Philips
betaalt
te weinig
Tentoonstelling in ’t water
Tekort aan
Stakende mijnwerkers in Peru
vragen hulp van Nederland
BINNEN ZEVEN JAAR GEEN ENKEL
Individuele steun
FOSFAA T MEER IN WASMIDDELEN
aan bedrijven moet
uitzondering zijn
grond voor
industrie
achtergrond
tussen de
bedrijven door
Boersma: Tien miljard bezuinigen nauwelijks haalbaar I
i
I
NKV Eindhoven:
KvK in Gouda:
VAKBONDSLEIDER IN ONS LAND
Van Aardenne:
Indianenverhaal
Calama-groep
Bier in Suriname
I
I
Zuivering
Lange mars
Gerichte hulp
Robeco
Uit bieten
I
I
19
ECONOMIE
19 7 8
WOENSDAG 6 SEPTEMBER
(Van onze parlementsredactie)
Boersma zei gisteravond voor de tele-
(Van onze parlementsredactie)
(Door Harry Bouts)
twee tot vijf miljard gulden extra
te bezuinigen.
DEN HAAG. VVD-fractie-
voorzitter Rietkerk verwacht dat
in de komende jaren zal blijken
dat bezuinigingen van meer dan
tien miljard gulden nodig zullen
zijn. Hij gelooft dan ook dat de
tien miljard, voorgesteld door
het kabinet-Van Agt in Bestek
’81, het absolute minimum is.
Rietkerk toonde zich verheugd
over het standpunt van de werk
geversorganisaties, die maandag
het kabinet opriepen nog eens
DEN HAAG. Oud-minister Boersma
van Sociale Zaken acht de kans groot dat
de bezuinigingsoperatie van het kabinet-
Van Agt 1 a miljard lager uitkomt dan de
geplande tien miljard.
Binnen zeven jaar moeten alle
fosfaten uit de wasmiddelen zijn
verdwenen. Volgens het ministe
rie van Volksgezondheid zullen
rond 1985 vervangers voor de
milieuvervuilende grondstoffen
zijn gevonden. Deskundigen on
derzoeken welke grondstoffen
het meest geschikt zijn.
Fosfaten werken als kunst
mest in het water, waardoor be
ken en rivieren dichtgroeien. Mr.
Hellema, topman van Hoechst
Holland, beweert overigens dat
het verbod van wasmiddelenfos
faten helemaal geen verminde
ring van de algengroei zal te
weeg brengen, Het overheids-
streven om het fosfaat te vervan
gen, noemt hij zinloos. Naar zijn
mening moet de oplossing ge
zocht worden in chemische zui
vering. Dat zou niet meer dan
enkele guldens per inwoner per
jaar kosten.
visie dat het CDA eerst gaat kijken of
tien miljard bezuinigen wel noodzakelijk
is. „Het vinden van tien miljard is al
bliksems moeilijk. Het vormt ook de ab
solute grens. Of het lukt om tien miljard
te vinden moet nog blijken”, aldus Boers
ma.
Hij zag weinig heil in de voorstellen van de werk-
Rietkerk: Bezuinigingen van
meer dan 10 miljard nodig
ondsen
11.55
oteerd
1
V
1
ROTTERDAM (ANP). De vijfenveer-
tigduizend mijnwerkers, die in het Zuid-
amerikaanse Peru in staking zijn, zoeken
financiële steun in Nederland. Vakbonds
leider Victor León van de Federatie van
Mijnwerkersbonden in Peru is eind vori
ge week met een volmacht naar Neder
land gekomen om hulp te vragen en de
situatie in zijn land toe te lichten.
taire controle geplaatst. Het leger heeft
aanvoerwegen naar het mijngebied afge
sloten om te voorkomen, dat er levensmid
delen naar de stakende mijnwerkers wor
den gebracht. Onder deze druk hebben de
mijnwerkers in de op een na grootste ko
permijn van Peru, Toque Pala, maandag
hun staking opgeschort.
De regering heeft de stakers laten weten,
dat als zij afgelopen vrijdag niet aan het
werk zouden gaan, alle vijfenveertigdui-
zend zouden worden ontslagen. Dit ultima
tum is inmiddels verlengd tot gisteren,
onder druk van een grote demonstratie die
zaterdagavond in Lama werd gehouden en
werd uitgeroepen door de communistische
vakcentrale CGTP. Bovendien heeft de
CGTP gedreigd met een algemene staking
als de eis van de mijnwerkers niet wordt
ingewilligd. De mijnstaking heeft Peru al
zo’n 65 miljoen dollar gekost. Meer dan de
helft van de deviezen komt uit de produk-
tie van koper, ijzer, zilver, lood en zink.
o
o
66,10
43,50
38.20
65,50
77,00
42,00
33,70
660,00
52,80
S74.801
51,00
54,90
69,20
138,00
43,30
46,60
141,00
71,70
47,50
4,30t
68,50
155,00
69,50
110,50
186,50
70,00
56,00
128,20
52,00
26,10
73,00
67,00
102,00
60,00
37,50
133,00
94,50
73,00<
56,50
187,50
38,10
92,00
115,80
59,50
63,00
48,70.
48,90
275,00
178,00
132,00
351,00
4,00
366,00
15,50
5.00
Volgens de heer Hopman is het gebrek
aan bedrijfsterreinen in Midden-Holland
zo groot dat nog slechts in enkele grotere
plaatsen beperkte ruimtemogelijkheden
zijn voor plaatselijke bedrijven.
Volgens de Kamer van Koophandel is
het de vraag of er in de naaste toekomst
nog een behoorlijke stijging van de werk
gelegenheid in Midden-Holland te ver
wachten is. Secretaris drs. B. W. Buenk
van de Kamer van Koophandel zei gister
middag desgevraagd dat de provincie zich
weliswaar heeft uitgesproken voor het be
perken van de pendel naar de Randstad,
maar dat zij ook van mening is, dat er geen
extra bedrijfsterrein kan worden aange
boden omdat
blijven. Volgens drs. Buenk is Midden-
Holland echter van ouds een industriege
bied. Hij vraagt zich opk af hoe een derge
lijk beleid het mogelijk moet maken dat er
in het gebied rond Gouda en Gorinchem in
de komende tien jaar 20.000 arbeidsplaat
sen bij moeten komen, zoals in een econo
misch rapport van de provincie staat.
De minister sprak er zijn voldoening
over uit dat het bedrijf, waar bedmode- en
kampeerartikelen worden gemaakt, zich
zo optimistisch toont over de toekomst.
WEERSELO (ANP). Individuele steun
aan bedrijven in de textielindustrie moet
in het beleid, gericht op het handhaven en
uitbouwen van een harde, levensvatbare
kern in de textielindustrie, een hoge uit
zondering zijn. Dit zei minister Van Aar
denne van Economische Zaken dinsdag
ochtend bij de opening van de nieuwe
fabriek van confectie-ateliers „De Gunne
B.V.” in Weerselo (Ov.).
Ongeveer 20 procent van de belasting
van fosfaten ontstaat naar zijn schatting
door de wasmiddelen. De Vereniging Mi
lieudefensie in Amsterdam, die zich uit-
voerig met dit probleem heeft bezigge
houden, komt op 30 procent. Onze uit
werpselen zorgen voor 20 procent van de
fosfaten en de rest komt van de land
bouw en industrie.
Met andere woorden, ook als de fosfa
ten uit de wasmiddelen zijn verdwenen,
In zijn artikel gaat Rietkerk ook in op
het bezinnings-weekeinde van de WD-
fractie in Wolfheze, waar uitgebreid over
de binnenlandse politieke verhoudingen
werd gepraat. De komende discussies over
Bestek ’81 en de begroting voor 1979
noemt hij in dit verband „een belangrijke
vuurproef” voor de huidige coalitie.
Volgens Rietkerk heeft de fractie op dit
moment geen plannen om nauwer met de
PvdA samen te werken. Maar: „Dat bete
kent natuurlijk niet dat we over de PvdA
en over onze - niet altijd optimale - verhou
ding tot het CDA geen pittige discussie
hebben gehad”.
Een van de conclusies van Wolfheze was
dat de VVD een centrum-positie in de
zal veroorzaken, maar integendeel zo gif
tig is, dat het alle leven in het water
doodt.
dan zou nog meer dan twee derde ervan
overblijven. Toch deelt de overheid ken
nelijk niet de mening van rnr. Hellema,
want er zijn verschillende onderzoeken
ingesteld naar „alternatieven” voor de
fosfaten. Het gevaar bestaat dat een
nieuw middel weliswaar geen algengroei
Akzo Chemie heeft in de Amersfoortse
vestiging een andere grondstof ontwik
keld, dat de plaats van fosfaat kan inne
men om witter dan wit te wassen, het-
In het wasmiddel Klok C 5 zit, evenals
in enkele andere merken, al een fosfaat-
vanger. Het werd destijds met tromge
roffel en klaroengeschal aangekondigd
in een periode, dat vooral milieugroepen
er zich erg druk over maakten. Een goe
de reclamestunt van de fabrikant.
Rietk_.k gaat elders in „Vrijheid en De
mocratie” in op het bericht dat de aanhang
van de WD volgens een NIPO-onderzoek
sinds de laatste verkiezingen voor de
Tweede Kamer gehalveerd zou zijn. Hij
betitelt dit als een „indianenverhaal”. Hij
wijst erop dat bij hetzelfde NIPO-onder
zoek slechts 8,1 procent van de onder
vraagden verklaarde bij de verkiezingen
van 1977 liberaal te hebben gestemd. In
werkelijkheid kreeg de partij echter 17,9
procent van het aantal stemmen.
geen volgens de wasmiddelenindustrie
tot de vaste taken van alle huissloven
behoort.
Het onderzoek naar fosfaatvervangers
staat daarbuiten en gaat gewoon door.
Alleen wettelijke regels van de overheid
lijken tot resultaten te kunnen leiden die
de milieugroepen beogen. Immers, on
danks hun velerlei waarschuwingen en
ondanks alle reclame zegevieren voor
wassend Nederland nog steeds de Witte
Reuzen, Persil, Dixan, Dash en de andere
tv-reclame-grootheden.
De deskundigen hebben vergeten te
vertellen dat synthetische wasmiddelen
het beste zijn, maar dan wel zonder fos
faten. Als alleen zeepwasmiddelen ge
bruikt zouden worden, dan zou 20 tot 30
procent meer zuurstofverbruikende stof
fen in het water komen en zou de capaci
teit van de rioolwaterzuiveringsinstalla
ties aangepast moeten worden. Dit zou
meer geld kosten. In plaats daarvan voelt
het ministerie meer voor de installering
van een zgn. derde trap in zuiveringsin
stallaties.
UTRECHT (ANP). Philips betaalt
een groot deel van zijn werknemers veel
te weinig. Vooral de laagst betaalden zit
ten met hun lonen maar heel weinig bo
ven het wettelijk minimumloon. Onge
veer 90 percent van de vrouwelijke werk
nemers bij Philips (ongeveer 12.000) zit
wat dat betreft helemaal in het verdom
hoekje. Dit staat in het onder Philips-
werknemers verspreide tweemaandelijk
se blad „Philips te kijk”, waarin de resul
taten van een onderzoek van de Industrie
bond NKV-district Eindhoven worden ge
publiceerd.
Een verdere aantasting van de positie van de minst
draagkrachtigen is voor mij uitgesloten”, aldus
Boersma.
Boersma verwachtte ook heel moeilijke loonon
derhandelingen in het najaar. „Het wordt een hete
winter”, aldus de oud-minister.
maken. „Meer bezuinigen dan tien miljard lijkt me
uitgesloten, want het grootste bezwaar is dat de
mensen met de kleine beurs zulks moeten betalen.
León heeft in Nederland contact met de
Calama-groep. Dit is een groep Nederland
se paters, die in Peru in fabrieken heeft
gewerkt en het land is uitgezet, omdat de
groep naar de mening van de Peruaanse
regering „te links” was. De Calama-groep
heeft León naar Nederland gehaald en
contact opgenomen met een aantal - voor
namelijk kerkelijke - instanties. Pater Jan
Caminada zegt zijn hoop gevestigd te heb
ben op het fonds van het Centraal Missie
Commissariaat. „Laat de kerk maar eens
met geld over de brug komen voor deze
mensen”, zo vindt hij.
De rooms-katholieke kerk in Peru heeft
volgens hem de zijde van de regering geko-
j zen. In de loop Van deze week heeft hij
verder nog besprekingen met het Peru-
comité, Vastenactie, Solidaridad en de
stichting „Mensen in Nood”. Ook wil hij de
FNV voor de zaak interesseren. Caminada
hoopt een actie op gang te krijgen om zo
snel mogelijk de eerste goederen naar t’e-
ru te kunnen sturen.
In het eerste deel van het op 1 oktober
begonnen boekjaar 1977/78 is de bierafzet
van de Surinaamse Brouwerij NV betrek
kelijk gering gestegen. Na een sterke stij
ging van het bierverbruik in Suriname in
1976 en 1977, was er in de verslagperiode
sprake van een consolidatie van het afzet-
niveau.
12,00
52,50
59,00
1,36
84,00
43,70
7,80
90,50
27,10
57,60
13,50
46,20
62,00
51,10
84,00
39,00
63,00
43,50
11,00
01,00
43,60
15,00
71,50
141,OOf
De Vereniging Milieudefensie noemt
nog een manier om alle fosfaten uit het
water te halen, en wel in rioolwaterzuive
ringsinstallaties. Dat is volgens de vere
niging een dure, in Nederland nog nau
welijks toegepaste techniek.
De Industriebond NKV-Eindhoven heeft
de verhoudingen tussen de lonen bij Phi
lips en in de metaalindustrie vergeleken en
komt in „Philips te kijk” tot de conclusie
dat duizenden Philips-werknemers onder
betaald worden. „Wij willen aan alle Phi
lips-werknemers duidelijk maken dat de
topleiding niet de Philips-cao-lonen be
doelt als het gaat om hoge lonen in Neder
land”, aldus het blad.
Op 14 augustus zijn 10.000 stakende
mijnwerkers, vergezeld van 3000 vrouwen
en kinderen een 300 kilometer lange mars
begonnen van Oroya naar de hoofdstad
Lima. Hier verblijven zij nu op het terrein
van de medische faculteit van de San-
Marcos Universiteit.
León meent, dat het van het grootste
belang is, dat er direct gerichte hulp wordt
geboden in de vorm van eerste levensbe
hoeften. Als de stakers geen hulp van
buitenaf krijgen zullen zij worden ge
dwongen hun staking te beëindigen. „De
regering is er op uit de staking te laten
doodbloeden”. Dit zou volgens León bete
kenen, dat de ontslagen, vakbondsleiders,
waarvan hij er een is, hun strijd voor de
allerarmste bevolkingsgroepen van Peru
niet kunnen voortzetten.
aim,
n.
,00 430,0
8,2 I
ische
en
sen.
dit
i euvel
aan.
De WD-fractieleider zei dit gisteren in
een reactie op de werkgeversvoorstellen.
In het WD-partijblad „Vrijheid en Demo
cratie”, dat deze week verschijnt, zegt
Rietkerk eveneens dat „naar alle waar
schijnlijkheid” met een ombuiging van
tien miljard gulden niet kan worden vol
staan. Hij wil dan ook dat de desbetreffen
de cijfers elk jaar op tafel komen voor een
eventuele bijstelling. Vanwege de voortdu
rend slechte economische situatie ver
wacht hij dat in de komende jaren zwaar
dere bezuinigingen noodzakelijk zullen
blijken.
gevers, die maandag als hun mening hebben gege
ven dat er 2 tot 5 miljard meer bezuinigd moet
worden dan het kabinet wil. Boersma zei weinig
vertrouwen te hebben in het vrije-marktmechanis-
me, dat in de ogen van de werkgevers voor een
herstel in de economie moet zorgen.
Boersma voorzag een moeilijke tijd voor de CDA-
fractie in de Tweede Kamer. Volgens hem zit het
CDA tussen twee vuren en zal het heel moeilijk zijn
het zowel werkgevers als werknemers naar de zin te
vrouwen en kinderen, dat hij naar Neder
land is gekomen om hulp te vragen. „Er is
een groot gebrek aan levensmiddelen en
medicijnen. De mensen slapen in de open
lucht. Aangezien het in Peru winter is,
hebben zij tenten nodig. Vooral de vrou
wen en kinderen zijn er slecht aan toe. Er
dreigt TBC en bronchitis uit te breken”,
aldus León. De vrouwen én kinderen zijn
volgens León meegegaan naar Lima, om
dat in de mijnstreken de oogst is mislukt
en er thuis dus ook geen voedsel is.
De drie beleggingsfondsen van de Robe-
cogroep (Robeco, Rolinco en Rorento) be
heerden per eind augustus samen een ver
mogen van ruim tien miljard gulden. Ro
beco staat aan het hoofd van ruim 4,5
miljanj, Rolinco beheert 2,5 miljard en
Rorento 3 miljard, zo heeft Robeco giste
ren bekendgemaakt. Dit is in de eerste
plaats te danken aan de gunstige koersont
wikkeling van de aandelen, aldus het be
drijf. De koers van Rolincd is sinds begin
dit jaar met ruim 20 procent gestegen, die
van Robeco met 8 procent en die van
Rorento met 4 procent.
Nederlandse politiek na moet streven. Ook
was men het er over eens dat over enkele
jaren de partij het CDA links moet zijn
gepasseerd. Volgens Rietkerk betekent dit
dat de partij zich niet tot extreme stand
punten moet laten verleiden. De WD zou
een politiek moeten volgen die geken
merkt wordt door betrouwbaarheid en
evenwichtigheid. „Geen onnodige polari
satie, geen actiegroepen-partij, maar een
beleidspartij, waarin de bewogenheid best
eens wat sterker mag worden uitgedra
gen”.
ster
Midden-Holland groen moet
■A In de Scheveningse haven is vandaag de „Hiswa te water” begonnen, een tentoonstel
ling van schepen. Het is de eerste keer dat de Hiswa op het water gehouden wordt.
GOUDA (ANP). In Midden-Holland
moeten nieuwe bedrijfsterreinen worden
gepland en aangelegd zodat de werkgele
genheid in dat gebied kan worden bevor
derd. Dat zei de voorzitter van de Kamer
van Koophandel voor Gouda en omstre
ken, T. Hopman, gisteren tijdens de indu
striële dag in Gouda.
Volgens León verkeren deze mensen in
erbarmelijke omstandigheden. Het is
vooral voor de stakers in Lima en hun
In Klok C 5 zit Citrex S 5, dat uit
suikerbieten wordt gewonnen. Het Rijk-
sinstituut voor de Volksgezondheid heeft
de grondstof onderzocht op giftigheid.
Daarbij bleek dat pas bij concentraties
van meer dan 330 milligram per liter
oppervlaktewater sprake was van enigs
zins schadelijke gevolgen voor algen, wa
tervlooien, guppen en forellen. Zou heel
Nederland overgaan op Citrex, aldus Mi
lieudefensie, dan zou de concentratie niet
hoger worden dan 1 a 2 milligram per
liter. Een bijzonder veilig percentage
dus.
Milieudefensie merkt daarbij evenwel
op dat een onderzoek nog niet alles zegt.
Bekend is nog niet of Citrex bijvoorbeeld
kankerverwekkende eigenschappen
heeft. Het feit dat het tot de groep polyca-
ronaten hoort, maakt het in de ogen van
de Amsterdamse vereniging in elk geval
verdacht. Een onderzoek hiernaar zou
ongeveer anderhalf jaar in beslag ne
men. Citrex is volgens Milieudefensie erg
duur en Klok schijnt daarom weinig van
dit middel te bevatten. Wasresultaten
zouden daardoor - nog steeds volgens de
vereniging - „wel eens iets tegenvallen”.
Een ander produkt, waar wel van be
kend is dat het geen kanker verwekt, is
NTA, drie jaar lang onderzocht in de
Verenigde Staten. Het wordt gebruikt in
Tricel en laat weinig te wensen over. Het
mammoetbedrijf Henkel in Duitsland
heeft een wasmiddel ontwikkeld, dat
maar een derde van de gebruikelijke
fosfaten (meestal 10 procent) bevat.
De mijnwerkersfederatie heeft op 4 au
gustus een staking uitgeroepen uit protest
tegen het ontslag van 400 militante vak
bondsleden, die een jaar geleden aan een
staking hadden deelgenomen. De stakers
eisen van de mijnbouwmaatschappijen,
I dat deze mensen hun banen terugkrijgen.
In antwoord op de staking heeft de rege
ring van Morales Bermudez in zeven van
de drieëntwintig provincies de noodtoe
stand afgekondigd.
De mijnbouwprovincies zijn onder mili-
Volksgezondheid en milieuhygiëne
heeft een onderzoek ingesteld naar de
gevolgen van het op grote schaal gebrui
ken van zeepwasmiddelen, met als doel
de vervuiling terug te dringen. Hieruit is
gebleken dat zeepwasmiddelen ongeveer
even veel zuurstofverbruikende stoffen
in het afvalwater brengen als syntheti
sche middelen. Om de was volgens huidi
ge begrippen schoon te krijgen, zijn
evenwel grotere hoeveelheden zeepwas
middelen nodig dan synthetische. Wat
dat betreft, genieten synthetische was
middelen dus de voorkeur. Deze conclu
sie heeft geleid tot het misverstand dat er
helemaal geen fosfaatprobleem bestaat.
Dat heeft er niets mee te maken, aldus
Milieudefensie.
Confectie-ateliers „De Gunne B.V.”
werd in april 1977 verwoest door een
brand. In het nieuwe complex, dat een
oppervlakte heeft van vijfduizend vier
kante meter, hebben nu 120 personeelsle
den een werkkring. Toen „De Gunne”
twintig jaar geleden in Weerselo kwam,
werkten er dertig mensen in' een gebouw
van zeshonderd vierkante meter. „U bent
er in geslaagd de werkgelegenheid in uw
concern nog uit te breiden hoewel u toch
flink heeft gerationaliseerd en gemoderni
seerd. Dit acht ik van niet te onderschatten
betekenis, omdat hiermede in de praktijk
weer eens is aangetoond dat rationaliseren
en moderniseren wel degelijk en ook op
korte termijn gepaard kan gaan met recht
streekse uitbreiding van de werkgelegen
heid”.
I
