Gedeputeerde Achterstraat is niet gelukkig met „aanbrei-woningbouw
maar:
Haarlemmermeer moest altijd
werken met één hand
Een gouden
krokettengreep
Rika ’s slager
lach van dc dag
I
1
i.
I It*
J 3 J, j J 4,AU
■Hl
>t
w
F
Underdog-positie
I
i
Met éèn hand
V
Belachelijk
8
9
AUGUSTUS
19 7 8
ZATERDAG
1 9
IJMOND
1.
R,
SR
fii
-
i
7
Autonomie
I
!S
/11.
>7
Bk)
gl:
R
door
Udo J. Buys
door Rien Polderman
HET ZIET ER NU toch wel naar uit dat drs. J. Achterstraat zichzelf
onderhand als gedeputeerde heeft geaccepteerd. Achterstraat gelooft
er niet meer in, dat de WD nog een poging zal doen om gebruik te
naken van zijn aanbod om zijn zetel in GS over te nemen. „Ze mogen
nog steeds best op mijn plaats. Maar politiek gezien is het geen
haalbare kaart”, meent hij. Dus zit het er in, dat hij als gedeputeerde
blijft. (Al blijft hij betreuren, dat de PvdA zo absoluut heeft geweigerd
een college van GS te vormen, waarin naast PvdA en CDA ook de WD
een plaats zou hebben). Achterstraat wil nog wel rechtzetten, wat in het
interview met zijn collega Korver werd gesteld over de CDA-mening
over PPR-deelneming in het college. „Wij hebben geen veto uitgespro
ken over de PPR en Zuurbier. Als de PvdA als progressief blok had
villen optreden en daarbij de PPR als college-partner had willen
neenemen, dan hadden ze dat zelf moeten weten. Maar we vonden het
onjuist om een kleine partij afzonderlijk een zetel toe te staan, die aan
de WD werd geweigerd.”
■fa
ssRw
i SR
'f V.
X 7 'W
9
X.
s
ig
s
Paul Roos: frikandellen
sn
i
„Ik weet niet eens of ik dan wel geëist
zou hebben, dat wij Ruimtelijke Ordening
moesten hebben. Anders had het gelegen,
als Van der Knoop was weggegaan.
U werd als Statenlid en als direkteur
ï>an het sociografisch bureau wel be-
En als de verkiezingsuitslag anders was
geweest? Als het CDA nog sterker uit de
slag was gekomen?
Achterstraat: „Ik denk het niet. Ik was
immers ook best gelukkig in die andere
rol. Ik had absoluut geen ambitie om gede
puteerde te worden. Het offer aan de WD
was dus helemaal niet zo groot.”
Heeft uw bereidheid om uw zetel aan de
VVD af te staan, nog iets te maken met de
portefeuilleverdeling? Met andere woor-
ien, had u hetzelfde standpunt ingeno-
nen, wanneer u eerste gedeputeerde voor
ie Ruimtelijke Ordening was geworden?
Dat drs. Achterstraat zich heeft geschikt
h zijn nieuwe functie wil overigens nog
iiet zeggen, dat hij er al helemaal aan
jewend is. Vooral van zijn portefeuille
■conomische zaken heeft hij het idee, dat
üj die pas over een half jaar goed kan
(verzien. Wat ruimtelijke ordening betreft
ïgt de zaak natuurlijk anders, dat is zijn
rak. Maar voor deze laatste portefeuille is
hij tweede man.
Als laatste in onze reeks vraaggesprekken met de drie nieuwe leden van
Gedeputeerde Staten van Noord-Holland is vandaag drs. J. Achterstraat aan de
beurt. Drs. Achterstraat kan worden beschouwd als kenner van de Haarlemmer
meer. Als student werkte hij mee aan een rapport over de Haarlemmermeer en
daarmee begon eigenlijk al zijn loopbaan die nauw met de polder verweven is.
Achterstraat werd naar Hoofddorp ontboden om het rapport uit te leggen en dat
werd het begin van het contact, dat leidde tot de oprichting van het sociografisch
bureau De Meerlanden in 1957, waarvan hij direkteur is. Het doet hem pijn om van
zijn bureau afscheid te moeten nemen. Drs. Achterstraat behoort tot de AR-
vleugel van het CDA. Hij is sinds 1970 lid van Provinciale Staten van Nöord-
Holland. Hij is 50 jaar, woont in Badhoevedorp, is gehuwd en vader van drie zoons.
Drs. Achterstraat gaat onder meer de portefeuilles economische zaken, natuurbe
scherming en recreatie beheren.
„Ik vond ze in 't verleden vaak te opti
mistisch over de woningbehoefte. Maar
daar zijn ze van terug gekomen. Dat opti
misme is nu weer omgeslapen naar pessi-
schouwd als de grote tegenspeler van Van
der Knoop. Nu moet u ineens met hem
samenwerken. Hoe voelt dat?
Wat waren precies uw bezwaren
tegen de inbreng van de PPD?
Achterstraat: „Dit is inderdaad ’n zaak
voor complementair (wederzijds aanvul
lend. RP) bestuur, van gemeente, gewest
Kennemerland en provincie. Haarlemmer
meer zal aan die situatie moeten wennen.
Het gemeentebestuur moet daar nog mee
leren leven. Het groeikern-zijn heeft de
consequentie, dat anderen moeten kunnen
meepraten.”
Maar als je je oor te luisteren legt, je let
goed op wat er bijvoorbeeld in de raad van
Haarlemmermeer wordt gezegd, ontkom
je niet aan de indruk, dat nog lang niet
iedereen daar aan toe is. Er is een sterke
stroming, die vijandig staat tegenover be
moeienis van buiten, vanuit Kennemer
land bijvoorbeeld.
Dat brengt ons bij de Haarlemmermeer
en de NORON-bebouwing. Hier is de ste-
debouwkundige uitwerking van de plan
nen toch bepaald niet alleen ’n gemeente
lijke zaak. De Haarlemmermeer ligt inge
klemd tussen het stedelijk gebied van de
Amsterdamse en Haarlemse agglomera
ties. Er is toch niet aan te ontkomen, dat
met dat gegeven wordt rekening gehou
den. Haarlemmermeer kan zich in de gege
ven situatie toch niet meer opstellen als
een agrarisch eilandje en in de stedebouw-
kundige plannen doen alsof er nog alle
ruimte is.
MAR JOKE EN GERT waren aanvan
kelijk niet van plan op vakantie te gaan,
maar toen het slechte weer aanhield
stapten ze zoals zovele andere Nederlan
ders, toch maar naar het reisbureau.
„Vakantie is voor ons lekker pretentie
loos veertien dagen lang in de zon rond
hangen”, zei Gert. „Maar we lezen ook
erg veel”, vulde Marjoke hem aan, die
zelf smult van Bommelverhalen. Vorig
jaar bezochten ze Mallorca. „Maar ik
vind het hier eigenlijk leuker, minder
toeristisch", aldus Marjoke, die onder
wijzeres is op een school in Amsterdam
Achterstraat steekt een dun sigaartje op
en vervolgt: „En nu blijft het natuurlijk zo,
dat je in Haarlem dingen hebt, die je in
Hoofddorp nooit zult krijgen. Laat de
mensen daarvoor maar rustig naar Haar
lem komen. Maar aan de andere kant moet
het natuurlijk niet te gek worden. Ook de
Haarlemmermeer zelf heeft recht op eigen
voorzieningen als daar voldoende draag
vlak voor is. Haarlem heeft te laat inge
zien, dat je ook wat naar die regio toe moet
brengen. In Hoofddorp is men niet altijd
gelukkig geweest met die hooghartigheid
van Zuid-Kennemerland. Het is een ty
pisch Haarlemmermeertrekje om vanuit
een underdog-positie te zeggen: „We zullen
het zelf wel klaren, we hebben jullie niet
nodig.” En nu is Kennemerland voor zijn
woningbouw op de Haarlemmermeer aan
gewezen.”
In deze tegestelling moet dus comple
mentair bestuur worden bedreven. Drs.
Achterstraat hoopt, dat men in Hoofddorp
zal accepteren, dat Zuid-Kennemerland
bij de uitwerking van de NORON-plannen
eén vinger in de pap wil hebben. Aan de
andere kant zal Zuid-Kennemerland niet
al te opdringerig moeten doen; zich in
toom moeten houden. „Hoe tactischer men
de zaken aanpakt, hoe beter. Kennemer
land moet beseffen, dat men in de Haar
lemmermeer iets prijs geeft, ’t Is een offer
en dat is zeker hier een hele gebeurtenis.”
Drs. Achterstraat voelt zich geen partij
in de rivaliteit tussen Haarlemmermeer en
Zuid-Kennemerland: „Van het begin af
was ik van mening, dat er voor Haarlem
bouwruimte te vinden was in de Haarlem
mermeer." Van die mening maakte hij ook
geen geheim, wat in het CDA niet altijd in
dank werd aanvaard.
Volgens Achterstraat zou Haarlemmer
meer een dergelijke methodiek voor de
uitwerking van de NORON-plannen best
accepteren.
Behoort in de Haarlemmermeer een
Alkmaarse opzet tot de mogelijkheden?
(De Alkmaarse wijk Huiswaard II kreeg
zijn afwisselende karakter door samen
spel en botsing tussen een aantal archi-
tekten, onder leiding van de Haarlemse
bouwmeester Buma als conditionerend
architekt).
Achterstraat: „Die mogelijkheid moet in
elk geval terdege worden onderzocht.
Zelfs al was het maar om goed geargumen
teerd te kunnen vaststellen, dat ’t niet kan.
De nieuwe weg om de Noord bij Hoofd
dorp zou bijvoorbeeld wel eens een barriè
re kunnen zijn.”
Wat vindt hij van de recentelijk bekend
geworden mogelijkheid om ook ten oosten
van Hoofddorp nog wat te bouwen. (Daar
voor wordt, zoals gemeld, in het diepste
geheim nog een extra NORON-variant
ontworpen).
Hoe was het mogelijk, dat er zo’n groot
verschil zat tussen de oude geluidshinder-
lijnen en de nieuwe geluidscontouren-
kaart? (Zoals gemeld, blijkt de geluids
hinder van Schiphol volgens de nieuwste
gegevens in Hoofddorp minder erg, dan
altijd was aangenomen. Volgens de nieu
we geluidshinderkaart valt een vrij groot
gebied ten oosten van Hoofddorp nog bui
ten de lawaaizone. Hoofddorp bleek zon
der reden jarenlang in slechts één rich
ting uitgebreid.
d.rood,
)00 km
Prijs
Tel.
iha’s
5-47
misme. De PPD levert gegevens, waarop
GS hun beleid moeten bouwen Maar ik
was het vaak met die gegevens niet eens.
En verder vind ik, dat de PPD zich niet te
gedetailleerd met gemeentelijke zaken zou
moeten bezighouden. Ik zou graag het be
lang van de gemeentelijke autonomie wil
len onderstrepen. We moeten ons afvra
gen, wat is typisch voor de regio, wat is
typisch voor de provincie, wat is typisch
voor de gemeente. We moeten ons als pro
vincie niet bemoeien met zaken als het
uitbouwen van keukens. Dat is een ge
meentelijke zaak. Het is in zijn algemeen
heid ook geen taak van de PPD om stede-
bouwkundig bezig te zijn. Dat moeten ze
aan de gemeenten overlaten, ook al heb
ben ze bezwaren tegen een bepaalde bena
dering. Als mijn jongens andere platen
willen kopen, dan ik mooi vind, dan moet
dat kunnen, die vrijheid moeten ze heb
ben. Maar ik begrijp natuurlijk best, datje
als stedebouwkundige bij de PPD je han
den wel eens voelt jeuken. In zijn alge
meenheid moet je echter zeggen, hier moe
ten we als provincie afblijven. De PPD
moet zich bepalen tot het streekplanwerk,
bestemmingsplannen toetsen aan ’t streek
plan.”
HET IS VREEMD, MAAR WAAR.
Rotterdammer Paul Roos en com
pagnon FransBlanker hebben nog
een braakliggend stukje handel aan de
Costa del Sol gevonden. Een zo voor de
hand liggend stukje handel ook, zo dat
het op zijn zachtst gezegd vreemd is dat
niemand eerder het heeft ontdekt. Want,
terwijl de Hollandse bars en fritesten
ten al lang zijn ingeburgerd aan de Cos
ta, waren bitterbal, kroket en frikandel
tot nog toe vergeten. Goed, er waren
hoteliers die zelf wel eens een kroket of
bal rolden, maar daarmee hield het op.
En Roos en Blanker zijn daarom maar
gelijk in het groot aan het werk gegaan
en openden een fabriekje waar al dat
lekkers nou vandaan komt, op zes kilo
meter van Marbella.
HÉ, KIJK EENS, RikaJansen, is
een uitroep die je op de boulevard van
Fuengirola regelmatig kunt horen. Want
„zwarte Riek” woont er in het midden
van wat wordt aangeduid als de „Neder
landse boulevard”. Na haar vertrek uit
Zandvoort en van Kees Manders
geniet ze van de zon aan de Costa del Sol
en lijkt er tevredener dan ooit sinds haar
huwelijk alweer twee jaar geleden, met
de jonge Duitse slager HardiSeidel,
die in een zijstraatje van de boulevard
een goedlopende Deutsche Metzgerei,
een Carniceria Alemana of kortom een
Duitse slagerij heeft.
„HET IS EEN WERELDZAAK”, zei
Nederlandse barhouder Piet van Loon
me. Aan het grote leeftijdsverschil tus
sen de beide echtelieden is men in Fuen
girola zo langzamerhand wel gewend.
„Er zijn natuurlijk wel mensen die er
tegenaan kijken”, maar aan henzelf zie je
het niet”, aldus de barhouder. En Hardi
Seidel denkt er precies zo over. „We zijn
heel gelukkig, het is heel fijn”, zei hij me.
Op de foto Hardi met als inzet een ar
chieffoto (uit 1967) van Rika Jansen.
2 TL bj.
Vr.pr.
iat 127
Vr.pr.
24268.
ALS HET KWIK VER BOVEN de der
tig graden stijgt is niets heerlijker dan
een frisse duik, dacht ook de 30-jarige
MarjokeVeenlanduit Rijsenhout,
toen ze, nagestaard door de lenzen van
OOK IN NEDERLAND had Roos al
wat „bakluchtervaring", want naast een
goed lopende autospuiterij in Rotterdam,
exploiteerde hij, als een vorm van geld
belegging, ook nog een patatzaak. „Toen
ging ik eens naar Spanje, heb wat ge
praat, hoorde dat er een gat in de markt
zat en ben er in geklommen”, vertelde hij
eenvoudig. Met vrouw Karin en 12-
jarige zoon P a u 11 j e woont hij nu in
een schat van een huis op het strand van
Los Boliches. „Voor een prijsje van 425
per maand, maar dat was een mazzeltje”,
zei hij.
ROOS SPEELDE AANVANKELIJK
nog met de gedachte zijn waar in te
voeren, maar dat stuitte Op zoveel proble
men, dat hij de fabrikage toch maar zelf
ter hand heeft genomen. „Het loopt uit de
kunst. Ik lever voornamelijk aan Hol
landse zaken", aldus Roos, die pas begin
april ging draaien, „wij zijn de enige, dat
is de grote basis waar we op werken om
zo snel mogelijk de markt te veroveren,
voordat iemand anders ook begint”.
ROOS WIL de frikandel ook op de
Spaanse markt introduceren. „Maar dat
geeft wat moeilijkheden. In Holland zijn
die dingen kapot geschreven, daar wor
den ze gemaakt van varkenshuid en een
hoop kruiden, maar wij doen het met
zuiver vlees”, vertelde Roos, die alweer
aan uitbreiding van zijn handel met saté
en hamburgers denkt. Wat zou dat trou
wens in het Spaans zijn?
W.
l; Alfa
enz.;
a Luxe,
km en
Simca
S; Ford
3,- met
str. 36,
tel.
iuurste
bekle-
et nw.
4500,-.
ro voor
iderdos
b.v.,
H’lem,
id dea-
jebruik-
)EN
R.O.
>r gaaf,
72 met
sc. '74
ver 88
el klein
Austin
nault R
850;
bj. '71
en rijdt
e auto
Via Schalkwijk en de, naar Achter-
straats mening, voor deze wijk zelf te grote
hoeveelheid winkeloppervlak, komt het
gesprek weer op de NORON. De gedepu
teerde gaat er zo in ,op, dat hij voor de
tweede keer zijn thee laat koud worden.
Achterstraat blijkt de mening van zijn
collega Van der Knoop te delen, dat de
NORON-uitwerking zo veel mogelijk
ruimte moet laten aan toekomstige ont
wikkelingen. Dat wil zeggen, de bebou
wing tussen Haarlem en Hoofddorp moet
zodanig worden ontworpen, dat deze elk
moment kan worden afgerond, zonder dat
daarmee de mogelijkheid wordt afgesne
den voor meer woningbouw in de toe
komst- en de eigen centrum-bebouwing
die deze grotere hoeveelheid woningen op
een zeker moment zou rechtvaardigen.
De gedeputeerde ontkent het niet. Maar
ter verdediging van Haarlemmermeer
voert hij aan, dat tot voor kort plannetje
voor plannetje moest worden bevochten
om het verwezenlijkt te krijgen. „Haarlem
mermeer moest altijd werken met één
hand, de andere had men nodig om de
deur open te houden. Als men in 1960 had
geweten, wat uiteindelijk totaal tot stand
zou komen, dan had men vanuit die totaal
visie kunnen werken. Dat is dan ook het
voordeel van de NORON; het grote aantal
is nu bekend; dat is ’n winstpunt. Anders
kwamen er nog tien Paxen (Nieuwe wijk
bij Hoofddorp. RP) bij. Haarlemmermeer
is zelf niet helemaal schuldig aan het bou
wen volgens de aanbrei-methode.”
Wat de Bijlmer betreft merkt Achter
straat op, dat het „populair” is om er op te
schelden. Maar de Bijlmer is inderdaad zo
slecht niet. De wijk is vanuit een totaal
conceptie ontworpen. Er is ’n goede infra
structuur bijvoorbeeld. Een fout was, dat
men te lang heeft gewacht, met de winkel
voorzieningen.” Drs. Achterstraat heeft
meer waardering voor de Bijlmer, dan
voor Schalkwijk en de Haagse overloop-
stad Zoetermeer.
Maar dan moet men wel breken met de
manier van bouwen, die tot voor kort
praktijk was in de Haarlemmermeer.
Want daar blijkt geen samenhangende vi
sie uit. Het ene fantasieloze wijkje werd
aan het andere gebreid. Aan de Bijlmer
ligt in elk geval nog enige visie ten
grondslag. Aan de uitbreidingen van
Hoofddorp ontbreekt die ten ene male.
tanden
lekord
a 1600
landen
allatie,
e eig.;
a 616
i 1000
zowel
200 m
Mlegro
rsnell.;
50 TC
i 1100
II '75,
5, een
prima
00 '72
eend
radio.
jxe '73
I. 023-
fotograaf Fred Steenman, in de
koelte van de Middellandse zee dook. Dat
was in Fuengirola, waar Marjola met
haar vriend, de 31-jarige Gert Mid
delkoop (inzet) op vakantie was.
VOORDAT ZE ZICH SAMEN in Rij
senhout nestelden woonde Gert, die we
tenschappelijk medewerker is aan de Ge
meentelijke Universiteit in Amsterdam,
in Heemstede. Hij heeft planologie als
richting en volgt daarom in deze krant
met plezier de avonturen van mijn colle
ga RienPolderman, die planologie
eveneens als specialisatie heeft.
Achterstraat: „Tussen Haarlemmer
meer en Zuid-Kennemerland bestaat in
derdaad een soort gespannen sfeer. Dat
komt doordat Kennemerland altijd het
idee heeft gehad een verzorgende functie
te hebben voor de Haarlemmermeer. De
polder werd een tijd lang vanuit Haarlem
bestuurd, het polderbestuur vergaderde
namelijk in Haarlem. De eerste burge
meester van Haarlemmermeer woonde in
Heemstede. Vijftien jaar geleden was het
nog zo, dat je als polderling voor een
bepaald soort babyvoeding naar Haarlem
moest. Toen er een ziekenhuis moest wor
den gebouwd, moest dat maar liever niet
in de Haarlemmermeer maar in Zuid-Ken
nemerland. Hetzelfde gold voor het Pro
testants Christelijk Lyceum. Er bestond in
Zuid-Kennemerland ten opzichte van de
Haarlemmermeer zo’n beetje de gedachte:
komen jullie nu maar naar Haarlem, dan
kun je nog wat beschaving opdoen. Wat
wonen betreft was het ook zo: Als ’t niet
anders kon, ging je in de Haarlemmermeer
wonen
Achterstraat: ,,’n Rekenfout. Hoe langer
je er over nadenkt, hoe belachelijker het
wordt, ’t Is eigenlijk gek dat we dat zo
gemakkelijk accepteren.” Hij geeft toe, dat
de ruimtelijke ordening in de Haarlem
mermeer aan die rekenfout is opgehangen.
„In elk geval is het een les voor de toe
komst om zulke geluidslijnen niet al te
absoluut aan te houden.”
Hoe frustrerend het vliegtuiglawaai ook
voor de ruimtelijke ontwikkelingen in de
polder is geweest (Achterstraat weet uit
eigen ondervinding hoe hinderlijk dat la
waai kan zijn, hij woonde zelf acht en een
half jaar pal onder de bulderbaan), toch
ontdekt hij er ook nog gunstige kanten
aan: dankzij de geluidshinder blijft een
deel van de Haarlemmermeer behouden
voor agrarisch gebruik. De nieuwe gede
puteerde vindt dat een heel positieve zaak.
„Ik heb het gevoel dat te veel agrarisch
gebied te gemakkelijk als potentiële bouw
ruimte wordt gezien. Ik denk dat je niet
straffeloos over een bepaalde grens heen
kunt, als je het agrarisch karakter van de
Haarlemmermeer wil handhaven.” En
Achterstraat is daar ondanks het ruim
tebeslag van de NORON een voorstan
der van.
gasin-
aat bj.
i S de
r geel,
5250;
s met
'75, 5-
5 geel
Austin
acces
blauw
ij. nov.
Simca
<K400
2950;
nruil 3
boven
Drs. Achterstraat: „Ik heb dat van die
tegenspeler nooit zo ervaren. En in ’t per
soonlijk vlak heb ik alleen waardering
voor Van der Knoop. Hij is een vriendelij
ke, joviale man; we kunnen het goed met
elkaar vinden. Als er al sprake was van
tegenspeler, dan was ik dat meer van het
college als totaal, vooral wanneer dat naar
mijn mening te veel afging op de PPC
(Provinciale Planologische Commissie). Ik
heb begrip en waardering voor Van der
Knoop. Hij zat nog maar ’n halfjaar in de
commissie Ruimtelijke Ordening; toen
werd hij al gedeputeerde met die porte
feuille. Dat betekende, dat hij vooral in het
begin dus zeer afhankelijk was van de
PPD (Provinciale Planologische Dienst).
Na verloop van tijd heeft hij daar meer
greep op gekregen. Kon hij zich onafhan
kelijker opstellen. Je zou kunnen zeggen,
dat ik de tegenspeler was van de
PPD.”
i.L., bj.
I. bord,
il. 023-
w
iron
J
