KOSTBARE
VANGST
Overval op zwarte
woonwijk in Kaapstad
Wereldbank optimistisch over
groei economie arme landen
I
J Smith wil geen nieuw
overleg met Nkomo
J
Pleidooi tijdens Europees politiek overleg
Nederland is
Amnesty-rapport:
mensenrechten
In Jaarverslag over 1977
sceptisch over
plannen Giscard
Weer pokkengeval
in Birmingham
„Grove schending
door Idi Amin”
J
1
Test-case
Kroaat vrijgelaten
Franse regering eist
vergoeding schade
aan Bretonse kust
NYLON
HAND MET HAAK
ALLES WEG!
LA TRAVIATA
2
3
19 7 8
BINNEN- EN BUITENLAND
SEPTEMBER
VRIJDAG
1 5
door Nico Scheepmaker
J
val
aat
est
ïke
wd
jen
I
ing
''W
ent
itie
md
IA
KAAPSTAD (Reuter, UPI), De Zuidafrikaanse politie heeft
gisteren een nachtelijke overval gedaan op de negerwijk Crossroads
van Kaapstad. Volgens het hoofd van de oproerpolitie betrof het een
„misdaad-voorkomende oefening”.
I
(Van onze redacteur
Jan Gerritsen)
BONN. De Europese Negen
moeten gereed zijn „economische
drukmiddelen” tegen Zuid-Afrika
toe te passen als de „kritische
dialoog” met Pretoria over af
schaffing van de apartheid geen
resultaat oplevert. Dit standpunt
vertolkte minister Van der
Klaauw (Buitenlandse Zaken) gis
teren tijdens het Europese politie
ke overleg tussen de Negen, dat
ditmaal in de Westduitse hoofd
stad plaats had.
SALISBURY (Reuter). Rhodesië ziet af van verder overleg met
een „monster” als guerrillaleider Joshua Nkomo en zal zich nu
concentreren op het winnen van Britse en Amerikaanse steun voor zijn
overgangsregering van zwarten en blanken, zp heeft premier Smith
van Rhodesië gisteren op een persconferentie verklaard.
trijfël
Van der Klaauw wil zo nodig
economische druk op Zuid-Afrika
MINISTER VAN DER KLAAUW
,d.:>olv lu«>.
natsru;.: i?’
iaar-
leld,
raar
ding
rwe-
late-
iar.
van
nor-
als
sren
(lijft
en
ijks-
der-
i de
eter
litie
aan
nge-
De organisatie zegt in het rapport dat de
situatie met betrekking tot de mensenrech
ten al zorgwekkend was voor president
„Wij moeten onze gedachten nog
vormen. Er zijn tal van vraagtekens”,
aldus Van der Klaauw over het voor
stel van Giscard om drie „wijze man
nen” te belasten met een studie over
de vraag hoe de besluitvorming in de
gemeenschap beter kan. Het mandaat
voor deze drie wordt erg belangrijk,
aldus de bewindsman, die het niette
min van belang noemde dat nieuwe
impulsen worden gegeven in de kwes
tie van de zeer trage besluitvorming
in de EEG.
WASHINGTON (AP). De economi
sche groei in de arme landen is vorig
jaar groter geweest dan in de geïndustri
aliseerde landen, ten dele vanwege een
verbeterde voedselaanvoer en een geste
gen uitvoer. Dit staat in het jaarverslag
van de Wereldbank.
Amin in 1971 aan de macht kwam. Daarna
namen de schendingen van de mensen-
de gemiddelde tekorten in 1974 en 1975.
„Groei in de uitvoer van de ontwikke
lingslanden is geen voorbijgaand ver
schijnsel. Integendeel, deze zal waar
schijnlijk voortduren vooropgezet dat
de handelsbelemmeringen niet toene
men”, aldus de Wereldbank.
Volgens functionarissen is er geen
grond meer voor bezorgdheid dat de ont
wikkelingslanden het gevaar lopen hun
schulden op grote schaal niet te kunnen
terugbetalen.
rechten echter ontstellend in omvang toe.
Willekeurige arrestaties, detentie zonder
vorm van proces, foltering en moordpar
tijen op grote schaal door veiligheidstroe
pen werden regelmatig en systematisch
doorgevoerd, met goedkeuring of aanmoe
diging van de regering. Het rechtssysteem
is snel ten gronde gegaan.
Amnesty noemt het verontrustend dat
de Oegandese regering herhaaldelijk de
internationale bezorgdheid om, en verzoe
ken ten behoeve van politieke gevangenen
heeft genegeerd. In het rapport wordt met
name gesproken over de gebeurtenissen in
1977 en de eerste helft van 1978.
Anders dan zijn Nederlandse ambtge
noot, sprak de Belgische minister van Bui
tenlandse Zaken Henri Simonet over de
VN-resolutie inzake Namibië als een test
case voor Zuid-Afrika. Volgens Simonet is
er ook voor de Europese Gemeenschap
sprake van een test-case, voor wat betreft
de betrekkingen van Europa met de Derde
Wereld. De Britse minister Owen betoogde
dat de druk die het Westen tot nu toe op
Pretoria heeft uitgeoefend, wel degelijk
effect heeft gehad.
Het standpunt dat Van der Klaauw in
het politieke beraad van de Negen innam,
is een nadere illustratie van zijn eerder
Er vielen tijdens de actie twee doden en
een aantal gewonden. De doden waren een
zwarte man en een baby, onder de gewon
den bevonden zich zes politieagenten. Het
hoofd van de oproerpolitie maakte tevens
melding van verscheidene arrestaties.
Vorige week heeft de politie ook al een
aantal arrestaties verricht. De wijk Cross
roads telt 15 a 20.000 inwoners. Het is de
laatste en grootste negerwijk van Kaap
stad. De regering wil deze wijk ontruimen,
zoals voorheen met de zwarte wijken Mod-
derdam, Unibell en Werkgenot is gebeurd.
Een politiewoordvoerder in Johannes
burg bevestigde gisteren dat het in de
omgeving van King William’s Town, waar
de op 12 september van het vorig jaar
overleden zwarte leider Steven Biko woon<
de, tot enige onrust is gekomen.
Op de verjaardag van de sterfdag zelf is
het rustig gebleven. Wel waren volgens
officiële mededelingen tevoren in de stad
Namens de Negen zal Genscher in een
rede voor de Algemene Vergadering van
de VN een resolutie aankondigen waarin
de Negen steun aan VN-vredesoperaties
voortaan een verplichtend karakter willen
geven. Wie deze resolutie steunt, zal in de
toekomst ten minste ook mee moeten hel
pen de financiële gevolgen te dragen van
het optreden van VN-troepen in crisisge
bieden. Ook over de mensenrechten zal de
Duitse minister naar gezegd werd een for
se verklaring afleggen. Daarin zal er onder
andere op worden gewezen dat er ook
sociaal-economische mensenrechten be
staan, die in de Derde Wereld, maar ook in
het Oostblok, worden geschonden, aldus
een toelichting in Bonn.
Van der Klaauw en Owen spraken hun
zorgen uit over de recente gebeurtenissen
in Iran. Besloten werd Spanje en Portugal
te informeren over het resultaat van het
politieke overleg tussen de Negen, zodra
de toetredingsonderhandelingen met deze
landen zijn gestart. Met Portugal is dat
eind oktober waarschijnlijk het geval. Met
Spanje is de Europese Gemeenschap ove
rigens nog lang niet zover.
Soweto vlugschriften verspreid. De bevol
king werd daarin opgeroepen de verjaar
dag te herdenken met een staking. De
oproep bracht echter geen reactie teweeg.
De onrust van gisteren bestond uit het
verbranden van boeken en schriften door
de leerlingen van een vroeger door Biko
bezochte school. Ook gooiden zij ruiten in.
In een aangrenzende school brandde een
aantal leslokalen uit.
Begin deze week heeft de politie een
aantal aanhangers van de door Biko ge
stichte beweging „Zwart Bewustzijn” aan
gehouden, onder wie een zuster en broer
van Biko. De broer, Khany, die ziekelijk is,
is weer op vrije voeten.
Van der Klaauw wilde niet ingaan op
een uitlating van minister Simonet, dat de
aanwezigheid van Cubaanse troepen in
Angola had bijgedragen tot de stabilisatie
van de situatie in dat land. De Duitse
minister Genscher was het daar niet mee
eens. De Cubanen hebben zich terughou
dend gedragen, oordeelde de Bonner be
windsman.
Naar gisteren in Parijs werd vernomen
wordt met de eis voorkomen dat juridische
termijnen verstrijken en is de Franse rege
ring bereid over het geëiste bedrag te
onderhandelen.
De eis is gericht tegen de Amerikaanse
firma, Amoco International and Co ei
genares van de „Amoco Cadiz”. Uit de
ruimen van het schip stroomde ongeveer
230.000 ton ruwe olie. De gevolgen voor de
Bretonse stranden zijn nog altijd merk
baar.
BONN(AFP). Stepan Bilanczic, een
Kroatische balling die Bonn niet heeft
willen uitleveren, is gisterochtend vrijge
laten. Hij bevond zich in de gevangenis
van Keulen in verzekerde bewaring.
DEN HAAG (ANP). Amnesty Inter
national, de organisatie die zich inzet
voor politieke gevangenen in de hele we
reld, heeft vandaag een rapport over de
situatie van de mensenrechten in Oegan
da gepubliceerd. Volgens Amnesty be
staat er overtuigend bewijsmateriaal om
aan te tonen dat het Oegandese militaire
regime sinds jaren verantwoordelijk is
voor voortdurende en grove schendingen
van de mensenrechten, en dat op zeer
grote schaal.
PARIJS(DPA). De Franse regering
heeft bij een rechtbank in Manhattan in
New York City een eis tot schadevergoe
ding van ruim 300 miljoen dollar inge
diend tegen de eigenaar van de op 16
maart met rampzalige gevolgen ter hoog
te van de Bretonse kust gestrande tanker
„Amoco Cadiz”.
reb-
fari-
1 in
nge-
;ven
;aal-
laar
eten
nlij-
tot 3
ngs-
zpu-
ren-
asse
land
i per
dfde
?rde,
n en
n de
sver-
;tap.
van
eede
n de
von-
t ge-
een
digd
was
1 de
der-
1.000
ta is
n de
a te-
ook
nge-
n in
(ben
igen
ukte
Lr
1 do-
van
r de
uit
een
;wa-
78-
(Van onze redacteur Jan Gerritsen)
BONN. Minister Van der
Klaauw (Buitenlandse Zaken) wijst
de gedachte van een directoraat van
grote landen binnen de tot twaalf
landen uitgebreide Europese Ge
meenschap resoluut van de hand. Hij
verklaarde dit in een eerste reactie
op de brief van de Franse president
Giscard, die daarin een verbetering
van de besluitvorming in de gemeen
schap van twaalf (met Griekenland,
Spanje en Portugal) bepleit. Giscard
verstuurde zijn brief naar alle hoofd
steden van de huidige negen EEG-
landen.
De Wereldbank benadrukte echter met
klem dat het merendeel van de arme
landen kampt met grote armoede op het
platteland en dat hun grootste probleem
is „te verzekeren dat de agrarische pro-
duktie zich sneller uitbreidt dan de be
volking”.
Sinds de algemene voedselcrisis van
1974 is de voedselsituatie in de wereld
verbeterd. Een functionaris van de We
reldbank verklaarde dat de voedselreser
ves momenteel ongeveer 20 percent vor
men van de totale jaarlijkse behoefte.
Vijf jaar geleden was dat slechts 10 per
cent. „Wij zijn gematigd optimistisch
over de voedselsituatie”, aldus een func
tionaris.
In 1977 steeg de uitvoer van de ontwik
kelingslanden in dollars uitgedrukt met
14 percent. Vooral dranken, vetten en
oliën, enkele metalen en fabrieksproduk-
ten vertoonden sterke stijgingen.
Het handelstekort van de ontwikke
lingslanden beliep een bedrag van 12,7
miljard dollar, wat maar de helft is van
deze week toegelichte Zuid-Afrika-beleid.
In Den Haag werd na een persconferentie
van de bewindsman geconcludeerd dat de
minister minder ver wilde gaan dan de
vorige regering. Van der Klaauws voor
ganger, de socialist Van der Stoel, stelde
zich op het standpunt dat Nederland vóór
een economische boycot van Zuid-Afrika
was, mits de belangrijkste westelijke lan
den daaraan zouden meedoen. Amerika,
Engeland, Duitsland en Frankrijk voelden
daar overigens niets voor.
De Westduitse regering had de dag tevo
ren besloten geen gevolg te geven aan een
Joegoslavisch verzoek om uitlevering op
grond van terroristische activiteiten.
Alle acht Kroatische ballingen wier uit
levering door Joegoslavië was geëist, be
vinden zich thans op vrije voeten.
In mei werden in Joegoslavië vier van
terroristische activiteiten beschuldigde
Westduitsers aangehouden. In ruil voor de
uitlevering van Rolf-Clemens Wagner, Pe
ter Boock, Brigitte Mohnhaupt en Sieglin-
de Hofmann, werd toen de uitlevering van
de als terroristen gekenschetste Kroaten
geëist.
De Duitse rechtbanken hebben de uitle-
vering van de Kroaten echter als niet ge
oorloofd verklaard.
beid
i 22-
ïer-
niet
igen
der-
con-
zeek
iver
Jan-
(de
■eid.
iere
ang-
men
van
kto-
len.
>n is
De
ouw
iwd.
icht- I
■van
De vooruitzichten op een voortdurende
snelle economische groei van de arme
landen blijven gunstig, mits de geïndus
trialiseerde landen geen nieuwe hinder
nissen opwerpen voor hun uitvoer.
In het jaarverslag staat dat het bruto
nationaal produkt van de ontwikkelings
landen in 1977 met 5,4 percent is geste
gen, vergeleken met 3,9 percent voor de
geïndustrialiseerde landen. Het jaar
daarvoor waren de groeicijfers respec
tievelijk 6,4 percent en 4,6 percent.
Volgens de Wereldbank hebben veel
arme landen het, bij het totstand brengen
van interne economische aanpassingen
om van de wereldrecessie van 1974 te
herstellen, béter gedaan dan hun welva
rende tegenhangers.
Een medewerker van de Wereldbank
prees de geïndustrialiseerde landen om
dat zij geen nieuwe handelsbarrières
hebben opgeworpen tegen de ontwikke
lingslanden, ofschoon zij dit onderling
wel hebben gedaan.
De Wereldbank verstrekte in het belas
tingjaar 1978, leningen van de „Interna
tionale Ontwikkelingsassociatie” inbe
grepen, meer dan 8,7 miljard dollar aan
ontwikkelingslanden, vergeleken met
bijna 7,3 miljard dollar in 1977.
1 de
dan
mus
het
;rste
>dag
1.
Binnen de organen van de Europese
Gemeenschap moet worden voortgewerkt
aan de voorbereiding van economische
maatregelen tegen het regime in Pretoria,
aldus de Nederlandse bewindsman, die als
voorbeeld van een „drukmiddel” het afra
den door de Negen van nieuwe investerin
gen in Zuid-Afrika noemde. Intussen moe
ten de Negen wel hun „kritische dialoog”
met Pretoria voortzetten, aldus Van der
Klaauw, die voor dit laatste de bijval van
zijn collega’s kreeg.
Minister Van der Klaauw heeft overi
gens van zijn Engelse collega Owen de
toezegging gekregen dat hij op korte ter
mijn over het zogenaamde Bingham-rap-
port kan beschikken, nog voordat het in
Engeland wordt gepubliceerd. In dit rap-
port wordt geschreven hoe de grote olie
maatschappijen, waaronder Koninklijke
Shell, de VN-handelsboycot tegen Rhode-
sië hebben ontdoken.
De bewindsman wilde niet van een'
breekpunt spreken als Zuid-Afrika niet
wil meewerken aan een oplossing voor
Namibië (Zuidwest-Afrika), zoals die
wordt nagestreefd door vijf westelijke lan
den (waaronder drie EEG-landen: Duits
land, Engeland en Frankrijk). De Negen
hopen dat de Veiligheidsraad van de Ver
enigde Naties volgende week een westelij
ke resolutie inzake Namibië zal aannemen.
Daarmee willen de „vijf” Zuid-Afrika
overhalen in te stemmen met hun regeling
voor het onafhankelijk worden van Nami
bië.
BIRMINGHAM (AP). Hilda Witcomb,
de moeder van Janet Parker die afgelopen
maandag aan pokken overleed, is ook be
smet met deze ziekte. Dit is gisteravond in
een verklaring van het Britse departement
van Volksgezondheid bekendgemaakt. De
70-jarige mevrouw Witcomb is besmet met
hetzelfde virus als haar dochter, de variola
major.
Volgens artsen zal zij echter in leven
blijven. De echtgenoot van Hilda Witcomb,
de 71-jarige Frederick Witcomb die ook in
het isolatieziekenhuis was opgenomen, is
daar vorige week aan een hartaanval over
leden.
Het neerschieten van een passagiers
vliegtuig op 3 september en het vermoor
den van de meeste overlevenden heeft
aangetoond dat Nkomo een óngekend
groot monster is, niet zozeer fysiek (Nko
mo weegt ongeveer 135 kilo - red.) als wel
geestelijk en mentaal, zo zei Smith.
De Rhodesische premier was voorts van
mening dat niet verder praten met Nkomo
problemen voor het land zou kunnen ople
veren, maar dat uiteindelijk de Britse en
Amerikaanse regering de sleutel tot de
vrede in handen hebben.
De Britse regering, reageerde niet op de
persconferentie van Smith. Een woord
voerder van de Amerikaanse regering
deelde mee dat de Verenigde Staten en
Engeland niet van plan zijn hun bemidde-
lingsactie te staken.
Nkomo zal, zo wordt verwacht, in de
Ethiopische hoofdstad Addis Abeba sa-
men met de andere Rhodesische guerrilla
leider, Moegabe, een gesprek hebben met
de Cubaanse president Fidel Castro. Deze
is in Addis Abeba om de conferentie voor
Afrikaans-Arabische solidariteit tegen im
perialisme bij te wonen.
Fidel Castro zou, aldus diplomatieke
kringen in Nairobi, proberen een verzoe
ning tussen Nkomo en Moegabe tot stand
te brengen. Er ontstond een verwijdering
tussen beiden na een geheime ontmoeting
van Nkomo met premier Smith.
Een groep van 300 Amerikaanse „vrij
willigers voor Rhodesië” is gisteren op het
Londense vliegveld Heathrow aangeko
men op doorreis naar Salisbury.
De groep veteranen uit Vietnam is bij
eengebracht door de 34-jarige Giles Pace,
die op een persconferentie verklaarde, dat
hij „de volledige steun van premier lan
Smith van Rhodesië heeft
U moet nu niet meteen naar de boekhan
del hollen om „Broodje aap” van Ethel
Portnoy te kopen, want deze verzameling
van 93 eeuwigdurende verhaaltjes die voor
waar worden doorverteld en soms al een
eeuw of langer rond de aarde cirkelen, is
nog maar in drukproef aanwezig. En ik zie
nu al aankomen dat de tweede druk met
enkele nieuwe verhalen kan worden uitge
breid, want die twee waar ik gisteren over
vertelde (olifant op Fiatje, en man onder
auto) staan nog niet in die eerste druk.
Evenmin als de classic, die in de begintijd
van het nylon druk werd rondverteld, dat
de geheel in nylon geklede bruid na het
ontwikkelen van de foto’s naakt naast de
bruidegom bleek te staan, omdat nylon
niet „pakte” op het fotomateriaal (F. Mer-
kelijn uit Alphen aan de Rijn stuurde me
die toe, evenals die van de moeder die
ondanks het gebruik van de pil in ver
wachting raakte, omdat haar dochter haar
pillen, ten eigen gerieve, had verwisseld
voor vitaminetabletjes).
Maar de meeste voorbeelden die me wer
den toegezonden staan in de een of andere
vorm toch wel in „Broodje aap”. Bijvoor
beeld die met de man met de haak, die ik in
drie verschillende versies kreeg toege
stuurd: vrouw remt af om lifter mee te
nemen, op het laatste moment bevalt zijn
gezicht haar niet, ze geeft weer vol gas, hij
slaat kwaad op de auto, als ze thuiskomt
blijkt door het plaatwerk van de auto een
haak te steken met nog een homp vlees
eraan. Ook het Hollandse echtpaar dat
met een hondje een Chinees restaurant in
Hong Kong bezoekt, gebarend beduidt dat
het hondje ook wat te eten moet krijgen,
waarop het diertje meegenomen wordt
naar de keuken om even later gebraden
opgediend te worden, is zowel in „Broodje
aap” als in de inzendingen op verschillen
de manieren aanwezig. Ook krijgen de
brancardiers, die zo moeten lachen dat zij
hun patiënt van de trap laten vallen waar
door hij ook nog een been breekt (zie
Trijfel van gisteren) soms een andere aan
leiding mee: man stoot hoofd door glazen
deur, naar ziekenhuis, vrouw reinigt
bloedvlekken met watten gedrenkt in was
benzine, man komt thuis met zes hechtin
gen, gaat naar de WC, steekt sigaret op,
werpt lucifer achter zich, waar ook nog de
wasbenzinewatten drijven, steekvlam, gat
verbrand, GGD, op brancard, hoe is het
gekomen, vreselijk lachen, brancard valt
met patiënt van trap, patiënt ook nog een
gebroken been! A. Goedijn uit Leiden had
het bij wijze van spreken zelf meege
maakt!
En neem bijvoorbeeld de volgende twee
variaties op één therna'. Eerst die van me
vrouw Van Helden uit Baarn, die het ver
haal eerst in Amsterdam hoorde en kort
daarop nog eens in Los Angeles:
„Mevrouw doet boodschappen in de Bij
enkorf, moet even naar de „ladies”, waar
ze, eenmaal gezeten, haar tas voor zich op
de grond zet. Opeens ziet ze hoe de tas, tot
haar grote schrik, onder de deur door, die
niet tot de vloer reikt, weggetrokken
wordt. Ze kan niet zo gauw weg, maar als
ze alle handelingen verricht heeft, snelt ze
naar de klantenservice, waar ze naam,
adres en telefoonnummer opgeeft. De vol
gende dag wordt ze gebeld: de klantenser
vice! De dief (dievegge) is gearresteerd, tas
met alles erin is terecht. „Ik kom er meteen
aan!”, roept ze blij, maar op de klantenser
vice blijkt men van niets te weten. Als ze
weer thuis komt, blijkt het hele huis over
hoop te zijn gehaald: geld, sieraden, zilver
tafelgerei, alles weg!
Ethel Portnoy heeft deze versie in
„Broodje aap” opgenomen:
„Een echtpaar ontdekt, als het ’s och
tends het huis verlaat, dat hun auto gesto
len is. Ze bellen de politie om de diefstal
aan te geven, en doen voor de rest van de
dag zo goed en zo kwaad als het gaat
zonder auto hun zaken af.
Wie schetst hun verbazing als ze de vol
gende ochtend de deur uitgaan en hun
auto weer zien staan. Op het dashboard zit
een briefje luidend: „Excuus voor het on
gemak dat ik u bezorgd heb, maar ik had
zo dringend een auto nodig! Hier zijn twee
kaartjes voor La Traviata voor aanstaan
de vrijdag om het goed te maken. Ik wens
u een prettige avond.”
Het echtpaar is blij verrast en vindt het
vermakelijk. Maar niet meer zo vermake
lijk als ze van dp opera terugkeren en tot
de ontdekking komen dat hun huis vak
kundig is leeggehaald.”
Ethel Portnoy rondt dit af met de voet
noot: „In dit verhaal zit een dubbele grap:
La Traviata betekent De Bedrogene.”
DE Romeinse politie toont fotografen
zeven kilo heroïne, die werd aangetroffen
in de bagage van een jong paar op het
vliegveld van Rome. De partij heeft een
waarde van ongeveer 36 miljoen gulden.
