Comité-Vondeling subsidieert propaganda EEG-verkie zingen
Onafhankelijkheidsregeling voor Namibië
Tegen Crawford
eis van vijf jaar
dwangarbeid
Oosteuropees offensief
Europees Hof: Staat mag
privégesprek afluisteren
tegen de neutronenbom
Massale inenting
i
Hen miljoen
mensen getroffen
door overstroming
19 7 8
D O N D ERD AG 7 SEPTEMBER
TOMAAT
n
Elementair
INVOERRECHTEN
Definitief
UITSPRAAK
IN BIHAR:
ROODSTE GROENTE
ZESTIEN MAAL
LEVENSLANG VOOR
IERSE TERRORIST
Interpretaties
‘g
Op vergadering Interparlementaire Unie
Niet met name
Stilzwijgen
BINNEN- EN BUITENLAND
door Nico Scheepmaker
w
ie
ïn
Kg
n
e I
rt
NEW YORK (Reuter). De
Zuidafrikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, R. Botha,
heeft gisteren besloten zijn be
zoek aan New York te bekorten
en naar zijn land terug te keren
nadat hij opnieuw de plannen
voor een grote VN-operatie in
Namibië (Zuidwest-Afrika) had
verworpen.
BONN (ANP). In
de Interparlementai
re Unie (IPU), een or
ganisatie van 1.200
parlementariërs uit
12 landen die deze
week in Bonn verga
dert, zijn de Russen
en hun bondgenoten
een campagne tegen
de neutronenbom be
gonnen. Hun acties
zijn ook gericht tegen
China en Frankrijk,
die doorgaan met
proeven met kernwa
pens, niet deelnemen
aan de ontwape-
ningsbesprekingen in
Genève, en het non-
proliferatieverdrag
(tegen de versprei
ding van kernwa
pens) niet hebben ge
tekend.
trijfel
(Van onze Haagse redactie)
1
1-
Pik Botha eist ondubbelzinnig
antwoord van SWAPO-leiding
MINISTER BOTHA
hi urtï‘■<1
ruïlrzl
zT >b
te
Beslissingen over belangrijke kwesties
hangen daarvan af”, aldus Botha in de
In mijn rubriek van 21 juli heb ik even
gewezen op het feit dat de tomaat, samen
met onder meer de meloen en de aardbei
tot de groenten moet worden gerekend, al
kan de aardbei ook als een schijnvrucht
worden beschouwd. Omdat dit onderwerp
de gemoederen toch bleef bezighouden,
heeft het Amerikaanse maandblad „Scien
tific American” van augustus een negen
pagina’s tellend artikel over de tomaat
gepubliceerd. Alles wat u ooit van de to
maat hebt willen weten, en nog veel meer,
wordt er in opgesomd. Het artikel van
Charles M. Rick begint aldus:
„De tomaat (een vrucht die vrijwel alge
meen als een groente wordt beschouwd en
een overblijvende plant die vrijwel alge
meen als een éénjarige plant wordt ver
bouwd) is de kern van een grote landbouw
industrie”.
Het blijkt dat de tomatenplant in de
Verenigde Staten op de tweede plaats
staat, na de mais, wat de hoeveelheid be
bouwde landbouwgrond betreft, en in aan
tal tonnen op de eerste plaats wat de
opbrengst betreft. Nog even afgezien van
de grote hoeveelheid tomaten die in parti
culiere tuinen wordt verbouwd. In de laat
ste halve eeuw is de consumptie van toma
ten in de Verenigde Staten met 300 procent
toegenomen, terwijl de consumptie van
aardappels in dezelfde tijd met 20 procent
is afgenomen. Daar kwam nog bij dat de
tomaat de handicap had te overwinnen,
dat tot aan het jaar 1900 (ongeveer) de
overtuiging bestond dat de tomaat giftig
was. In 1554 werd de tomaat voor het eerst
in Europa vermeld, door de kruidenkundi-
ge Pier Andrea Mattiolo, die vermeldde
dat de tomaat in Italië met olie, zout en
peper werd gegeten. De verwantschap met
de nachtschaden, zoals belladonna en al
ruin, maakte echter dat de tomaat ervan
verdacht werd giftig te zijn. De kruiden-
kundige Matthias de l’Obel schreef daar
om in 1581:
„Deze appels werden door sommige Ita
lianen als meloenen gegeten, maar de ster
ke stank die zij verspreiden bewijzen af
doende hoe ongezond en slecht het is om ze
te eten”.
Het gerechtshof deed echter de volgen
de, unanieme uitspraak: „Botanisch ge
sproken zijn tomaten de vruchten van een
plant, net als komkommers, pompoenen,
bonen en erwten. Maar in het gewone
spraakgebruik, zowel van de verkopers als
van de verbruikers van levensmiddelen,
zijn dif allemaal groenten die gekweekt
worden in moestuintjes, en die, of ze nu
gekookt of rauw gegeten worden, net als
aardappelen, wortelen, penen, rapen, bie
ten, bloemkolen, kolen, selderij en sla ge
woonlijk bij het avondeten worden opge
diend, bij of na de soep, de vis of het vlees
die de hoofdschotel uitmaken van de maal
tijd, en niet, zoals bij fruit in het algemeen
het geval is, als dessert worden gegeten”.
De vier bruggen die New Delhi met de
bmr-deelstaten verbinden, zijn sedert
maandag voor het verkeer gesloten.
De situatie verbetert echter langzaam.
De rivier de Yamoena wast minder sterk.
Het water staat in sommige delen van de
stad echter nog drie meter hoog. Ruim
200.000 mensen zijn geëvacueerd.
NEW DELHI. (AFP en Reuter) Bijna
tien miljoen mensen zijn getroffen door de
overstromingen in de Oostindiase staat
Bihar waar de Ganges aanzienlijk gezwol
len is. Dit heeft de Indiase radio gisteren
meegedeeld.
DEN HAAG. „In het algemeen weet de Neder
lander ontstellend weinig van Europa. Een enquête,
onlangs uitgevoerd door het bureau van mevrouw
Zeldenrust-Noordanus, heeft uitgewezen dat een
overgrote meerderheid van het Nederlandse volk
voorstander is van samenwerking in Europees ver
band, maar het Europa van nu blijkt nog ontzettend
ver van de mensen te staan.
Tweede-Kamervoorzitter Anne Vondeling, voor
zitter van het Nationaal Comité Europese Verkiezin-
In een brief van 20 pagina’s aan VN-
secretaris-generaal Kurt Waldheim eiste
Botha een ondubbelzinnig schriftelijk ant
woord van de Namibische onafhankelijk
heidsbeweging SWAPO of zij de door de
veiligheidsraad aanvaarde onafhankelijk
heidsregeling voor Namibië aanvaardt.
Volgens deze wet is het afluisteren
slechts in nauw begrensde uitzonderings
gevallen toegestaan. Zo mogen gesprek
ken op verzoek van een minister slechts
afgeluisterd worden als er concrete ver
denking bestaat voor vredes- of hoogver
raad en wanneer de democratische rechts
staat, de buitenlandse veiligheid en de
defensie in gevaar is. Rechtbanken hebben
het recht de telefoon te bewaken bij ie
mand die verdacht wordt van zware mis
daden, zoals moord, volkenmoord en men
senhandel.
De vijf journalisten hadden in hun
klacht aangevoerd dat het de burgers in de
Bondsrepubliek niet mogelijk is de recht
matigheid van controle op telefoon eh post
behoorlijk door een rechtbank te laten
onderzoeken.
De uitspraken van het Europese Hof zijn
in de lid-staten van de Raad van Europa
bindend.
gen, die deze mededeling gisteren tijdens een pers
conferentie deed, hoopt door middel van subsidies
aan diverse vormings- en voorlichtingsactiviteiten
eraan bij te dragen dat de Nederlandse kiezer betei'
op de hoogte raakt van wat de Europese Gemeen
schap voor hem betekent.
Het Comité-Vondeling, dat deze week werd getrof
fen door de weigering van de regering een extra
subsidie te verstrekken (omdat de verkiezingen pas
plaatsgrijpen op 7 juni 1979, een jaar later dan
oorspronkelijk gepland), heeft voor dit jaar en de
brief die gisteren op het hoofdkwartier
van de VN gepubliceerd werd, een dag
nadat het kabinet van Zuid-Afrika in Pre
toria bijeenkwam ter bespreking van de
kwestie-Namibië.
i
Botha zei dat Zuid-Afrika, dat de rege
ling in april aanvaardde, bereid was daar
mee door te gaan, maar niet op de basis
van interpretaties die niet overeenstem
men met het plan dat werd opgesteld door
de vijf westelijke leden van de Veiligheids
raad.
Tegen de echtgenote van Kiselyov eiste
de openbare aanklager een voorwaardelij
ke straf van vijf jaar en tegen Alla Solovy
ov, een 24-jarige caissière van een staats
winkel voor buitenlanders, vier jaar dwan
garbeid. Alle Russische beklaagden heb
ben schuld bekend, maar Crawford hield
vol onschuldig te zijn aan het ten laste
gelegde.
jaar dwangarbeid en verbeurdverklaring
van zijn bezittingen.
eerste helft van 1979 een kleine 5 miljoen gulden
beschikbaar. Dat bedrag is voor ongeveer twee
derde afkomstig van het ministerie van Buitenland
se Zaken, de rest komt van de Europese Commissie
in Brussel.
De subsidies worden verstrekt aan instellingen
(vormingsinstituten, kranten, omroepen) die een
plan voorleggen voor voorlichting speciaal gericht
op Europa en de Europese verkiezingen. Prof. Van
Hulst, lid van het Comité-Vondeling en speciaal
belast met de vormings- en scholingssubsidies, ver
klaarde gisteren dat het comité er nauwlettend op
Waldheim stelde voor een VN-macht van
7.500 man, alsmede 360 man burgerpolitie
en ca. 1.200 burgerfunctionarissen naar
Namibië te zenden om te komen tot een
bestand en om verkiezingen voor te berei
den, op de verkiezingen toe te zien en deze
te controleren.
Maar geschillen over de voorgestelde
troepensterkte en andere zaken, waaron
der het uitstellen van het verlenen van
onafhankelijkheid aan Namibië tot na het
eind van dit jaar, noodzaakten tot verder
overleg.
Botha zei dat als het geweld in het gebied
voortduurt, het onafhankelijkheidsplan
niet zou kunnen worden uitgevoerd en
indien het geweld eindigde, er geen nood
zaak zou zijn voor een groot aantal militai
re waarnemers van de VN. „Zo elementair
is dat”.
De minister, die eerder had verklaard
dat een maximum van 5.000 man VN-
troepen redelijk zou zijn, beklaagde zich er
over dat de bestuurder van Namibië, rech
ter Steyn, niet geraadpleegd was over het
aantal.
Botha zei dat de leiders in dat gebied
twee jaar geleden hadden gezegd dat zij
eind 1978 onafhankelijk wilden worden
en Zuid-Afrika ging daarmee akkoord.
„Niemand heeft het recht de wil van het
volk te dwarsbomen”.
Het bezwaar van Waldheim tegen verle
ning van onafhankelijkheid aan Namibië
aan het eind van dit jaar gold de vertra
ging bij het bereiken van overeenstem
ming over het westelijke plan alsmede het
feit dat er pas verkiezingen kunnen wor
den gehouden zeven maanden nadat de
veiligheidsraad zijn besluit nam.
„Niemand kan het de Zuidafrikaanse
regering kwalijk nemen dat zij niet bereid
is een voorstel te aanvaarden dat uitge
breid en gewijzigd werd terwijl de vijf
landen ons zeiden dat het een definitief
voorstel was”.
Volgens schattingen in de Indiase hoofd
stad zijn in New Delhi, waar verscheidene
woonwijken overstroomd zijn, ongeveer
een half miljoen mensen getroffen. Bij die
overstromingen zijn volgens een niet-offi-
ciële in de pers verschenen schatting meer
dan 500 mensen omgekomen.
BELFAST. (Reuter) Een lid van de
verboden Ulster Volunteer Force, een pro
testantse guerrilla-organisatie, heeft giste
ren zestien maal levenslange gevangenis
straf gekregen. Hij moet daar in ieder
geval minstens twintig jaar van uitzitten.
De man, de 43-jarige Robert Campbell,
was door de rechtbank schuldig bevonden
aan een reeks aanslagen op rooms-katho-
lieke doelwitten in Noord-Ierland in de
periode 1971-1976; bij een daarvan, een
café in Belfast, vielen in 1971 vijftien do
den.
Als er geen vrede tot stand komt, dan
blijft het de verantwoordelijkheid van de
Zuidafrikaanse veiligheidstroepen te ver
zekeren dat er veiligheid en zekerheid
komt, aldus Botha.
.nonimod
toeziet dat geen activiteiten worden gesubsidieerd
die ook zonder subsidie al zouden hebben plaatsge
vonden.
Volgens Vondeling controleert het comité de opzet
van radio- en tv-programma’s, alvorens er subsidie
voor te verstrekken. Deze controle geldt met name
de vraag of de programma’s wel beantwoorden aan
de doelstelling van het comité: het bevörderen van
de opkomst bij de Europese verkiezingen. Tot de
organisaties die tot nu toe subsidies van het comité
hebben aangevraagd en töegezegd hebben gekre
gen, behoren de NOS, de AVRO, de NCRV en de
VARA.
Dus toch een groente: de roodste groente
op aarde. Overigens is de voedingswaarde
van de tomaat, die ook in Nederland het
belangrijkste groentegewas is, niet bijzon
der hoog. Wat dat betreft staat de tomaat
op de 16de plaats, met voor zich deze top-
10: 1. broccoli, 2. spinazie, 3 Brusselse
spruitjes, 4. limabonen, 5. erwten, 6. asper
ges, 7. artisjokken, 8. bloemkool, 9. bata
ten en 10. wortelen. Maar omdat er zoveel
tomaten worden gegeten, staan ze bij el
kaar toch als grootste voeders van het
Amerikaanse volk geboekt, vóór de si
naasappels, de aardappelen, de sla en de
mais.
*is-
'op
we
rdt
>en
»er-
lil-
’ij-’
an
"es
in
:ie-
nd
u-
de
an
m
id-
>e-
iet
et
in
le
st
Dr
e-
)e
?n
er
le
si-
en
P-
de
sn
ot,
it.
)F-
?S-
MOSKOU. (Reuter) Tegen de Ameri
kaanse zakenman Francis J. Crawford is
gisteren voor een rechtbank in Moskou
een voorwaardelijke straf van vijf jaar
dwangarbeidkamp geëist. De Amerikaan
staat terecht op beschuldiging van over
treding van de deviezenbepalingen.
De Rus Vladimir Kiselyov, die Crawford
20.000 roebels voor achtduizend dollar zou
hebben verkocht, dient volgens de openba
re aanklager bestraft te worden met vijf
i i,si Ii-i
De leider van SWAPO, Sam Noejoma,
verklaarde na een onderhoud met Wald
heim dat hij akkoord gaat met het voorstel
van de secretaris-generaal. Volgens hem is
de aanwezigheid van „een passende vre
desmacht” noodzakelijk om te voorkomen
dat Zuid-Afrika tijdens de overgangsrege
ling heimelijk zijn troepen Namibië weer
binnenvoert.
In 1820 kon ene Robert Gibbon Johnson
dan ook nog roem verwerven, en de con
sumptie van de tomaat bevorderen, door
op de trappen van het gerechtsgebouw in
Salem, N. J. een levende tomaat op te eten,
zonder daarmee overigens de brandende
vraag op te lossen, of hij nu een vrucht of
een groente had gegeten. Botanisch, zo
schrijft Charles M. Rick in „Scientific
American”, is de tomaat een vrucht, om
dat hij uit een vruchtbeginsel ontstaat.
Daarmee is het probleem echter nog niet
opgelost, zoals moge blijken uit een uit
spraak in 1893 van het Supreme Court in
de Verenigde Staten. Wat was het geval?
Een douanebeambte van de haven van
New York had 10 procent invoerrechten
geëist voor tomaten die uit West-Indië wer
den ingevoerd. Hij omschreef ze als
„groenten in hun natuurlijke staat”, waar
door zij volgens een wet uit 1883 belast
baar waren. Dezelfde wet verklaarde
„vruchten, groen, rijp of gedroogd” belas
tingvrij en de importeurs waren van me
ning dat op hun tomaten om die reden
geen invoerrechten betaald hoefden te
worden.
STRAATSBURG (ANP). Het geheime af luisteren van privé-telefoongesprekken
door staatsorganen in de Bondsrepubliek Duitsland is niet in strijd met de mensenrech
ten. Dit oordeel heeft het Europese Hof voor de Mensenrechten in Straatsburg gisteren
geveld nadat vijf Westduitse journalisten zich tot dit Hof hadden gewend. Het Hof
bevestigde daarmee de rechtmatigheid van de Westduitse wet inzake het afluisteren
van telefoongesprekken uit 1968 waarin de bevoegdheid van de staat tot het afluiste
ren van privé-telefoongesprekken geregeld is.
i-
d
n
il.
door hun trouwste bondge
noten, de Bulgaren heb
ben voorgesteld dat de IPU
slechts bezorgdheid uit
spreekt over de neutronen
bom „en andere massale
vernietigingswapens
maar het stilzwijgen be
waart over de SS-20. Voor
het geval dat een meerder
heid van de IPU dit voor
stel niet wil aanvaarden,
zijn de Oostduitsers met
een voorstel gekomen dat
men zich bezorgd toont
over de ontwikkeling van
nieuwe massale vernieti
gingswapens.
Russen en Bulgaren me
nen dat slechts een ak
koord' moet worden geslo
ten over het niet in produk-
tie nemen van de neutro
nenbom „en andere wa
pens voor massale vernieti
ging”. De Oostduitsers mo
gen opnieuw voor een te-
rugval-positie zorgen: er
moet een internationaal ak
koord komen waarbij lan
den zich verplichten hun
atoomwapens „niet verder
te ontwikkelen en te vervol
maken”.
De Westduitse delegatie
wil niets weten van een ruil
van de neutronenbom en
de SS-20, en heeft voorge
steld het beroep op Moskou
en Washington zonder
meer te schrappen.
Zonder Frankrijk en
China (dat niet bij de IPU
is aangesloten) met name te
noemen, hebben de Oost
duitsers voorgesteld dat
niet in het algemeen alle
regeringen wordt gevraagd
overleg te plegen over ver
laging van de defensiebe
grotingen, maar de econo
misch en militair sterke
landen „waaronder de per
manente leden van de vei
ligheidsraad” (d.w.z. ook
Frankrijk en China) wordt
verzocht hun defensiebe-
grotingen ingrijpend
verminderen.
De Joegoslaven geven er
de voorkeur aan te spreken
over „de kemmogendhe-
den”, hetgeen op hetzelfde
neerkomt.
De Amerikanen hebben
in dit verband aangedron
gen op groter doorzichtig
heid van de Oosteuropese
defensie-uitgaven. Zij wil
len namelijk dat wordt ge
sproken over defensiebe
grotingen „die zijn geba
seerd op internationaal
aanvaarde normen, en op
het beginsel dat regeringen
internationaal bekendheid
geven aan hun defensie-uit
gaven”.
Russen en Bulgaren lij
ken echter geen voorstan
der van grotere openheid
wat hun militaire zaken be
treft. Zij hebben voorge
steld een beroep op rege
ringen, „gedetailleerde in
lichtingen te verstrekken
over hun strijdkrachten, de
totale waarde van hun mili
taire produktie en hun wa-
penleveranties aan andere
landen”, te schrappen.
Afgevaardigden van de
Sovjet-Unie en Bulgarije
willen eveneens dat een we-
reld-ontwapeningsconfe-
rentie een oud voorstel
van de SU respectieve
lijk „zo snel mogelijk” en
„met deelneming van alle
landen” bijeenkomt. De
Westelijke landen ver
wachten van een dergelijke
conferentie weinig meer
dan een propaganda-cam-
pagne en hebben daarom
een grondige voorberei
ding bepleit en China heeft
laten weten in het geheel
niets van zo’n conferentie
te verwachten. Volgens de
ontwapeningscommissie
van de IPU zou „de moge
lijkheid voor het bijeenroe
pen van een wereld-ontwa-
peningscpnferentie moeten
worden bestudeerd”.
De IPU-commissie voor
ontwapening en internatio
nale veiligheid heeft een re
solutie over ontwapening
voorbereid waarin bezorg-
heid wordt uitgesproken
over de ontwikkeling van
nieuwe massale vernieti
gingswapens waaronder de
neutronenbom en de raket
met atoomkop SS-20. De
Amerikaanse en Russische
regeringen wordt gevraagd
een akkoord te sluiten
waarbij zij zich verplichten
de neutronenbom noch de
SS-20 in produktie te ne
men. Zoals bekend heeft
president Carter een beslis
sing over het in produktie
nemen van de N-bom uitge
steld maar, zonder de Rus
sische SS-20 met zo veel
woorden te noemen, laten
blijken dat hij van de Rus
sen een soortgelijke beslis
sing verwacht.
De Russen gesteund
ÏT-’l
>n-
in--'
na
ut-’
>li-
er-
Uit vrees voor het uitbreken van epidemieën als gevolg van de overstromingen door de hevige moessonregens in India laat de
bevolking zich massaal inenten tegen cholera. Op de foto bewoners van Eatulia in het district Midnapore.
