I
m
stroomversnelling
Vier uur tv opnemen
PRESENTATIE VIEWDATA EN TELETEKST AAN NEDERLANDS PUBLIEK
I
J Ontwikkeling video
recorder in
in
Jumbo-kleuren-tv
voor huiskamer
Frequenties voor
Hilversum 1, 2, 3
worden gewijzigd
Direkt gesneden
platen betere
kwaliteit
i
I
WèTEMEN
NIET
UITWISSELBAAR
r
«Mi
ft
1 tm 10 september
■M
19 7 8
AUGUSTUS
WOENSDAG 30
n aan
R
c- I
3.
■B
«km*
NWS
i
i
HFWELIJh
BEFÊIXITEEM
ffiOEBER
Firato-krant
Viewdata
Teletekst
'WH
■f
In mensenjaren uitgedrukt,
mag de video-cassetterecorder
met zijn zeven jaar nog wel een
jonkie zijn, als gebruiksapparaat
voor de consument begint hij
zijn vlegeljaren al aardig te bo
ven te komen. Een probleemloos
verlengstuk van de tv-ontvanger
is hij geworden, dat zich ook zeer
wel leent voor het maken van
eigen tv-opnamen. En dat alles in
zwart-wit of kleur en met bijbe-
horend geluid.
AMSTERDAM. De grote „top
hits” van deze Firato zijn twee
systemen die naar de mysterieu-
ze namen Viewdata en Teletekst
luisteren, en voor het eerst aan
het Nederlandse publiek zullen
worden getoond.
Toeristische Tips
Behoefte
I
ft
t
lees-tv” is in aantocht
De
p.
keren
ge-
doven).
g
I
pV
■f':
r.
I
sa
jarenlang tot één uur beperkt is geble
ven, is nu de cassette met wat meer tijd
van draaien in opmars. Philips VCR
Longplay gaat tot drie uur, Betamax
(ontwikkeld door Sony) 3 uur en 15 minu-
maal in zijn ingewanden heeft opgesla
gen. Wilt u nieuws, sport, beurskoersen,
winkelprijzen, weerberichten, toeristi
sche informatie, uitgaansmogelijkheden
of gewoon weten hoe laat de laatste trein
naar Arnhem vanuit Utrecht vertrekt?
Bij uw tv-toestel (wel een apparaat
aanschaffen met een Viewdata-decoder
de industrie moet blijven draaien, niet
waar) zit een drukknopkastje met af
standsbediening. Vanuit uw luie stoel
kunt u met behulp van dat kastje kiezen
voor het soort informatie dat u wilt,
simpel door een paar nummertjes aan te
slaan.
samenwerking met de PTT op de Firato
de computer gaan voeden met materiaal
dat over het algemeen ook in de dagbla
den verschijnt. En dan zal blijken dat
Viewdata een uitstekend verlengstuk
van het dagblad zou kunnen worden.
Beurskoersendienst, 2.600.000 keren
gevraagd in 1976
Weekendsport ANP, 650.000 keren ge
vraagd in 1976.
Al die diensten kunnen worden uitge
breid met Viewdata en komen dan in
lettervorm op de beeldbuis in uw huiska
mer. Bij het zichtbaar maken van die
informatie kan gebruik worden gemaakt
van letters, cijfers, leestekens, lijnen en
wat eenvoudige grafische mogelijkhe
den.
„Videograferen” is dus binnen het be
reik van de consument gekomen. Een
zwart-wit-camera is voor een redelijke
prijs te koop, en ook de betaalbare kleu-
rencamera ligt in het verschiet. Draagba
re video-apparatuur bestaat al langer,
maar alleen in professionele uitvoering
worden tot dusver resultaten geboekt die
zich kunnen meten met de moderne ge
luidsfilm. Wat hier aan video-cassetteap-
paratuur is vermeld, kan dus alleen bin
nenshuis worden toegepast.
Ook al te koop, en waarschijnlijk bin
nenkort wat algemener, is de „scanner”
(filmaftaster), die het mogelijk maakt
eigen 8-mm-filmpjes op video-cassette
over te „schrijven” of om ze direct op uw
kleurenbeeldbuis te projecteren.
Een heel ander aspect is de mogelijk
heid van tweerichtingverkeer met View
data. Want in principe is het mogelijk dat
twee abonnees met elkaar kunnen com
municeren via het systeem. In welke ma
te dat te realiseren zal zijn, hangt voor
een groot deel af van het soort toetsen-
opnemen van een ander programma
dan dat waarnaar u kijkt;
opnemen van een programma terwijl
u helemaal niet thuis bent, ook als het op
te nemen programma pas 10 dagen later
wordt uitgezonden.
De verschillen bij de diverse merken
zijn klein. Ieder merk heeft bovendien
nog wel iets extra's. Een bandtelwerk
met geheugentoets, een pauzetoets voor
stilstaand beeld, de mogelijkheid om
achteraf nog geluid toe te voegen, en een
video-in en -uitgang. Die in- en uitgang
apart kunnen wel van belang zijn als u
zelf met een tv-eamera aan de slag wilt.
De kwaliteit van de opgenomen beelden
met een goede camera op die aparte
ingang is aanmerkelijk beter dan opna
mes via de antenne-ingang, doordat een
aantal bewerkingsfasen van het beeld-
signaal wordt overgeslagen.
Vdor tv-kijkers, die een grootbeeld-tv
nog niet groot genoeg vinden, is er
nieuws. National demonstreert op de Fi
rato de Jumbo-grootbeeld-tv met een 152
cm beeld! De importeur meldt, dat de
(kleuren) beeldkwaliteit ook bij daglicht
bijzonder goed is. De gordijnen hoeven
niet meer dicht. Na gebruik kan de hele
zaak in elkaar geklapt worden en blijft er
een „kistje” over wat volgens de gege
vens wel 84 kg weegt. Iets om je aan te
vertillen! Aan de prijs overigens ook:
14.700 excl. btw.
Naast de Viewdata-uitzendingen zal op
de Firato de zichtbaar aanwezige ANP-
redactiestaf dan ook een „Firato-krant”
als ochtendblad in elkaar zetten, met bij
elk bericht het nummer afgedrukt waar
onder het betreffende brokje nieuws in
het Viewdata-systeem is op te roepen.
Stelt u zich even voor. U zoekt via de
Hoe wordt een grammofoonplaat ge
maakt? Van de opnameruimte tot het
eindprodukt is een lange weg. Het opge
nomen geluid doorloopt een hele reeks
omzettingen.
De luchttrillingen van de microfoons
worden omgezet in elektrische trillingen,
die weer worden omgezet in een magne
tisch patroon dat op band wordt vastge
legd. Van deze band wordt een moeder
plaat gesneden, waarbij de magnetische
signalen worden omgezet in trillingen
van de snijbeitel. Daarvan wordt via een
„tussennegatief” weer een groot aantal
persmatrijzen gesneden.
Bij iedere bewerking gaat iets van de
kwaliteit van het oorspronkelijke geluid
verloren. Om dit kwaliteitsverlies te on
dervangen heeft men het volgende be
dacht. Het geluid uit de opname wordt
direct gebruikt om de moederplaat te
snijden. Dat stelt zeer hoge eisen aan
uitvoerende artiesten en opnametechni
ek De opname moet in één keer helemaal
goed zijn. Van de ene moederplaat kan
maar een beperkt aantal persmatrijzen
worden afgeleid. Het betekent dat de
oplage van direkt gesneden platen gering
is. De enige manier om weer zo’n soort
plaat te maken, zou zijn de artiesten weer
bij elkaar halen en van voren af aan
beginnen. De geluidskwaliteit van direkt
gesneden platen is aanzienlijk beter dan
een plaat uit de „massa-produktie”.
Dat zijn in het kort de mogelijkheden
van Viewdata. Vooral voor actualiteiten
een hoogst belangwekkende zaak, want
voor het eerst kunt u op elk willekeurig
moment het laatste nieuws ergens van
opvragen. Niet meer wachten tot de
krant wordt bezorgd of tot op het hele
uur de radionieuwsdienst uitzendt. Van
daar dat de vereniging de Nederlandse
Dagbladpers (NDP) en de stichting Alge
meen Nederlands Persbureau (ANP) in
bord dat we thuis zullen krijgen. Voorlo
pig zal er alleen met de cijferknopjes
kunnen worden gewerkt. Maar dat bete
kent bijvoorbeeld wel dat als u de pagina
(een schermpje vol heet in Viewdata-taal
een pagina) „gelukstelegrammen” te
voorschijn hebt getoverd, alleen het in
drukken van een cijfertje genoeg is om.
aan te geven welke tekst u naar de jubila
ris wilt versturen. Wel even zijn abon
neenummer erbij vermelden. In een wat
verdere toekomst zal het dan mogelijk
worden, werkelijk met elkaar te commu
niceren via Viewdata, als er toetsenbor
den komen die te vergelijken zijn met dat
van een schrijfmachine.
”■3
daardoor moeiteloos wor
den opgenomen. De recor
der heeft een ingebouwde
schakelklok, dié tot tien
dagen van tevoren kan
worden geprogrammeerd.
Nieuws op videocasset-
te-gebied is er ook van
Nordmende. Op de Firato
is de Spectra Video-vision
VHS te zien, die een inte
ressant snufje heeft.
Het is met deze recorder
Vooral het afgelopen jaar is de ontwik-
keling van de video-recorder in een
3 stroomversnelling geraakt. Het is nu dan
ook mogelijk de verschillende systemen
op een rijtje te zetten. Want hoeveel stan-
Televisiebeelden zijn opgebouwd uit
625 horizontale lijnen. Van die lijnen
komen er bovenaan 25 niet in het beeld.
Ze zijn te vergelijken met de marge op
een beschreven blad papier. Een slimme
jongen heeft enkele jaren geleden ont
dekt dat er met die „loze” lijnen nog best
iets is te doen. De ruimte van twee van
die lijnen vulde hij met letterinformatie
door middel van een serie (digitale) elek
tronische impulsen. Wanneer in de ont
vanger die twee lijnen met een decoder
van de overige beeldinformatie geschei
den worden, levert dat weer een scherm
vol lettertjes op. Dat is Teletekst gaan
heten.
Ook voor de ontvangst van Teletekst is
dus een (kleuren)televisieontvanger no
dig met een decoder, en ook hier krijgt de
gebruiker bij zijn toestel een kastje met
cijferknopjes. Maar omdat Teletekst dus
werkt via de niet gebruikte lijnen van een
gewone tv-uitzending, is de toepassing
wat anders.
U kunt namelijk kiezen voor Teletekst
PLUS het lopende tv-programma, of Te
letekst ZONDER de uitzending die aan
de gang is. Het eerste is aardig voor
alternatieve ondertiteling: de een wil ti
tels, de ander niet (van groot belang voor
ten; VHS (ontwikkeld door JVC) heeft
ook een speelduur van drie uur. De cas
sette van Grundig gaat het verst, met op
dit moment vier uur en in het najaar zelfs
tot vijf uur ononderbroken speelduur.
Vanzelfsprekend zijn voor alle systemen
ook cassettes met kortere speeltijd te
koop.
Het prijspeil van de video-cassettere-
AMSTERDAM raï
Een nieuwe mijlpaal in
de ontwikkeling van de
kleuren-video-cassettere-
corders betekent de SVR
4004 van Grundig. Deze
recorder heeft een speel
duur van maar liefst vier
uur.
Dat is nog niet het eind,
want nog dit najaar wordt
het mogelijk met dezelfde
recorder een vijf uur du
rende band af te draaien.
Een hele avond tv kan
corders ligt in de buurt van een wat
duurdere kleurenontvanger. En dat is
wel begrijpelijk, want in feite is de recor
der een complete kleurenontvanger,
maar dan zonder beeldbuis. Alle recor
ders hebben op z’n minst acht toetsen om
voorkeurzenders te kunnen programme
ren, en dat kan onafhankelijk van het tv-
toestel. U kunt de ontvanger desnoods in
de reparatie geven, de recorder kan toch
opnemen. Voeg daarbij de ook op alle
systemen aanwezige tijdschakelklok, en
er ontstaat een keur van gebruiksmoge
lijkheden;
v(WfSM*
W M uur
Ook ondertiteling in verschillen
de talen is denkbaar (interessant voor
bijvoorbeeld gastarbeiders). Als u de
tweede mogelijkheid gebruikt, en het aan
de gang zijnde tv-programma geheel laat
verdwijnen, kunt u in de inhoudsopgave
kiezen uit de verdere mogelijkheden.
selbaar zijn. Drie daarvan werken vol
gens de VCR-standaard, dat wil zeggen
dat de fysieke eigenschappen van de
cassettes nog overeenstemmen, maar bij-
voorbeeld bandsnelheid en spoorinde-
M ling niet. De andere systemen luisteren
W naar de namen VHS (Video Home Sys-
3 tem) en Betamax
Nadat de speelduur van een cassette
Op 23 november 1978 zullen de zen-
ders Hilversum 1, 2 en 3 op de midden
golf op een andere frequentie gaan uit
zenden. Dan zal de Nederlandse radio
luisteraar de afstemwijzer van zijn radio
toestel een fractie van een millimeter
moeten verschuiven om precies op een
van deze zenders afgestemd tg zijn. Bezit
ters van een autoradio met voorkeuze-
instelling zullen dan ook opnieuw moe
ten afstemmen op deze middengolfzen-
ders.
Die fractie van een millimeter op de
afstemschaal betekent een frequentie-
verschuiving van het uitgezonden radio
signaal van 1 kilohertz (1000 trillingen
per sec.). De nieuwe frequenties van de 3
middengolfzenders zullen als volgt ko
men teliggen:
Hilversum 1 (was 1007 kHz) wordt
1008 kHz;
Hilversum 2 (was 746 kz) wordt 747
kHz;
Hilversum 3 (was 674 kHz) wordt 675
kHz.
Deze technische ingreep heeft te ma
ken met het ingebruikstellen van het
nieuwe middengolfzenderpark in Flevo
land. Dit vindt waarschijnlijk in 1979 zijn
beslag.
Bij nieuwsflitsen en ondertiteling ver
schijnt de Teletekst-boodschap over het
aan de gang zijnde tv-programma. Een
nieuwsflits kan bijvoorbeeld een kader
tje zijn met „De stand NederlandAr
gentinië is zojuist 1-1 geworden.” Onder
titeling is duidelijk programma-gebon-
den. De mogelijkheid bestaat dat Neder
landse tv-produkties van ondertiteling
worden voorzien die door slechthoren
den kan worden opgeroepen via Tele
tekst.
Dat Teletekst uitgebreid in de omroep-
stand, en Viewdata bij de PTT en NDP-
ANP wordt getoond, spreekt vanzelf.
Over de hele Firato zullen trouwens mo
nitors zijn opgesteld waarop het Viewda-
ta-gebeuren kan worden gevolgd. Twee
nieuwe systemen die zich nadrukkelijk
presenteren. We zullen er nog veel van
horen.
Dat er behoefte is aan informatie via
de telefoon, is zonneklaar gebleken. In de
vorm varx gesproken woord werd die
informatie tot nu toe aangeboden. Kijkt
u maar eens naar de volgende cijfers:
Tijdmelding, 124.000.000 keren ge
vraagd in 1976
Weerbericht, 24.500.000
vraagd in 1976
Geinlijn, 6.000.000 keren gevraagd in
1976
Nieuwsdienst ANP, 4.100.000 keren
gevraagd in 1976
bmg” te doen, dat wil zeg
gen: het beeld blijft op de
band staan, terwijl
(nieuw) geluid wordt op
gespeeld. Dat is aardig
voor amateurvideofil-
mers, maar ook beroeps
gebruikers, die bijvoor
beeld een voorlichtings-
bandje na overbrenging
op andere banden van
commentaar in verschil
lende talen kunnen voor
zien.
daardisatie er ook mag zijn, op video-
Tsj cassettegebied is daarvan helaas geen
sprake. Wat met de cassettebandjes voor
geluidsapparatuur wel is gelukt, is hier
O deerlijk de mist in gegaan. Wie eenmaal
voor een bepaald merk video-recorder
*4! heeft gekozen, zal voor altijd ook de
video-banden van dat merk moeten ko-
S' pen. Of om wat duidelijker te zijn: de
T video-cassette van Grundig past niet in
een Sony-recorder, en een Philips-casset-
te kunt u niet afspelen op een Akai-
W1 apparaat enz.
Eigenlijk is het om van te rillen: met de
introductie van het LVR-systeem van
BASF zijn er maar liefst zes video-cas-
settesystemen, die onderling niet verwis-
verschil van aanpak: Viewdata werkt via
het telefoonnet en Teletekst via de be-
staande televisiezenders. En dat geeft
Viewdata een klein streepje voor, im
mers het openbare telefoonnet werkt dag
x hw 9 xaxwox*
T Wat hangt ons nu weer boven het
4; hoofd? Wel, Viewdata en Teletekst zijn
uitvindsels die wat het uiteindelijk resul
taat betreft sterk op elkaar lijken; lette-
X rinformatie die op uw kleurenbeeldbuis
verschijnt. De naam „lees-tv” wordt wel
eens gehoord. Maar er is een grondig
nummer verschijnt op uw kleurenbuis
een overzicht van wat de computer alle-
opnemen van het programma waar u
naar kijkt;
'“«SST.
?4>-
'44 en nacht; de tv-zenders waarvan Tele-
tekst zich moet bedienen, zijn maar een
/4 beperkt aantal uren ingeschakeld. We
nemen beide systemen onder de loep.
uien u even vvnjim vici uic
telefoon contact met de Viewdata-com
puter. Na het draaien van het speciale
