1
I I Bë
i
De onbevangenheid
van Jan Keizer
Kanshebber voor
Europese titel
GEEN SENTIMENTEN IN AUTOSPORT
I
A
ZJ
h
I
ZANDVOORTSE COUREUR ZOEKT ANDERHALF MILJOEN
■I
a
i b’
4
5
i
ij
I
door Govert Wisse
J
I
Li
Water en brood
jr
Integriteit
lel ventje
H
reai ook n et”, aldus Lammers.
319304
Achterdocht
J”
LA
-
--
X
5
DV
av.’Tï,
Jan Lammers is om drieërlei redenen
zeer geporteerd voor de Shadow-wa-
gen. In de eerste plaats beviel hem de
test op het Engelse circuit Silverstone,
op 17 augustus, uitstekend, verder ko
men de mecaniciens en team-baas
Nichols zeer goed op de Zandvoortse
fullprof coureur over, „Derde en zeker
niet de minste reden om met Shadow in
zee te gaan is, dat men lid is van de
constructeursorganisatie. Dat scheelt
hopen geld. Een niet-FOCA-lid moet
zelf reiskosten e.d. betalen en dat loopt
over één seizoen in de tonnen.” z
Lr
B t M
4*
1
Jan Lammers voelt zich
rijp voor het grote werk
iS-z
in.
2
?n
isen
i
i;
n
F»
j
>1
ide
STOPPER
in
t op met
liefst
iet
Djaarwi
komen
jrwerkt
n, voor
ig de
uis
et
uiden
stel 221
iele of
r bent,
is voor
drijf in
doel
;rs
ren,
n
Lammers en manager Van der Storm
hebben inmiddels al links en rechts ge
praat met grote firma’s in Nederland om
de benodigde anderhalf miljoen los te peu
teren. Tot nog toe heeft dat weinig tot geen
resultaten opgeleverd, ,,’t Is me ook nogal
een bedrag. Begrijpelijk, dat de meeste
mensen daar van schrikken. Ik wou, dat ik
zelf iets achter de hand had zoals Hector
Rebaque. Die betaalt een jaartje formule 1
rijden uit zijn eigen zak. Als ik een setje
banden zou moeten bekostigen was ik al
bankroet. Shadow heeft toegezegd dat ik
het eerst in aanmerking kom voor een van
de twee beschikbare wagens, maar op een
gegeven moment is het geduld van Nichols
natuurlijk op, dan moet dat geld er zijn. En
ik weet, dat er zat Italianen zijn die dat
bedrag zonder blikken of blozen op tafel
kunnen leggen. Zo veel tijd hebben we dus
Lammers: „Mocht ik het in het eerste
seizoen goed doen, dan kan ik daarna mijn
mond open doen. Ik hoef dan geen geld
meer te betalen. Mocht ik het volgend jaar
bij Shadow rijden, dan ben ik al blij als
mijn reis- en verblijfkosten betaald wor
den. Desnoods houd ik me met water en
brood in leven, dat is in het begin geen
enkel punt. De kosten gaan voor de baat.”
„Ik wilde toen op Silverstone een indruk
krijgen en niet achterlaten. De monteurs
stonden geloof ik eerst wat gereserveerd
tegenover mij, omdat ik geen enkele erva
ring had in hun ogen. Maar ze waren erg
Op het moment dat ik dit schrijf
heeft de KNVB nog geen beslissing
genomen in de zaak-Keizer. U weet
waarom het gaat. Jan Keizer, al vele
jaren scheidsrechter in de eredivisie,
daarin maar met mate geapprecieerd
door de spelers, maar als internatio
naal arbiter heel hoog genoteerd bij de
FIFA is in dienst van Wastora getreden.
Ik weet niet wat hij daarvóór deed,
misschien was hij wel chauffeur van
The Cats of lichtte hij ’s nachts de
palingfuiken van anderen, maar het
schijnt dat hij met deze nieuwe betrek
king „zichzelf verbeterd heeft”, zoals
dat heet. Hij steeg van de eerste divisie
naar de eredivisie in zijn werk. Dat is
dus mooi, maar er zat een haak en een
oog aan. Wastora is de bulsupermarkt
van Zaandam, is eigendom van de ge
broeders Molenaar met die knarsende
stemmen alsof er een tram heel lang
zaam door de bocht giert, en de gebroe
ders Molenaar zijn ook weer eigenaar
althans gevolmachtigd minister van
AZ’67. Ik bedoel: de shirtjes van Wil
lem van Hanegem c.s. worden altijd
gewassen in de wasmachines van Was
tora, zo zit dat ongeveer in elkaar.
Jan Lammers, die samen met Arie Luy-
endijk („In hem zie ik de Europese kampi
oen vap het volgend jaar in de formule 3”)
en Huub Rothengatter uitkomt voor het
Racingteam Holland, heeft dit seizoen vier
Jan Lammers was een van de vele ooggetuigen van het
ongeluk op het circuit van Monza. „Het gebeurde op de plek,
waar het circuit ineens een stuk smaller wordt. Een wagen,
die aan de buitenkant reed, moest door de wegversmalling
wedstrijden (Zandvoort, Monza, Magny
Cours en Karlskoga gewonnen), vijfmaal
was een tweede plaats voor hem wegge
legd. Lammers, die op één crash na in de
hekken op Zolder (België) weinig brokken
heeft gemaakt dit jaar, vindt zijn kopposi
tie in het Europese kampioenschap een
logisch gevolg van de optimale omstandig
heden waarin hij verkeerde. Een snelle
wagen (Ralt), een perfect stel mecaniciens,
en genoeg geld achter de hand, gekoppeld
aan de risico vermijdende rijstijl van Lam
mers vormen de belangrijkste bestandde
len van het succes.
Over zijn rijstijl zegt hij: „Ik rij liever
regelmatig dan hard. Er waren dit jaar
rijders, die in een ronde één seconde snel-
standers) als de speurende ogen van
tienduizenden toeschouwers die hem
onder het vergrootglas van de achter
docht gadeslaan. De behoefte om zijn
honderd percent integriteit onder die
omstandigheden te vergroten tot 150
percent integriteit, is onweerstaan
baar en begrijpelijk. Hij zal geneigd
zijn om in gevallen van twijfel in het
voordeel van de tegenpartij van AZ’67
of van de naaste concurrent van AZ’67
te beslissen, om toch in godsnaam
maar niet het odium van partijdigheid
op zich te laden.
De beide Molenaars, gewiekste za
kenlui en allebei oud-voetballers van
enige naam, kennen dit probleem uiter
aard, wisten dat zij door Jan Keizer in
dienst te nemen het risico liepen dat
zijn beslissingen in de eredivisie voort-
naar binnen toe. Daar was het al een gedrang van jewelste,
waardoor zo n ongeluk niet meer te vermijden was. Boven*
dien viel Peterson net op dat moment stil, waardoor achter*
opkomende rijders op hem botsten. Het was een samenloop
van omstandigheden”, aldus Lammers.
Jan Keizer zal aldus geredeneerd
hebben: Ik kan niet verborgen houden
dat ik bij Wastora werk, trouwens, dat
wil ik ook helemaal niet verborgen
houden. Voor mezelf weet ik, dat die
betrekking mijn beslissingen op het
veld niet zullen beïnvloeden, trou
wens, hoe zou ik mijn eigen dorpelin
gen nog onder ogen kunnen komen als
ik door mijn gefluit AZ’67 bevoordeel
de en bijvoorbeeld Volendam daardoor
dupeerde, dat zou me allemaal te inge
wikkeld worden. Maar ik weet ook, dat
ik in het komende seizoen weer net
zoveel fouten zal maken als in de voor
gaande seizoenen, en net zoveel als
mijn collega’s, want niemand fluit
foutloos. En als AZ’67 dan door zo’n
fout bevoordeeld wordt, zullen de
voorzitters van de concurrerende clubs
ongetwijfeld van alle daken roepen dat
ik werkend lid ben van Wastora, en
daardoor automatisch van AZ’67'. Dan
ben ik helemaal in de aap gelogeerd,
dus laat ik daarom liever de eer aan
te vermijden! Dezelfde reden dus
waarom hij ook nooit wedstrijden van
Volendam te leiden-krijgt.
Lammers heeft met 70 pun
ten 5 punten meer dan
Olofsson. Mocht de kleine
(1,60 m.) coureur vanavond
op het Jarama*circuit bij
Madrid vijf punten meer
bijeen schrapen dan zijn
naaste concurrent, dan is
de Zandvoorter zeker van
de Europese titel. Lukt dat
niet, dan moet drie weken
mijzelf houden en verzoeken geen wed
strijden van AZ’67 meer te hoeven flui
ten.
Jan Lammers, die zijn racecarrière van
af zijn zestiende jaar zorgvuldig heeft uit
gestippeld, voelt zich na zijn goede resulta
ten in de formule 3 rijp voor het „grote
werk”. Aanvankelijk had de slechts 52 kilo
wegende Zandvoorter nog plannen om
twee jaar ervaring op te doen in de formu
le 2. „Ik heb echter van insiders vernomen,
dat het het beste is om meteen in de
formule 1 te stappen als zich daar een kans
voordoet. Het verschil tussen de twee for-
muleklassen bedraagt nog altijd zo’n ze
ven ton in een racejaar.
Sentimenten spelen geen enkele rol in de autosport. De
dood van Ronnie Peterson is hard aangekomen in het
racewereldje, omdat Peterson een sympathieke vent was, die
bovendien als een van de meest ervaren coureurs te boek
stond. Maar om met Jan Lammers te spreken: „Het leven gaat
door. Iedereen die bij de autosport betrokken is, kent de
gevaren. Ik vind het zielig voor Peterson en zijn nabestaan*
den, maar ik sta er niet teveel bij stil. Als ik onder de indruk
zou zijn, was ik gestopt met racen.”
i
o-
113,
Nationaal was de kleine Lammers een
bekend figuur geworden. Voor een belang
rijk deel heeft de Zandvoorter dat natuur
lijk te danken gehad aan het feit dat velen
het prachtig vonden dat zo’n iel ventje zo
hard kon rijden. Hetzelfde overkomt de
voetballer Simon Tahamata momenteel,
die met zijn kleine postuur meestal toch
grotere tegenstanders de baas is. Hij ge
niet dan ook meer populariteit dan menige
andere Ajacied.
>en
i het
ok -
rs
HRIS-
- EN
Peterson’s wagen explodeerde onmiddellijk na de klap tegen
de vangrail, waardoor de auto meteen vlam vatte. Saillant
detail is wel dat een firma in Engeland sinds enige tijd
reclame maakt voor een produkt, bestaande uit aluminiumfo*
lie, dat in de benzinetank wordt aangebracht en dat het
explosiegevaar volkomen uitsluit. De oud-motorcoureur Jos
Schurgers heeft in Nederland al demonstraties gegeven met
het materiaal (Explo-safe genaamd) en daarbij bleek, dat een
tank vol met benzine niet uit elkaar knalt als deze gevuld is
met Explo-safe. Lammers: „Ik heb liever toch een explosie,
omdat dan 80 procent van de benzine meteen wegvloeit.
Beter dan dat aluminiumfolie vind ik ook nog het gebruik van
een schuimkanon. Dat kan in vier seconden een brand
blussen”.
De anderhalf miljoen, die Lammers
moet meebrengen als hij een contract te
kent bij Shadow, is gebaseerd op de kosten
die racen voor het wereldkampioenschap
in de formule 1 met zich meebrengt. Het
runnen van een klein team als Shadow
komt neer op ongeveer vier miljoen gulden
per jaar. Ter vergelijking: het dit seizoen
oppermachtige Lotus is in eerste instantie
een bedrag van ca. 14 miljoen kwijt, waar
van een groot deel door startgelden kan
worden terugverdiend. Lotus is mede zo
duur uit, omdat het alleen erkende en zeer
ervaren coureurs (Andretti, Peterson) con
tracteert, terwijl stallen als Shadow vaak
gebruik maken van de diensten van jonge,
talentvolle rijders. Die namelijk, hebben
niets te eisen op salarisgebied en dienen
grof te betalen om te worden toegelaten tot
het formule 1-circus.
enthousiast toen ik na afloop precies kon
vertellen hoe de wagen zich gedragen had.
Je kunt op een gegeven ogenblik bloed-
hard gaan, maar als je niet weet hoeveel
toeren de motor op topsnelheid heeft ge
draaid en wat de oliedruk was, ben je nog
niets opgeschoten. Hoewel de monteurs
een goede indruk op me maakten, zal ik
toch proberen of ik mijn eigen mecanicien
(John McLoughlin red.) mag meenemen.
Met hem heb ik het afgelopen jaar zeer
goed samengewerkt.”
De Lammers van nu (pratend over for
mule 1, bedragen die op vijf of zes nullen
eindigen en een Europees kampioenschap
in de formule 3) is niet te vergelijken met
het schuchtere ventje, dat tien jaar gele
den allerlei hand- en spandiensten ver
richtte op de anti-slipcursus van Rob Slo-
temaker en die op dertienjarige leeftijd al
een 360 graden-slip kon maken.
Een bekende anekdote uit die tijd: Rob
Slotemaker kreeg op een gegeven moment
een kleine rol in de film „Le Mans”, waarin
Steve McQueen de hoofdrol vertolkte. De
bekende filmster had het toen nogal hoog
in de bol van zijn 12-jarig zoontje, dat
allerlei kunsten uithaalde op een motor
fiets. Slotemaker was daar niet van onder
de indruk en zei McQueen dat bij hem een
jongetje van 10 (in werkelijkheid was Jan
tje Lammers toen 13) diende, dat al een
slip van 360 graden kon maken. De acteur
geloofde daar geen snars van, waarop de
kleine Lammers naar de filmset werd ge
haald en Slotemaker’s woorden in de
praktijk werden gebracht. McQueen heeft
daarna geen woord meer gerept over zijn
zoon.
Lammers, die zijn schoolopleiding op
een lts voortijdig afbrak voor de auto
sport, nam op aanraden van Rob Slotema
ker op zestienjarige leeftijd voor het eerst
deel aan wedstrijden. Een probleem vorm
de toen de licentie, omdat in Nederland
pas geracet mag worden als men in het
bezit is van een rijbewijs. De KNAC ver
leende Lammers echter dispensatie. Hij
werd in zijn eerste jaar als coureur meteen
Nederlands kampioen in een Simca Ralley
2. In 1974-1975 liep het minder vlot door
resp. pech en diskwalificatie. Lammers’
tweede nationale titel volgde twee jaar
geleden in een Formule Ford.
aan net die 3 percent ongunstiger voor
AZ’67 zouden uitvallen die weleens
beslissend zou kunnen zijn, maar ken
nelijk hebben zij dat niet al te zwaar
laten wegen, misschien ook wel omdat
zij Jan Keizer harder nodig hadden in
de zaak dan op het veld.
Maar toen begon Jan Keizer pas te
woelen in zijn bed. Hij voelde alles
voor dat baantje. Maar hij lag wakker
bij de gedachte dat hij dan voor de
buitenwacht in dienst kwam van Was-
tora'67.
Hoe dan ook, al dat gewoel leidde
ertoe dat Jan Keizer om half drie
’s nachts het besluit nam dat hij de
volgende dag een brief aan de KNVB
zou schrijven waarin hij verzocht om
voortaan geen wedstrijden van AZ’67
meer te hoeven leiden. Om alle schijn
De eerste vraag die we nu even moe
ten oplossen is deze: hebben Cees en
Klaas Molenaar Jan Keizer in dienst
genomen omdat zij dachten: we kun
nen zijn scheidsrechterlijke waarne
mingen best gebruiken de komende
competitie? Want laten we het even
reëel bekijken: een doelpunt meer of
minder op het beslissende moment kan
een kampioenschap schelen, en dat
scheelt dan weer deelname aan de Eu-
ropa-Cupcompetitie, en dat scheelt
weer enkele honderduizenden guldens
aan inkomen. Misschien wel een half
miljoen.
„Achteraf bekeken vond ik dat ontzet
tend stom van mezelf. Dat realiseer ik me
dan nu wel. Mocht het echter nodig zijn dat
ik alles moet geven, dat doe ik dat ook.
Drie weken geleden stond ik op het circuit
bij Kassei (West-Duitsland) op de laatste
startrij omdat ik door een gebroken kop
peling geen snelle tijd had kunnen neerzet
ten. Ik ben toen erg hard gaan rijden
omdat Olofsson niet te veel op me mocht
winnen. Uiteindelijk werd ik tweede. Toen
heb ik bochten waarvoor ik normaal even
inhield, vol gas genomen. Dat was een
geval waarin ik meer risico diende te ne
men dan anders. Aan het gevaar denk ik
dan niet. Als je bang bent moet je niet
racen.”
I
I
De internationale carrière van Jan Lam
mers startte eigenlijk op het moment, dat
hij op Zandvoort een formule 2000 testte.
Enkele mensen van Hawk, dat actief was
in de formule 3, waren toen toevallig aan
wezig en zagen Lammers rijden. „Ik
scheen nogal indruk te maken, want ze
wilden meteen een contract voor de for
mule 3 aanbieden”, aldus Lammers, die
inging op het aanbod van Hawk. Het sei
zoen verliep niet best, de wagén was te log,
waardoor Lammers zich tot achterhoede
gevechten moest beperken. „Ik heb vorig
jaar toch veel kunnen leren. Van de erva
ringen van toen profiteer ik nu.”
De zaken werden dit jaar professioneler
aangepakt. Het Racingteam Holland werd
opgericht; alleen het beste materiaal werd
goed bevonden en het team mecaniciens
van Roger Heavens werd aangetrokken
voor de technische begeleiding. Er kon
weinig meer mis gaan, een kampioenschap
lag in de handen van bestuurder Jan Lam
mers. De serieus levende Zandvoorter stel
de tot nu toe niemand teleur.
Volgend jaar rijdt Lammers weer een
treetje hoger (of wellicht op het hoogste
niveau). „Mocht het dan geen formule 1
worden, dan stap ik net zo gemakklijk in
een formule 2-auto. Ik ben nog jong, heb
dus nog tijd. Ik moet zeggen dat ik niet zo
gauw teleurgesteld ben. Als ik morgen
moet stoppen met autoracen, dan aan
vaard ik dat ook.”
In tegenstelling tot eerdere overstapjes
(formule Ford-Formule 2000-Formule 3)
vindt Lammers het verschil tussen formu-
- le 3 en formule 1 erg groot. Tijdens de
eerste kennismaking heeft hij zoveel mo
gelijk risico’s vermeden.
1
Daarmee bekende Jan Keizer dat hij
zichzelf niet langer in staat achtte de
wedstrijden van zijn „werkgever” on
bevangen te leiden, zei Jaap van
Praag, die op de valreep zo sportief
was zijn opvolger als voorzitter te ont
lasten van een zo onaangename bood
schap: Ajax wil niet langer dat Jan
Keizer onze wedstrijden fluit, zei Van
Praag. De terughoudendheid in dezen
van PSV is mij sympathieker. Door
zijn verzoek heeft Jan Keizer immers
niet willen aangeven dat hij zichzelf
niet langer in staat achtte de wedstrij
den van AZ’67 onbevangen en onpartij
dig te fluiten, maar dat hij voorzitters
als Jaap van Praag niet langer in staat
achtte zijn onpartijdigheid en integri
teit als vanzelfsprekend te beschou
wen. En dat is natuurlijk heel iets
anders.
Om de vraag maar meteen te beant-
'woorden: ik geloof geen moment dat
Klaas en Cees Molenaar Jan Keizer in
dienst van hun zaak hebben genomen
met de achterliggende gedachte dat dit
wel eens te pas zou kunnen komen voor
AZ’67. Misschien wel integendeel,
want niets is zo gevaarlijk voor een
integer scheidsrechter (en Jan Keizers
integriteit is bij mijn weten nooit aan
gevochten, ook niet door zijn tegen-
Het Europees kampioen
schap in de formule drie is
met nog twee wedstrijden
voor de boeg in een beslis
send stadium gekomen Na
16 wedstrijden zijn de
Zweed Anders Olofsson en
Jan Lammers uit Zand
voort overgebleven als eni
ge kandidaten voor de titel
later de race op het circuit
van Vallelunga (Italië) uit
sluitsel brengen
De 22-jarige Lammers is
door zijn successen in de
formule 3 volop in de be
langstelling gekomen van
buitenlandse renstallen.
Het formule 1-team van
Tyrrel had voor volgend
jaar graag een contract af
gesloten met Lammers
maar een overeenkomst
met de sponsor, die zegt
dat alleen Franse rijders
voor Tyrrel uit mogen ko
men houdt dat vooralsnog
tegen
De oud-anti-slipinstruc
teur onderhandelt momen
teel met Shadow-manager
John Nichols. Shadow.
„Mensen buiten de autosport zijn door Peterson's dood met
de neus op de feiten gedrukt. Ik wist allang, dat racen
levensgevaarlijk is. De lusten van het racen zijn hoog, maar
de lasten ook. Nogmaals, ik sta er niet bij stil. Dat deed
Peterson wel en dat kostte hem zijn leven. Je moet door
gaan.”
In hoeverre het ongeluk op Monza te voorkomen was
geweest, zal altijd een open vraag blijven. De volle tank van
Ier gingen dan ik, maar die er ook drie
langzame rondjes tussen hadden zitten.
Om een voorbeeld te noemen: ik rij liever
constant tien rondjes achter elkaar in Ï0
seconden, dan één in acht, twee in negen,
en zeven rondjes in 13. Ik ben dan mis
schien minder spectaculair, maar over het
totale aantal rondjes wel sneller. Ik pro
beer de risicofactor tot een minimum te
beperken. Ik reed dit jaar op de Nürnburg-
ring op een veilige tweede plaats. Nummer
drie kon me niet meer inhalen. Ik had toen
rustig die tweede positie moeten vasthou
den. Ik ging echter als een gek in het rond
om nummer 1 te pakken te krijgen. Een
gevolg was een spin, waardoor ik uiteinde
lijk zesde werd.”
waar Clay Regazzoni en
Hans Stuck dit jaar voor
rijden, heeft Lammers zelfs
de positie van kopman in
het team in het vooruitzicht
gesteld. Nichols eist als te
genprestatie een bedrag
van anderhalf miljoen gul
den voor een jaartje rijden.
Een bedrag, dat Lammers
of zijn manager Gerard van
der Storm niet een-twee-
drie uit hun broekzak tove-
len en dat ze via sponso
ring van een grote firma in
Nederland bijeen hopen te
krijgen. Het geld vormt dan
ook voorlopig het belang
rijkste obstakel van Lam
mers' plannen om binnen
enkele jaren zijn debuut in
de formule 1 te maken.
I
