ANWB wil de national
Bw
I
Klachten over aanwezigheid
van toeristische routes
Ir
I
ze weet niet goed hoe”
„De vrouw wil wel, maar
TOUtB
Onderzoek
routes
MARGRIET’S HANNY VAN DEN HORST:
gebruik
van de
5
door Guillaume Spiering
a
De Hoge Veluwe
door Kees Tops
Wijzigingsvoorstel
Vijand
MiSi
Ruiterbewijs
Beheersplan
Niet alleen
A
X*
E
Door een telefonisch misver
stand tussen die medewerkster
en de redactie van Margriet Is
laatstgenoemde partij in het be
wuste verhaal niet aan het woord
gekomen. In bijgaand vraagge
sprek krijgt Margrlet-hoofdredac-
trlce Hanny van den Horst alsnog
de gelegenheid haar visie op een
en ander te geven.
Twee weken geleden verscheen
in Erbij een artikel, waarin een
medewerkster een overzicht gaf
van de Nederlandse weekbladen
voor vrouwen. De centrale vraag
daarin was, of deze tijdschriften
metterdaad voor de vrouw van nu
schrijven.
De bond is een groot, deskundig en door de overheid erkend orgaan op
het gebied van toerisme en alle daarmee samenhangende zaken geworden.
Maar hoe meer de ANWB bijna ontelbaar veel disciplines In eigen huls
haalde, des te meer kwam een proces op gang waarin de gevolgen en de
uitwerkingen van die disciplines tegen elkaar worden afgewogen. Er gaat
bijna geen dag voorbij In het imposante ANWB-hoofdkantoor in Den Haag of
beleidsbepalende functionarissen vragen zich af: waar zijn we nu toch weer
mee bezig?
1
H(
dien
I wate
wore
-x
Ooit was de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond: Algemene Nederland
se Wielrijdersbond in Den Haag (In de volksmond kortweg en gemaks
halve de ANWB genoemd) een soort veredelde gezelligheidsclub voor
fietsers. Nu is de ANWB een van de grootste (zo niet de grootste)
belangenverenigingen in ons land, waarbij het accent niet meer ligt op de W
van wielrijders, maar op de T van toeristen.
«Si
*1
hr
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlilllllH
van een nationaal park.
Hanny van den Horst
doet dat moed moet geven, ze de spirit
moet geven zelf mee te denken".
De beslissing die de ANWB nu zelf ten
aanzien van de toeristische routes heeft
genomen vloeit voort uit de doelstelling: de
bond is wel voor recreatie, maar met in
achtneming van natuur en milieu. Dat
heeft geleid tot het principebesluit dat
gemotoriseerd verkeer moet worden ge
weerd uit de bestaande en nog in te stellen
nationale parken. En dat betekent, dat de
ANWB wil dat toeristische routes, die mo
menteel door bestaande en potentiële na
tionale parken voeren door een tracéwijzi-
ging om die parken heen worden geleid.
Een zaak die men nu onder de loep heeft
genomen zijn de toeristische routes. Daar
van zijn er 41 in Nederland. Eind augustus
komt er één bij: een 150 kilometer lange
route door de Noordoostpolder en Ooste
lijk Flevoland. Dat is ook meteen de laat
ste toeristische route. De ANWB vindt dat
nu aan de vraag is voldaan en dat ons land
vol is. Behalve dat de bond de hand in
eigen boezem steekt, zijn de toeristische
routes van de openstelling van de eerste
route in 1962 af onderwerp van kritische
bespreking geweest. Met name gemeente
besturen, recreatieschappen en aanwo-
nenden deponeren vaak klachten bij de
ANWB over nadelige gevolgen van de aan
wezigheid van een toeristische route. De
bond onderzoekt klachten uitermate se
rieus en komt meestal met een wijzigings-
plan over de brug. Dat heeft ertoe geleid
dat geen van de 41 routes nog in haar
oorspronkelijke vorm bestaat.
De ANWB vindt dat toeristische routes
niet door nationale parken moeten voeren,
omdat die parken moeten worden aange
merkt als natuurreservaten en gemotori
seerd verkeer daar niet hoort. De gebieden
zijn daarvoor te kwetsbaar. Mogelijker
wijs leidt een tracéwijziging van een toe-
Ze wordt erin gesteund door de jury van
de stichting Lucas Ooms-Fonds, die Mar
griet de nationale jaarprijs voor de tijd-
schriftjournalistiek heeft toegekend, om
dat dit blad „de emancipatie van vrouwen
in brede lagen van de bevolking (3 miljoen
lezeressen, 1 miljoen lezers) invoelbaar
maakt vanuit de concrete leefsituatie
Werken vanuit die situatie van huis
vrouwen de lezeressen stelt zo zijn
beperkingen. Hanny van den Horst: „De
vrouw is in beweging. Uit de resultaten
van het Margriet-onderzoek „Vrouw ’78",
die we eind deze maand publiceren, blijkt
onder meer dat de algemene interesse van
de vrouw de laatste tien jaar sterk is
toegenomen. Zo is een van de uitkomsten
dat de rol van de vrouw in de politiek
groter zou moeten zijn. Dan denk ik: Nou,
nou, dat is een statement”.
Hanny van den Horst: „Dat is de discre
pantie. De huidige situatie is, dat de
vrouw wel wil, maar niet weet hoe. Een
politiek interview wordt gauw geken-
Het vreemde is, dat de vrouw daarente
gen geen diepgravende politieke inter
views in haar blad gedoogt.
De zaak ligt nu bij de onderscheiden pro
vincies en hun ja of nee is van doorslagge
vend belang. Óp basis van de contacten
met de provincie Gelderland en op basis
van door deze provincie uitgebrachte no
ta’s, verwacht de ANWB dat de weg naar
een „ja” van Gelderland een goed gepla
veide weg is. Als dat „ja” er is, ontwerpt de
bond een wijzigingsvoorstel voor het tracé
van de route. Dat voorstel wordt met de
provincie doorgesproken. Het uiteindelij
ke wijzigingsvoorstel wordt voorgelegd
aan de rijksoverheid, die voor of tegen kan
De ANWB stelt zich in deze zaak uiter
mate hard op. Als wordt besloten tot wijzi
ging van het tracé van een toeristische
route, maar er kan geen overeenstemming
worden bereikt over het nieuwe tracé of er
is überhaupt geen alternatief aanwezig, zal
de bond de betreffende provincie advise
ren de gehele toeristische route op te hef
fen op basis van de stelling: „Er is in dat
gebied geen toeristische cirkel te trekken
zonder een nationaal park aan te tasten”.
Met ingang van 1 januari 1979 heeft de
Vereniging tot Behoud van Natuurmonu
menten in Nederland het bezit van een
Overigens is de ANWB in feite tegen
stander van het opheffen van de toeristi
sche routes. Het toerisme in de gebieden
met een route zal blijven bestaan en de
handhaving van routes leidt tot georgani
seerd toerisme; de opheffing ervan tot
ongeorganiseerd toerisme. Financieel zou
de opheffing van routes voor de ANWB
erg aantrekkelijk zijn. De handhaving van
routes kost de bond jaarlijks handen vol
geld. De inkomsten per route bestaan uit
de verkoop van routekaarten; de controle
en het onderhoud lopen in bedragen die
daarvan een veelvoud zijn.
ruiterbewijs verplicht gesteld voor het rij
den op haar terreinen. Nederland telt
250.000 ruiters; slechts 3000 van hen zijn in
het bezit van het ruiterbewijs. De ANWB
streeft ernaar, dat een ruiterbewijs uitein
delijk verplicht wordt voor het paardrij
den waar dan ook.
Trouwens, als een vrouwenblad een men
senblad moet worden, dan kun je ook
zeggen dat een mannenkrant een mensen
krant moet worden".
ding kun je zien als de verschillende inte
ressevelden, zoals mode, het culinaire, ge
zondheid, opvoeding binnen al die ge
bieden verandert al zo verschrikkelijk
veel, dat je je vanzelf met veranderingen
als geheel bezighoudt”.
Noemt u het niet een mannenkrant om
dat vrouwen er minder in lezen, het finan
ciële nieuws bijvoorbeeld?
„Dat is wel zo, maar ik vind toch dat een
krant teveel volgens een mannenvisie ge
maakt wordt. Ik geloof dat het beste blad
gemaakt wordt door mannen en vrou
wen
De ANWB veegt daarmee een groot aan
tal suggesties, dat in het verleden door
allerlei personen en instanties is gedaan op
een hoop. Met de meeste van die suggesties
is niets meer gedaan dan het uitspreken
ervan. De bond heeft ze nu geherformu
leerd en wil dat ze worden verheven tot
beleidsmaatregelen. De 'ANWB komt tot
deze ruim omschreven maatregelen omdat
de in 1975 verschenen regeringsnota over
nationale parken op dit punt ernstig te
kort zou schieten.
tuiging van de ANWB niet thuis in een
nationaal park. Het argument: ze beteke
nen een aanslag op de beleving van dege
nen die komen voor het specifieke van een
nationaal park en de gebruikers van deze
voorzieningen richten zich in eerste instan
tie niet op het kennisnemen en genieten
van een nationaal park. Er zijn ook gebie
den in Nederland, die op bepaalde tijdstip
pen voor recreatiedoeleinden zouden moe
ten worden gesloten, bijvoorbeeld ten tijde
van de paringsperiode van zeehonden of
als er (natuurwetenschappelijk) onder
zoek wordt verricht.
Twee onderzoeken moeten volgens de
ANWB nog worden verricht. Integratie
van natuur en openluchtrecreatie in gebie
den met als hoofdfunctie natuur kan nog
steeds zeer onvoldoende worden vertaald
in een concreet inrichtings- en beheersbe-
leid, omdat er volstrekt te weinig onder
zoek is verricht naar de invloeden van de
openluchtrecreatie op het natuurlijk mi
lieu. Het tweede onderzoek moet worden
verricht naar de invloed van de ene recre
ant op de beleving van de andere recreant.
Vooral voor een beleid voor openluchtre
creatie en nationale parken is een derge
lijk onderzoek volgens de ANWB hard
nodig. Deze beide onderzoeken moeten
worden verricht door de overheid. De
bond zelf gaat ook een onderzoek houden
naar het gebruik en de besteding van toe
ristische routes. De ANWB heeft voor dat
gebruiker als van de niet-gebruiker) kan
worden ontzenuwd.
De bond schat dat realisering van dit
plan rond twee jaar in beslag zal nemen.
„Ik begrijp het ook niet van zo’n geïnter
viewde. Kijk, als hij bepaalde, harde uit
spraken doet, is dat voor zïfn verantwoor
ding. Maar vanuit die persoon vind ik het
erg onvoorzichtig. Hij moet toch weten
dat je als je een ander tegen de schenen
schopt, niets wint en alleen maar een
vijand maakt? Kijk, vrouwen als groep
hebben heel weinig zelfvertrouwen. Lang
zamerhand durven ze mee te praten. Dan
vind ik, dat je ze als blad en Margriet
zijn. Het rijk heeft in deze procedure niet
het recht van amendement.
De ANWB heeft nog meer in petto om
van de nationale parken meer park te
maken dan nu het geval is. Een hoge
prioriteit heeft het verplicht stellen van het
sinds vorig jaar bestaande ruiterbewijs
voor het paardrijden in nationale parken.
Daardoor wordt een sanctiemogelijkheid
tegen ruiters geopend, in casu de intrek
king van het ruiterbewijs. Dan kan ook
niet iedereen meer gaan paardrijden in
een dergelijk park. Voor het behalen van
een ruiterbewijs moeten lessen worden
genomen en moet een proef worden afge-
iegd.
De
ochte
blijkt
vlieg<
verte
waar
dat o
teit 5
verra
ineen
geiïn:
groef
speec
haast
en R
blijkt
schri
een i
trouv
k
V
merkt door een zekere agressiviteit. In de
politiek is dat normaal, felle standpunten
innemen, maar huisvrouwen zijn daar
niet op gesteld. Hetzelfde geldt voor dis
cussies over godsdienst. Politiek en gods
dienst verdragen ze niet in een blad dat ze
in de eerste plaats voor de gezelligheid
lezen. Het is net als bij verjaardagsbe
zoek
Een grote en al geruime tijd bestaande
wens van de ANWB is de opstelling van
een inrichtings- en beheersplan voor elk
nationaal park. In een dergelijk plan moet
worden aangegeven hoe en op welke ter
mijn een bepaald einddoel kan of moet
worden bereikt. De bond zelf heeft al een
aantal zaken geformuleerd dat in deze
plannen zou moeten worden opgenomen.
Zoals het ontwerp-streekplan voor de Ve
luwe een hoofddoelstelling heeft (stringen
te bescherming van natuur en milieu), zo
wil de ANWB dat deze plannen ook een
hoofddoelstelling krijgen: instandhouding
en ontwikkeling van de aanwezige natuur-
Een rechtstreekse beïnvloeding van de
emancipatie zegt Hanny van den Horst
niet te bewerkstelligen. „Als wij morgen
met een totaal nieuwe maatschappijge-
dachte komen, maar de lezers vinden die
gedachte niet terug in de kranten en op de
televisie, dan heeft dat geen zin. Je kan
dingen niet rechtstreeks, niet alléén ver
anderen".
Feminisme is voor Hanny van den Horst
niet meer dan emancipatie die uitsluitend
op de vrouw is gericht. En aangezien ze
meent dat een voorwaarde van emancipa
tie is, dat groepen mannen en vrouwen
bijvoorbeeld zich niet tegen elkaar die
nen af te zetten, is ze een tegenstander
van het radicale feminisme, dat een man
zo niet tot een schurk, dan toch tot een nul
bestempelt.
„Een feministe van het eerste uur, voor
wie ik een grote bewondering heb, is Hedy
d’Ancona. Zij is als Eerste Kamerlid voor
de PvdA daadwerkelijk met fenimisme
bezig, maar zij heeft de wijsheid, het be
stormen van de hemel aan te passen aan
de werkelijkheid van vandaag. Op een
dergelijke manier proberen wij dat met
Margriet. In een voor vrouwen min of
meer traditionele bedding besteden we
aandacht aan zaken die daarbuiten liggen
en die aan het veranderen zijn. Die bed-
„f
Luitf
een
uitdc
verv
te b
van huisvrouwen, dus niet over hun
hoofden heen in mooie theorieën". Hanny
van den Horst zal de prijs op 28 augustus
in het Haarlemse stadhuis in ontvangst
nemen.
De ANWB heeft de besturen van de
provincies waarin dergelijke toeristische
routes liggen een brief geschreven, waarin
wordt voorgesteld het overleg over die
tracéwijzigingen zo spoedig mogelijk te
openen. Het college van Gedeputeerde
Staten van Gelderland kreeg ook een der
gelijke brief omdat er een toeristische rou
te loopt door het nationale park Veluwe-
zoom. Een eventueel nationaal
landschapspark op de Veluwe blijft voor
lopig geheel buiten deze discussie, omdat
daarover ook op recreatief terrein
nog veel te weinig bekend is.
„Je moet goed lezen, dan staat het er”,
aldus de kop van het artikel over „de
milde emancipatie van de vrouwenbla
den". Een uitspraak van Libelle-redactri-
ce Mieke de Haas. Margriets Hanny van
den Horst: „Emancipatie van de vrouw,
dat is je bewust worden van je waarde als
mens, niet alsmaar afhankelijk zijn van
de ander, niet alles op één kaart zetten,
niet dromen van de prins op het witte
paard, omdat dat maar een gewone boe
renjongen op een ouwe knol kan blijken te
zijn. Bij ons hoef je daarvoor niet extra
goed te lezen. Het staat er heel duidelijk".
Een ander heet hangijzer (overigens niet
alleen voor de ANWB) is de afsluiting voor
gemotoriseerd verkeer van zandwegen op
de Veluwe. Die zaak ligt moeilijk, omdat
wettelijke verkeersmaatregelen alleen
kunnen worden genomen om redenen van
veiligheid van het verkeer. Openbare we
gen kunnen niet aan het verkeer worden
onttrokken om redenen van natuur en
milieu. De ANWB is al geruime tijd in
overleg met het ministerie van Verkeer en
Waterstaat om de verkeerswetgeving op
dit punt te wijzigen. Het ministerie ver
richt zelfs een studie naar deze problema
tiek, een studie die in de ogen van de bond
veel te lang duurt. Er is haast bij deze zaak,
omdat door een intensief recreatief ge
bruik van zandwegen het gevaar voor as-
faltering van deze wegen steeds groter
wordt. Het uiteindelijk streven van de
ANWB is erop gericht alle onverharde
wegen vrij te maken van gemotoriseerd
verkeer, met uitzondering van de aanwo-
nenden.
ristische route tot verminderde inkomsten
van mensen die nu nog aan een route
wonen. De bond betrekt dat aspect niet in
zijn overwegingen. De ANWB wil op zijn
eigen straatje blijven en vindt daarom dat
de overheid zich met dit aspect moet be
moeien.
Geconfronteerd met een uitspraak die
ooit in de Haagse Post stond, „Het goede
vrouwenblad heft zichzelf op; het schrijft
voor mensen", zegt Hanny van der Horst
(wier blad volgende maand overigens
veertig jaar bestaat): „Ik heb het idee dat
een vrouwenblad nog een hele tijd kan
blijven bestaan. Als je je steeds verjongt
en vernieuwt, en als je je antennes uit
blijft zetten, dan zal er nog een heleboel te
doen zijn. De grotere participatie van de
vrouw op de arbeidsmarkt, de grotere
participatie van de man in het huishou
den, veranderingen in het koopgedrag
dat kun je allemaal verder uitbreiden.
De bond stelt dat het noodzakelijk is in
een nationaal park gebieden aan te wij
zen die in verband met kwetsbare vegeta
ties en de fauna (een kwestie van natuur
beheer) geheel moeten worden gevrijw
aard van recreatie. Bromfietsen, snelva
rende motorboten, speeltuinen, terreinen
voor verblijfsrecreatie, jachthavens en waa
dergelijke behoren naar de stellige over- gedr
geze
afwil
onderzoek zijn oog laten vallen op de
Hondsrugroute en de Hollands-Midden-
route. Uitgangspunt van het onderzoek is i
het verkrijgen van een basis waarop de
kritiek op toeristische routes (zowel van de
wetenschappelijke, landschappelijke en
cultuur-historische waarden. Waartoe de
ze doelstelling behoort te leiden, heeft de
bond kort geleden neergelegd in een nota.
Hoogst ongelukkig is de ANWB met de
situatie in het nationale park De Hoge
Veluwe. Het zwaartepunt (het bezoekers
centrum, het restaurant, het museum
Kröller-Möller en dergelijke) ligt midden
in het park en niet aan de rand. Dat is een
verkeerde situatie, maar de ANWB is rea
listisch genoeg om te erkennen dat het
ondoenlijk is dat zwaartepunt te verplaat
sen naar de rand. De grote stromen van
gemotoriseerd verkeer naar het zwaarte
punt (100.000 auto’s per jaar) zijn strijdig
met de gewenste zonering en ontsluiting
van aan nationaal narlr
Vermindering van dit verkeer moet vol
gens de ANWB worden gezocht in een
forse uitbreiding van het aantal witte fiet
sen en in experimenten met vormen van
openbaar vervoer, waarbij een frequent
rijdende busdienst door het park tussen de
plaatsen Hoenderlo en Otterlo een uit
gangspunt is. Op den duur zou het particu
lier gemotoriseerd verkeer helemaal uit
het park moeten worden geweerd en wor
den vervangen door busvervoer, fietsen en
wandelen.
Tc:
Westduin parken motor-vrij ma]
Cc
ir?
