Londen wil
kardinalen in
zekerheid
Samen in de film
na overname
Chrysler
Koperuitvoer Peru
praktisch gestaakt
Vrede Nu richt
Johnson beloofde niet tussenbeide te komen
monument op
VS WISTEN VAN INVASIE
IN TSJECHO-SLOWAKIJE
- Formatiepoging lijkt al bijna mislukt
Slachting van
zeehonden in
minderheid
Zuid-Afrika
Conservatieve
2
China wil praten met
Geen verlies
oliemaatschappijen
arbeidsplaatsen
Mijnwerkers staken voor collega’s
llh
ZATERDAG 12
BINNEN- EN BUITENLAND
AUGUSTUS
19 7 8
tosten
jking
die ge-
rtafwij-
Ier hun
ingeren
percent
t bij de
onder-
ment
visie
isma
igen
illen
ioen
(Van onze redacteur in Italië
Hein ten Kortenaar)
ROME. Eind november 1970
vaardigde Paulus VI een decreet
uit dat de woede opwekte van
enkele Romeinse kardinalen. Ter
wijl de paus in het vliegtuig stapte
dat hem naar Azië en Australië
zou brengen, gaf kardinaal Alfre
do Ottaviani een opgewonden in
terview aan een Romeins week
blad waarin hij protesteerde te
gen het verbod aan kardinalen
ouder dan 80 jaar, deel te nemen
aan de volgende pauskeuze.
ondst
<ker”
Voor de eerste keer filmt de acteur Peter Sellers samen met zijn
vrouw Lynne Frederick. De foto is genomen in het Weense Schön
brunn paleis, waar opnamen worden gemaakt van De Gevangene van
Zenda. Het paar is sinds 19 februari van het vorig jaar getrouwd.
ILM
f 1 V
Geen socialistische steun
voor Portugese premier
(Van onze redactie buitenland)
Mlynar die net als Dubcek na de inva
sie naar Moskou werd overgebracht, zei
verder, dat Brezjnjev hen had verteld,
dat de Sovjet-Unie bereid waren tot een
nieuwe wereldoorlog wanneer de Russi-
-weten-
linen Jenkins, algemeen secretaris van de Asso-
ijkt de
s nood-
ubsidi-
ns land
lekend,
or deze
n opge-
Neder-
ernati-
ioorge--
'ijdele. hier en daar tot grote verontwaardiging
srdwij- geleid. De kritiek komt er vaak hierop neer
rorden dat Peugeot en de Amerikaanse Chrysler
ie van nu mooi weer gaan spelen met Brits belas-
punten tinggeld.
Van de zijde van de vakbonden waren de
reacties gemengd. Een leider, John Carty,
rei voorzichtig optimistisch te zijn dat de
werkgelegenheid bij Chrysler behouden
kan blijven. Anders gestemd was Clive
beslist
is land
lening
;en. In
jk uit-
e vast-
de tv-
-seling
ningin
voor
rhute-
o-Sla-
t Rein
lis uit
>even,
rerard
pioen*
tot en
ie- en
lemen
De Britten stellen zich duidelijk voor
zichtiger op dan de autoriteiten in Frank
rijk. Het Franse ministerie van Industrie
verklaarde de overneming van Chrysler,
waarbij Simca weer in Franse handen
komt, te begroeten. Ook de Europese Com
missie liet zich vandaag in eerste instantie
positief uit over samensmelting. In Lon
den denkt men zeker nog een week nodig
te hebben voordat er een officieel stand
punt kan worden ingenomen.
De hele affaire heeft in Groot-Brittannië
drijf Peugeot-Citroen. In Londen wordt
nog druk gestudeerd op de plannen van
Peugeot. De Britse minister van Indu
strie, Eric Varley, heeft de bij de zaak
betrokken vakbondsleiders uitgenodigd
m maandag bij hem van gedachten te
wisselen over Chrysler U.K.
ciatie van Technisch Wetenschappelijk en
Leidinggevend Personeel (ASTMS). Jen
kins liet weten een klacht te hebben inge
diend bij de Europese Commissie. De
overneming van Chrysler zou in strijd zijn
met de bepalingen omtrent de vrije con
currentie die in het Verdrag van Rome zijn
LONDEN (Reuter). De Britse rege
ring wil zekerheid hebben dat er geen
irbeidsplaatsen verloren gaan als gevolg
van de overneming van de Britse tak van
(Van onze redacteur in Portugal
Jan Halkes)
LISSABON. De Portugese socialisti
sche partij zal op geen enkele manier deel
nemen aan de nieuwe regering van pre
mier ir. Nobre da Costa. Mario Soares
Van de kant van de regering in Londen
werd er gisteren nogmaals op gewezen, dat
de regering haar goedkeuring aan de over
neming kan onthouden. Het gevolg zou
echter kunnen zijn, dat de Amerikaanse
moedermaatschappij alsnog besluit de fa
brieken in Engeland te sluiten.
heeft dit gisteren na afloop van een ge
sprek van anderhalf uur met de minister-
president-formateur meegedeeld. De soci
alistische partij sluit echter nog niet uit dat
zij eventueel het programma van de rege
ring zal ondersteunen vanuit het parle
ment. Maar dan moet dat programma wel
in hoofdzaken overeenkomen met het be
leid van de regering-Soares, die twee we
ken geleden ten val kwam.
De steun van de socialistische partij is
doorslaggevend voor het nieuw te vormen
kabinet. De socialisten hebben tot nog toe
echter hardnekkig geweigerd tegemoet te
komen aan de wensen van de christen
democraten waardoor Nobre da Costa zijn
formatiepoging al bijna mislukt ziet. De
tegenstrijdige standpunten van de socialis-
WENEN. De VS wisten niet alleen
van te voren van de op handen zijnde
invasie van de Warschau-Pact-troepen
in Tsjecho-Slowakije in 1968, maar de
Russische partijleider Brezjnjev kreeg
ook persoonlijk van de toenmalige Ame
rikaanse president Johnson te horen,
dat de Verenigde Staten de invasie, die
een einde maakte aan de „Praagse len
te”, niet zouden proberen tegen te hou
den. Dit heeft Zdenek Mlynar, een van
de ondertekenaars van het Tsjechoslo
waakse manifest Charta 77, in een inter
view met het Oostenrijkse dagblad Die
Presse verklaard. Mlynar was ten tijde
van partijleider Dubcek een invloedrijk
partijlid in Tsjecho-Slowakije. Hij ver
liet zijn land vorig jaar.
ten en de communisten aan de ene kant en
de christen-democraten en liberale soci-
aal-democraten aan de andere, laten No
bre da Costa slechts ruimte voor een za
kenkabinet. De formatie-opdracht sluit
een zakenkabinet niet uit, maar Nobre da
Costa lijkt daar zelf weinig voor te voelen.
„Mijn regering zal een actief beleid voe
ren want het land kan het zich niet veroor
loven al te lang op leningen te teren”, aldus
Nobre da Costa. Het is dan ook niet uitge
sloten dat hij zijn formatie-opdracht terug
zal geven als hij zich niet vooraf kan
verzekeren van de steun van een meerder
heid in het parlement. Na het bekend wor
den van het standpunt van de socialisten
bleken de liberale sociaal-democraten
die tot nog toe in de oppositie zaten de
kant van Nobre da Costa te kiezen. Zij
In het boek, dat Mlynar aan het schrij
ven is en dat binnenkort uitkomt, be
schrijft de Tsjechoslowaak gedetailleerd
over wat er zich afspeelde op het hoofd
kwartier van de Tsjechoslowaakse com-
„Wie zal zich om jullie nu druk ma
ken”, zo had Brezjnjev de Praagse her
vormers gevraagd op de bijeenkomst
van 26 augustus in het Kremlin: „Nie
mand. Er komt geen oorlog. Kameraad
Tito en kameraad Ceausescu zullen wel
een toespraak houden, net als kameraad
Berlinguer (Leider Italiaanse communis
ten). Maar als wij op West-Europa ver
trouwden, dan moest kameraad Brezjn
jev toch wel even kwijt, dat de commu
nistische beweging in West-Europa al 50
jaar geleden haar belangrijkheid had
verloren”, aldus Mlynar.
zeiden hem alle medewerking toe, zonder
echter formele coalities met andere partij
en te sluiten.
De christen-democraten zegden gisteren
hun steun ook toe, maar christen- en soci
aal-democraten samen vormen nog geen
meerderheid. De kans dat de communis
ten de regering van Nobre da Costa gaan
steunen, leek gistermiddag erg klein.
De socialisten blijken halsstarrig vast te
houden aan het standpunt, dat zij aan het
begin van de crisis innamen. Volgens hen
zou alleen een socialistische minderheids
regering een oplossing bieden, in afwach
ting van vervroegde verkiezingen. Ook
wat betreft de problemen van de landher
vorming en de nationale gezondheidszorg
weigeren de socialisten water in de wijn te
doen. Het gaat er blijkbaar om president
Eanes nu te doen voelen, dat er niet langs
de socialistische standpunten kan worden
heengegaan.
LIMA (Reuter). Nu al een week staken ongeveer 35.000 van de 70.000 Peruaanse
mijnwerkers. De grootste kopermijnen zijn op één na lamgelegd en het land heeft al een
gedeeltelijk beroep moeten doen op overmacht aangezien het zijn klanten niet
voldoende koper, zilver, lood en zink kan leveren. De stakende mijnwerkers eisen onder
meer, dat ongeveer 400 van hun na een eerdere staking ontslagen collega's weer in
dienst worden genomen.
Maandag breidde de toen drie dagen
oude staking zich uit toen het administra
tieve personeel van de Amerikaanse Sou
thern Peru Copper Corporation uit solida
riteit met hun stakende „ondergrondse”
collega’s het werk voor één dag neerleg
den. Frank Archibald, de directeur van
Southern Peru, had daarvoor al opge
merkt er niet over te denken om de 120
ontslagen mijnwerkers en metaalarbei
ders van zijn Toquepala-mijn en de smel-
terij in Ilo weer in dienst te nemen.
Ook van de zijde van de regering is
weinig respons gekomen op de eisen. De
president van Peru, Francisco Morales
Bermudez, heeft tot nu toe alleen een rege
ringsverklaring uitgegeven waarin de sta
king onwettig werd genoemd. De minister
van Economische Zaken, Javier Silva Rue-
de Praagse politieke top werd toen al
snel een „onderhandelingsbijeenkomst”
genoemd.
Mlynar beschrijft ook, dat Brezjnjev
op een gegeven ogenblik nauwelijks zijn
tranen kan bedwingen als hij zegt zeer
teleurgesteld te zijn in zijn „sasja” Dub
cek, die altijd een „goede kameraad” was
geweest.
De Tsjechoslowaakse president Svobo
da, die eveneens in het Kremlin was,
waarschuwde de Praagse politici, dat als
zij met de Russen niet tot een vergelijk
zouden komen, er een bloedbad zou ont
staan. Daarom tekenden de Tsjechoslo-
waken op Dubcek na een verklaring
waarin „instemming” werd betuigd met
de „tijdelijke aanwezigheid” van de inva-
sietroepen.
Dubcek die tijdens zijn verblijf in Mos
kou bijna was bezweken aan een zenu-
winstorting bleef echter weigeren. „La
ten ze maar met me doen wat ze willen”,
zou hij hebben gezegd. Maar nadat hij,
volgens Mlynar, was volgespoten met
kalmerende middelen, plaatste ook hij
zijn handtekening.
WASHINGTON (Reuter). Vier Ameri
kaanse oliemaatschappijen zijn door Chi
na uitgenodigd om te praten over het op
sporen en oppompen van olievelden voor
de Chinese kust.
China zou verder de deskundigheid wil
len kopen in de VS, Frankrijk en Japan
voor kolenwinning, bankwezen, compu
ters en kunstmest.
Het is de bedoeling dat binnen vijf jaar
27.500 zeehonden worden afgemaakt. De
aanleiding tot de slachtpartij is de schade
die de 900.000 leden tellende zeehondenko
lonie rond de Kaap aanricht aan de vis
stand. De visserij vormt ter plaatse een
belangrijke bron van inkomsten.
Hoewel een Zuidafrikaanse vereniging
voor natuurbehoud de actie heeft goedge
keurd, is er op veel plaatsen in de wereld
heftig verzet gerezen. Dit richt zich niet in
de laatste plaats op de wijze waarop de
ingehuurde firma het werk uitvoert. De
zeehonden wordt met een knuppel de her
sens ingeslagen.
Een van de prominenten die zich tegen
de slachting verzet, is de Franse actrice
Brigitte Bardot. Zij protesteerde in het
verleden ook heftig tegen de jacht op zee
hondenbont door Canadese pelsjagers.
De firma hoopt tussen nu en november
5000 zeehonden te doden.
te, deed een beroep op de stakers weer aan
het werk te gaan omdat een belangrijk
deel van de economie wordt geschaad.
jur voor
land in
n van de
periode
Ier snel
den. De
aaide in
tot 40,9
ielgiëen
werktijd
KAAP DE GOEDE HOOP (AFP). In
de wateren rond de Zuidafrikaanse Kaap
de Goede Hoop is gisteren een begin ge
maakt met het doden van zeehonden.
e Ne-
rs ge-
onge-
21.728
onge-
18.258
De nederzetting Shilo, waar de demon
stratie plaatsvond, ligt halverwege Na
bloes en Ramallah. Een van de organisato
ren van de actie, Amos Arielli, zei dat er
werd gedemonstreerd omdat „de regering
besloten heeft nog vijf nederzettingen op
te richten, juist op een moment dat er zo’n
belangrijke ontwikkeling is als de Ameri-
taans-Israelisch-Egyptische topconferen
tie.
r zijn
nbes-
?wor-
ten in
zan 7
af te
lieuw
n. De
Enge-
sche invloed in Oost-Europa in gevaar
zou komen. Maar, zo had de Russische
partijleider daaraan toegevoegd, de door
Johnson gegeven garanties maakten dui
delijk dat het gevaar voor een Derde
Wereldoorlog niet bestond.
dit jaar
e West-
s in be-
121 gas-
■uurwa-
5 steek-
igheids-
>p bijna
•aten en
oorwer-
zoor de
iond. In
g geno-
bestem-
munistische partij, vlak nadat de legers
van vijf lidstaten van het Warschau-Pact
het land waren binnengetrokken.
Vijf uur lang, aldus Mlynar, werden
Dubcek en elf andere léden van het par-
tijpresidium bij elkaar gehouden door
Russische parachutisten die machinege
weren gericht hielden op het hoofd van
de politici. Daarna werden Dubcek en
nog drie anderen weggeleid door bur
gers. Zes dagen later werd ook Mlynar op
transport gezet naar het Kremlin in Mos
kou.
Dubcek en zijn medestanders waren er
van overtuigd, dat ze allemaal door de
Russen zouden worden doodgeschoten.
„Ik weet dat ze allemaal al afscheid had
den genomen van het leven”, aldus Mly
nar.
Het weliswaar passieve maar massale
verzet van de Tsjechoslowaken, veroor
zaakte echter een crisisstemming in Mos
kou. Daardoor ook, zouden de Russen er
van af hebben gezien Dubcek en de zij
nen te laten berechten en ter dood te
laten veroordelen. Het overbrengen van
n Bond
ces aan-
van de
bannen
beledi-
federale
aangele-
icht bui-
TEL AVIV (UDI). Duizenden aanhan-
(ers van de Israëlische beweging Vrede
Nu hebben gisteren bij de poort van een
joodse nederzetting op de bezette weste
lijke oever van de Jordaan, gedemon
streerd tegen het beleid van de regering
Begin. De demonstranten plaatsten een
beeldhouwwerk dat de vrede symboli
seert bij de poort van de nederzetting. Het
beeldhouwwerk stelt een duivenpaar
voor dat nestelt op lange stalen staven.
Ottaviani, toen 80 jaar oud, was het
oppermachtige hoofd geweest van het Hei
lig Officie vanwaar hij uit naam van het
rechte geloof met straffe hand alle nieuw
lichters in het gareel had weten te houden.
Met de hervorming van deze instelling had
hij zijn macht al grotendeels verloren, met
het nieuwe decreet werd hij helemaal naar
de marge van het kerkelijk leven verwe
zen, en met hem enkele anderen, die in het
Romeinse bestuursapparaat grote macht
hadden uitgeoefend.
Acht jaar later hebben oude curiekardi
nalen als Ottaviani, Confalonieri en Pa
rente de paus overleefd, die hen niettemin
dé pös hëar het coneldflf-Wèeft afgesnèdën,
waar zij anders een versterking hadden
gevormd van het conservatieve blok. Dit is
nu duidelijk in de mindébheid, mddrf^ffl
zeker een eigen kandidaat naar voren
brengen, die zij in staat achten de Kerk om
te buigen in de door hen gewenste richting.
Algemeen wordt aangenomen dat zij hun
hoop hebben gesteld op kardinaal Pericle
Felici, voorzitter van de commissie voor de
hervorming van het kerkelijk recht. Met
zijn juridische instelling en zijn hardnek
kige pogingen om de Kerk in het keurslijf
van een algemene grondwet te dwingen,
heeft hij grote weerstanden opgeroepen
bij het wereldepiscopaat.
Volgens velen is dit de reden waarom de
kardinaalscommissie (die wordt voorgeze
ten door kardinaal Confalonieri, als deken
van het kardinaalscollege) deze periode
van het „voorconclaaf” zo lang mogelijk
heeft gemaakt: het conclaaf begint op 25
augustus, op een na de laatste dag die paus
Paulus hiervoor had toegestaan. Van de
andere kant geeft de langere duur van het
voorconclaaf ook de vooruitstrevende
groep onder de kiesmannen van de nieuwe
paus de gelegenheid zich te beraden op een
gemeenschappelijke kandidaat, die nog
niet duidelijk naar voren is gekomen.
Terwijl de voorbereidingen voor de be
grafenis van vandaag voortgingen en de
veiligheidsmaatregelen rondom het Vati-
caan werden verscherpt, kwamen ook gis
teren duizenden mensen naar de Sint-Pie-
ter om een laatste groet aan de overleden
paus te brengen. Het lichaam ligt nog
opgebaard voor het hoofdaltaar, op een
eenvoudige verhoging en niet op de pom
peuze katafalk die bij vroegere gelegenhe
den werd gebruikt. Deze was door paus
Paulus in zijn laatste wil uitdrukkelijk
afgewezen, zoals hij ook aanwijzingen gaf
voor een zo eenvoudig mogelijke begrafe
nis. Dit aspect ging hem kennelijk zeer ter
harte: in het testament uit 1965 dat giste
ren werd bekend gemaakt, spreekt hij er
uitvoerig over en hij komt er nog tweemaal
op terug, in aanvullingen uit 1972 en 1973.
„Ik zou in echte aarde begraven willen
worden, met een eenvoudig grafteken dat
de plaats aanwijst en waarom om christe
lijk medeleven wordt gevraagd. Ik wil
geen monument”. Zoals de paus bij zijn
leven het ingewikkelde Romeinse ceremo
nieel zo veel mogelijk had vereenvoudigd
en van de Vaticaanse „legerkorpsen” al
leen de Zwitserse garde had gehandhaafd,
wilde hij ook bij zijn dood als „een gewoon
christenmens” behandeld worden. Het
neemt niet weg dat uit de hele wereld
officiële regeringsdelegaties naar Rome
zijn gekomen om aan de plechtigheid deel
te nemen en dat de toeloop van belangstel
lenden zo groot wordt geacht, dat de rouw
dienst buiten de basiliek op het Sint-Pie-
tersplein zal worden gehouden.
Over zijn persoonlijke bezittingen kon
de paus kort zijn: „Ik ben van plan arm te
sterven en zo iedere kwestie ter zake te
vereenvoudigen”. Alles wat hij bij zijn
dood bezit gaat naar de Heilige Stoel, voor
de rest mogen zijn familieleden en vrien
den een aandenken zoeken onder zijn per
soonlijke bezittingen zoals boeken en reli
gieuze voorwerpen, en dienen zij ervoor te
zorgen dat ook de armen hun aandeel
krijgen. Het is de laatste wil van een een
voudig en vroom mens, zoals paus Paulus
onder al zijn macht is gebleven.
Chrysler door het Franse automobielbe-
vindt
outine.
m het
lisato*.
'ij ding
werkt' genomen,
itie van
Donderdag heeft de Peruaanse Nationa
le Federatie van Mijnwerkers en metaalar
beiders besloten de staking voort te zetten
en het bevel van de regering om gisteren
weer aan het werk te gaan naast zich neer
te leggen. Vrijwel alle grote en middelgro
te kopermijnen liggen stil, met uitzonde
ring van de grootste mijn, Cuajone. Het
erts van deze mijn kan echter niet worden
verwerkt aangezien de smelterij en raffi
naderij in Il<? ook is lamgelegd.
to lïrkir*
De stakende arbeiders eisen niet alleen
dat hun ontslagen collega’s weer in dienst
worden genomen maar willen ook een
loonsverhoging. Verder eisen zij de intrek
king van een decreet van de regering, dat
twee jaar geleden werd uitgevaardigd, en
waarin de noodtoestand werd afgekon-
digd voor de mijnbouw. Dat houdt in de
praktijk in dat stakingen verboden zijn.
„Daarom hebben wij besloten een monu
ment voor de vrede op te richten op de
Plek die de (Israëlische) hardnekkigheid
en onverzoenlijkheid symboliseert”.
De Israëlische regering heeft geweigerd
te berichten over de nieuwe nederzettin
gen te bevestigen of tegen te spreken.
De betonnen voet van het beeldhouw
werk is overigens dankzij de medewerking
van de kolonisten van Shilo tot stand geko
men. Enkele dagen terug namelijk is het
voetstuk gestort, waarbij de kolonisten
werd verteld, dat het om een voetstuk van
een radiomast ging. De kolonisten waren
daarop zo vriendelijk mee te helpen met
het storten. „Feitelijk hebben dus ook zij
de vrede een handje geholpen”, aldus Tu
markin.
Kardinaal Alfrink is gistermiddag ook
naar Rome vertrokken om de begrafenis
van paus Paulus en het conclaaf bij te
wonen. Op de foto: de kardinaal in ge
sprek met kardinaal Rosales van Cebu
(links) en kardinaal Sin van Manilla, die
eveneens op weg waren naar Rome.
■fe,
