amsterdam
Rake typering van
campingwereldje
Haarlem
Bugsy Malone draait
om mim-gangsters
filmhuizen]
Humphrey Bogart
als speurder
1
door Werkteater
Kwaliteit van de bios in het geding
Alle goedkope cliché's vermeden
Onderzoek filmblad Skoop brengt tal van gebreken aan het licht
et Scheveningen
bent u zo 'goede maatjes'
Fijn dat Den Haag en Scheveningen
zo lekker dichtbij zijn.
I
15
19 7 8
AUGUSTUS
FILM
VRIJDAG
1 8
Gesublimeerd cliché
Kinderen beschikken over groot imitatietalent
Verlies privacy
Vier jaar geleden startte het
Werkteater een nieuw toneelpro-
ject dat de titel „Toestanden”
kreeg en dat in acht episodes, van
uit verschillende gezichtspunten,
visies gaf op toestanden die met
de psychiatrie verband hielden.
Het Werkteater had daarbij eigen
democratiseringsproblemen ver-
I taald in situaties in psychiatrische
inrichtingen en was verder gesti-
I nuleerd door ideeën van psychia
ters en door aanwijzingen die tij
dens repetities door patiënten van
psychiaters en door aanwijzingen
die tijdens repetities door patiën
ten uit psychiatriscche inrichtin
gen werden gegeven. Van het al-
ius ontstane geheel, dat qua con
structie weinig met het traditione-
e toneel te maken had, ging een
■ongewoon sterke werking en fa
scinatie uit, mede veroorzaakt
door de improviserende werkwij
ze van het Werkteater dat prachti
ge voorbeelden van inleving te
zien gaf en van snelle aanpassing
aan absurde situaties.
Onderbreken hoofdfilm
2 onudoa□□□□□□□□□□□□□□□□□uauijaGOUüaoaaaaoaaDaDaaaDDaaaaDaaaaaaaaaaanaaanDaaaaaaaaaaaaaagaaQDDgagDgDga
lüaooooDoonoi jnjanoaaanoDonnnDaoaaaaaaaaaaaaaaDaaaoaaoooaoaDaoaaaaaaqaaaaaoaaaaoaoaaDüaaDDaooaDoaooaDOoööaaDaaaaaaDaonanaaaaaaaoaaD
loooaaaDaoaananaLiQnnoaoaaaannnaaüüQaaaauuaaauüuaQaQaaaaaaDaDaaaaDDoaanaaaaaaaaaaoDaaaoooooooQDOOODb
Charles Boost
De film zet wat rommelig en lawaaiig in
ichrifte-
graaf-
voor
endrik
•it Lauren Bacall en Humphrey Bogart in The Big Sleep (Film Inn, Zandvoort).
Verdere premières vindt men in de Uit
kijk en in Tuschinski 1. In De Uitkijk
„Diabolo Menthe”, onder regie van Diane
Kurys, een terugblik op het begin van de
zestiger jaren. Merkwaardigerwijs ge
beurt dit ook in de andere première The
Stud, hier vertaald als De Dekhengst,
waarin een kleine intrige geplaatst wordt
in de „swinging sixties” die van Londen
tijdelijk een frivole stad maakten.
nieuwe
g op te
imp en
ander
„Wat gaat er fout in de bioscoop?” vraagt het filmblad
Skoop zich ongerust af op de omslag van het laatste
nummer, waarop in nog grotere letters als inhouds
opgave staat vermeld „Skoop’s Groot Bioscoop Kwaliteit
Onderzoek 1978”. Het is niet de eerste keer dat Skoop
Ach bezighoudt met signaleren van tekortkomingen en
Horende fouten bij de filmprojectie in onze bioscopen.
Het heeft zijn lezers bij herhaling gestimuleerd, hun
klachten over de voorstellingen in de bioscopen uit hun
omgeving kenbaar te maken en het heeft daarvoor in een
speciale rubriek ruimte beschikbaar gesteld.
Opnieuw blijkt het systeem voortreffe
lijk te werken. Het is niet noodzakelijk dat
er aan de film een continu verhaaltje ten
grondslag ligt. Ook als, zoals nu gebeurt,
kleine voorvallen en intrigetjes die alleen
zijdelings met elkaar wat te maken heb
ben, het onderwerp vormen, ontstaat een
boeiend kijkspel waaraan men op allerlei
manieren zijn genoegen kan beleven.
Het ligt voor de hand waar de accenten
bij een film met „Camping” als titel komen
Peter Faber organiseert een sportmani
festatie op de camping. (Bellevue Cinera
ma en Kriterion, Amsterdam).
Daar is de man die zich met alles be
moeit en onmiddellijk de leiding neemt,
ook al is er geen leiding nodig (Peter
Faber), daar is de leukste van het gezel
schap, altijd vol grappen en opgeschroef
de vrolijkheid, en de familie die zo nadruk-
Van een goede voorstelling, zo formuleren de initiatief
nemers van de enquête verder hun diepste verlangens,
moet iets van een betovering uitgaan. Het doek moet
langzaam opengaan terwijl het zaallicht in gelijk tempo
gedimd moet worden. Maar, constateren ze smartelijk: het
gebeurt nog maar in 50% van de bioscopen dat het doek
open kan gaan. In de andere 50% is niet eens een doek
aanwezig. En, zo zeggen ze, „dat geeft misschien wel het
meest te denken.”
Skoop’s Bioscoop Kwaliteit Onderzoek 1978 komt tot
de conclusie dat geëist mag worden: een vlekkeloze voor
stelling met voortreffelijk licht en een aangename zit.
Maar globaal komt het er op neer dat er gemiddeld 20%
kans is, dat er bij een bioscoopbezoek „iets” mis gaat.
Chanowski heeft toch nog een losse
draad aangebracht in de in sketches uit
eenvallende handeling. Hij heeft de kamp-
moeder (Shireen Strooker) als camping
houder een wat dorre man in een rolstoel
meegegeven (Rense Royaards), een grotes
ke figuur die als een dolleman over het
terrein rijdt, vooral als ’Shireen’s dochter
tje (Devika Strooker) er vandoor is met
een flierefluiter op een motor die het uitge
buite meisje opstookt tegen het kamp-
gezag.
De jeugd wordt deze week meer ver
wend dan de volwassen bioscoopliefheb-
ber die het met oude kost, althans met
prolongaties moet doen, terwijl op de mid
dagvoorstellingen van Palace en dus voor
al voor jonge bezoekers een Haarlems
première te zien is. „Bugsy Malone" heet
de film die nota bene tot het gangstergen
re behoort. Maar laat dat niemand veront
rusten, het gaat hier om een minderjari
genparodie op de misdaadfilm waarbij
geen druppel bloed vergoten wordt, laat
staan lijken vallen.
Kinderen imiteren graag, moet de pro
ducent van de film gedacht hebben, waar
om van hen geen kleine Humphrey Bo
garts, Edward G. Robinsons en James
Cagney’s gemaakt, compleet met breedge
rande vilthoeden, gestreepte pakken en
een repeteergeweer in de hand. Meisjes
van 13 of 14 zouden de „molls” spelen, de
liefjes van de gangsters, er moest een bar
zijn en namaak Rolls Royces en natuurlijk
was er een bende-oorlog aan de gang en de
politie tracht in te grijpen. En zo ontstond
een miniatuur gangstermusical die in de
dertiger jaren gemaakt zou kunnen zijn en
ongevaarlijk is omdat de machinegeweren
met slagroom geladen zijn. Maar verder is
alles echt, straatgevechten, achtervolgin
gen per auto, strijd om het mooiste zange
resje van de bar en de beste bende wint de
„gangwar”. Het imitatietalent van de jeug
dige medespelers daarbij is verbluffend,
ze beheersen volkomen het gangster-idi-
oom, kennen precies de mimiek en de
motoriek van de klassieke misdaadhelden.
Zodat de met de televisie opgegroeide
jeugd geen moeite zal hebben „Bugsy Ma
lone” als een aardige grap te doorzien.
Voor onschuldige kindertjes is er dan al
tijd nog „Pinkeltje” in Luxor.
En, zoals gezegd, voor de ouderen is de
maaltijd van de vorige week blijven staan:
„Convoy” in Lido, met in de nachtvoorstel-
lingen „The French Connection”, „On
kruid vergaat niet” in Lido met ’s maan
dags en in de nachtvoorstellingen „Nous
Irons tous au Paradis”, „Pinkeltje” en
„The Car” in Luxor, „The Medusa Touch”
in Palace en „Saturday Night Fever” in
Roxy met als troostprijzen in deze repri
seslag tijdens de nachtvoorstellingen Bou-
salino (Palace) met Alain Delon en „Casa-
Humphrey Bogart komt deze week ook
aan bod bij de Zandvoortse Film Inn, die
vrijdag- en zaterdagavond (21 uur) in de
openbare bibliotheek aldaar The Big
In twee Amsterdamse theaters, Belle
vue Cinerama en Kriterion, is de Neder
landse film „Camping” van Thijs Cha
nowski in première gegaan evenals in een
tiental andere bioscopen in het land.
Zoals op deze pagina wat uitvoeriger
wordt verteld, heeft Chanowski, evenals
destijds met „Toestanden” samengewerkt
met het Werkteater, dat met acteurs als
Joop Admiraal, Yolande Bertsch, Cas En-
klaar, Peter Faber, Marja Kok, Hans Man
in ’t Veld, Rense Rooyaards, Shireen en
haar dochter Devika Strooker, Helmert
Woudenberg en Frans Groothof het onder
werp kamperen heeft aangepakt, dat wil
zeggen ontleed in zijn menselijke compo
nenten. Hoewel oppervlakkiger dan „Toe
standen” geeft „Camping” een goede
doorsnee van mensen en hun problemen
op vakantie, waarbij de improvisatiekunst
van het Werkteater de problemen minder
vloeiend maar chaotischer en realistischer
laat verlopen dan in de meeste Nederland
se films het geval is.
Flora, Disney Theater, zoals het tegen
woordig heet, komt met een nieuwe speel
film uit de studio’s van de grote meester
waarin mensen en honden een komisch
bedenksel spelen. „Hond, waar ga je met je
baas naar toe” is de oubollige Nederlandse
vertaling voor wat oorspronkelijk „The
shaggy D.A.” heette. Inderdaad een onver
taalbare titel.
i>- De gevaarlijke gangsters in Bugsy Ma
lone (Cinema Palace, Haarlem).
Sleep vertoont. Ditmaal speelt de nostal
gische filmheld met zijn vrouw Lauren
Bacall en onder regie van Howard Hawks
wiens gevleugelde opvatting over filmma-
ken was: „Verveel niemand”.
enige
typen.
Klachten over geluidsstoringen en over niet comforta
bel zitten (te weinig beenruimte, zaaltemperatuur) zijn er
ook overvloedig, evenals over het ontbreken van klanten
service zoals bijvoorbeeld het onvermeld laten van het
aanvangsuur van de hoofdfilm of het zich niet aan de
aangegeven tijd houden.
Enfin, iedere enigszins ter zake kundige bioscoopbezoe
ker zal wel zo zijn eigen klachten over een voorstelling
hebben zonder die echter te allen tijde openbaar te
kunnen of te willen maken. Toch lijkt het ons voor het
bioscoopbedrijf van vitaal belang, zijn bezoekers in een
gezellige uitgaanssfeer te brengen en die stemming niet te
verstoren door onregelmatigheden tijdens de voorstelling.
Het is bovendien zijn plicht tegenover zijn clientèle, die na
betaling recht heeft op een perfecte en ononderbroken
projectie van de film, die ze uitgekozen heeft.
Dat heeft hij in zijn langjarige carrière
dan ook bijna nooit gedaan en zeker niet in
„The Big Sleep” waarin hij Bogart de
„private eye” Philip Marlowe laat spelen,
die zich in zijn opdracht van de doodzieke
generaal Sternwood verraderlijk tegenge
werkt ziet door diens lichtelijk decadente
dochter Vivian (Lauren Bacall) en Carmen
(Dorothy Malone). Een ondoorgrondelijke
intrige, hoewel door William Faulkner be
werkt naar een roman van Raymond
Chandler. Maar geen ogenblik vervelend.
blanca”, het onverwoestbare monument
voor Humphrey Bogart en voor een onimi-
teerbare speelfilmstijl (Roxy). Humphrey
als de cynische maar gevoelige eigenaar
van Rick’s Bar in Casablanca waar pianist
Dooley Wilson eindeloos „As time goes by”
op de piano speelt, terwijl Duitse vluchte
lingen op weg naar Amerika bedreigd
worden door Majoor Strasser (Conrad
Veidt) en kapitein Renault (Claude Rains)
van de Vichy-regering. Humphrey moet
ontdekken dat bij de vluchtelingen zijn
vroegere geliefde lisa Lund (Ingrid Berg
man) zich bevindt. Spanning tot het laatste
ogenblik op het vliegveld: zal zij blijven of
met Paul Henreid meegaan. Een klassieke
film dus in alle betekenissen van het
woord.
Het was dus niet zo verwonderlijk dat
Thijs Chanowski, die wat los wilde komen
van zijn televisiewerk en naar een ge
schikt filmonderwerp zocht, in „Toestan-
ien" ongekende mogelijkheden zag voor
een buiten alle normen vallend filmde
buut.
Daar was enige overredingskracht bij
nodig omdat het Werkteater door zijn spe
ciale wijze van theater maken huiverig
stond tegenover verfilming maar tenslotte
gaf het zijn medewerking op voorwaarde
dat in een collectief van spelers onder
leiding van regisseur Chanowski de film
gemaakt zou worden. Aldus gebeurde en
wie destijds, eind ’76, het resultaat heeft
gezien zal moeilijk kunnen ontkennen dat
een bijzonder filmexperiment tot stand
was gekomen dat enerzijds een uniek thea-
tergebeuren vereeuwigde maar toch ook
|méér was dan alleen maar een registratie
van het stuk.
Het lag voor de hand dat Thijs Chanows-
ki een dergelijk experiment wilde herha
len en samen met het Werkteater bedacht
hij een nieuw uitgangspunt dat nagenoeg
dezelfde kansen bood acteurs samen te
brengen en tot improviserende reacties te
- laten komen. De situatie waarvoor geko
zen werd, was de camping, het kampeer-
terrein waar ieder jaar ontelbare Neder*
landers met tent of caravan voor korte of
langere tijd komen overnachten om dicht
bij de natuur een vakantie door te bren
gen. Variaties genoeg zowel in de mensen,
die in een beperkte ruimte eikaars gezel
schap moeten dulden, als in de maten en
luxe van caravan of tent waarmee ze el
kaar trachten te overtroeven.
Voor spelers en regisseur betekende de
camping een uitgestrekt toneel waar ieder
naar hartelust zich kon uitleven, het een
maal gekozen karakter kon uitwerken en
aan de eigen ervaring nieuw materiaal kon
bijdragen om het begrip „Camping” volle
diger te maken. Opnieuw dus geen echte
speelfilm, geen doorlopende intrige maar
een samenstel van kleine en grote inciden
ten die soms wel eens een dramatische
vending konden nemen. Er werd twee
veken gedraaid in de buurt bij Uddel, de
scènes werden niet uitvoerig behandeld of
gerepeteerd maar de acteurs hadden de
lijd gehad zich in een bepaald karakter in
te leven en overeenkomstig op de opgeroe
pen gebeurtenissen te reageren.
te liggen. Het kampleven kent natuurlijk
zijn voor de hand liggende situaties, ken
nismakingen en ontmoetingen die te be
denken zijn, ook al heeft men nooit een
voet op een camping gezet. Naast alle
voordelen van dit leven en slapen in de
open lucht is het verlies van een stuk
privacy het meest opvallende negatieve
aspect van deze vorm van toerisme. Het
was de opdracht van het Werkteater aan
de gebruikelijke opvattingen over het
kamperen op een camping reliëf en her
kenbaarheid te geven en aan de stereotype
figuren die men er aantreft karikaturale
dimensies. En dat betekende voor wie
enigszins op de hoogte is van het werk van
deze bijzondere theatergroep, vanzelfspre
kend hoog niveau van typeringskunst en
menselijke satire.
kelijk toenadering zoekt, daar is de organi
sator die het hele gezelschap steeds maar
weer wil betrekken in gezamenlijke mani
festaties en feestjes. Daar is de redderende
kampmoeder die toezicht moet houden dat
het reglement wordt nagekomen en daar
zijn de twee vrienden die zich niet thuis
voelen in die gemoedelijke burgerlijke
sfeer en in alle stilte vertrekken.
maar langzamerhand valt het heterogene
gezelschap uiteen in de doorsnee-figuren
van alledag die zich wat meer laten gelden
nu ze de stad ontvlucht hebben en die niet
goed raad weten met de vrijheid waarmee
vakantieregeling en vrije natuur hen wat
abrupt confronteert.
Over het algemeen kan men zeggen dat
de filmploeg (met Frans Bromet als chef
cameraman) het al te gemakkelijke cliché,
dat tegelijk ook hoort bij het onderwerp,
wist te vermijden en er een gesublimeerd
cliché van heeft weten te maken. Een enke
le maal ook niet, zoals bij de mislukte
„miss Camping”-verkiezing. Ln de ter ver
hoging van de spanning ingelaste televisie
presentatrice, die dreigbrieven krijgt, is
een dramaatje op zichzelf dat niet hele
maal uit de verf komt. Maar overigens
wordt „Camping” bijna nooit een gemak
kelijk lachsucces en weet de film integen
deel irritaties en nauw bedwongen vijan
digheden op te roepen die het geheel dich
ter bij een soms navrante werkelijkheid
brengen dan men oorspronkelijk geneigd
was te veronderstellen.
een vragenlijst te beantwoorden, onderverdeeld in onge
veer vijftig onderwerpen. De vaak verrassende antwoor
den, rubrieksgewijze ingedeeld, kan men nu vinden in het
zojuist verschenen nummer van Skoop en in Vrij Neder
land van deze week. En dat er wat mis is met de zorgvul
digheid waarmee diverse bioscopen hun waar aan de man
brengen, wordt wel duidelijk.
Dat daarbij de verregaande mechanisatie in de projec
tiecabine en de opsplitsing van grote bioscopen in kleine
theaters, waarbij personeelsbesparing een der motieven
was, een grote rol spelen, is duidelijk. We maakten het
onlangs nog mee in een voor-voorstelling van „Camping”
dat na het uitvallen van het geluid bij de inzet van de film
een half uur nodig was om de fout te herstellen. En dat
was dan in een van de nieuwste en best geoutilleerde
bioscopen in Amsterdam.
De projectieklachten betroffen voor 25% de onscherpte
van het beeld, de projectie van het beeld buiten het doek-
kader met als gevolg dat de hoofden van de spelers
„gescalpeerd” werden, de niet-egale verspreiding van het
licht over het doek, te zwak licht resulterend in een vaal
beeld op het doek.
Daartegenover staat, dat in 50% van de gevallen geen
enkele aanmerking gemaakt hoefde te worden, althans
niet op de kwaliteit van het geprojecteerde beeld, wel
echter op het slordige en oninteressante voorprogramma
en op de willekeur, waarmee (consumptie)pauzes worden
aangebracht. Vooral het onderbreken van de hoofdfilm
voor zo’n intermissie vormt een grote ergernis en wordt
als barbaars ondergaan.
Scheveningen biedt u volop mogelijkheden voor een gezellig
dagje uit. Natuurlijk hetstrand om heerlijktezonnenen pootjete baden.
Maar ook de vernieuwde’’Pier”, de schilderachtige vissershaven, en al
die gezellige terrasjes en boetieks langs de boulevard.
Vlakbij in het Westbroekpark bloeien 20.000 rozen. Bovendien ligt
Den Haag met al z’n musea, warenhuizen en winkelpromenades naast
de deur. Net als Madurodam trouwens. Kom dus eens een dagje
met het hele gezin naar Scheveningen, Den Haag en Madurodam.
Maak ’t u makkelijk met de voordelige dagtocht 19 van NS
TIPS VOOR EEN FIJNE DAG UIT
Zaterdag 19 aug.: 21.00 uur ZOMERAVONDPARTY in het
Nederlands Congresgebouw
Zondag 20 aug.: 13.00 uur: DRAVERIJ om het kampioenschap
van Nederland op de renbaan Duindigt
De hele maand augustus: Grootse ROZENTENTOONSTELLING
in het Westbroekpark-toegang gratis
Inlichtingen: VVV Den Haag/Scheveningen, tel. 070-546200. y
...en kiek met Kodak film - de kleuren uit het gele doosje.
Maar nu is het uur van de waarheid aangebroken en
beeft Skoop in samenwerking met Vrij Nederland een vrij
omvangrijke enquête gehouden die zich over het hele land
heeft uitgestrekt, 61 van de 441 Nederlandse bioscopen
omvatte en antwoord moest geven op de klemmende
vragen hoe het nu gesteld is met de projectie, de service,
het geluid, het comfort en de entourage in onze filmthea
ters waarvoor gemiddeld iets meer dan zeven gulden
entree wordt gevraagd.
Die entreeprijzen kunnen tussen haakjes nog wel eens
wisselen. Voor het zien van een reprise van de meer dan
ben jaar oude „Doctor Zhivago” vroeg een Rotterdamse
bioscoop elf gulden entree. „Lawrence of Arabia” deed in
Eindhoven 10.50. Hoe werd nu het onderzoek ingesteld?
De enquêteurs waren gerecruteerd uit de redactieleden
van Skoop, uit bevriende journalisten en goede kennissen
•f familieleden, die tot ervaren bioscoopbezoekers gere-
tend konden worden. In de week van 4 tot 12 juni werd
ben gevraagd een bepaalde voorstelling in een aangege
ven bioscoop te bezoeken en daarna naar eer en geweten
Boüuuor.i u i ijh ii uiuuüui nu luurjuuuaLn-juumioüOüGuuüGuuaDüaooüaoQooooaaaaaoaaoaaaaQananaanariürjnnDQGOoaDoannQaaoooDoaaoaaaoaoooaaaaQoooaaoaaDoaoaaaaqaoc
(ADVERTENTIE)
II
:;Si
