SPAANS PERSBUREAU MELDT MOEILIJKHEDEN IN BRAZILIË
Politieke wil niet aanwezig
HAVEN BEIROET
NOG NIET OPEN
GOUDPRIJS KELDERT DOOR
DISCONTOVERHOGING IN VS
Zwarte leiders
verdeeld over
conferentie
moord op Luther King
Verrassende verklaring
in onderzoek naar
OESO voorspelt ernstige
crisis in scheepvaart
Conflicten kenmerken
opening WK-zwemmen
Rhodesië
Ballonvaarders
willen nu
rond de wereld
L
VRAAG NAAR SCHEPEN VERMINDERD
[in
2
BINNEN- EN BUITENLAND
ZATERDAG
AUGUSTUS
19 7 8
3
1 9
(Van onze redactie buitenland)
?hot
nent
DEN HAAG/BRASILIA. In kringen van het Braziliaanse ministe
rie van Buitenlandse Zaken wordt vernomen, dat moeilijkheden zijn
ontstaan door het stellen van „extra veiligheidseisen” voor de levering
van verrijkt uranium door de Urenco-partners Nederland, Engeland
en West-Duitsland. Volgens het Spaanse persbureau EFE, dat dit
meldt, wil het Braziliaanse ministerie niet zeggen welke de nieuwe
voorwaarden’zijn die problemen opleveren. In Den Haag wordt echter
categorisch ontkend dat zich moeilijkheden voordoen over nieuwe
veiligheidsvoorwaarden
isen
Moeilijkheden
Vastbesloten
Herstellen
ging
;prijs
nebben
srlagen
vereld-
kaanse
I hangt
st in de
en Pa-
tatie
lileen
Letter of intent"
»eval
1?
Den Haag ontkent nieuwe
problemen over Urenco-eisen
(Van onze redactie buitenland)
(Vervolg voorpagina)
PARIJS (DP A). De huidige crisis
waarin de zeevrachtmarkt van de
wereld verkeert zal nog een aantal
De opleving die in 1976 werd opge
merkt bleek van korte duur. Er be
staat een nauwe samenhang tussen de
behoefte aan seheepsruimte voor het
goederenvervoer over zee en de alge
mene economische ontwikkeling, zo
stelt de OESO vast. Het tonnage van
de koopvaardijvloot nam vorig jaar
toe met zeven procent.
■rkne-
Es op
sment
rde in
de le-
anger
eriaal
ir van
Haag
id)
ële bij-
rjrzitter
Kamer
nen ge-
eldhan-
traat in
AMSTERDAM (ANP). Het besluit van de Federal
Reserve Board tot een verhoging van het disconto van de
twaalf Amerikaanse centrale banken van 7,25 tot 7,75
procent heeft gisteren in het begin van de handel op de
goudmarkt in New York (in de vooravond Nederlandse
tijd) voor een daling van de goudprijs van niet minder
dan vijf dollar gezorgd. De prijs zakte in korte tijd van
212 tot 207 dollar per ounce (31,1 gram). De koers van de
dollar, die sinds de opening van de wisselmarkt in New
York een onregelmatig verloop had gehad, begon duide
lijk te stijgen.
De discontoverhoging kan worden beschouwd als een
eerste reactie van de voorzitter van de Federal Reserve, G.
William Miller, op het verzoek van president Carter om
maatregelen tegen de voortdurende koersdaling van de
dollar te nemen. Een hogere Amerikaanse rentevoet kan
geld van buitenlandse beleggers naar de Verenigde Staten
lokken en dat kan de koers van de dollar ten goede komen.
Hogere rentetarieven en dus duurder krediet hebben
ook een remmende invloed op de inflatie. En dat is wel
nodig in de Verenigde Staten, want de waardeverminde
ring van het geld als gevolg van prijsstijgingen bedraagt
er op het ogenblik op jaarbasis bijna tien procent.
Het Witte Huis heeft zich gisteren gehaast om te laten
weten dat het „begrip heeft” voor de discontoverhoging in
verband met de inflatiebestrijding. Een woordvoerder zei
maakte, aldus Eist. Ray had ook gezegd
dat het doodschieten van een zwarte politi
cus van betekenis hem tot een „nationale
held in bepaalde delen van de Verenigde
Staten zou maken".
Ray luisterde rustig naar het voorlezen
van de verklaring van Eist. Hij noemde de
uitlatingen van de gewezen politieman
echter vals. Zijn advocaat voegde hieraan
toe dat hij had gehoord dat Eist bij Scot
land Yard was ontslagen op beschuldiging
van meineed en mogelijke betrokkenheid
bij misdrijven. „Eist is een corrupte poli
tieman, een schandvlek”, aldus advocaat
Mark Lane.
In zijn verklaring had Eist ook nog ge
zegd dat naar zijn, indruk Ray alleen de
moord had gepleegd. Eerder had Ray zelf
meegedeeld dat hem een lichtere straf in
het vooruitzicht was gesteld, als hij ie
mand kon noemen die bij de aanslag op
Ds. King was betrokken. Ray werd des
tijds tot 99 jaar gevangenisstraf veroor
deeld.
te verwachten dat de komende weken een reeks van
maatregelen zal worden genomen die allemaal bedoeld
zullen zijn óm de koersdaling van de dollar tot staan te
brengen.
Inmiddels had ook de Sovjet-Unie op
nieuw geprotesteerd tegen de vlaggenpa-
rade, die de opening van de wereldkampi
oenschappen in West-Berlijn gisteravond
opluisterde.
De Sovjet-Unie zegt het gebruikelijk te
vinden dat in het Olympia-stadion de vlag
gen van alle 49 deelnemende landen tij
dens de openingsplechtigheid zullen wap-
De CDU is van mening dat juist een stad
als West-Berlijn zich uitstekend leent voor
de organisatie van internationale evene
menten op sportief en cultureel gebied.
Vierentwintig uur voor de officiële ope
ning van de wereldkampioenschappen
zwemmen openbaarden zich twee conflic
ten. Het eerste vond zijn oorzaak in een in
het officiële programma opgenomen ad
vertentie van de Berlijnse CDU christen
democraten), waartegen de DDR heftig
protesteerde. De CDU roept de internatio
nale sportorganisaties daarbij op om de
toenemende boycot van West-Berlijn door
communistische landen met gelijke munt
terug te betalen.
al zakken, toen bleek dat Carter op zijn tevoren aangekon-
digde persconferentie eigenlijk niets te vertellen had over
het dollarprobleem. Hij herhaalde voor de zoveelste keer
dat de koersdaling zorgwekkend is en dat de toestand van
de Amerikaanse economie er helemaal geen rechtvaardi
ging voor vormt. Hij vergat even een inflatie van tegen de
tien procent, een tekort van vele miljarden dollars op de
handelsbalans, een nog altijd zeer omvangrijke olie-in-
voer (al dalen de importcijfers de laatste maanden enigs
zins) en een werkloosheid van dik boven de vijf procent
van de beroepsbevolking.
De dreiging van een boycot vormt klaar
blijkelijk een onderdeel van een nieuwe
serie grotere aanvallen op de sport-politie-
ke situatie van West-Berlijn. Het congres
van de internationale handbalfederatie
(IHF), dat van 7 tot en met 11 september in
de IJslandse hoofdstad Reykjavik plaats
vindt, krijgt een voorstel van de Sovjet-
Unie te handelen ovei- een reglementswij
ziging met betrekking tot internationale
evenementen. Daarbij zouden aangesloten
landen moeten worden verplicht alleen
internationale wedstrijden te laten plaats
vinden op het grondgebied van het eigen
land.
Een boycot door de Oostbloklanden van
deze zwemkampioenschappen lijkt afge
wend, onder andere ook door de toezeg
ging van de FINA dat zij maatregelen zou
nemen tegen die landen die om politieke
redenen zouden wegblijven bij de ope
ningsceremonie.
BEIROET. Voor de tweede maal is
een poging om de zeehaven van Beiroet
weer in gebruik te nemen, mislukt. De
haven van Beiroet is al zeven weken ge
sloten als gevolg van de gevechten in de
Libanese hoofdstad.
Maar gisterochtend werd iedere hoop op
verbetering met twee inslaande granaten
in het havengebied de bodem ingeslagen.
Hoewel alle partijen garanties vooraf had
den gegeven dat de haven open kon en een
officiële lezing volhoudt dat de granaten
uit „onbekende richting” kwamen, kon
iedere amateur-militaire waarnemer zon
der enige kennis van ballistiek gewoon
zien dat het vuur afkomstig was van chris-
ten-rechtse militaire posities.
De haven van Beiroet ligt aan de voet
van de Oostbeiroetse christenwijk Ashra-
siha, toneel van hevige gevechten tussen
de christen-rechtse militie en Syrische
troepen van de Arabische vredesmacht.
Opening van de haven zou dus een enorme
verbetering in de veiligheidssituatie bete
kenen.
Het is nu overduidelijk dat de politieke
wil tot een verbetering in de situatie bij de
christen-rechtse leiders nog niet Sanwezig
is. De twee granaten van gisterochtend
waren overigens de eerste die er in een
hele week werden afgevuurd.
SALISBURY (Reuter/AFP). Bisschop
Abel Moezorewa, lid van de huidige ge
mengde overgangsregering in Rhodesië
en leider van de Verenigde Afrikaanse
Nationale Raad, heeft zich gisteren uitge
sproken tégen een voorstel van de Vere
nigde Staten en Engeland om een confe
rentie te houden, waaraan alle partijen
die betrokken zijn bij de Rhodesische
kwestie, zouden kunnen deelnemen.
Premier Smith van Rhodesië verklaarde
gisteravond dat de interimregering niet
onwelwillend staat tegenover een confe
rentie van alle bij Rhodesië betrokken
partijen. Smith vertelde verslaggevers dat
de regering meer informatie wenst over de
voorgestelde conferentie, voor zij een defi
nitief besluit neemt.
rdam
egrip
sn te
n als
r De
rd op
ij pels
en.
zoon
inde
uiden
e stu-
‘weer
boot
r een
sn hij
boot,
rrast.
woor-
ïerste
nwis-
loten,
dat een
10 vier-
/olgend
e bouw
gulden,
-wacht.
d bijge-
jerings-
al euro-
nse ge-
ten van
ordigd.
WASHINGTON (UPI). Voor de com
missie van het Huis van Afgevaardigden,
die zich bezighoudt met een onderzoek
naar de moord op ds. Martin Luther King,
is gisteren een verrassende verklaring
voorgelezen van een Britse politieman,
volgens wie James Earl Ray kort na zijn
arrestatie in Londen had verklaard de
moord op Ds. King te hebben gepleegd.
Het Spaanse persbureau EFE, dat over
Ambtenaren van het ministerie van Financiën in Was
hington hebben gisteren verklaard dat president Carter
vastbesloten is de strijd tegen de koersdaling aan te
binden. Het programma van maatregelen is echter nog
niet helemaal rond. Het uitblijven van mededelingen over
onmiddellijke maatregelen op zijn persconferentie van
donderdagavond betekent niet dat de president de zaken
op hun beloop wil laten, zo zeiden ze met nadruk. De
president vindt het bovendien niet juist om overhaast te
werk te gaan, zo voegden ze er aan toe. De koersdaling is
tenslotte met enige onderbrekingen pas zo’n anderhalf
jaar aan de gang.
Het bleef gisteren overigens kwakkelen met de dollar.
Donderdag deed zich een flink herstel voor als gevolg van
de verklaring van president Carter, dat hij zich ernstig
ongerust maakt over de voortdurende waardeverminde
ring van het Amerikaanse geld en zijn voornaamste
adviseurs, minister van Financiën Blumenthal en „Fed”-
chef Miller, heeft gevraagd er wat tegen te doen.
De dollarkoersen gingen donderdagavond in New York
Gisteren bleek duidelijk dat Carter er niet in was
geslaagd het vertrouwen in het Amerikaanse geld te
herstellen. In Tokio deed zich weliswaar na een veel
lagere opening in vergelijking met donderdag een herstel
voor maar in West-Europa gingen de duimen bij het begin
van de geldhandel duidelijk omlaag. De stemming bleef
overal erg nerveus.
Van meer belang achtte men de bekendmaking van de
Bundesbank dat de Westduitse monetaire reserves in de
afgelopen week met 1,8 miljoen mark (zeg maar 900
duizend dollar) zijn toegenomen. Daaruit werd opge
maakt dat de Westduitse centrale bank nog steeds flinke
steunaankopen verricht om een verder af glijden van de
dollar te voorkomen.
Als de haven zou opengaan, zou dat een
geweldig positief psychologisch, politiek
en financieel effect hebben op Beiroet en
heel Libanon. Zakenlieden en syndicaten
van havenarbeiders laten de laatste weken
steeds luidere noodkreten horen: als de
haven niet snel opengaat, sterft de Libane
se economie - beroemd om zijn miraculeu
ze na-burgeroorlogse Wirtschaftswunder -
een vroegtijdige dood. De laatste tijd zijn
de prijzen enorm gestegen door in de ha
ven vastgelopen voorraden en door alter
natieve transportmethodes (luchtvracht,
e.d.).
heeft
crach-
n een
mpag-
vakije
sische
ert. In
issade
ran de
Tsje-
e ont-
lingen
idhou-
rt.
Begm deze week werd in Den Haag
overleg gevoerd tussen vertegenwoordi
gers van de drie Urenco-partners over de
tekst van de nota’s, waarin de voorwaar
den worden neergelegd, waaronder Uren
co verrijkt uranium zal leveren aan Brazi
lië.
Het overleg vloeide voort uit besprekin
gen over hetzelfde onderwerp, die een
maand geleden in Brasilia zijn gevoerd,
aldus een woordvoerder van het ministerie
van Buitenlandse Zaken in Den Haag.
De uitwisseling van nota’s tussen de be
trokken landen zal, naar het zich laat aan
zien, „eerder een kwestie zijn van weken
dan van maanden”, aldus de woordvoer
der, die met nadruk stelt dat zich geen
onoverkomelijke moeilijkheden hebben
voorgedaan, die een ernstig obstakel voor
de verdere afwikkeling kunnen betekenen.
Een dergelijke bescheiden groei is
in meer dan tien jaar niet meer voor
gekomen. De vraag naar seheeps
ruimte stond in geen verhouding met
het aanbod. Eind vorig jaar bedroeg
het gezamenlijke tonnage van sche
pen die bij gebrek aan emplooi waren
opgelegd 48 miljoen ton. Dat is der
tien procent meer dan eind december
1976.
Het overgrote aanbod van laadca-
paciteit heeft de prijzen op deze
markt bijzonder gedrukt. De tarieven
waren vaak niet eens voldoende om
de kosten van brandstof en havengel
den te dekken. Als er geen radicale
verandering komt in deze gang van
zaken zal een groot aantal rederijen
er binnen een paar jaar mee moeten
stoppen, aldus de OESO.
Vmeri-
in een
d, om
renten
ebben
Ook vond de Russische ambassadeur
het onjuist dat bij de opening de vlag van
de Bondsrepubliek zou wapperen naast
die van Colombia, waar de laatste, en de
Verenigde Staten, waar de volgende we
reldkampioenschappen worden gehou
den.
Het protest van de DDR vroeg om een
rechtzetting van deze opvatting door de
FINA en afkeuring van het beleid, dat het
organisatiecomité heeft gevoerd. Zowel de
FINA als het organisatiecomité hebben
zich inmiddels gedistantieerd van deze ad
vertentie.
Op een persconferentie nam zwembond-
voorzitter Harm Beyer gisteren opnieuw
afstand van de CDU-advertentie, al zei hij
wel het onbegrijpelijk te vinden dat de
drukker van het programmaboekje een
dergelijke, tot protesten van Oostbloksta-
ten oproepende advertentie, had op laten
nemen.
„moeilijkheden” op het Braziliaanse mi
nisterie van Buitenlandse Zaken bericht,
betoogt dat Brazilië reeds controle heeft
toegestaan door de Internationale Organi
satie van Atoomenergie om het gebruik te
voorkomen van plutonium (dat vrijkomt
bij de opwekking van verrijkt uranium)
voor het maken van kernwapens.
Uit het feit dat slechts de overeenkomst
tussen West-Duitsland, Brazilië en ge
noemde organisatie wordt opgevoerd, en
niet de zekerheid dat vóór het begin van de
opwerking overeenstemming zal zijn be
reikt over een opslagregiem, zou men kun-
nen afleiden dat Brazilië niet akkoord wil
gaan met deze door premier Van Agt in de
Tweede Kamer geformuleerde „extra vei
ligheidsvoorwaarde”. In Den Haag wordt
gèen geloof gehecht aan deze theorie. Men
gelooft evenmin dat door extra veilig
heidsvoorwaarden moeilijkheden zijn ont
staan.
In Den Haag maakt men echter wel
duidelijk onderscheid tussen overleg tus
sen regeringen, en zuiver commerciële
contacten tussen Urenco en de Braziliaan
se maatschappij Nuclebras, welke via
Londen lopen.
Een andere zwarte Rhodesische leider,
stamhoofd Jeremiah Chirau, evenals Moe
zorewa lid van de overgangsregering,
maar als leider van de volksorganisatie
ZAPU, had eerder zijn instemming be
tuigd met zo’n conferentie.
Een dergelijke conferentie is achter
haald door de feiten, want het leger van
het Patriottisch Front, dat een guerrilla
oorlog tegen Rhodesië voert, heeft deze
oorlog vrijwel gewonnen, zo heeft Joshua
Nkomo, een der twee leiders van het front
gisteren in een interview met de Financial
Mail in Johannesburg verklaard.
„Een partij die zich overwinnaar voelt
zal niet gaan praten op voorwaarden die
zij zou hebben aanvaard aan het begin van
of midden in de oorlog”, zo verklaarde hij.
Toekomstige besprekingen over Rhodesië
zullen voortaan moeten worden gehouden
op basis van de standpunten die het Pa
triottisch Front inneemt, zo voegde hij
hieraan toe.
undige
i naar
ding is
-is me-
ndheid
eeld in
'an het
;ens de
en aan-
'erdere
rd zegt
gerea-
jaren voortduren. De vraag naar
koopvaardijschepen is het afgelopen
jaar opmerkelijk verminderd, zo
schrijft de Organisatie voor Econo
mische Samenwerking en Ontwikke
ling (OESO) in het jaarverslag over
de scheepvaart in 1977.
De verklaring was afkomstig van
Alexander Anthony Eist, die in juli 1968
als medewerker van Scotland Yard op
dracht kreeg Ray te bewaken. Volgens
Item was er een vertrouwensrelatie tussen
hen ontstaan. In gesprekken had Ray, met
een zekere trots, laten blijken dat hij de
Warte Amerikaanse leider had doodge
schoten. De enige fout die hij, naar zijn
ffiggen, had gemaakt was dat hij het
moordwapen had weggegooid toen hij een
Politieman zag.
Uit de conversatie was gebleken dat Ray
zwarten haatte en daar geen geheim van
„We moeten ervan overtuigd zijn dat de
conferentie niet al het goeds dat we ge
daan hebben weer teniet doet”, aldus de
premier. Een vertegenwoordiger van het
Engelse ministerie van Buitenlandse Za
ken, John Graham, en de ambassadeur
van de V.S. in Zambia, Stephen Lou, zijn
op het ogenblik in Salisbury voor bespre
kingen met de drie zwarte nationalistische
leiders van de interimregering. Engeland
en de V.S. willen per sé dat de interimrege
ring samen met de leiders van het Patriot
tisch Front, Robert Moegabe en Joshua
Nkomo de conferentie bij woont.
Robert Moegabe heeft gisteren in Loesa-
ka besprekingen met Nkomo over interne
aangelegenheden afgebroken. Moegabe is,
onverwacht, naar Lagos gevlogen voor be
sprekingen met de Nigeriaanse leiders. De
reden van zijn bezoek aan Nigeria is on
duidelijk, maar er wordt vermoed dat over
militaire zaken gesproken zal worden,
aangezien hij vergezeld wordt door zijn
opperbevelhebber, Josiah Tongogara.
Nkomo gaf geen commentaar op de reis
van Moegabe. Verwacht wordt dat Moega
be binnenkort weer terugkeert naar Loe-
saka om zijn besprekingen met Nkomo
voort te zetten.
peren. Ook de FINA is die mening toege
daan, maar moest dit plan van de hand
wijzen omdat het Olympia-stadion niet
over voldoende vlaggemasten beschikt.
Via de Russische vertegenwoordiger in het
FINA-bestuur, vice-president Firzov,
hoopten de Russische autoriteiten te berei
ken dat het organisatiecomité en de we-
reldzwembond zouden afstappen van het
plan om aan de 36 beschikbare vlaggemas
ten in het Olympia-stadion de dundoeken
van de bij de zwembond aangesloten fede
raties (achttien) en van de stad West-Ber
lijn te hijsen.
Aanvankelijk werd van de zijde van het
ministerie van Economische Zaken mee
gedeeld, dat de nota’s gelijk met de zoge
naamde „Letter of intent” aan de Tweede
Kamer zouden worden voorgelegd. In deze
„Letter of intent” verleent de regering
Urenco toestemming voor de uitvoer van
verrijkt uranium op voorwaarde dat de
waarborgen-overeenkomst tussen Brazi
lië, West-Duitsland en de Internationale
Organisatie voor Atoomenergie van toe
passing zijn, en dat bij de levering vol
doende zekerheid bestaat dat vóór met de
opwerking wordt begonnen, overeenstem
ming zal zijn bereikt over een deugdelijk
opslagregiem.
De kwestie van dit opslagregiem, aldus
de woordvoerder van Buitenlandse Zaken,
levert thans geen moeilijkheden meer op.
Het nadere overleg van ambtelijke des
kundigen van de betrokken landen dat nog
nodig is, is eerder een gevolg van proble
men over de juiste bewoordingen waarin
de nota’s zullen worden gesteld.
erdam
ren bij
chef-
i, was
terrein
in het
en viel
»at en
>nd te-
4 Drie havenarbeiders in Beiroet rennen voor hun leven, terwijl rond hen granaten inslaan, die een poging om de haven weer open te
stellen torpedeerden.
PARIJS (DPA/AFP). De drie
Amerikaanse ballonvaarders die een
geslaagde vlucht hebben gemaakt van
de Verenigde Staten naar Frankrijk
zijn van plan om met een ballon rond
de wereld te reizen. Zij willen dat
karwei in dertig dagen klaren.
De ballon moet wel hoger kunnen
vliegen dan de „Double Eagle II” waar
mee ze hun geslaagde Atlantische over
steek gemaakt hebben
Op een persconferentie in Parijs ver
telden Ben Abruzzo, Maxie Anderson
en Larry Newman over hun ervaringen
van de afgelopen dagen. „Ons doel was
de Eiffel-toren. Dat is niet helemaal
gelukt. Het moeilijkste moment kwam
toen we boven Ierland in een koufront
terechtkwamen en binnen enkele minu
ten van 8.000 meter hoogte daalden
naar 1500 meter. Toen de zon echter
weer doorbrak stegen wij gelukkig
weer”.
4
4
a
