NAVO OP VASTE LAND NOG STERK GENOEG
GEHEIM AKKOORD IN RHODESÏE:
Kenyatta
begraven
Cuba laat
Nieuwe paus ontvangt
corps diplomatique
Airbus
gevangenen
naar VS gaan
Onenigheid in
gelederen
politie Spanje
British Airways wil belang in
1
Nieuwe regering
Ijsland gevormd
F4 i
BROEKKLEM
OVERTOLLIG
KETTINGKAST
n”
SEPTEMBER 1978
BINNEN- EN BUITENLAND
1
door Nico Scheepmaker
leid
Sterkte
irde
igen
jrug
eval
eluk
seld
4eir tegen. Maar een zegsman van bisschop
Moezorewa’s Verenigde Afrikaanse Natio
nale Raad (UANC) zei dat zijn organisatie
op de hoogte is van de geheime bijeen
komst ten de verklaring van de ZANU
onderschrijft.
2 VRIJDAG
artij
Onlangs zocht ik het woord voor dat
ding dat je vroeger aan je broekspijp
klemde om te voorkomen dat de zoom van
je broek tussen je fietsketting kwam.
„Fietsklem”, was mijn eerste gedachte,
maar dat verwierp ik, omdat hij geen fiets
klemde maar een broek. Daarna sprong
„Broekklem” uit mijn geheugen te voor
schijn en op dat moment besloot ik het
woordenboek te raadplegen.
„Fietsklem” bleek overal onvindbaar,
maar „broekklem” stond in Van Dale van
1976: „Klem om de vouw in een broek te
houden”. Dat was niet wat ik zocht, de
enige periode waarin ik gedwongen werd
een vouw in mijn broek te houden was in
militaire dienst, en daar gebruikte ik geen
broekklem voor, maar het natuurlijke ge
wicht van'mijn matras met mijzelf erop.
Zo’n broekklem (Van Dale-1925 maakte
er nog geen melding van, Koenen-Ende-
pols van 1974 trouwens ook niet) zal wel
zo’n dubbel dichtklappend knaapje zijn,
meestal met vilt gevoerd aan de binnenzij
de van de houtjes, die dichtklappen door
het metalen haakje omhoog te trekken,
waardoor de beide houtjes de broekzoom
vastklemmen. Wat ik zocht, bleek me na
enig zoeken, was de „broekveer”. Dat
woord althans trof ik aan in Van Dale-
1976: „Metalen veer of klem, die dient om
bij het fietsen de broekspijpen van onde
ren bijeen te houden, teneinde scheuren te
voorkomen”.
Voor Van Dale een uitvoerige beschrij
ving van een klein ding. Koenen blijkt dit
nuttige kleinood, dat in het verleden toch
door honderdduizenden Nederlanders is
gebruikt, niet te kennen, hoewel ook Van
Dale van 1925 er al melding van maakt, zij
het in iets andere bewoordingen dan in
1976: „Metalen veer of klem, dienende om
bij het fietsen de overtollige ruimte der
broekspijpen van onderen bijeen te hou
den, teneinde scheuren te voorkomen”.
olom-
elatie
meen
voor,
onaal
lollar
eland
f lan-
m de
omen
ing in
1, be-
n het
t Op-
voon-
ij met
obus,
op.
Meir
salem
o het
geno-
lat zij
ugke-
onoth
Meir
erder
itken-
vacht
adek-
De Amerikaanse autoriteiten over
wegen volgens Bell een speciale rege
ling te treffen voor de politieke gevan
genen. Niettemin zal elk geval onafhan
kelijk van deze regeling worden ge
toetst.
Het aanbod van de Cubaanse rege
ring wordt in Washington gezien als een
goede methode om de betrekkingen
met de Verenigde Staten verder te ver
beteren.
Maar, zo staat in „Het Militair Even
wicht - 1978-’79”, het Atlantisch pact is
niet meer in staat tot het beheersen van
alle zeeën die voor het Atlantisch bond
genootschap van belang zijn in het begin
van een oorlog. Om vele zeeën zou ge
vochten moeten worden. Dit zou kunnen
betekenen dat de NAVO moet vaststellen
waar op zee zij wil domineren.
In het verslag staat dat er 2.142 Ameri-
De defensie van de vijftien NAVO-
partners is van een dergelijke omvang en
kwaliteit, aldus het rapport, dat een bres
in haar te drijven, een aanval van for
maat zou vereisen.
om een conferentie te beleggen tussen alle
bij Rhodesië betrokken partijen.
den toestemming gekregen om door te
gaan met haar spoedprogramma voor de
ontwikkeling van de 535-motor nu van
luchtvaartmaatschappijen twee vaste or
ders binnen zijn. De minister zei te hebben
begrepen dat de Amerikaanse luchtvaart
maatschappij Eastern Airlines eenzelfde,
aantal 757’s met Rolls Royce-motoren
heeft besteld. De ontwikkelingskosten van
de RB211-535 worden geschat op 250 mil
joen pond sterling (ruim een miljard gul
den), maar de minister zei te verwachten
De numerieke sterkte van de Ameri
kaanse en Russische krijgsmacht is on
geveer gelijk gebleven aan die van vorig
jaar: 2,07 en 3,64 miljoen. Medio jaren
zestig was het aantal voor beide legers
ongeveer 3 miljoen.
Op het conventionele vlak wordt de
kloof tussen de wapenarsenalen van
Warschau-pact en NAVO groter.
Het verslag van het Instituut zegt dat
de Sovjet-Unie dit jaar 7.000 tanks van
alle types aan haar totaal van 50.000
heeft toegevoegd. In het westen is het
tankbestand nagenoeg hetzelfde geble
ven. De NAVO heeft 11.300 tanks klaar
staan voor gebruik, de landen van het
Warschau-pact naar schatting 27.900.
In het verslag van het Instituut staat
dat de militaire begrotingen in een groot
aantal landen blijven stijgen onder groei
ende druk van oorlogen die gaande zijn
of dreigen, vooral in Afrika.
De wapenuitvoer naar de derde we
reld, als middel om er invloed te behou
den of te krijgen, gaat onverminderd
verder en stijgt in vrijwel alle gevallen
naar kwantiteit en kwaliteit. Het verslag
noemt als voorbeeld Libië, dat 2.000
tanks voor een leger van slechts 30.000
man heeft.
ETA-Politico-Militar, de pressiegroep
van de Baskische afscheidingsbeweging
ETA, heeft een gewapend offensief tegen
de politie in Baskenland aangekondigd,
die tot doel heeft „de Spaanse bezetters”
tot de laatste man uit te roeien. Dit bete
kent dat ruim 650 man, voornamelijk in de
Baskische provincies Biscaya en Guipuz-
coa, yan plan zijn de oorlog te beginnen
tegen alles wat maar een Spaans politie-
uniform aan heeft in het Baskenland.
Premier Adolfo Suarez heeft voor van
daag een buitengewone ministerraad bijT
eengeroepen om de situatie in Spanje te
analyseren en doeltreffende maatregelen
te nemen.
I
zijn en verantwoordelijk werd gesteld
voor de wanorde in Spanje. Alle ontsla
gen politieagenten hebben hun wapens en
hun insignes moeten inleveren.
dat verkoop van de motoren uiteindelijk
een miljard pond (ruimschoots vier mil
jard gulden) in het laatje zal brengen.
De negentien Boeings zullen British Air
ways vierhonderd miljoen pond (bijna 1’7
miljard gulden) kosten. Deze toestellen,
die een smalle romp hebben, dekken de
huidige behoeften van de onderneming,
maar als zij in de toekomst meent toestel
len met een brede romp nodig te hebben,
Deze raket, met méér dan één trap, is in
1976 voor het eerst door de Chinezen
getest.
Het nucleaire wapenarsenaal van Chi
na kan grote delen van de Sovjet-Unie en
In een aantal andere landen in Afri
ka bevinden zich Cubaanse adviseurs en
technische deskundigen. Het verslag
noemt Algerije, Benin, Kongo, Guinee,
Libië, Mozambique, Sierra Leone, Tan
zania, Oeganda, Zuid-Jemen en Zambia.
Het Instituut acht het mogelijk dat de
Chinese volksrepubliek intercontinenta
le ballistische raketten met beperkt be
reik van tussen de 4.800 en 5.600 kilome
ter heeft.
Over de rol van Cuba in Afrika zegt het
verslag van het Instituut dat in Angola
tussen de 23.000 en 25.000 Cubaanse mili
tairen het plaatselijke leger opleiden en
helpen bij het handhaven van de binnen
landse veiligheid. In Ethiopië zijn tussen
de 16.000 en 17.000 Cubanen.
Cuba heeft daarnaast volgens het ver
slag militaire bijstand verleend aan de
volksrepubliek Kongo en Guinee.
Hij beloofde dat de kerk „fundamentele
beginselen die echte beschaving en werke
lijke broederschap tussen de volken waar-
Israel is nu in staat al zijn strijdkrach
ten binnen 24 uur te mobiliseren, tegen
binnen 72 uur voorheen, aldus het ver
slag.
Het wijst ook nog op versterking van
het potentieel van Iran, waarvan de mili
taire begroting nu 9,9 miljard dollar be
draagt, tegenover 7,9 miljard vorig jaar.
Azië bestrijken. De voorraad nucleaire
wapens van uiteenlopende aard komt
waarschijnlijk neer op enkele honderden
en kan snel groeien. Gevechtsvliegtuigen
kunnen worden gebruikt voor transport.
Voor de langere radius is er de TOE-16.
Volgens het verslag ziet het er in China
naar uit dat veel aandacht wordt gegeven
aan een modern leger met meer alge
meen doel, om het hoofd te kunnen bie
den aan beperkte militaire noodsituaties
buiten de extremen van nucleaire af
schrikking of oorlog op grote schaal om.
In het westen schat men dat China
ongeveer 10 procent van zijn bruto natio
nale produkt, ongeveer 35 miljard dollar,
besteedt aan defensie.
borgen” zou bevorderen. „Deze beginselen
zijn eerbied voor iemands buur, zijn leven
en zijn waardigheid, zorg voor zijn geeste
lijke en sociale vooruitgang, geduld en het
verlangen naar verzoening in het delicate
opbouwen van vrede”.
De Italiaanse afdeling van Amnesty In
ternational, de organisatie die zich inzet
voor politeke gevangenen, heeft giseteren
de paus een petitie gezonden waarin bij
hem wordt aangedrongen tussenbeide te
komen ten gunste van politieke gevange
nen in Argentinië.
Het Russische persbureau Tass zei dat
Brezjnjev „succes wenste bij de pogingen
tot versterking van de vrede en internatio
nale veiligheid en tot versterking van de
vriendschap en samenwerking onder de
naties”.
De Argentijnse president general Jorge
Videla gaat vandaag naar Rome om de
plechtigheid rond de openbare ambtsaan
vaarding van de paus bij te wonen.
De Russische president eri partijleider
Brezjnjev, heeft een telegram aan paus
Johannes Paulus gezonden, waarin hij
hem gelukwenst met zijn verkiezing tot
hoofd van de r.k. kerk.
s zijn
piloot
•ij het
s nog
dzijn
j met
ugge-
tings-
zeede
it uit-
in di
ll. De
van
VATICAANSTAD. (UPI) Paus Jo
hannes Paulus de Eerste heeft gisteren op
zijn eerste audiëntie voor het corps diplo
matique gezegd dat hij tot nu toe alleen
pastorale plichten had, maar dat zijn mis
sie nu „werkelijk universeel” is gewor
den.
i 1979
geen
i om-
Afri-
ingen
heeft
thou-
ijtge-
haar
le ge-
CDA
setels
ierde
WASHINGTON (DPA). Cuba is
bereid enkele honderden politieke ge
vangenen te laten vertrekken naar de
Verenigde Staten. De Amerikaanse
minister van Justitie Griffin Bell zei
gisteren in Washington dat de VS op
dit moment de toelatingsmogelijkhe-
den bezien voor 48 gevangenen en 30
van hun familieleden.
De vijf, aldus Kaunda, willen de toe
stand in Rhodesië nader bekijken. Op de
conferentie zal ook gesproken worden
over Namibië, maar de situatie in Rhode
sië is het voornaamste onderwerp.
Deze voorstellen hebben geleid tot ver
deeldheid in de voorlopige regering. Chi-
rau, gesteund door James Chikerema, na
bisschop Moezorewa de hoogste man in de
UANC, is akkoord gegaan met deze voor
stellen. Sithole heeft ze verworpen en
Smith en Moezorewa hebben nog geen
defintief standpunt ingenomen.
President Kenneth Kaunda van Zambia
deelde gisteren in Nairobi mee dat er van-
De vouw van de broek van mijn eerste of
tweede grijs smeerde ik op gezag van de
pelotonscommandant, die al langer in
dienst zat, met een stukje droge zeep in, de
broek werd tussen een dubbelgeklapte de
ken gelegd, dat geheel kwam onder het
matras, en als ik de broek er dan de
volgende dag onderuit haalde, bleken de
vouwen inderdaad messcherp te zijn,
maar niet altijd op de juiste plaats te
zitten.
Cuba,
vanaf
tt als
se bi-
van
1 dit
tassa-
Ik keer nu even terug tot het doel en nut
van de broekveer, die bij moderne broe
ken, zoals ik gisteren bij een voorbijfiet
sende fietser kon constateren, vervangen
is door een lip aan de zoom van de broek,
waarmee de broek nauw rond het been
boven de enkel kan worden gewonden, om
daarna vastgezet te worden aan een
knoop. De broekveer was nodig zolang de
kettingkast nog niet was uitgevonden, of
grote gebreken vertoonde. Welnu, het aar
dige is dat het woordenboek van Koenen,
dat de broekveer niet vermeldt, wel de
kettingkast heeft opgenomen (bescher
mende kast om de fietsketting), evenals
Van Dale van 1925 wel de broeksveer
vermeldt, maar niet de kettingkast. Die
was in 1925 blijkbaar nog niet uitgevon
den, of nog niet ingeburgerd. Je zou dus
kunnen zeggen dat Van Dale-1925 de
broekveer had omdat de kettingkast er
nog niet was, en dat Koenen-1974 de broek
veer niet meer had, omdat inmiddels de
kettingkast er was.
in de bedoeling, aldus de verklaring van de
ZANU, het akkoord te laten bekrachtigen
op een conferentie van alle partijen:
In de verklaring van de ZANU wordt
met nadruk gewezen op de sfeer van arg
waan en wantrouwen binnen de over
gangsregering van Rhodesië. Deze pro
beert tot een duidelijk antwoord te komen
Aan deze bijeenkomst werd deelgeno- op de voorstellen van de VS en Engeland
men door premier Ian Smith van Rhode
sië, president Kenneth Kaunda van Zam
bia, Joshua Nkomo en de Nigeriaanse mi
nister van Buitenlandse Zaken, Joseph
Garba.
Dit is gisteren bekendgemaakt door de
Afrikaanse Nationale Unie (ZANU) van
dominee Sithole, die deel uitmaakt van de
overgangsregering in Rhodesië. Een blan
ke woordvoerder van deze regering sprak
de vërklaring van de ZANU onmiddellijk
U ziet het, in een halve eeuw is „overtolli
ge ruimte der broekspijpen” gereduceerd
tot „de broekspijpen”, en niet ten onrech
te. Want wat is de overtollige ruimte der
broekspijpen bij het fietsen? Wielrenners
bewijzen al jarenlang dat broekspijpen
überhaupt overtollig zijn bij het fietsen,
zoals Lady Godiva dat eeuwen geleden al
voor het paardrijden aantoonde. Die
„overtollige ruimte der broekspijpen bij
het fietsen” doet sterk denken aan de
„maaf”, die in De Encyclopedie van Battus
als volgt wordt omschreven: „Het in de
ochtend warme, gezellige, slechts voor te
nen bewoonbare, gedeelte aan de onder-
kant van het ledikant, waar de dekens en
lakens, hoe strak de vorige dag ook inge
stopt, zich om de bedrand hebben uitge
stulpt en daar een behaaglijke zak vor
men, waarin broeken, doeken, en alle an
dere roerende zaken uit het bed zich verza
melen”.
SALISBURY. (Reuter) Op een gehei
me bijeenkomst, die op 14 augustus in
artui- Zambia werd gehouden, is men overeen-
t Ver- gekomen Joshua Nkonyo, een van de twee
leiders van het Patriottisch Front, het
voorzitterschap aan te bieden van de uit
voerende raad die Rhodesië naar een
rdigd zwart meerderheidsbewind moet leiden.
>ep is
1.
eder-
se ef-
i iets
van
cate-
blijkt
delde
•eurs-
ng te
lï n»
(Van onze redacteur in Spanje,
Peter Hattink)
MADRID. In het Spaanse politieap
paraat is een scheuring ontstaan tussen
voor- en tegenstanders van de democra
tie. Rodolfo Martin Villa, de Spaanse mi
nister van Binnenlandse Zaken, heeft 14
hoge politiefunctionarissen gisteren op
staande voet ontslagen, omdat zij direct
hebben meegewerkt aan een nota van de
beroepsvereniging van politieagenten,
waarin de regering werd verweten slap te
REYKJAVIK (UPJ). De progressie-
ven, sociaal-democraten en communisten
hebben gisteren bekendgemaakt een nieu
we IJslandse regering, onder oud-premier
Olafur Johannesson van de Progressieve
Partij, te hebben gevormd.
Elke partij krijgt drie kabinetszetels.
Buitenlandse Zaken gaat naar de voorzit
ter van de Sociaal-democratische Partij,
Benedikt Groendal, die Ijsland in de Navo
wil houden. De regering staat voor de taak
de jaarlijkse inflatie van 40 procent te
beteugelen.
JohanViesson is van 1971-’74 premier ge
weest, toen Ijsland zijn visserijgrenzen
uitbreidde tot 50 mijl, waarna de
kabeljauwoorlog met Groot-Brittannië uit
brak.
Hij wordt als bij uitstek kenner van de
grondwet beschouwd en was in het vorige
kabinet minister van Justitie.
zal zij wellicht de Europese luchtbus A310
in overweging nemen.
Over de Britse deelneming in Airbus
Industrie zei minisster Varley dat de bij
drage vijftig miljoen pond (ongeveer 210
miljoen gulden) zal bedragen, maar dat de
bijzonderheden nog niet vaststaan omdat
de onderhandelingen met Frankrijk en
West-Duitsland nog lopen. Varley hoopt
dat de deelneming van British Aerospace
in Airbus Industrie uiterlijk 1 januari 1979
een feit is.
De ZANU, die zich voor dit nieuws be
roept op zeer betrouwbare bronnen in
Rhodesië zelf en het buitenland, zegt dat
Nkomo voorzitter van de uitvoerende raad
moét blijven tot er verkiezingen zijn ge
houden en dat men in Zambia ook tot de
conclusie is gekomen dat er eerste verkie
zingen in Rhodesië gehouden moeten wor
den wil er sprake kunnen zijn van een echt
bestand.
De uitvoerende raad is het höogste or
gaan van de Rhodesische overgangsrege
ring die op 3 maart in Salisbury werd
gevormd krachtens een akkoord tussen
Ian Smith, bisschop Moezorewa, dominee
Sithole en het stamhoofd Jeremiah Chi-
rau.
Volgens de ZANU heeft het in Zambia
bereikte akkoord ook de instemming van
de Britse minister van Buitenlandse Za
ken, David Owen en de Russische ambas
sadeur in Zambia. Het stamhoofd Chirau
zou eveneens akkoord zijn gegaan. Het ligt
LONDEN (ANP). British Airways
heeft negentien vliegtuigen van het type
Boeing 757 besteld en de British Aerospa
ce Corporation neemt een belang van
twintig procent in het Europese luchtbus-
consortium, Airbus Industrie. Dat heeft
de Britse minister van Industrie gisteren
bekendgemaakt.
De Boeings worden uitgerust met Rolls
R yce-motoren van het type RB211-535 en
Rolls Royce heeft van de regering in'Lon-
kaanse strategische raketten en bom
menwerpers met lange radius zijn, ruim
168 minder dan in 1967. Maar de raket
ten en bommenwerpers van nu kunnen
11.000 kernkopwapens afschieten, bijna
twee keer zo veel als tien jaar geleden.
Hoe dit vermogen er in de toekomst
uitziet, zal afhangen van het resultaat
van het huidige overleg in Genève over
beperking van de Strategische bewape
ning (SALT), tussen de Verenigde Staten
en de Sowjet-Unie.
Vergeleken met 837 in 1967, beschikt
de Sovjet-Unie nu over ongeveer 2.550
strategische raketten en bommenwer
pers met grote radius. Deze macht kan
ruw geschat 4.500 kernkopwapens tegen
de Verenigde Staten inzetten. Dit totaal
zal in het begin van de jaren tachtig
stijgen tot ruim 7.500, waarbij men moet
bedenken dat de individuele kerhkoppen
aanzienlijk grotere lading hebben dan de
Amerikaanse.
trijfel
LONDEN (Reuter). De westerse
strijdkrachten van de Noord-Atlanti-
sche Verdragsorganisatie (NAVO) zijn
nog steeds sterk genoeg om een aanval
door de legers van het Pact van War
schau onder leiding van de Sovjet-Unie
te kunnen weerstaan, maar zij zijn ter
zee zwakker, aldus bericht het Internati
onale Instituut van Strategische Studies
in Londen, in zijn vandaag gepubliceer
de jaarverslag.
Prins Charles (tweede van links) bekijkt met interesse dictator Idi Amin van Oeganda (rechts). De prins, gekleed in een wit
uniform, was in de hoofdstad van Kenia, Nairobi, om daar de begrafenis van president Kenyatta bij te wonen. Eerder draaide de prins
zich om toen Amin hem een hand wilde geven.
Nkomo krijgt voorzitterschap
uitvoerende raad aangeboden
daag in Loesaka een topconferentie wordt
gehouden van de zogenoemde frontlijnsta
ten: Zambia, Botswana, Mozambique, An
gola en Tanzania.
NAIROBI (UPI). President Jomo
Kenyatta van Kenia is gisteren in Nairobi
begraven in de tuin van het parlementsge
bouw. Tienduizenden Kenianen stonden
langs de route.
De uitvaart werd ook bijgewoond door
de presidenten van Oeganda, Zambia,
Tanzania, Sierra Leone, Liberia, de Como
ren en Gambia, de Britse kroonprins
Charles, de Britse minister van Buiten
landse Zaken David Owen, premier Desai
van India en de militaire leider van Pakis
tan. Voor de VS was er rechter Thurgood
Marshall van het Hooggerechtshof. Tien
tallen andere landen waren vertegenwoor
digd door een vice-president of minister
van Buitenlandse Zaken.
Tijdens de begrafenis wilde de Britse
kroonprins Charles kennelijk niets met
president Idi Amin van Oeganda te maken
hebben. Toen Amin, gekleed in tropenuni
form, naderde, stond Charles op, draaide
zich om en begon een geanimeerd gesprek
met een ander lid van de Britse delegatie.
Amin wachtte minutenlang op een gele
genheid om de prins de hand te schudden,
maar ging tenslotte onverrichterzake drie
plaatsen verder zitten.
Engeland verbrak in 1976 de diplomatie
ke betrekkingen met Oeganda na Israels
commando-overval bp het vliegveld van
Entebbe en de moord in Oeganda op de
Brits-Israelische staatsburgers Dora
Bloch. Amin heeft geprobeerd de banden
weer aan te knopen en hij wilde waar
schijnlijk de begrafenis gebruiken om de
kwestie met Charles te bespreken.
ingen
over
voor
verk-
:ichte
i met
onen.
g van
huis” 1
arige
1 het
s een
jn en
lader
r<
