fa
I
O
Js
Wg
4
Pzotk
stem”11”
a
12
13
TOERISME
AUGUSTUS
ZATERDAG 26
19 7 8
notities
door
o
«Ze»
»d),
nro
van
;n
tes
Isen:
dsen,
ner.
s-
re
h-
ij-
ooo
gs-
:n
«RB
o °c
lorxien
r
z
i
BL
'IA'-?;*1
Jg
•eft u
LOM//
iri
Ik
lur.
hÜSni
Malta
is het
gezicht
vele
eeuwen
iee,
ide-
roer
arty
me)
;he
aar
om
MET HET TIJDPERK van de Feniciërs bleef het
allerminst rustig op de 247 vierkante kilometer die
Malta groot is. Het werd door de Carthagers bezet,
die weer voor de Romeinen moesten wijken en
zelfs de apostel Paulus ging er nog aan wal, maar
dat was met heel wat vredelievender bedoelingen,
want hij probeerde alleen maar het vege lijf te
redden, nadat hij voor de kust schipbreuk had
geleden. Hij zou er zo’n drie maanden hebben
doorgebracht, kwam er weer wat op krachten, zat
er ook niet stil en bekeerde en passant een legertje
bewoners. De overlevering wil dan ook dat hij er
000
sf 55
km,
1000,
straat
:raat-
oord
r „VOORAL EVEN LANGS IL FORTIZZA
GAAN, in Sliema”, fluisterde mijn buurman in
het vlieguig me op een samenzweerderige manier
in het oor. „Het is er gezellig, enne.Hij
maakte zijn zin niet af, maar balde zijn hand tot
een vuist en maakte daarmee een beweging alsof
hij wilde zeggen: „Daar zit het wel snor.” En, hij
kon het weten, want buurman had al een paar
eerdere vakanties doorgebracht op het Middel
landse Zee-eiland Malta, waar we op weg naar toe
waren. En, had hij me al direct na het vertrek van
Schiphol verzekerd, die vakanties waren wat hem
betreft dik in orde. Wat hij daarmee nu toch wel
precies bedoelde, liet hij me, met zijn mond aan
mijn oor, fluisterend weten, nog voordat de ste
wardess tijd had met haar hap rond te gaan.
EN VANZELFSPREKEND hebben die laatste
„heersers” ook hun stempel gedrukt op het gezicht
van het eiland, dat behalve de al genoemde ook
schitterende plaatsjes kent als Mdina en Rabat, die
allebei een heel eigen sfeer uitademen. Natuurlijk
zijn er de pompeuze herinneringen aan het Engel
se bestuur, maar in de Republic Street, de 900
meter lange hoofdwinkelstraat, heb je er ook een
heel andere, in de vorm van een British Bar.
„Established 1831” staat er op de gevel. Een toilet
is de zaak niet rijk en de baas verwees me haar een
half onderaards gewelf in een zijstraatje, waar de
aanduiding „Public Convenience” me de weg
wees. Ook op z’n Engels: met „way in” aan de
linkerkant en „way out” aan de rechter, want ook
rner,
lem
i
Tel
SOMS VRAAG JE JE WEL EENS AF, waar je
zulk een openhartigheid aan te danken hebt. Goed,
thuis was het gepland dat ik na de lagere school
regelrecht naar het klein-seminarie zou gaan, zoals
heeroom Vos, maar daar is het uiteindelijk nooit
van gekomen. Een korte carrière als misdienaar
zat er nog wel in, maar om nu te zeggen dat ik daar
het uiterlijk van een biechtvader aan heb overge
houden, lijkt me op zijn zachtst gezegd overdre
ven.
MAAR GOED, II Fortizza dus, het kloppend hart
van Sliema, ’s Avonds tenminste, wanneer de
bevolking samenstroomt op de aanpalende boule
vard, die als een oprijlaan lijkt uitgerold voor het
fortachtig aandoende paleis van samenkomst. II
Fortizza is eigenlijk een doodgewone rechttoe
rechtaan pizzeria, met een forse bar, die rond
TERWIJL NOG ELKE DAG tot de
laatste plaats toe bezette straalma-
chines vanaf Schiphol naar zonnige
zomervakantiebestemmingen koers
zetten, worden we al weer bedolven
onder een stortregen van winterbro
chures. En die zijn dikker dan ooit.
Niet alleen omdat de reisorganisato
ren er kennelijk meer rekening hou
den dat veel mensen na een bedorven
zomer toch nog snel wat winterzon
willen, maar ook al omdat de tweede
vakantie met grote sprongen in popu
lariteit toeneemt.
WAT JAREN GELEDEN ging het
daarbij nog voornamelijk om de win
tersport, maar die tijd is voorgoed
voorbij. En nadat ook in de wintergid-
sen meer en meer zon verscheen, heb
ben na een beginnetje verleden jaar,
weer meer reisorganisatoren gekozen
voor een gesplitste zon- en sneeuw-
gids.
DE SPITS WERD DAARBIJ, begin
deze maand al, afgebeten door Arke
Reizen, die ook voor die formule koos
zeven, acht uur ’s avonds het uitbundige trefpunt
is van vooral de „sliemezer” jongeren. En waar de
meisjes met hun ravezwarte haar veinzen niets te
zien van geïnteresseerde blikken om hen heen,
maar toch willig op hun schreden terugkeren
wanneer initiatieven uitblijven.
EN HET MOET GEZEGD, mooi zijn ze, de
meisjes van Malta, van wie het is aan te zien dat het
telgen zijn die zijn geboren uit het bloed van al die
volkeren die door de eeuwen heen om het eiland
hebben getwist. En dat zijn er heel wat, sinds de
Feniciërs al 1400 voor Christus de Maltezer eilan
den waartoe ook het naburige Gozo en het niet
meer dan een speldeprik grote Comino horen -
koloniseerden.
ZIJ HEBBEN HET OORSPRONKELIJK rot
sachtige eiland ook vruchtbaar gemaakt en droe
gen van heinde en verre aarde aan, waarmee de
rotsgrond werd „bekleed”. Een verhaal wil zelfs
dat elke Feniciër die naar het eiland wilde komen
een emmer aarde mee moest torsen, als een soort
tol waardoor hij toegang tot het eiland kreeg.
DAARIN GING HEM Christoffeldi-
recteur André Vertinden al voor, die
deze winter twee eigen bungalowpar
ken in gebruik neemt. Het ene be
staande uit 95 bungalows, is gebouwd
i op
’en”
alom wordt gerekend op een groei
van ruim 7 percent.
EXCLUSIEF RIVIER- EN ZEEC-
RUISES verwacht hij dat de Neder
landse reisorganisatoren dit jaar een
kleine 2 miljoen (1.910.00 om precies
te zijn) passagiers vervoeren. 760.000
Vakantiegangers daarvan gaan door
een christelijke gemeente heeft gesticht.
HET ZOU TE VER VOEREN, om in dit toeristi
sche bestek ook nog eens al de volkeren op te
sommen, die na de Romeinen huis of haard hiel
den op het eiland. Daar zijn per slot van rekening
geschiedenisboeken voor. Maar een naam wil ik u
toch niet onthouden en dat is die van de Johannie-
ter Ridders, die enkele eeuwen lang een belangrij
ke rol op het eiland speelden en in 1530, nadat ze
door de Turken Van het eiland Rhodos waren
verdreven, zich op Malta vestigden dat hun, samen
met Gozo en Comino, door Karei de Vijfde werd
geschonken. Sindsdien noemden ze zich de Malte
zer Ridders.
DE RIDDERS REGEERDEN de eilandengroep
268 jaar lang en bouwden Malta uit tot een on
neembare vesting. En ook op de dag van vandaag
ziet de hoofdstad Valetta, die naar grootmeester
Jean Parisot de la Valetta is genoemd, er nog
immer krijgshaftig uit.
HET ERG SFEER VOLLE pn nog altijd door
indrukwekkende bastions omgeven Valetta wordt
elke morgen weer bij het ontwaken verrast door
nieuwe „bezetters”. Maar nu zijn ze gewapend met
fototoestellen en laten ze, inplaats van doden en
gewonden, stapels deviezen achter. Internationaal
als het eiland is, worden de toeristen hoofdzake
lijk Engelsen soepel door de bevolking geaccep
teerd. En die gastvrijheid geldt voor het hele
eiland.
OOK NEDERLANDERS zijn Malta als vakan
tiebestemming aan het ontdekken. Verleden jaar
had Air Malta de enige luchtvaartmaatschappij
die de verbinding Amsterdam-Malta onderhoudt
de lucht en per touringcar zouden er
450.000 op stap gaan. Daarbij vergele
ken staat de trein goed in de kou en
kiezen slechts 100.000 mensen voor dit
vervoer. Zesmaal zoveel gaan met de
eigen auto, maar boeken hun accom
modatie bij een reisorganisatie.
IN DE WINTERBROCHURES
neemt Gran Canaria, het grootste van
de Canarische Eilanden, weer een be
langrijke plaats in. Die populariteit
leidde verleden jaar tot wat ongewen
ste situaties toen er nogal wat over
boekingen waren en er meer mensen
op het eiland arriveerden dan er be
dden waren. Dat, en de snel omhoog
vliegende prijzen op de tot Spanje
behorende eilandengroep, heeft Fran
sen er ook toegebracht naar eigen
nieuwbouwaccommodatie op Gran
Canaria om te zien.
Victoria1
G O
gtO Z
Een onderonsje tussen een „local" en een priester (voor het
verkoop adres van de plaatselijke loterij) op het overwegend
katholieke eiland.
'’f?
Mosto
BirkirSoroo
n. Roboto o
Hormi
daar blijft een Engelsman heer in het verkeer. Ik
was er niet de eerste. „Andrew from Australia”
was me al voorgegaan en „so was Elvis, now he’s
gone”.
HET TOERISME IS OP MALTA professioneel
aangepakt. Er zijn talloze hotels, variërend van
eenvoudige pensions in de stad tot het luxueuze
Malta Hilton. De meeste hotels zijn wel uitgerust
met een zwembad, want een rijkdom aan stranden
heeft Malta niet. Het heeft er twee, hooguit drie,
die redelijk begaanbaar zijn. Maar het schone
water lokt wel tot watersport, waar op het eiland
vele mogelijkheden voor zijn. Van surfen en zeilen
tot diepzeeduiken toe en vooral wat betreft dat
laatste zijn er uitstekende mogelijkheden op Mal
ta.
EEN ENGELSE HOSTESS, die met een Malte
zer getrouwd is, zei me öp een terras in het
gezellige en drukke Sliema: „Juist die aanwezig
heid van veel cultuur uit het verleden, de zonzeker
heid en de sportieve mogelijkheden maken het
eiland voor veel mensen aantrekkelijk. Wie geen
zin heeft in de zon, kan op verkenning uitgaan en
iemand die niks ziet in kathedralen en paleizen of
winkelen in oude stadjes, kan gaan duiken of, nog
luier, aan het zwembad gaan liggen.”
EN DE NEDERLANDER ir. Markus, die er al
enkele jaren via het ministerie van ontwikkelings
samenwerking werkt en woont, zei me kort en
bondig: „Het is een klein eiland dat je kunt over
zien en waar je in twee weken een goede close-up
van kunt krijgen.” En daarin heeft hij volkomen
gelijk.
VOLGENDE KEER: Een oude veerboot op Gozo
en ezels op Comino.
Watersport is een populair tijdver
drijf op Malta, dat er ruime voorzienin
gen voor heeft. Surfen, waterskiën en
natuurlijk diepzeeduiken.
en bovendien.touringcar en eigen au
to elk een eigen wintergidsje gaf.
Over de ontwikkeling van de toeriste
nindustrie toont Arke directeur Fer
dinand Fransen zich zeer optimis
tisch. „De groei zit er weer helemaal
in”, concludeerde hij op de presenta
tie van zijn nieuwe gidsen en zei dat er
nog genoeg aan een vlucht per week, maar deze
zomer waren dat er al twee. En Hans Mook, de
manager in Nederland van de maatschappij, ver
wacht, gezien de huidige verkoopcijfers, nog een
forse toename. „Ook deze winter blijven we met
twee toestellen per week vliegen, want daar is
gewoon vraag naar”, vertelde hij me.
VOORAL VOOR DE VERWENDE TOERIST
heeft Malta heel wat te bieden, want de wisselende
bewoners van het eiland hebben er allemaal een
eigen visitekaartje achtergelaten. Ook Napoleon,
die met de heerschappij van de Maltezer Ridders
in 1798 korte metten maakte en met een leger van
54000 man hun capitulatie af dwong. En toen Nel
son op zijn beurt de Franse oorlogsvloot in 1799 bij
Alexandrië in de pan hakte, kwam het eiland aan
de Engelsen die er de baas bleven tot 1964, toen het
(binnen het Gemenebest) een zelfstandige staat
werd.
Zoeken naar nieuwe bestemmingen
in het overbekende en de laatste jaren
steeds verder uitgedijdde Playa del
Ingles op Gran Canaria, het andere
bestaat uit 81 bungalows en is te
vinden op de Playa de las Americas
op Tenerife. Een van de redenen voor
de bouw is dat Vertinden doorgaat
met het spreiden van zijn belangen;
anderzijds gaat het hem ook erom een
greep te houden op de prijsontwikke
ling op de eilanden. De Christoffeldi-
recteur streeft er naar de parken nog
verder uit te breiden. „Als dat lukt wil
ik er op beide eilanden nog 150 units
bijzetten”, zo vertelde hij.
HET ZOEKEN NAAR NIEUWE
BESTEMMINGEN blijft ook voor el
ke reisorganisator een veel beoefende
sport. Scoorde Arke-reizen deze zo
mer al hoog met MALTA, deze winter
biedt het naast de traditionele 8- en
15-daagse reizen ook overwinterings-
reizen naar dit ten oosten van de
Tunesische kust in de Middellandse
Zee gelegen eiland, dat ontworpen
lijkt voor de ondernemende toerist.
Hieronder een schets.
- naar
nakanti^be'
M l
Drukte in Republic Street, de belangrijkste winkelstraat
van de hoofdstad Valetta.
C
O
’1...
Ips.
i U.
s? De
kathedraal van
het kleine
besloten Mdina
werd
aanvankelijk
(tussen 870 en
1090) door de
A rabieren
gebouwd, maar
later door de
Maltezer
Ridders
verstevigd.
JÉ
