I
Bredius in nieuwe luister
BB
Tom Erich
verongelukt
I
w
èlèlF
O
Van der Leeuw schrijft cantate op tekst Ulrike Meinhof bij opening expositie
Debuut Hooker» Ekstavo ’78
Kees Rosenhart
Avontuur bestaat nog. Proeft
1
ALLERHANDE
THEATER
- MUZIEK
Ka fc'
donderdag
- door John Oomkes -
N
Pianist werd 67 jaar
De toneelschuur opent
het seizoen deze week
met Kooien
Hoofdstad Operette met
,Eine Nacht in Venedig”
ff c
^wijzeq
MBFiVf* (lü
■I
12
13
KUNST
19 7 8
AUGUSTUS
7 4
do. t.m. za. aanvang 20.30 u.
U moet toch echt eens komen kijken!!
M#
AMSTERDAM. „Engage
ment in de kunst? Tja, dat is het
besef dat er in de kunst plaats
moet zijn voor het begrip dialec-
liek, dat wil zeggen dat vraagstel-
ingen en tegenstellingen, de dage-
bjkse realiteit heeft in de kunst
ian bod moeten komen. Een kun-
tenaar moet met twee benen op
Ie grond staan, voortdurend be-
ag zijn de wereld om zich heen te
ibserveren. Méér dan een gewoon
nens. Een kunstenaar moet haast
purnalistiek te werk kunnen
gaan, met een zeer esthetische op-
nerkingsgave”.
KB J
Ml
(ADVERTENTIE)
Componist wil muzikaal engagement
en
v. gara-
nw.
nw. c.v.
en
ijst, wo-
villa
nw.
ussenw.
won.
i.won.
nw
(ADVERTENTIE)
toekwin-
aiiboro
IBM-Ma-
X'.
idelinge
lijk voor
AK
en
ussenw.
rd
ussenw.
v. groot
Een kort concert, dat zich zaterdagmor
gen om 11 uur zal afspelen in de Tuinzaal
van het Haarlems Concertgebouw, dient
ter omlijsting van de opening later op de
dag van de expositie Het Rijk Onvermo
gen in de Vishal. Deze reizende fototen
toonstelling van Oscar van Alphen, welke
fotograaf het West-Duitsland van de twee
de helft van de jaren zeventig bepaald niet
vleiend op de korrel heeft genomen, krijgt
daardoor een duidelijk extra, politiek ac
cent.
der zijn leiding musiceert, het muziekstuk
opnieuw uitvoeren m Haarlem
■A Louise
Robben en Jan
Wegter in
Kooien.
terecht voor een gratis toegankelijk
concert, waarbij de Rotterdamse
organist Wouter Blacquière achter de
speeltafel van het Willibrord-orgel zal
plaatsnemen.
Waalse Kerk. De vaste
cantor-organist van de Haarlemse
Waalse Kerk, Kees Rosenhart, speelt
zaterdagavond in zijn eigen kerk aan
het Begijnhof. Hij zal vanaf 20 uur
shit wordt voor zoete koek geslikt. Het zit
op het eerste gezicht schitterend in elkaar,
hele notenconstructies en zo. Ook op het
conservatorium merk je die afstandelijk
heid; mensen uit mijn jaargang houden
zich bezig met het schrijven van strijk
kwartetjes!”
Het zegt al genoeg, zo houdt Van der
Leeuw staande, dat tegenwoordig sociaal-
realisme in de muziek uitsluitend op geor
ganiseerde wijze van de grond kan komen.
„Hoe spontaan was de muziek van Eisler,
of is die van de Amsterdamse Blaaskom-
pagnie of De Volharding?” Waarmee Van
der Leeuw niets wil hebben gezegd over de
kwaliteit van deze schaarse voorbeelden
van muzikaal sociaal-realisme.
De Rode Kapel, nog maar enkele maan
den oud, heeft overigens zijn definitieve
vorm nog niet gevonden. De mogelijkheid
om als „mobiel ensemble”, telkens op
nieuw inzetbaar dus, te gaan werken,
wordt ernstig overwogen. Ondertussen
werkt het zevenkoppige ensemble onder
directie van en gestimuleerd door Charles
van der Leeuw aan verbreding van het
repertoire. Daarbij is het nog lang niet
zeker of de huidige bezetting van vrijwel
louter profressionele musici niet nog eens
van samenstelling zal wisselen. Momenteel
bestaat de groep uit de sopraan Germaine
Stordiau, bariton Johan Smit, slagwerker
Willem Cramer, bassist Jeroen Niewint,
fluitiste Carla van Walsum, de saxofonis
ten Holger de Bruin, Wim van Santen en
pianist Niek de Vente.
Hedendaagse Duitsland. Vanaf
zaterdag tot en met 17 september 1978 is
in de Vishal op de Haarlemse Grote Markt
de fototentoonstelling Het Rijke
Onvermogen te zien. Onder auspiciën van
de Nederlandse Kunststichting laat de
Amsterdamse fotograaf Oscar van
Alphen zijn beeld van het hedendaagse
Duitsland zien. Twee jaar geleden begon
hij aan een fotoreportage over de
geruchtmakende Berufsverbote. De
benauwende en beklemmende sfeer,
waarvan deze in heel Europa
gekritiseerde maatregelen van de Duitse
overheid een gevolg zijn, is duidelijk af te
lezen uit de 250 foto’s die de expositie
omvat.
Ter gelegenheid van de opening laat de
Rode Kapel uit Amsterdam een kort
programma met nieuwe muziek,
waaronder een cantate op tekst van
Ulrike Meinhof van de hand van de
dirigent van het ensemble. De concert en
deze componist komen elders op deze
pagina in een artikel ter sprake.
onder meer werken van Bach en
Brahms ten gehore brengen.
Komende week kunnen de
orgelliefhebbers de Haarlemse
stadsorganist Piet Kee tweemaal
achter het Müller-orgel in de Grote of
St. Bavokerk te Haarlem aantreffen.
Hij verzorgt beide gemeentelijke
orgelbespelingen. Dinsdagavond
vanaf 20 uur, donderdagmiddag
vanaf 15 uur.
HILVERSUM (ANP). De pianist Tom
Erich is woensdagmiddag op 67-jarige
leeftijd tijdens een ongeval op de Wage-
ningse Berg overleden. Volgens de politie
heeft Erich waarschijnlijk een hartaan
val gekregen, waardoor de door hem be
stuurde auto op de linker weghelft te
recht kwam en bijna frontaal op een te
genligger botste.
Tom Erich, die in 1911 in Amsterdam
werd geboren, belandde al op jeugdige
leeftijd in de muziek. Op ongeveer 20-
jarige leeftijd was hij in kleine bioscoop
theaters begeleider van stomme films,
Imuiden
maar al spoedig werd zijn talent door de
groten van de Nederlandse kleinkunst ont
dekt en werd hij begeleider van onder
meer Louis Davids en Lou Bandy.
Kort na de Tweede Wereldoorlog kwam
Erich, die in Blaricum woonde, in vaste
dienst van de AVRO. Behalve als solist,
onder meer in de AVRO-foyer tijdens de
pauzes van de Bonte Dinsdagavond Trein,
kreeg hij ook grote bekendheid als leider
van ensembles als de „Papavers”, Harmo-
netto”, Melodie en ritme” en „Tom’s prai
rie pioneers”.
Ook op de radio was Erich als pianist te
beluisteren. Befaams werden zijn kwar
tiertjes „Oud en nieuwvan alles wat”,
waarin hij bekende populaire liedjes uit
het verleden ten gehore bracht.
Behalve als musicus was Erich vooral in
de jaren ’50 en ’60 ook bekend als compo
nist en arrangeur. De laatste jaren van zijn
diehstverband bij de AVRO was Erich, die
in ’76 met pensioen ging, ook producer van
„Muzikaal onthaal” en de „Arbeidsvitami
nen”.
Charles
van der
Leeuw:
„Theo
Loevendie
noemde me
terrorist”.
(Foto Lex
van Rossen)
<en-
J
>kw ga-
inperken van het verstrekken van infor
matie aan het publiek. Ik word zonder
meer als propagandist bestempeld”.
Charles van der Leeuw: „Het kan niet
duidelijk genoeg gezegd worden, maar ik
propageer de acties van de RAF niet. Ik
ben van mening dat de Baader-Meinhof
Groep naar verkeerde middelen heeft ge
grepen, maar iemand als Ulrike Meinhof
had los daarvan tal van zinnige visies op
het Duitsland van nu, waar andere, afwij
kende meningen steeds minder worden
gepermitteerd. Denk maar aan de Berufs
verbote. Het optreden van onze groep De
Rode Kapel heeft alleen een documentair
karakter. Strikt genomen geven wij zélf
geen politiek standpunt over deze materie,
het enige wat we willen is het publiek
attent te maken op enkele uitspraken van
Meinhof. Ik zie niet in dat haar mening dat
het kapitalistische systeem in West-Duits
land leraren muilkorft en de persvrijheid
beperkt, niet zou mogen worden opge
merkt, terwijl de manipulatie van Axel
Cesar Springer (eigenaar Bild Zeitung -
red.) je in Duitsland van elke reclamepaal
toeschreeuwt.”
Uiteraard der zaak verbloemt Charles
van der Leeuw niet dat hij zich als compo
nist bezighoudt met politiek,' gezien de
keuze van zijn onderwerp. Engagement
het kwam hierboven al eerder ter sprake
staat hij voor. „Ik geloof toch wel dat je
door je bezig te houden met de realiteit van
alledag, een brok sociaal-realisme, een an
der publiek kunt bereiken dan wat norma
liter veel op heeft met hedendaagse mu
ziek. Dat komt ook al door het feit dat De
Rode Kapel graag bij manifestaties in de
openlucht van zich laat horen”.
„Helaas zijn veel van mijn leeftijdgeno
ten veel minder betrokken met het buiten
muzikale gegeven. Als je dat ook hoort
tijdens de Gaudeamus Muziekweek (bin
nenkort weer van start - red.), de grootste
Politiek in de muziek. Hoe verschillend
daarover gedacht wordt, komt wel uit de
woorden van Van der Leuuw naar voren.
„De actualiteit van de duistere dood van
drie kopstukken van de Baader-Meinhof-
groep eind vorig jaar in de Stammheim-
gevangenis voor het schrijven van een
stuk op tekst van Meinhof. Theo Loeven
die, bij wie ik toen compositie studeerde
aan het Rotterdams Conservatorium,
heeft alleen maar lopen schelden en me na
het horen van de naam Meinhof uitge
maakt voor terrorist. Ook andere compo
nisten reageerden afwijzend. Het is een
beladen onderwerp”.
Eerst na het vormen van het eigen bui-
ten-conservatoriaal ensemble De Rode Ka
pel merkte Van der Leeuw hoe zeer anders
er over zijn onderwerp gedacht werd. Op 2
september zou tijdens het Voorhoutfesti-
val in Den Haag De Rode Kapel Botschaft
aus dem Irgendwo ten gehore brengen,
maar het organiserende Algemeen Haags
Comité heeft daar inmiddels een stokje
voor gestoken. De componist, inmiddels
zinnend op een tegenactie, kan daar
laaiend om worden. „Pure discriminatie”,
smaalt hij, „dat soort zaken wijzen op het
Het mag dan ook geen verbazing wek
ken dat het geruchtmakende Botschaft
aus dem Irgendwo, dat een grote octaven
werking paart aan een collage-achtige
vorm, nog niet optimaal is ingestudeerd.
Dat komt vanzelf, belooft Van der Leeuw
tenslotte met grote zelfverzekerdheid.
„Maar we staan nog pas aan het begin”.
Moeite om zijn kunstzinnige geloofs-
Dertuiging onder woorden te brengen
neft de 26-jarige Amsterdamse compo-
list Charles van der Leeuw niet. Enigs
zins zalvend komen de woorden uit de
wnd van een wat ijdele, jongeman, wiens
mbitieuze houding en composities hem
at een controversiële figuur hebben ge
laakt in het Nederlandse componisten-
tereldje. Maar ook daarbuiten zijn de
pvallende activiteiten van Van der
eeuw in het oog gelopen. Zaterdagavond
ing zijn cantate Botschaft aus dem Ir-
endwo, op tekst van RAF-leidster Ulrike
teinhof in het Amsterdamse Vondelpark-
heater in première. Komende zaterdag
al het ensemble De Rode Kapel, dat on-
AMSTERDAM (ANP). De Hoofdstad
Jperette zal zaterdag 26 augustus in de
tadsschouwburg in Amsterdam de eer-
te voorstelling geven van de operette
Eine Nacht in Venedig” van Johann
itrauss. Het is voor het eerst in zijn der-
igjarig bestaan dat het gezelschap deze
operette op zijn repertoire heeft genomen.
Wouter Blacquière. Een
koraal-gedicht van Charles
Toumemire en werken van César
Franck en Louis Vierne sieren het
programma van de volledig
Frans-getinte orgelbespeling in de
RK Kathedrale Basiliek St. Bavo aan
de Leidsevaart te Haarlem deze
week. Zaterdagmiddag (15 uur)
kunnen orgelliefhebbers er weer
Voor de komende uitvoeringen doet de
jonge Amsterdamse componist terecht een
beroep op de vrije meningsuiting, maar
erg druk over eventuele kritiek van de
zijde van een publiek maakt hij zich niet.
„De Meinhoftekst maakt natuurlijk veel
los. Mijn ervaring is dat mensen nadat ze
woedend zijn geweest, later beter bereid
zijn tot nadenken. Alles is bovendien beter
dan apathie”.
Het spreekt voor zich dat niet iedereen
dezelfde drijfveren kan hebben als Van
der Leeuw. Zelfs enkele leden van De
Rode Kapel onderschrijven de teksten van
Meinhof niet. Zwaar tilt de componist daar
niet aan. „Ook niet iedereen die bij een
uitvoering van een mis van Mozart betrok
ken is, zal zich verbonden voelen met de
paus, maar daarom is medewerking niet
uitgesloten.”
aspecten van de collectie nader zullen
toelichten.
In de benedenzalen is zoveel mogelijk
het karakter van de stijlkamer gehand
haafd. Daar staan ook de meeste antieke
meubels en er is voorts enig porselein te
zien. Het huis zelf dateert uit omstreeks
1645, maar uit die tijd resteren waar
schijnlijk alleen de fundamenten. Het
uiterljk is zowel in de 18e als in de 19e
eeuw ingrijpend veranderd.
Tijdens de restauratie waarvoor de
Haagse gemeente zo’n twee ton voteerde
is de schilderijencollectie gedurende
enkele maanden in het Haagse Gemeen
temuseum te zien geweest. Over de om
vangrijke kunstcollectie verscheen on
langs een uitvoerige en beredeneerde ca
talogus.
Seizoensopening. De Toneelschuur
in de Haarlemse Smedestraat opent het
lieuwe theaterseizoen met „Kooien” van
ie theatergroep Hooker op 24 en 25
iugustus (try-outs), 26 augustus de
iremière en verder zijn er voorstellingen
»p 30 en 31 augustus. Aanvang 20.30 uur.
Waar staat Hooker voor? Hooker is een
Ingels woord voor iemand die iemand
anders aan de haak slaat, vasthaakt, ook
voor prostituée. Maar in dit geval is
Hooker een nieuw mini-toneelgezelschap,
dat bestaat uit de acteurs Louise Robben
en Jan Wegter en een technicus-inspecient
Hans Peiksma. „Kooien” van Lewis John
Carlino is hun eerste (ongesubsidieerde)
productie.
Kooien (Cages) is de verzameltitel voor
twee eenakters: „Sneeuwenengel” en
.Epifanie”. In beide eenakters staat de
lenzaamheid centraal die mensen
ondervinden binnen hun eigen
persoonlijkheid, waarvan de sexualiteit
ten onvervreembaar onderdeel is. De
manier waarop zij zich daarvan bewust
njn vormt hun gevangenschap, hun kooi.
Dit gegeven wordt door Carlino op een
originele, schokkende maar ook
humoristische wijze uitgewerkt. In beide
tenakters voert hij een paar ten tonele,
I ten man en een vrouw, uit volstrekt
verschillende milieus en met
uiteenlopende ambities. In
Sneeuwengel” is het een hoer met haar
bezoeker, en in „Epifanie” een
academicus en zijn vrouw, die werkzaam
is als copywriter voor een reclamebureau.
De verschillen worden opgeheven door de
aken die de personages gemeen hebben:
alle vier voeren zij een strijd met hun
identiteit, met hun verlangens en hun
dromen, met hun sexualiteit en daardoor
met hun partner.
Dogtroep. Het derde en voorlaatste
Wmeravondevenement dat in het kader
van Ekstavo ’78 wordt georganiseerd is
een optreden van het Amsterdamse
gezelschap „Dogtroep”. Dit optreden
heeft vrijdagavond plaats in de Ruïne van
Brederode in Santpoort.
Dogtroep brengt een niet-alledaagse vorm
van theater. De acteurs houden zich
vooral bezig met straattheater en de
«Ingeving en het publiek vormen voor de
froep de hoekstenen waarop de
improvisaties ontstaan. Het
theatergebeuren in Santpoort zal dan ook
geheel zijn afgestemd op de omgeving.
Het openlucht optreden begint om 21
Bij slecht weer wordt de voorstelling
verplaatst naar het Witte Tejater,
Kanaalstraat 257 in IJmuiden.
De regie is in handen van Alexander
hchler en Gerhard Senft, beiden verbon-
len aan de Weense Opera. Verder werken
tiee de tenoren Jan Hander son (in de rol
an Caramello) en Aad Jans, de solisten
larga de Boer, Anita Heins, Nora Zoon,
Aly Loerskens, Feia Hulsbergen, Jacco
an Renesse, Antoni Wink, Johan van der
'aim, Henk Boelhouwers. Wim de Haas en
Wim Schotanus.
c.v. gas
Na de dertien te geven voorstellingen in
Amsterdam verwacht het gezelschap de
tperette nog zo’n tweehonderd keer in Den
laag uit te voeren.
n
4- Een kijkje in de opgeknapte zogenaamde „rode kamer" die ooit de eetkamer is
geweest van dr. Abraham Bredius.
(Van onze kunstredactie)
DEN HAAG. Na een sluiting van
ruim een half jaar die nodig was voor
een drastische opknapbeurt is gisteren
het Museum Bredius aan de Prinse-
gracht 6 in Den Haag weer opengegaan.
In de statige patriciërswoning van de in
1946 overleden kunstverzamelaar en
oud-directeur van het Mauritshuis zijn
de vele tientallen schilderijen en pren
ten in nieuwe luister te zien.
De zalen en gangen hebben een nieuw
kleurengamma gekregen en vooral op de
bovenverdieping heeft het huis een bij-
na-museaal karakter gekregen. Het ligt
in de bedoeling, zo vertelde de beheerder
drs. Michiel van Mast dat daar in de
nabije toekomst kleine documentaire ex
posities worden gehouden die bepaalde
<w c.v.
SU
’co
