Genoeglijk symfonisch rockconcert in Ahoyhal
maar op podium imponerend
VAN NIEL
Olga de Haas: leven als een vlinder
Nota pleit voor flexibel
beleid drama en theater
Genesis: muzikale stilstand
Kondrasjin vindt bij
radio gewillig orkest
a
hensen
1
i
AL GEZIEN?
Baal Onwel in
Rotterdams Orkest
in NOS-film over
Danseres gaf erg persoonlijke glans aan romantische rollen
orgelsymfonie
plaats van
Tasso in Weimar
Echte boter is
niet zo goedkoop als wat ik
gemakshalve de concurrentie
zou willen noemen.
Maar dat proef je
dan ookwèl, zeg-
neem me niet kwalijk.
omdat
praktisch iedereen
jeans wil,
hebben wij voor
praktisch iedereen jeans...
Toneel als onderdeel van spelcultuur
Feestconcert
Balletconcours Moskou
Vakbond kunstenaars
wil opheldering over
uitlatingen minister
Speels kind
door Conrad van de Weetering
zilveren dirigentencursus
1
I
11
DONDERDAG
XUNST
19 7 8
SEPTEMBER
7
Te zien en te horen bij
F
T
i
I 1
uit
In onze portiek etalage 3 staande
klokken, eiken kast, waarvan 2
met Westminster speelwerk.
■k
ROTTERDAM. „I know what I like and I like what I know”. Dat is
een van de mooiste nummers van Selling England by the Pound, naar
alle waarschijnlijkheid Genesis’ fraaiste album. De plaat dateert uit
1973 en laat deze Engelse symfonische rockgroep horen op het moment
dat zij op het hoogtepunt van haar kunnen staat, mede dankzij de
inbreng van tekstschrijver en zanger Peter Gabriel. Anno 1978 heeft
zich alleen de bezetting gewijzigd - Gabriel en ook gitarist Steve
Hackett werken aan soloprojecten - de groep is namelijk populairder
dan ooit tevoren.
VA
vrijetijdskleding
- haarled
HORLOGERIE
1
I
JOHN OOMKES
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
.>^1'
hi
i de
mier
aal
met „de boer vreet alleen dat wat hij
zo’n
i de
ils u
m
„I know what I like and I like what I
know”. Je zou dat vrij kunnen vertalen
AMSTERDAM. Toneelgroep Baal
heeft in verband met het ongeval, waarbij
acteur Han Römer zijn middenvoetsbeen
tje brak, besloten de produktie Tasso in
Weimar pas tegen het einde van dit sei
zoen uit te brengen. Römer mag twee
maanden niet spelen en het is Baal niet
gelukt op korte termijn een geschikte
vervanger te vinden.
In plaats van Tasso in Weimar komt
Baal nu met een liedjesprogramma, een
collage van liedjes en scènes uit vroegere
Baal-produkties en uit Tasso in Weimar.
Het programma kreeg de titel Baal Onwel
en wordt vanaf heden tm. 15 september in
de concertzaal van het Shaffy Theater
gespeeld. Daarna gaat Baal Onwel op reis
en komt in principe in de theaters die voor
Tasso in Weimar geboekt hebben.
Kondrasjin, die de afgelopen weken een
aantal cursisten, waaronder onze 28-jari-
ge landgenoot Gert Schuil, tot opmerkelij
ke eindresultaten had kunnen bewerken,
liet nu enige werken in een avondvullend
programma onder zijn eigen exacte en
veelzijdige maar nooit overdreven directie
opbloeien.
Belangrijkste onderdeel daarvan vorm
de de in het Westen zelden uitgevoerde
cantate „Alexander Nevski” van Prokof-
jev. De betreffende Russische componist
manifesteert zich in deze compositie uit
1938 als een oprechte bekeerling tot de
door de Sovjet-autoriteiten gewenste (lees:
geëiste) sociaal-realistische schrijfwijze.
Het Radio Filharmonisch Orkest en het
Groot Omroepkoor het instrumentaal
en vocaal apparaat dat altijd aan de deel
nemers van de Hilversumse dirigentencur
sus ter beschikking staat bleek in Kon-
drasjins handen een uiterst gewillig me
dium. De zangeres Carolyn Watkinson, die
de tegen het einde van de cantate voorko
mende altsolo ten gehore bracht, zorgde in
volkomen vast te liggen ook al verlevendi
gen percussie-passages en de grote in
breng van de ingehuurde gitarist Daryl
Stuermer het eindresultaat. Het beweging
loze, de status quo wordt zonder morren
geaccepteerd, ook door de eveneens inge
huurde slagwerker Chester Thompson.
Als je naar een Genesis-concert gaat, weet
je van tevoren wat je kunt verwachten. Het
is alsof je naar het strand gaat om te
constateren of de branding zijn schuim
koppen nog op de kust kapotslaat.
Neem je echter de moeite om wat meer
uit de situatie te putten, als het ware muzi
kaal te gaan pootje baden, dan eerst merk
je hoe fris en krachtig het water rond je
benen klotst. Met andere woorden, dood of
afgedaan is Genesis nog lang niet. De
groep heeft nog immer het vermogen te
kunnen imponeren. Drie elementen zijn
wat dat betreft belangrijk. Ten eerste zijn
de technische capaciteiten van de groeps
leden ruimschoots toereikend voor de
speelstijl. Vooral toetsenman Tony Banks
eist met het verstrijken der jaren meer en
meer ruimte voor zich op. Dat gaat wat ten
koste van de afwisseling, maar de man
heeft een groot gevoel voor de juiste klank
kleur.
De beide andere zaken die Genesis ten
voordele strekken, betreffen de inbreng
van vocalist Phil Collins, wiens zang vol
doet, maar daarenboven in staat is contact
haar intelligente en klankrijke voordracht
voor de beste momenten.
Het overige in deze zevendelige, zeld
zaam uitgebreid georkestreerde partituur
leunt tegen de kitsch aan en werpt in de
praktijk grote moeilijkheden op inzake de
dynamische balans. Kondrasjin kon met
name soms nog maar nauwelijks vermij
den dat het uitbundig zingende Groot Om
roepkoor in het geweld van de instrumen
tale partijen ten onder ging. Voor zover
mogelijk voorzag deze 64-jarige chef-diri-
gent van de Staatsfilharmonie in Moskou,
het geheel van een suggestieve spanning.
Na de als inleiding op deze jubileum-
avond gebrachte Don Giovanni-ouverture
van Mozart, in een klassiek-evenwichtige
aanpak in Apollinische geest, viel aan
Vera Beths de eer te beurt soliste te zijn in
het Vioolconcert van Brahms. Deze gere
nommeerde Nederlandse violiste, die tot
algemene verbazing van het publiek in
herenrokkostuum (als emancipatie-act?)
op het podium verscheen, leverde in goede
verstandhouding met dirigent en orkest,
weer eens knap vakwerk af. Als altijd, was
er ook nu weer artistieke en virtuoze stan
ding, hetgeen overigens niet wegneemt dat
zij zich in het verleden (onder andere met
het NPO) vaak briljanter en geïnspireer-
der heeft laten horen.
JOHAN VAN KEMPEN
mentaire. Zes grote, in alle richtingen kan
telbare spiegels hangen boven het podium.
Zij worden benut om groepsleden indirect
te belichten, spots via een gebroken straal
de zaal in te kaatsen en het publiek de
band als in vogelvlucht te laten zien.
Mede door deze staaltjes wordt het een
genoeglijk concert, waar de andere uit
schieters In the Cage, Deep in the Mother
lode, One for the Vine en Squonk (met
drumbattle) evenzovele bewijzen vormen
van de stelling dat Genesis nog niet hoeft
te wanhopen.
Ze werd bijna 34 jaar oud, danste licht als een vlinder en leefde
eigenlijk net zo kort als een vlinder.
Het duurde lang voor ze weer opknapte en weer kon dansen. Dat
deed ze toen nog één keer. Het was een genoegen haar als persoon
lijkheid op het toneel terug te zien, ook al waren haar voeten te zwak
om alle technische moeilijkheden te overwinnen. Maar er was hoop
dat ze er weer bovenop zou komen. Die hoop ging niet in vervulling.
De laatste twee jaar heb ik niets meer van haar gehoord, tot ik
woensdag door haar vader werd opgebeld met het bericht van haar
dood na een half jaar durend gevecht van de doktoren van het
Wilhelmina Gasthuis om haar na een tweede instorting weer op de
been te helpen.
Toch waren de grote successen nog niet voorbij, in 1969 werd ze als
eerste Nederlandse danseres samen met Sylvester Campbell uitgeno
digd op een internationaal balletconcours in Moskou, waar ze
doordrong tot de finale en een eervolle vermelding kreeg, gevolgd
door vijf gastvoorstellingen in de Sovjet-Unie.
(Van onze kunstredactie)
DEN HAAG. Herstructurering
van de symfonie-orkesten ten gunste
van vernieuwingen in de muziek, kan
alleen inhouden dat de orkesten qua
aantal en omvang zullen moeten in
krimpen. Daarmee wordt werkloos
heid geschapen. De problemen in de
kunstsector zullen dan opnieuw toe
nemen.
Dit heeft de Kunstenaars Organisa
tie NW (KO-NW) geschreven in een
brief aan minister Gardeniers van
CRM. In deze brief wordt om ophelde
ring gevraagd over de „grievende uit
latingen” van de bewindsvrouw over
de rechtspositie van de orkestmusici.
Mevrouw Gardeniers zei in een in
terview: „Neem de orkesten. Ze heb
ben de beste rechtspositie. Dat is pri
ma, maar het betekent wel dat ze de
opvreters van het geld zijn. Dat kan
niet blijven doorgaan, want dan blijft
er niks meer over om op het gebied
van de muziekvernieuwingen iets te
doen”.
De KO-NW stelt met nadruk dat
vernieuwingen in de muziek niet kun
nen worden gefinancierd door bezui
nigingen op de symfonie-orkesten.
Er wordt op gewezen dat de rechts
positie van de orkestmusici dan wel
een voorbeeld voor andere kunste
naars is, maar dat er toch nog veel te
verbeteren valt. De salarissen zijn nog
steeds te laag en er is nog altijd geen
landelijke CAO.
Ik kende haar als een kind, een tenger kind, dat niets anders wilde
dan danseres worden. En ze werd danseres, omdat ze dat wilde maar
ook omdat ze net in een gelukkige ontwikkelingsstroom terecht
kwam. Ze begon op haar achtste jaar meteen bij de best mogelijke
lerares, Sonia Gaskell, en ging op haar twaalfde jaar als één van de
eerste leerlingen naar de, toen pas opgerichte balletacademie van
het Koninklijk Conservatorium in Den Haag onder leiding van
Valerie Adams.
Later kwam ze bij Het Nationale Ballet, waar net de Russische
balletpedagoge Natalja Orlovskaja was aangekomen, die haar de
fijnere kneepjes van het vak bij bracht. Maar Natalja Orlovskaja
deed nog meer voor haar, ze koos haar uit om samen met een
medeleerling van het conservatorium een duet uit te voeren. In dat
duet, de Melodie van Gluck, moet het meisje veelvuldig opgetild en
hoog door de lucht gedragen worden en omdat Olga de Haas de
lichtste van allemaal was, mocht zij zich laten optillen. Dat was in
1964.
Omdat ze van nature een charmante persoonlijkheid was en volop
genoot van de kans die ze hier kreeg, zag ze er in deze rol stralend
uit. Daarom kreeg ze algauw meer kansen en ontwikkelde ze zich
pijlsnel tot één van onze meest innemende solisten. De directrice van
Het Nationale Ballet, Sonia Gaskell, was dol op haar, Natalja
Orlovskaja deed alles om haar vooruit te helpen en iedereen gunde
haar haar grote succes, gewoon omdat ze zich daar niet op liet
voorstaan.
Maar er zat ook een gevaarlijke kant aan de manier waarop ze haar
eerste rol gekregen had. Ze vergat nooit, dat ze uitgekozen was
omdat ze de lichtste van allemaal was en daarom wilde ze licht
blijven en kuurde ze zo erg, dat haar gezondheid en kracht daaron
der gingen lijden. Soms zag ze er bijna doorschijnend uit, iets wat
uitstekend paste bij romantische rollen en daarin schitterde ze dan
ook het meest.
(Van onze kunstredactie)
ROTTERDAM. Ter gelegenheid van
de viering van het 60-jarig bestaan van
het Rotterdams Philharmonisch Orkest
zijn er afgelopen week filmopnamen ge
maakt van een uitvoering van de Derde
Symfonie van Saint-Saëns. De zogenaam
de Orgelsymfonie werd onder leiding van
Edo de Waart en met medewerking van de
Amerikaanse organist Daniel Chorzempa
in de Rotterdamse Doelen gespeeld.
De film, die wordt geproduceerd door de
NOS-televisie onder regie van Fred Bos
man, is inmiddels al aan diverse landen
verkocht.
Romeo en Julia, Giselle, Het Zwanenmeer kregen bij haar niet hun
meest virtuose vertolking maar wel een erg persoonlijke glans,
terwijl ze in andere balletten zoals Aimez-vous Bach? opeens toch
ook als een speels kind tevoorschijn kon komen.
Toch was de draad van haar geluk erg dun. In 1968 ging Sonia
Gaskell weg en namen Rudi van Dantzig en Robert Kaesen de leiding
van Het Nationale Ballet over. Hun programmakeuze was anders
dan die van Sonia Gaskell en zij hadden ook andere voorkeuren met
betrekking tot de solisten. Het gevolg was dat Olga de Haas opeens
minder kansen kreeg dan voorheen en dat maar erg moeilijk kon
verwerken.
De teleurstelling daarna, dat ze bij Het Nationale Ballet niet
meteen als wereldster werd ingehaald en geen prachtige rollen meer
kreeg aangeboden, werd er alleen maar groter door. Ze voelde zich
vaak wanhopig. Dansen is te zwaar om het alleen te doen, je hebt
daar hulp bij nodig, maar nog zwaarder is het om je zelfvertrouwen
te handhaven als je opeens veel minder te doen krijgt dan je gewend
bent. Olga vluchtte in een nogal heftig privéleven, probeerde nog
sterker te kuren (als je licht bent krijg je immers rollen) en als dat
haar te machtig werd probeerde ze haar honger te stillen met
alcohol. Op een dag knapte ze af en moest, totaal uitgeput, in een
ziekenhuis worden opgenomen.
AMSTERDAM. Gisteren is de danseres Olga de Haas, die
vrijdag 1 september in het Wilhelmina Gasthuis overleed, zoals wij
al eerder berichtten, op haar eigen verzoek in alle stilte op Driehuis-
Westerveld gecremeerd, slechts in het bijzijn van zeven naaste
familieleden en vrienden.
De muziek die daarbij werd gespeeld was een fragment van Romeo
en Julia, één van haar grote dansrollen, My Way van Frank Sinatra,
omdat ze haar leven altijd zo duidelijk op haar eigen manier heeft
geleid en de Melodie voorfluit van C. W. von Gluck, waarop ze samen
met Simon André een sluierdans uitvoerde waarmee ze haar eerste
grote successen behaalde.
en Tony Banks (toetsen), de huidige kern
van de oorspronkelijk vijfmans sterke
band zijn de verantwoordelijken. Het
breedvoerige concept waarvan albums als
Selling England by the Pound en The
Lamb lies down on Broadway al de neer
slag waren, evolueert nauwelijks nog.
De Tolkien-achtige teksten worden nog
altijd voorzien van zwaarwichtige synthe-
sizer-melodieën, stevige percussie en niet
altijd even consequente structuren blij
kens de recente producties A Trick of the
Tail, Wind and Wuthering en And then
there were Three. Natuurlijk zijn er tussen
die albums wel onderlinge verschillen aan
te wijzen, maar ze zijn gering en nemen
niet de stelling weg dat Genesis muzikaal
stil is komen te staan.
De groep biedt live een andere, je zou
haast zeggen, een totaal andere aanblik.
Ook op het podium blijkt het symfonische
Concept, waarbinnen Genesis opereert,
weet”. Bij de beoordeling van Genesis
speelt de bekendheid van het publiek met
de muziek namelijk een grote rol, getuige
ook het feit dat bijna twintigduizend men
sen de afgelopen dagen op de drie concer
ten afkwamen, die in Maastricht, Arnhem
en Rotterdam (woensdagavond in Sport
paleis Ahoy) werden gegeven. De reden
waarom de aanhang zo trouw blijft, is
simpelweg gelegen in het feit dat de forma-
tie het publiek trouw blijft. Op de eenmaal
in het verleden ingeslagen, muzikale weg,
wordt schijnbaar eindeloos voorgebor
duurd.
Op zich kan zo’n constatering geen aan
beveling zijn voor de muzikale ontwikke
ling die Genesis de laatste drie jaar heeft
doorgemaakt. Phil Collins (vocalen, per
cussie), Michael Rutherford (bas en gitaar)
A Olga de Haas met Guus Wijn
oogst in „De Wonderbaarlijke
Mandarijn”, het eerste optreden
van Olga de Haas, in 1971, na een
langdurig verblijf in het zieken
huis.
Waar de regering decentralisatie vooral theater als ambtenaren moeten zitten,
als beheersmechanisme gebruikte, vinden
de afdeling en de commissie van de Raad
voor de Kunst dat decentralisatie op in
houdelijke wijze kan worden benaderd.
Op de nota toneelbeleid van 1976 gaven
commissie en afdeling al kritiek. Die spit
ste zich toe op het uit de samenleving
isoleren van toneel. Ze benaderen het to
neel thans als een onderdeel van de spel
cultuur, waarbij theater een onderdeel is
van het ruimere gebied „drama en thea
ter”. Onder dit laatse verstaan ze alle vor
men van drama, dramtische vorming,
amateuristische en professionele theater-
beoefening, inclusief de ondersteunende
instituties.
DEN HAAG (ANP). Drama en Thea
ter vormen de kern van de nota die de
Raad voor de Kunst minister Gardeniers
van CRM heeft toegestuurd. Daarin
wordt gepleit voor een flexibel beleid en
meer ruimte voor nieuwe initiatieven.
Daarmee zetten de afdeling toneel en de
commissie jeugdtheater van de Raad zich
af tegen de toneelnota van de regering.
Hierin vormen de vaste repertoire-gezel-
schappen de kern en die zouden in de
eerste plaats in stand moeten worden
gehouden.
In de jongste nota wordt een geïnte
greerde beleidsvisie ontwikkeld, waarbij
ROTTERDAM. De in 1953 onder Paul
van Kempens leiding begonnen
internationale dirigentencursus van de
NOS, beleefde zijn jaarlijkse voortzetting
ditmaal onder leiding van de Russische
meesterdirigent Kirill Kondrasjin, waar
mee dan tevens het zilveren jubileum
werd bereikt. Ter gelegenheid van dit
heuglijke feit werd door de NOS een feest
concert georganiseerd, dat gisteravond in
de Rotterdamse Doelen zijn beslag kreeg.
l’,
Een geïntegreerd beleid is een voorwaar
de vinden afdeling en commissie, waaron
der de onderlinge samenhang van drama
en theater binnen de spelcultuur zich kan
manifesteren, kan uitgroeien. Ze verwach
ten dat niet alleen onderlinge uitwisseling
tussen onderdelen van drama en theater
zal plaats vinden, maar ook dat de kans
groter wordt op werkelijke participatie
van het publiek.
De afdeling toneel en de commissie
jeugdtheater van de Raad van de Kunst
bevelen minister Gardeniers aan een
breed samengestelde werkgroep in te stel-
oJ len. Deze zou de ideeën uit de nota moeten
zowel drama als thëatër 'in'stëhd wórdën dftwerken. In de groep zouden zowel des
gehouden en ontwikkeld moeten worden, kundigep uit de praktijk van drama en
ering decentralisatie vooral theater als ambtenaren moeten zitten.
Daarbij is belangrijk, aldus afdeling en
commissie, de vertegenwoordiging vanuit
verschillende organisaties. Ze noemen: de
Vereniging van Schouwburgen- en Con-
certgebouwdirecteuren, de Vereniging
van Nederlandse Toneelgezelschappen, de
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
en het Interprovinciaal Overleg voor de
Cultuur. De werkgroep zou zo spoedig
mogelijk aan de slag moeten.
Op de nota „Uitgangspunten voor een
drama- en theaterbeleid” kunnen belang
stellenden, belanghebbenden en betrokke
nen reageren. Afdeling en commissie be
leggen daartoe een speciale bijeenkomst
die volgende maand wordt gehouden.
GR HOUTSTRAAT 86 - HAARLEM
TEL. 312934 - Speciaalzaak sinds 1883.
ri- Overzichtsbeeld van de bühne van Genesis. Op de voorgrond bassist-gitarist Michael
Rutherford (links) en vocalist Phil Collins. Boven hen de gigantische en kantelbare
spiegels, die onder meer gebruikt worden om de groep indirect te belichten. (Foto Lex
van Rossen).
te leggen met het publiek. Zijn mimische
gaven leert hij steeds beter te gebruiken en
zijn presentatie zorgt voor een vrolijke
noot tussen de zwaarwichtige nummers.
De introductie van The Cinema Show en
zijn kleine verkleedpartij voor het gevoeli
ge dronkenmanslied Say it’s allright, Joe
hebben klasse.
Tot slot, wie het breed heeft, laat het
breed hangen. De manier waarop Genesis
de grote ruimte van de Ahoyhal weet te
vullen door gebruik te maken van lasers,
onvoorstelbare hoeveelheden droogijs en
een dure belichtingskroon zou een goed
onderwerp opleveren voor een tv-docu-
V -1
