ETA en GRAPO
verantwoordelijk
voor moorden
Steeds meer
mensen weg
uit Rhodesië
Zuid-Afrika wil
stadstaten voor
zwarten stichten
’n Ei hoort erbij
Denen krijgen coalitie
socialisten-liberalen
Politiefunctionaris zou
informatie over Iraanse
studenten doorspelen
VN publiceren
lijst schenders
boycot-actie
1
GELUKSGEVOEL
Bezetters zeggen bewijs te hebben
DRAAIORGEL
R
4
3
BINNEN- EN BUITENLAND
WOENSDAG
1 0
AUGUSTUS
19 7 8
er
ht
;k
e
Alleen voor Melkunie- of Menken Landbouw produkten.
I
I
ei
lg
m-
?e-
ijf
ist
De
ni-
er-
er-
en
rs-
er
lg
lis
lg
it-
nt
door Nico Scheepmaker
(Van onze redacteur in Portugal,
Jan Halkes)
LISSABON. De nieuwe Por
tugese regering is gisteren offici
eel beëdigd. Eerste minister Alfre
do Nobre da Costa zei bij die
gelegenheid geen zakenkabinet
voor de lopende kwesties te willen
zijn. Uitgangspunten voor de
nieuwe regering zullen zijn het
respect voor de Grondwet, inte
gratie in de Europese Gemeen
schap en de verplichtingen tegen
over het Internationale Monetaire
Fonds.
1
Kabinet Portugal beëdigd
in
A- De nieuwe Portugese premier Alfredo Nobre da Costa wordt beëdigd. President Eanes (links) kijkt toe.
(ADVERTENTIE)
IS
er
I
T
KOPENHAGEN. Voor de eerste keer
in de politieke geschiedenis van Dene
marken zijn de liberaal-rechtse partij
Venstre en de sociaal-democraten er in
geslaagd een coalitie te vormen. Samen
hebben beide partijen na veel compromis
sen een overeenkomst weten te bereiken.
Voor het zover was werd drie weken lang
intensief onderhandeld. De nieuwe min
derheidsregering onder premier Anker
Jorgensen van de sociaal-democratische
partij heeft de steun van 88 zetels in het
179 zetels tellende Deense parlement.
de Raadkamer, dat de negen in hechtenis
moeten blijven tot 5 oktober, de datum van
hun berechting. Dat komt neer op een
voorarrest van anderhalve maand. De stu
denten is lokaalvredebreuk en vrijheids
beroving ten laste gelegd.
Volgens Van Bennekom is de houding
van justitie in dit geval „onverklaarbaar
veel strenger dan vier jaar geleden” toen
een vergelijkbare actie werd ondernomen.
De betrokkenen hebben indertijd terecht
gestaan voor de politierechter. Het vonnis
luidde honderd gulden boete en een week
voorwaardelijke gevangenisstraf.
„Voor de negen zal het naar alle waar
schijnlijkheid op een veel hogere straf
uitlopen, terwijl de feiten gelijk zijn”, al
dus Van Bennekom. „De politie sluit zich
systematisch af voor de meest belangwek
kende aspecten van deze zaak en ziet al
leen de formeel strafrechtelijke kant”.
De negen bezetters zijn nu ongeveer een
week in hongerstaking. In Amsterdam is
sinds donderdag een solidariteitsstaking
gaande in de Mozes en Aaronkerk. Hier
aan nemen ongeveer dertig mensen deel.
democratische partij is uit protest tegen
deze uitlating demonstratief afwezig ge
bleven bij de beëdiging. Niettemin zegt
Nobre da Costa de parlementaire demo
cratie te zullen respecteren, zoals die in de
Grondwet is vastgelegd. Zodra de kiesregi-
stratie is bijgewerkt dat zal niet voor
volgend jaar zijn zal de regering de
vertrouwenskwestie stellen.
Lijkt de regering dat vertrouwen niet te
krijgen, dan zullen er vervroegde verkie
zingen worden gehouden. Maar eerst zal
het parlement nog akkoord moeten gaan
met het regeringsprogramma, dat begin
volgende maand zal worden aangeboden.
(Van onze redacteur in Scandinavië,
Henk Ruyssenaars)
den, wordt op de lange baan geschoven.
De Deense vakbonden zijn weinig geluk
kig met deze oplossing van de sedert 25 juli
durende regeringscrisis. Een woordvoer
der van het overkoepelend orgaan van
vakbonden, Eric Bording, zei dat de beide
coalitiepartijen „zover uit elkaar liggen,
dat ik echt niet kan begrijpen hoe zij
rekening kunnen houden met de wensen
en verlangens van de werknemers”. Maar
ondanks het feit dat ook deze regering
geen meerderheid heeft in het Folketing,
zoals het parlement in Denemarken wordt
genoemd, ziet het ernaar uit dat zij voorlo
pig stevig in het zadel zit. En Denemarken
heeft sinds tijden slechts onstabiele rege
ringen gekend.
Het Amerikaanse ministerie van Ar
beid publiceerde gisteren de inflatiecij-
SALISBURY (DPA). In weerwil van
de aansporing van premier Ian Smith,
„het nog enige maanden vol te houden”,
meent de emigratie van blanke Rodesiërs,
in afwachting van de instelling van het
zwarte meerderheidsbewind aan het eind
van het jaar en met het oog op de steeds
slechter wordende militaire toestand in
de guerrilla-oorlog, voortdurend toe.
(Van onze redacteur in Spanje,
Peter Hattink)
MADRID. Twee terroristische groe
peringen hebben de verantwoordelijk
heid opgeëist voor de moordaanslagen
van maandag op vier politieagenten. Eta-
Militar eiste in een anoniem telefoontje
aan het Baskische dagblad „La Voz de
Espana” de verantwoordelijkheid op voor
de moorden op de Guardia Civil in Mon
dragon en in Renteria.
Er was een buitenlander met vrouw en
zoontje, die de manser vroeg of hij een
tientje kon wisselen, maar daar had de
orgelman niet van terug. Toen nam de
man toch maar gratis een foto van zijn
vrouw en zoontje bij het draaiorgel, hoe
wel zij eerst wilde wachten, omdat er al
een donkergetint jongetje voor het orgel
had plaatsgenomen om gefotografeerd te
worden en moeder blijkbaar niet wilde dat
later, over honderd jaar, als al die foto’s
via een boedelverkoping op de vlooien
markt terecht zouden zijn gekomen, een
snuffelende belangstellende zou denken
dat dat tweede, donkerder jongetje, kenne
lijk de vrucht was geweest van een misstap
van moeder.
Hoe gemakkelijk, bedacht ik toen, is het
eigenlijk niet om voor eeuwig je voortbe
staan in de wereld te garanderen, ook als
je niet beroemd bent, je naam nooit wordt
genoemd in de krant en je foto door nie
mand begeerd wordt. Het beste is natuur
lijk om er jong mee te beginnen, hoewel je
dan niet de zekerheid hebt van de oudere
man of vrouw, die al ondervonden heeft
dat hij (of zij) het kleurloze leven van de
oppassende employé zonder kind of kraai
heeft geleid. Opeens benauwt het hem dat
niemand na zijn dood nog aan hem zal
denken en dat niemand meer zal weten
hoe hij er uitzag. Hij besluit dat dit niet
mag gebeuren en vanaf dat moment trekt
hij er elke dag op de fiets op uit (hij is
gepensioneerd, heeft de tijd aan zichzelf)
en stelt zich onopvallend op alle beziens-
waardige plaatsen op. Honderden foto’s
per dag worden er gemaakt door Fransen,
Japanners, Amerikanen, Noren en Brazili
anen van het paleis op de Dam, van het
monument, van het Anne Frankhuis, van
de Waag in Edam van het huis van Sijtje
Boes, van de klompenmakerij, van de
rondvaartboot en van het draaiorgel en na
tien jaar zijn er over de hele wereld een
miljoen vakantiekiekjes verspreid (in do
zen, in albums, in portefeuilles) waarop
links in de hoek, onopvallend, als bij toeval
omhoog kijkend, op een kaart turend of
langslopend, een onopvallend grijsharig
heertje voorkomt met onder aan zijn beide
broekspijpen een broekveer.
Als u met uw tijd geen raad weet, kan ik
u een eenvoudig, maar erg aardig dagtrip
je aanbevelen. Wel moet aan enkele voor
waarden worden voldaan. Het moet zater
dag of zondag zijn en bij het ochtendkrie
ken al moet de zon schijnen. Is aan die
voorwaarden voldaan, dan rijdt u met uw
eigen auto, of met trein, bus of tram, naar
Amsterdam, waar u om 9 uur, half tien in
het centrum moet zijn. U begeeft u naar de
Dam, waar het al een druk geroezemoes is
van toeristen, die op deze arbeidsloze och
tend het rijk alleen hebben, zoals duiven
en mussen altijd het rijk alleen hebben en
onbekommerd over de middenweg rond
banjeren als het om een uur of vier, vijf in
de ochtend licht begint te worden.
Het verschil tussen een populatie van
toeristen op de vroege ochtend en een
populatie van Amsterdammers en toege
stroomde randstedelingen op de vroege
ochtend van een werkdag is, dat de laat-
sten zich allemaal wat gemelijk voortrep
pen naar hun arbeidsplaats, terwijl de
eersten alleen wat rondkijken, ronddren
telen, even op een bank gaan zitten, nog
wat foto’s nemen en wachten tot het sein
gegeven wordt waarop zij in de sight-
seeing-bus mogen plaatsnemen die hen
naar Volendam en de klompenmakerij in
Edam zal voeren. Hun gezichten staan
verwachtingsvol en zijn gemiddeld ook
fleuriger en verzorgder gekleed dan het
woon-werk-volk dat zich op doordeweekse
dagen over de Dam rept, naar school en
kantoor.
Daar komt bij dat het draaiorgel al volop
speelt. Op de zaterdagochtend dat ik dit
tripje uitprobeerde, was het het draaiorgel
van Anton Plyer uit Bussum, „Systeem
Carl Prei”, dat zich strategisch had opge
steld tussen hotel Krasnapolsky en het
kantoor van waaruit de touringcars naar
alle bezienswaardige streken van Neder
land uitvlogen. Ik heb een tijdje bij het
draaiorgel staan kijken, het is vergeleken
met de viool of de accordeon natuurlijk
een grof instrument, maar als het gedra
gen lied van de Grebbeberg eruit spuit,
gaat er toch wat door je heen, als vaderlan
der. Ik noem dat het Geluks Gevoel, afge
kort GG, en dat GG groeit alleen nog maar
als je ziet hoeveel GG’s zo’n draaiorgel aan
de omstaande buitenlanders bezorgt. De
hoeveelheid GG-eenheden die door zo’n
draaiorgel in enkele uren tijd op vele hon
derden buitenlandse toeristen wordt over
geplant, is misschien wel even groot als de
totale hoeveelheid GG-eenheden die de
gemiddelde mens in zijn hele leven opsou
peert. Ik beken het eerlijk, ik schiet vol als
ik daar getuige van ben. Om met de dich
ter te spreken:
„Het feit dat ik in Holland ben geboren,
en bovendien precies in Amsterdam,
bewijst toch wel dat ik ben uitverkoren:
ik kreeg de hamvraag en ik won de ham”.
WASHINGTON (ANP). Het tekort
op de Amerikaanse handelsbalans in
juli is (voor seizoensinvloeden gecorri
geerd) fors toegenomen tot 2,99 miljard
dollar vergeleken met een tekort van 1,6
miljard dollar in juni. Het is het grootste
tekort sinds februari van dit jaar en het
op drie na grootste in de Amerikaanse
geschiedenis, zo heeft het Amerikaanse
ministerie van Handel gisteren meege
deeld.
De Verenigde Staten voerden in de
jongste verslagmaand voor 11,79 miljard
dollar aan goederen uit tegen 12,13 mil
jard dollar in juni. De waarde van de
invoer nam in deze periode toe van 13,72
miljard dollar in juni tot 14,78 miljard in
juli. Over de eerste zeven maanden van
dit jaar bedraagt het nadelig saldo op de
Amerikaanse handelsbalans 19,36 mil
jard dollar vergeleken met een tekort
van 14,78 miljard dollar in de overeen
komstige periode van 1977.
ui
en
ds
an
m,
tie 1
is
m
Ja
m
23
te
ge
GENÈVE (Reuter, AFP). De Verenig
de Naties hebben gisteren een lijst gepu
bliceerd met de namen van 1.439 onderne
mingen, bankinstellingen, organisaties en
individuelen die ervan worden beschul
digd dat zij politieke, militaire en econo
mische hulp verstrekken aan de blanke
minderheidsregeringen in het zuiden van
Afrika.
Op de lijst komen de namen van Neder
landse bedrijven voor die commerciële be
trekkingen met Rhodesië hebben onder
houden. Alle handel met Rhodesië is sinds
1968 verboden.
[n
m
iet
ed
‘rd
Ier
de
rS- r
iet
de
ïp-
?ld
igt
as
ta
lo
er-
lie
in
le
an
er
•ri
de
de
;al
re
an
er
?n
lit
»n
n.
ie-
ek
els
us
*s-
O
JL
Q.
gg'
5
S
o
a.
GG
C/l
O
o
2
CT
rie
rs.
er
en
de
en
er
tie
de
•n,
et
n.
:en
za-
ch
en
in
In
as
n.
fers over de maand juli. De inflatie heeft
in deze maand voor seizoensinvloeden
gecorrigeerd 0,5 procent bedragen tegen
0,9 procent in de voorafgaande maand.
Het jongste cijfer is het laagste sinds
december vorig jaar. In de twaalf maan
den tot eind juli‘heeft de inflatie in de VS
7,7 procent bedragen. Het indexcijfer dat
de stijging van het prijspeil voor verbrui
kers aangeeft staat nu op 196,7 (1967 is
100). De smalle toeneming van de inflatie
met bijna een procent per maand in de
drie maanden vóór juli heeft veel aaan
het gezichtsverlies van de dollar bijge
dragen.
De rechts-georiënteerde liberale partij
heeft jaren lang alleen samenwerking met
de conservatieven nagestreefd. Maar een
grote groep jongeren zorgde voor een ver
nieuwingsbeweging binnen de liberale
partij, die ertoe bijgedragen hebben de
stap over de oude politieke grenzen moge
lijk te maken.
De nieuwe regering zal haar crisispro
gramma morgen aan het parlement ter
goedkeuring voorleggen. De minder roos
kleurige economische situatie moet onder
meer worden opgevijzeld door het verho
gen van de btw van 18 naar 20 procent en
hogere directe belastingen. Een miljarden
project, het bouwen van een brug over de
Grote Belt tussen Denemarken en Zwe-
Het statistische bureau in Salisbury
maakte gisteren bekend, dat in juli 1.342
blanken zijn geëmigreerd. Daar tegenover
staat een immigratie van slechts 231 blan
ken, het „nadelig saldo” van 1.111 blanken
is het grootste gedurende één maand sinds
1977.
Volgens niet-officiële schattingen zijn
sinds begin 1976 reeds 40.000 blanken Rho-
desiërs voorgoed vertrokken. In totaal
wordt de blanke bevolking nu nog op
slechts 240.000 zielen geschat. Hierdoor is
de verhouding in getalssterkte tussen
zwarten en blanken gekomen op 27 tegen
1.
Een van de meest vooraanstande zwarte
journalisten in Rhodesië wordt vermist
van zijn boerderij in een oorlogszone ten
zuiden van Salisbury, zo heeft zijn vrouw
gisteren bekendgemaakt.
De 42-jarige Justine Nyoka is werkzaam
voor de BBC en Zuid-Afrikaanse dagbla
den en hij geldt als Rhodesië’s bekendste
zwarte commentator op Afrikaanse zaken.
Het ministerie van Arbeid deelt verder
mee dat het besteedbaar inkomen in de
VS in juli reëel met 0,2 procent is toege
nomen na in juni niet te zijn veranderd,
dit in tegenstelling met eerdere berichten
die spraken van een vermindering van
0,4 procent in juni.
PRETORIA (Reuter). Zuid-Afrika
overweegt acht zwarte „stadstaten” aan
te leggen om te pogen het probleem van
de zwarten in de steden op te lossen, met
handhaving van het apartheidsbeleid. Dit
is gisteren in regeringskringen te Preto
ria vernomen.
De nieuwe centra, die nabij zwarte
„thuislanden” zouden moeten komen, zou
den worden aangewezen als economische
en industriële groeipunten. De overtollige
zwarte arbeidskrachten van bestaande
steden zoals Soweto, zouden daar kunnen
worden opgenomen. De „thuislanden”
zouden tevens daardoor levensvatbaarder
worden.
Zuid-Afrika heeft in de eerste zes maan
den van dit jaar bijna een miljard dollar
uitgegeven aan de import van olie en de-
fensiemateriaal, zo kan uit een analyse van
de statistieken van de centrale bank, de
douane en het departement voor accijnzen
worden opgemaakt.
De analyse werd gisteren gepubliceerd
door het Zuidafrikaanse dagblad „Rand
Daily Mail”. Volgens het blad kwamen de
uitgaven overeen met die van 1977.
De hoge uitgaven zijn het gevolg van het
Zuidafrikaanse beleid om van vitale
grondstoffen en reservematerialen grote
voorraden aan te leggen met het oog op
een eventueel embargo.
AMSTERDAM. De Iraanse studentenbeweging in Nederland zegt in het bezit te
zijn van een document waaruit zou blijken dat een topfunctionaris van de Wassenaarse
politie alle inlichtingen over Iraanse studenten doorspeelt naar de Iraanse ambassade.
Mr. W. van Bennekom, een van de raads
lieden van de negen Iraniërs die vorige
week woensdag de ambassade in Wasse
naar hebben bezet, heeft dit gisteren be
kendgemaakt. Het zou gaan om een in het
Iraans gestelde brief die in mei 1975 door
de toenmalige zaakgelastigde in Wasse
naar werd gezonden naar het Iraanse mi
nisterie van Buitenlandse Zaken.
Daarin heeft volgens de studenten ge
staan dat het „hoofd” van de Wassenaarse
politie alle informatie die het via de Neder
landse inlichtingendienst bereikte, zou
doorgeven aan de Iraanse ambassade.
De betrokken functionaris zou in het
document niet met name zijn genoemd,
evenmin als zijn exacte functie. Over de
herkomst van het document wilde Mr. van
Bennekom (nog) niets zeggen.
De advocaat noemde het gisteren „na
vrant” dat de negen bezetters, ondanks de
bewijsstukken voor deze „bedenkelijke
vorm van samenwerking” toch in voorar
rest worden gehouden.
De Haagse rechtbank besliste gisteren in
(ADVERTENTIE)
Halfvolle melk
hele liter tijdelijk
79
Nobre da Costa is niet bang dat het
ontbreken van partijdeelname aan zijn
kabinet een belemmering voor de regering
zal vormen. Dat de ministers niet gebon
den worden aan enige partijdiscipline,
geeft hun juist de vrije hand voor een
pragmatische oplossing van de proble
men. Vorige regeringen hebben volgens
Nobre da Costa wel een belangrijke wetge
vende arbeid verricht, maar kwamen niet
toe aan het praktisch oplossen van de hete
hangijzers vanwege de partijpolitieke ver
wikkelingen.
In een interview met het Franse dagblad
Le Monde had Nobre da Costa begin deze
week al laten weten een begin te willen
maken met de betalingen van de schade
vergoedingen voor in 1975 genaaste bedrij
ven. Ook de mogelijkheid tot oprichting
van coöperatieve bankinstellingen buiten
de genationaliseerde banksector zal wor
den uitgewerkt. De bezuinigingspolitiek
blijft echter gehandhaafd, maar de belas
tingdruk zal worden verlicht.
De nieuwe regering zal ook zonder meer
de wet op de landhervorming toepassen.
Maar Nobre da Costa zal op uitnodiging
van de collectieve boerderijen een bezoek
aan de Alentejo brengen, het gebied waar
de meeste collectieve boerderijen en coö
peraties werkzaam zijn. „Als men mij kan
bewijzen dat zulke ondernemningen ren
dabel zijn, waarom zou ik dan niet van
mening veranderen?”, aldus de nieuwe
Portugese premier.
Nobre da Costa liet zich in het interview
nogal minachtend uit over de politieke
partijen. Hij zei dat het Portugese volk de
partijpolitiek „zat” is en pragmatische op
lossingen wil. Bovendien zei hij dat de
politieke partijen in de formatiebesprekin-
gen binnenskamers iets heel anders zeiden
daarbuiten tegen de pers. De christen-
De GRAPO, de anti-fascistische verzets
groep van de Eerste Oktober, eiste gister
middag door middel van een telefoontje
aan enkele Madrileense dagbladen de ver
antwoordelijkheid op voor de dood van de
Policia Armada in Barcelona en voor de
moord op de Guardia Civil in Santiago de
Compostela. Deze laatste moordaanslag
werd maandag nog opgeëist door de vrij
onbekende groep Liga Armada Gallega
(LAG).
Gisterochtend werd Spanje wederom
opgeschrikt door een nieuwe aanslag op
de politie, die geen slachtoffers eiste. Om
zes uur vernielde een krachtige bom een
groot gedeelte van het politiebureau
Soria.
Tekort handelsbalans VS
in juli fors toegenomen
Het tekort op de handelsbalans van de
Verenigde Staten is een van de voor
naamste oorzaken van de koersval van
de dollar, die het gisteren na de bekend
making van de cijfers dan ook weer
zwaar te verduren kreeg. Opmerkelijk is'
dat de invoer van ruwe olie in de jongsee
verslagmaand voor de tweede achtereen
volgende keer is verminderd. Er werden
in juli 195,24 miljoen vaten (van 159 liter)
aardolie ingevoerd vergeleken met 197,42
miljoen vaten in juni. De waarde van de
olie-import verminderde met twintig mil
joen dollar tot 2,62 miljard dollar. De
invoer van voedingsmiddelen nam ech
ter met 197,4 miljoen dollar toe, de invoer
van fabrieksprodukten met 362 miljoen
en de invoer van ijzer en staal met 146
miljoen dollar.
trijfël
