Psychiatrische werkers hekelen eenzijdigheid jubileumfestiviteiten
Rotterdam
Airlines
E
n
WRK leverde verleden
Toekomstig waterverbruik
jaar minder water af
blijft miljoenen
eisen
i
b
koopt twee
Fellowships
„Auto-vierdaagse
is geen rally”
ra»
lil
Hl
- 5
A
Sts
Melkkoe
PWN-directeur:
Zandvoorts evenement
iw
Voorzichtig
«Eu
Symposium
Investeringen noodzakelijk ondanks geringere groei.
Ir?
i
’1 "za
S w
f
f
6
IJMOND
ZATERDAG
1 6
SEPTEMBER
19 7 8
■iMK't
(Van een onzer verslaggevers)
BENNEBROEK. Lang niet
alles is koek en ei in het psychia
trisch ziekenhuis Vogelenzang te
Bennebroek. Nu het vijftigjarig
bestaan van het instituut wordt
gevierd met tal van festiviteiten,
variërend van een bezoek van on
ze vorstin tot een wetenschappe
lijk symposium, wil een aantal
personeelsleden van „Vogelen
zang” daar de nadruk op leggen.
Gebrek aan geld en daardoor ge
brek aan voldoende deskundig
personeel is er de oorzaak van dat
veel patiënten niet de zorg krijgen
die ze verdienen, aldus de groep.
(Van een onzer verslaggevers)
BLOEMEND AAL. De Neder
landse waterleidingbedrijven ver
enigd in de VEWIN zullen in 1990
aanzienlijk minder water behoe
ven te leveren dan zes jaar gele
den nog werd verwacht. Volgens
een recent tienjarenplan van de
VEWIN zal de levering over
twaalf jaar 1600 miljoen kubieke
meter bedragen. De voorspelling
van zes jaar geleden luidde 2300
miljoen terwijl de levering verle
den jaar 1000 miljoen was. Bijna
één-vijfde daarvan werd ver
bruikt in Noord-Holland.
z
WW
j
KI
I
Vogelenzang
ei in
■y-
„Verblijfspatiënten verworden steeds
(Van onze streekredactie)
op pad. Het zijn tochten met een zuiver
Uit de reeds ontvangen inschrijvingen
AMSTERDAM. De Watertransport-
maatschappij Rijn Kennemerland heeft
verleden jaar vier miljoen kubieke me
ter water minder afgeleverd dan in 1976.
De teruggang is veroorzaakt door het
afnemen van de industriële bedrijvig
heid en door de natte zomer waardoor
particulieren minder water tapten. De
WRK is een onderneming die voorgezui
verd Rijnwater levert aan hoofdzakelijk
Amsterdam, PWN (beide eigenaren van
de maatschappij) en de industrieën in de
IJmond. Contractueel betalen de afne
mers alle kosten van de NV die daardoor
geen batig of negatief saldo kent.
ring en transporteert het product via
buizen naai' Noord-Holland. De levering
omvatte verleden jaar in totaal 112 mil
joen kubieke meter.
Dat Rijnwater nog geen rein water is
moge blijken uit de constatering in het
jaarverslag dat goed water in de rivier
nog lang niet voorhanden is. De indruk
bestaat dat bij de organische verontreini
gingen een verschuiving optreedt naar
moeilijker af te breken stoffen. De hoe
veelheid zuurstof in het water nam iets
toe door de bouw van afvalwaterzuive
ringsinstallaties. Bevredigend is de situa
tie echter nog niet.
De directie meldt dat de WKR-3 wer
ken gestaag voortgang vinden. De vol
tooiing van het project, een dubbele buis-
leiding van Andijk naar Castricum is een
belangrijk onderdeel, is nog steeds voor
1981 gepland. De onderhandelingen met
eigenaren en pachters die toestemming
moeten geven voor leidingaanleg verlie
pen ook in 1977 moeilijk.
De filosoof prof. dr. A. G. M. van Melsen
wees tenslotte op de noodzakelijkheid van
samenwerking tussen verschillende tak
ken van wetenschap, ook in de wereld van
de psychiatrie.
b
de vinger te leggen. „Maar dit is niet de
meest populaire tak van psychiatrie, er
valt weinig eer aan te behalen. Begrijp ons
goed, zo’n symposium over nieuwe ontwik
kelingen in de psychiatrie is uitstekend,
maar we vragen ons af wat wij in dit
ziekenhuis daarmee aanmoeten. Er zijn in
onze opinie momenteel dringender zaken
aan de orde”.
Vervolgens verdedigde prof. dr. H. M.
van Praag uit Utrecht de functie van de
biologische psychiatrie. Hoewel door velen
verguisd als een conservatieve tak van de
psychiatrische wetenschap, is deze vol
gens hem onmisbaar in het geheel. De
biologische tak heeft de laatste jaren wel
degelijk bijgedragen tot een vooruitgang
in de prychiatrie, aldus Van Praag. De
therapeutische en de biologische tak van
de psychiatrie hebben elkaar nodig.
„De verwachtingen die zijn opgenomen
in het structuurschema van 1972 berusten
op cijfermateriaal uit 1969, 1970. Toen had
men veelal nog een geloof in de ongeremde
groei op allerlei terrein, bijvoorbeeld ten
aanzien van de bevolkingscijfers en de
economische activiteit. Dat schenja had
bovendien een« ander karakter dan het
plan dat de VEWIN nu aan de minister van
Volksgezondheid heeft aangeboden. Het
eerste had meer betrekking op ruimtelijke
reserveringen ten behoeve van de water
voorziening, het tweede is gemaakt door
de bedrijfstak zelf en is gemaakt met een
verfijndere techniek met betrekking tot de
Wij als PWN zijn destijds veel voorzichti
ger geweest in de ramingen van de ge-
bruikstoename. Dat geldt ook voor de vier
gemeenten van de BDZK waarmee wij
geregeld overleggen. ïn vergelijking met
de verwachtingen van zes jaar geleden
moeten wij met onze prognose ongeveer
een kwart terug. Feit is, dat het verbruik
per hoofd van de bevolking jaarlijks nog
steeds toeneemt. Driekwart van het PWN-
water wordt door huishoudens gebruikt en
maar één kwart door de industrie. Voor
Amsterdam is die verhouding ongeveer
fifty-fifty. Daarom zal het waterbedrijf
daar zijn verwachtingen wel scherper
moeten bijstellen dan het PWN. Zoals be
kend is de economische activiteit in het
havengebied sterk tegengevallen en bo
vendien loopt het inwonertal van de hoofd
stad sterk terug.”
bevolkingsprognoses die bovendien zijn
bijgesteld.
Samen met zijn Amsterdamse collega
Van der Veen voert Sprey ook de directie
van de WRK, de maatschappij die zwaar
moet investeren met het oog op de toe
komstige waterbehoefte. De maatschap
pij levert onder meer voorgezuiverd wa
ter aan Hoogovens die het in grote hoe
veelheid nodig heeft bij de fabricage van
staal. Ook dat is de afgelopen jaren een
tegenvaller geweest. In 1974 had het be
drijf 33 miljoen kubieke meter nodig, vo
rig jaar 27,5 miljften. Bovendien was de
verwachting zes jaar terug dat men veer
tig miljoen nodig zou kunnen hebben.
Overleg tussen Hoogovens en de WRK
heeft ertoe geleid dat kleinere investerin
gen zijn uitgesteld. De grote werken gaan
echter door omdat bij een realisering over
bijvoorbeeld tien jaar de kosten aanmer
kelijk zouden stijgen.
Sprey: „Voor de WRK betekent de ach
tergebleven groei een vooruit schuiven in
de tijd van de benutting van de maximum
capaciteit. Voor het PWN heb ik de ver
wachting dat de leverantie beslist zal toe
nemen. Dat op grond van die jaarlijkse
gemiddelde groei per hoofd van de bevol
king, maar denkt u ook eens aan de groei
steden Alkmaar en Purmerend. Komen
die mensen uit ons verzorgingsgebied, dan
is er voor het PWN niets aan de hand maar
als ze uit Amsterdam komen dan wel. Hoe
ontwikkelt de geplande NORON-stad zich
en oostelijk West-Friesland? Daarom zeg
ik dat die toekomst zo mistig niet is. Een
grotere waterafname via PWN-aansluitin-
gen zit er zeker in.”
De directeur van de RAL, de heer A.
Vertinden, tekende donderdag een con
tract dat mede werd ondertekend door de
president-directeur A. R. Buley van de
Fokker-fabrieken. Met de bouw van de
vliegtuigen zal deze week worden begon
nen. Fokker verwacht de toestellen in no
vember of december volgend jaar te kun
nen afleveren. Tegen deze tijd zal Rotter
dam Airlines met haar lijndiensten kun
nen beginnen.
De luchtvaartmaatschappij kreeg in ok
tober vorig jaar in principe toestemming
van de toenmalige demissionaire minister
van verkeer en waterstaat, drs. T. H. Wes-
terterp om lijndiensten te openen. Deze
ROTTERDAM. De Rotterdam Airli
nes B. V. (RAL) die vanaf het Rotterdamse
vliegveld Zestienhoven lijndiensten naar
een aantal Europese bestemmingen wil
gaan onderhouden, heeft twee Fokker-
vliegtuigen van het type F-28 Fellowship
gekocht. Hiermee is een bedrag van 50
miljoen gulden gemoeid, inclusief reserve
onderdelen.
H]
colli
met
raat
I
bel
lai
de
me
Pr
wi
die
hei
bo
va
an
de:
be:
wc
1
de
ge:
I
va:
en
21:
ha
61
„tc
1
tie
clt
wc
Sp
ve:
Sc
zei
Sp
na
va
we
to<
VI
01
jo
in
tr
w
m
v;
Ni
19
vc
19
tr
te
jo
hi
de
st
De aanleg van bekkens bij Andijk plus
het leggen van de dubbele transportleiding
kost alles bij elkaar de som van 360 mil
joen gulden. De maximum-vervoérsmoge-
lijkheid van die twee buizen naar Castri
cum is 110 miljoen kubieke meter per jaar.
Volgens de VEWIN-cijfers is de geschatte
verrriindering van de toename in heel Ne
derland maar liefst meer dan de helft. Kun
je dan ook met minder investeringen in
Noord-Holland volstaan? Directeur Sprey
(bijgestaan door voorlichter Van Deursen
en de heer Klein van het PWN-planbureau)
beantwoordt die vraag ontkennend.
De Amerikaan prof. dr. P. Watzlawick
en „thuisspeler” dr. F. van Ree, vertelden
over een jonge stroming in de psychiatrie:
de interactionele psychotherapie.
meer tot financiële melkkoe voor de ont
wikkeling van de ambulante functies van
ons ziekenhuis”, luidt de kritiek. Vooral op
de afdelingen voor de oudere psychiatri
sche patiënten laat de verpleging veel te
wensen over, stellen de personeelsleden.
Gebrek aan geld heeft geleid tot een tekort
aan geschoold verpleegkundig personeel.
Veelal moeten leerlingen het werk voor
hun rekening nemen. Een gevolg daarvan
is, dat er volstrekt onvoldoende aandacht
kan worden besteed aan de individuele
patiënten.
„In plaats van de verzorging af te stem
men op het tempo van de patiënten, wordt
die nu bepaald door het werktempo van
het personeel. Zo gebeurt het dat een
groep van twintig mensen in een half uur
tijds het warme eten naar binnen moet
werken, zonder dat ze daarbij rustig de
hulp kunnen krijgen die ze eigenlijk nodig
hebben. Zo kan het ook gebeuren dat de
patiënten niet op tijd naar het toilet wor
den gebracht en als gevolg daarvan een
tijd in hun poep moeten liggen”.
Niet alleen het gebrek aan personeel
wordt door de protesterende werkers van
Vogelenzang gehekeld, ook de vaak ver
ouderde huisvesting. „Wat dat betreft lo
pen de psychiatrische ziekenhuizen mijlen
achter bij de gewone ziekenhuizen. De
huisvesting van de patiënten is in de mees
te gevallen puin. Privacy is er helemaal
niet bij. In het gunstigste geval liggen de
verblijfspatiënten met zijn zessen op een
zaaltje. Wie behoefte heeft aan privacy
heeft maar één mogelijkheid: zich terug
trekken in zichzelf”.
Als belangrijkste zondebok wijzen de
personeelsleden van Vogelenzang naar het
Centraal Orgaan Ziekenhuisvoorzienin
gen, dat de financiële regelingen voor de
instellingen vaststelt. „Beslist onvoldoen
de”, oordelen zij, „en door de bezuinigings-
woede van deze regering dreigt het alleen
maar erger te worden. Het lot van de
psychiatrische patiënt zal nog verslechte
ren”.
Daarnaast vinden ze ook de directie van
„Vogelenzang” zelf onvoldoende actief om
de situatie te verbeteren. De viering van
het jubileum had bijvoorbeeld kunnen
worden aangegrepen om op deze zere plek
Bovenstaande gegevens komen voor in
het jaarverslag 1977 van de WRK. De
onderneming telt 39 personeelsleden, een
balanstotaal van 191 miljoen gulden en
exploitatierekening van achttien mil
joen. De WRK pompt het Rijnwater op
bij Jutphaas, zorgt voor een eerste zuive-
Prof. dr. A. A. Fischer uit Nijmegen
waarschuwde dat het nog te vroeg is om
naar een volledige integratie van de psy
chiatrische stromingen te streven. In
plaats daarvan is het volgens hem belang
rijken dat de verschillende theorieën ver
der worden ontwikkeld en de voorwaar
den bepalen die nodig zijn voor een succes
volle toepassing.
Aan het koopcontract is echter de voor
waarde verbonden, dat de RAL een defini
tieve vergunning tot het openen van gere
gelde lijndiensten naar verschillende be- I
stemmingen krijgt. De heer Vertinden re
kent er op, dat de landingsrechten op
Basel, Gatwick en Luxemburg zullen wor- I
den verleend. De Rijksluchtvaartdienst
onderhandelt op dit moment nog over lan
dingsrechten voor le Havre, Bordeaux, Ge
nua, Turijn, Innsbruck en Klagenfurt.
Gevraagd of het niet mogelijk is, dat de I
RAL alvast op enkele van de toegestane
bestemmingen kan gaan vliegen, ant
woordde zij dat de RLD er van uit gaat dat
het beter is een totaalpakket aan te bieden.
Rotterdam Airlines acht het vliegen op
slechts enkele bestemmingen niet haal- I
baar en geeft eveneens de voorkeur aan
een totaalpakket.
voor de Autovierdaagse 1978 blijkt, dat de
deelnemers ook dit jaar uit alle delen van
het land komen.
teur C. Sprey van het provinciaal water
leidingbedrijf. Zijn PWN en het bedrijf
van de gemeente Amsterdam zijn in deze
provincie de voornaamste leveranciers
aan particulier en industrie. „Toch is het
niet zo dat de miljoeneninvesteringen die
op het ogenblik in Noord-Holland worden
gedaan met het oog op de toekomstige
watervoorziening verminderd zouden
kunnen worden. Voor ons betekent de
tragere groei van het waterverbruik al
leen dat de maximumcapaciteit later zal
worden benut dan gepland", aldus de heer
Sprey.
Door middel van pamfletten lieten deze
personeelsleden gisteren de keerzijde van
Vogelenzangs medaille zien aan de bezoe
kers van een symposium over psychiatrie.
„Niet dat we tegen dit symposium zijn”,
legden ze uit, „maar we vinden dat Voge
lenzang zich als psychiatrisch ziekenhuis
te eenzijdig presenteert. We vinden het
noodzakelijk dat ook de minder rooskleu
rige kant in de openbaarheid komt”.
Die minder rooskleurige kant betreft
volgens de aan de bel trekkende groep met
name de patiënten die het langst in het
ziekenhuis verblijven. De mensen die zijn
„uitbehandeld”, waarvoor geen hoop op.
genezing bestaat. Kortom, de groep patiën
ten die in Vogelenzang weliswaar het
grootst is (circa vierhonderd van de zes-
honderdvijftig), maar waar de moderne
psychiatrie geen eer aan kan behalen.
Het zijn, zo benadrukken de pamfletten
verspreidende personeelsleden, intussen
wel de patiënten die het meeste geld in
brengen. De verzorging die ze daarvoor
krijgen is zo’n hoge verpleegprijs lang niet
waard, vinden zij. In plaats van de ver-
pleeggelden volledig ten goede te laten
komen aan de verzorging van die „verblijf
spatiënten”, verdwijnt een fors deel ervan
naar de andere afdelingen.
De miljoeneninvesteringen waarover
Sprey het heeft, betreft het werk aan de
zogeheten WRK-3. Een afkorting die staat
voor Watertransportmaatschappij Rijn
Kennemerland, een gezamenlijke onder
neming van Amsterdam en het PWN. De
WRK beschikt al twintig jaar over leidin
gen die water uit de Rijn na voorzuivering
transporteren naar infiltratiegebieden van
de beide partners en naar de IJmond-
industrie. Sinds 1975 is men bezig met een
derde transportleiding tussen het Ijssel
meer en Castricum. De Rijn levert name
lijk niet voldoende water om in het groei
ende waterverbruik te kunnen voorzien.
Daarom werd enkele jaren terug door mi
nister -Westerterp het IJsselineer als nieu
we bron aangewezen.
Het symposium waaromheen de activi
teiten van de groep zich afspeelden, had
als onderwerp „Integratie van enkele psy
chiatrische stromingen op basis van een
multiconditionaliteitsopvatting”. Vier
kopstukken uit de psychiatrie, alsmede
een filosoof, lieten hun licht hierover schij
nen.
land. Welk land dit is wilde zij niet zeggen.
Als de gevraagde toestemming door het
betrokken land wordt verleend, zal de I
Rijksluchtvaartdienst bekijken in hoever-1
re het voor de luchtvaartmaatschappij I
economisch verantwoord is de lijndien
sten te gaan onderhouden alvorens een
definitieve vergunning af te geven.
Samen met mej. Freddy Geertsema
heeft mej. Roozen vele dagen besteed aan
het uitzetten van de vier routes voor de
Zandvoorste Autovierdaagse, die wordt l
gehouden in samenwerking met de KNAC I
en meetelt voor het verwerven van het
KNAC-brevet. „Op de eerste dag, donder- I
dag 14 september, worden onze gasten
door burgemeester Machielsen tijdens een
lunch in Hotel Keur officieel ontvangen”, I
aldus mej. Geertsema. „En dan gaat men
op pad. Het zijn tochten met een zuiver
toeristisch en recreatief karakter. Overi
gens is er ook een gezellig bijprogramma
met diverse attracties voor de deelnemers,
zoals een gratis bezoek aan het casino, een
ritje op het circuit en gezamenlijke toeris
tenmenu’s”.
„Je mag gerust spreken van een opval
lende teruggang in de cijfers”, zegt direc-
De directeur van de RAL deelde mee,
dat als zijn onderneming met de vluchten
kan beginnen deze in de beginfase aan 85
mensen werkgelegenheid verschaft. Bo
vendien betekent het een verbetering van
de economische toestand van het vlieg
veld, dat in het afgelopen jaar een verlies
leed van ongeveer zes miljoen gulden. De
twee bestelde Fokker-vliegtuigen, die nor
maal plaats bieden aan 85 passagiers,
zullen twee sanitaire voorzieningen krij
gen inplaats van één, zoals gebruikelijk.
Hiervoor zullen vijf zitplaatsen worden
opgegeven.
De staatssecretaris van verkeer en wa
terstaat, mevrouw drs. N. Smit-Kroes, I
heeft donderdag tijdens een bijeenkomst
van de Nederlandse Vereniging van
Lucht- en Ruimtevaartpublicisten op de
luchthaven Schiphol gezegd te hopen op
korte termijn een beslissing te kunnen
nemen ten aanzien van een vergunning
voor Rotterdam Airlines. Het wachten is
volgens haar op de toestemming van één
ZANDVOORT. Als sluitstuk van het
seizoen organiseert een werkgroep uit de I
Evenementencommissie WV al enkele ja
ren de Autovierdaagse Zandvoort. Het toe
ristische evenement vindt dit jaar plaats
van 14 tot en met 17 september. „Het is I
bepaald geen rally”, aldus initiatiefneem
ster mej. Bep Roozen. „De opzet is, dat de
deelnemers gedurende de vier dagen via
geplande toeristische routes kennismaken
met fraaie en veelal onbekende plekjes in
Kennemerland en naaste omgeving. De
eerste en laatste dag rijdt men ongeveer I
80 kilometer, de twee andere dagen zo’n 1
170 kilometer. Wat we willen laten zien is, I
dat Zandvoort behalve zee, strand, circuit
en casino ook nog een achterland heeft,
dat ongelooflijk veel heeft te bieden”.
LC1 ICX VJLL1 11J11U1C11O LCX1 IC UjJCUCJl. X/C6C
toestemming werd begin dit jaar door de
huidige staatssecretaris, mevr. drs. N.
Smit-Kroes bekrachtigd.
„Niet alles koek en
-'ft
si W''
