiteit. Hij kwam bij het snel
groeiende televisiebedrijf, schreef en re
gisseerde beroemde televisie-series als
„Gunsmoke". ..The Westerner" en „Bro
ken Arrow" en werd op dit huiskamer-
succes door MGM naar Hollywood ge
haald. Daar maakte hij als eigenlijk film-
debuut twee eenvoudige westerns in één
jaar (1961), „The deadly Companions" en
„Guns in the Afternoon" die beide destijds
vrijwel onopgemerkt door de bioscoopmo-
len draaide en pas later, toen Peckinpah
een naam had, weer gedraaid werden en
hun juiste waardering kregen.
Met „Majoor Dundee", (uit 1964), maar
vooral met „The wild Bunch” (1969) werd
die naam definitief gemaakt, waaraan de
reputatie van Hollywood’s meest extreme
„geweld"-maker kon worden toegevoegd.
Tegelijk onderscheidde Peckinpah zich m
die laatste film door een overvloedig ge
bruik van de vertraagde opname bij dra
matische hoogtepunten: zoals de langzame
reactie van het dodelijk getroffen slachtof
fer. waarbij alle details van het doodgaan
i traag verlopen.
Peckinpah was niet de uitvinder van
deze in eerste instantie bijzonder effectie-
ve techniek. Een jaar tevoren had Arthur
Penn in zijn fameuze „Bonnie and Clyde"
de vertraagde dood geïntroduceerd in de
scène waarin de auto, waarmee beide
gangsters trachtten te ontvluchten, letter-
a lijk doorzeefd wordt met salvo's uit gewe-
ren en pistolen van de sheriff en zijn
helpers. Volgens het officiële rapport des-
tijds werden duizend kogels afgevuurd. De
lichamen van Bonnie and Clyde vertoon-
den 87 duidelijke kogelgaten. Het had zin
in Penn’s film om van deze bloedige, meer
op wraak dan op veiligheid gebaseerde
afslachting, de extra dimensie van het
langzame sterven toe te voegen. Maar het
is sindsdien en vooral door Peckinpah zo
veelvuldig toegepast dat het een afgesleten
stijlfiguur is geworden en praktisch ieder
effect mist.
Dat blijkt overduidelijk in „Convoy”,
Peckinpah's laatste film waarin ieder ge
vecht, ieder hoogtepunt, ingrijpende ge
beurtenis, of beslissende passage in „slow
motion” wordt verfilmd zonder dat deze
ingreep óp enigerlei wijze gemotiveerd
wordt. Een zinloos technisch gebaar zoals
het „bevroren” beeld waarmee vaak films
zonder duidelijk einde en soms zelfs Ster-
spots afgesloten worden. Bij gebrek aan
voldoende inventiviteit bij de filmmakers
om een sierlijke afronding te bedenken.
j Zoals ieder nu wel weet gaat de film over het grote
vrachtvervoer per truck over de wegen van de VS en over
de mannen die, elkaar afwisselend, bij dag en bij nacht
'achter het stuur zitten om goederen en vaak gevaarlijke
--1 veilig over dit uitgestrekte continent te vervoeren.
'Daar is een dramatische reportage over te maken maar
’Peckingpah heeft ervoor gekozen een stevig avontuur in
te lassen waardoor de film één grote achtervolging wordt
waaraan honderden sympathiserende vrachtrijders mee-
jIdoen
8 I Het hele verhaal dat in alle mogelijke variaties al op de
Hpcc
Het werd een weerzinwekkende film,
die nochtans de uiterste consequenties van
absolute macht toont en als zodanig zijn
betekenis krijgt. Een gruwelijke betekenis
waarvan Pasolini ons geen afstotend de-
De film die er deze week „uitspringt” is natuur
lijk de met veel reclamestunts omgeven Ameri
kaanse film „Convoy” die in Lido en in nog een
'.twintigtal andere bioscopen in Nederland deze
week zijn Nederlandse première beleeft. In het
.artikel over de regisseur Sam Peckinpah op deze
pagina komt „Convoy” al even ter sprake maar als
I enige première deze week verdient hij nog wel wat
als in een oorlogsfilm als „The Iron
Cross”. Vooral ook in die laatste film is het
duidelijk dat Peckinpah een ongewenste
opdracht uitvoert en tot een uiterst mid
delmatige, zo niet slechte prestatie in staat
is. Het geweld straft zijn meester. Het
eenzijdig gefascineerd zijn door steeds
bloediger terreur en wraak-acties bleek al
fataal in het onzinnige en belachelijke
„Bring me the Head of Alfredo Garcia"
(’74) en eerder in „Straur Dógs". En het
dreigt met „Convoy" eenzelfde kant uit te
gaan.
Peckinpah heeft nu zijn mythische hel
den gevonden bij de Amerikaanse vracht
rijders, die met hun „eighteenwheel rigs”
dag in, dag uit rijden over de „lonesome
highways of the United States”. De „truc
kers” zijn volgens het bij de film behoren
de reclame-materiaal, trots, onafhankelijk
en zeer gesteld op hun reputatie. Zij voelen
zich de opvolgers in directe lijn van de
mannen van „Wells Fargo”, de onderne
ming die, zoals iedere western-liefhebber
weet, de postkoetsen met vrachtvervoer en
beperkte passagiersaccommodatie in
stand hield ondanks alle overvallen van
i „Convoy” speelt in deze tijd, want Pec-
kinpah heeft al jaren geleden het wilde
'westen verlaten en heeft elders en in an-
dejd tijdperiodes zijn speurtocht naar
menselijk geweld voortgezet. Zijn aardig-
ste en minst gewelddadige films speelden
zich af op de grens tussen de periodes van
wetteloos pioniersschap en de nieuwe tijd
van moeizaam bevochten orde en rust. In
„The Ballad of Cable Hogue (’70) botste de
.11 westerse mythe met de technische vooruit-
■Jrgang zo letterlijk zelfs dat Jason Rohards
in de rol van laatste pionier de dood vindt
door een in zijn territorium te vroeg bin-
nengedrongen automobiel. En in „Junior
Bonner” (’72) speelt Steve McQueen de
cowboy die als Rodeo-ster een kermisat-
i tractie is geworden. De ontluistering van
het wilde westen dus.
Maar het geweld blijft, hetzij in een
gewone misdaadfilm als „The Getaway"
A Sam Peckinpah bij de opnamen van „The Ballad of Cable Hogue (1970).
vallen in zijn opvatting spaanders. Dat zijn/
in dit geval auto’s en trucs en hoe gevaar
lijk en wispelturig deze nieuwe wapens
van een ver gevordere beschaving kunnen
opereren, hebben vroegere films als „Du
el” en „The Car” bewezen en al die andere
meer komisch bedoelde producties van het
„gas-op-de-plank” genre. Het moet gezegd,
uiteindelijk valt Peckinpah’s nieuwste
film, ondanks alle rhetoriek over de reu
zen van de weg, in die laatste categorie,
waarin de pret over zinloze destructie do
mineert.
Het barre geweld van Peckinpah
gemene vertegenwoordiger de stemming
tegen zich heeft.
Na die eerste ontmoeting met snelheids
controleur Borgnine, die iedere beledigen
de opmerking met tien dollar boete extra
honoreert, ontmoeten de tegenstanders el
kaar in een wegcafé. Daar komt het op
nieuw tot woordenwisselingen en tenslotte
tot een „all-in” gevecht, waarbij enkele
politiemannen in elkaar worden geslagen
en Borgnine, uit zijn verdoving ontwa
kend, merkt dat hij met eigen handboeien
vastzit aan een barkruk. Het café is bij
deze krachtdadige ontmoeting uiter
aard verfilmd in slow motion tot een
puinhoop gereduceerd.
7°/
f /o
Hogerente
en direct opvraagbaar.
x Z'W&x
A s<--.
