Commercie in omroep schept
mogelijkheden voor corruptie
Paulus en het flessenmannetje
Panda en de spiegelbloemen
programma's van
radio en televisie
i
r
I
Ft/1
Ferdinand
n
tv vanavond
OMROEPRAAD IN JAARVERSLAG:
RADIO WOENSDAG
TV WOENSDAG
TV DINSDAG
Louis Davidsprijs
naar Wim Hogenkamp
O
11
RTV
19 7 8
SEPTEMBER
DINSDAG
2 6
(Van onze RTV-redactie)
if
■7
I
•-W
HILVERSUM. In het
Amsterdamse Krasnapolsky
hielden op 15 oktober 1959
een aantal zakenmensen
(vooral radiohandelaren) een
bijeenkomst. Tijdens de za
kelijke gesprekken kwam
ook een Deens piratenstation
ter sprake en men besloot
een dergelijk station in Ne
derland te gaan exploiteren.
De Vrije Radio Omroep Ne
derland (VRON) was een feit
en werd ingeschreven in het
mini-staatje Liechtenstein.
De eerste proefuitzendingen
waren al een maand later te
horen in Amsterdam. Nog
niet vanaf een schip, maar
vanuit het kantoor van één
van de oprichters van de
VRON.
V
NEDERLAND 1
11.00 NOS/NOT:
sie.
e-8
I
VOO: lang gewacht
maar toch gekregen
(Van onze RTV-redactie)
(Van onze RTV-redactie)
WIM HOGENKAMP
Schooltelevi-
’78,
r
8. „Nou, en?" vroeg Eucalypta, toen
Krakras als een druipende modder
kluit haar hutje kwam binnenstrompe
len. „Staan ze er goed bij, die kantarel-
len?” „Ze stónden er uitstekend bij”,
berichtte Krakras bibberend. „Maar
om het station gratis exemplaren
van nieuwe platen ter beschikking
te stellen. Wel werden er program
ma’s uitgezonden die een grote po
pulariteit onder de luisteraars kre
gen: jukebox en koffietij. In de loop
van de tijd kwamen echter ook de
adverteerders die er voor zorgden
dat het station financieel niet aan de
grond kwam te zitten. Van vooral
Engelse radiomakers leerden de
Veronicamedewerkers hoe een stu
dio in elkaar zat en hoe program
ma’s gemaakt moesten worden die
een groot publiek aanspraken.
Veronica kwam de jaren aardig
door, zij het dat er natuurlijk wel
Al gauw probeerde de Nederland
se overheid een weg te vinden om
Veronica figuurlijk tot zinken te
brengen. Vooral toen de Scandinavi
sche regeringen de piraterij uit de
ether banden werd er naar een ma
nier gezocht om de Nederlandse pi
raat de mond te snoeren. Onder de
bevolking werd Veroncia alleen
maar populairder; het introduceren
van de Top 40 in 1964 vergrootte die
populariteit alleen maar.
aardig wat problemen te overwin
nen waren. In 1968 zorgde een Zwit
sers station (dat met een grote sterk
te op dezelfde golflengte ging uitzen
den) ervoor dat Veronica van 192
meter moest verhuizen naar 538
meter (557 kHz). Dat gebeurde in
1972, na de start van de actie „Ver
oncia blijft als u dat wilt” (de druk
van de regering werd Steeds groter)
en na het verhuizen van de studio’s
van de Zeedijk naar de Utrechtse-
weg in Hilversum.
In de nacht van 2 op 3 april 1973
brak de hel voor het zendschip van
Veroncia los. Een verwoestende
storm sloeg het schip van de ankers
en de uitzendingen moesten worden
gestaakt. De laatste woorden van
technicus Ruud Dotgs: „We moeten
het schip nu gaan verlaten. Dat kun
nen we niet vermijden. We hopen u
gauw weer van muziek te kunnen
voorzien. Blijf ons steunen. Vrien
den en familie thuis, wees niet be
zorgd, wees moedig, we redden het
wel”. Het schip belandde uiteinde
lijk op het strand.
In de vroege ochtend van de 18e
april werd het schip losgetrokken en
„Oei”, gromde Eucalypta en ze keek
even héél lelijk. Maar toen klaarde
haar gezicht alweer op en ze mompel
de: „Ach, dat kan me een hoop moeite
sparen!”
even later lag het weer aan zijn
anker. Om 10 uur 's ochtends was
Veronica weer te beluisteren. Vijf
tien angstige dagen voor de Veroni-
camensen waren achter de rug.
De zorgen bleven echter niet lang
uit de buurt van de piraat. De Ne
derlandse regering tekende het ver
drag van Straatsburg en moest er
voor zorgen dat er binnen de Neder
landse grenzen geen zender als Ver
onica opereerde. Mi Amigo de tegen
hanger van Veroncia, wenste zich
niet bij deze beslissing neer te leg
gen en week uit naar Spanje. Veron
ica eerbiedigde de wet en op 31
augustus 1974 legde de piraat zich
zelf het zwijgen op. Rob Out sprak
in zijn laatste woord onder meer:
„Met het verdwijnen van Veronica,
verdwijnt ook een stukje van de
democratie”. Tijdens de actie „Ver
onica blijft” waren meer dan 2 mil
joen sympathie-betuigingen binnen
gekomen.
Maar toen begon het werk pas
echt. Rob Out en de zijnen hadden
besloten om op legale voet verder te
gaan en daartoe werd de Veronica
Maar het bleef oorlog met de toen
malige minister van CRM, Harry
van Doorn. Deze bleef zich verzetten
tegen de C-status van Veronica en in
oktober 1977 (de bewindsman was
toen demissionair) besloot hij zelfs
om Veroncia geen C-omroep te laten
worden. Hij volgde daarmee het ad
vies van de Omroepraad op. Dit
besluit werd gebaseerd op het feit
dat Veronica te weinig leden had. De
minister werd in de laatste dagen
van zijn „bewind” wel wat milder
voor de ex-piraat en Veronica kreeg
van hem zelfs zes maanden extra om
op het juiste ledental (100.000 voor
een C-omroep) te komen. Inmiddels
heeft Veroncia dat aantal ruim
schoots overschreden. Harry van
Doorn moest plaats verwisselen met
Til Gardeniers die een advies van de
Omroepraad niet als een echt advies
zag en de beslissing omtrent de C-
status van Veronica uitstelde, in af
wachting van een onderzoek naar
eventuele commerciële activiteiten
van de VOO-medewerkers. Veroni
ca ging in beroep bij de Raad van
State, die de aspirant in het gelijk
stelde en mevrouw Gardeniers werd
gedwongen om op zeer korte ter
mijn een beslissing te nemen. Die
beslissing is nu dan na veel heen en
weer gepraat in het voordeel uitge
vallen van Veronica. In 19 jaar werd
een illegale VRON een legale VOO;
(Herhaling van het in onze vorige
editie gepubliceerde programma)
DEN HAAG. Het blijkt dat niet
alleen binnen de diverse omroepor
ganisaties maar ook in de Omroep
raad verschillend wordt gedacht
over het probleem van penetratie
van reclame in het omroepbestel.
De Omroepraad is een adviescolle
ge dat de regering (de minister van
CRM) gevraagd en ongevraagd van
advies dient over omroepkwesties.
Het heeft zojuist het jaarverslag-
1977 laten verschijnen.
7*
Om de zee op te kunnen kochten
de heren een Duits lichtschip dat de
naam Borkum Riff droeg. Proble
men waren er genoeg. De zendappa
ratuur die men naar het schip in
Duitsland wilde brengen mocht de
grens niet over en ook voor het voe
ren van een vlag rezen de nodige
moeilijkheden.
Begin 1960 waren de eerste proef-
uitzendingen te horen die werden
geïntroduceerd door Ellen van Eek.
In eerste instantie werden de tapes
en het voedsel naar het zendschip
gebracht met een vissersboot, later,
toen het kleine bootje niet meer voor
deze extra reisjes mocht worden in
gezet, gebruikte men een klein vlieg
tuig om aan het benodigde materi
aal te komen.
De eerste maanden van Veronica
tekenden zich door veel krantenpu-
bliciteit en het regelmatig wisselen
van golflengte om een juiste uitzend-
kwaliteit te verkrijgen zonder de of
ficiële lijnen te storen. Op 15 mei
kwam men tenslotte terecht op 192
meter (1562 kHz), een golflengte die
lange tijd gehandhaafd zou blijven.
De populariteit van de zender steeg
al snel. Een Nipo onderzoek uit 1960
sprak toen al over 5 miljoen luiste
raars.
In november 1960 namen drie aan
deelhouders de zaak over: Dirk,
Jaap en Buil Verweij. De studio’s (in
die dagen niet meer dan een micro
foon, wat platenspelers en een band
recorder) kwamen aan de Hilver-
sumse Zeedijk.
Advertenties waren er nauwelijks
te vinden en ook de platenmaat
schappijen zagen er geen brood in
Omroep Stichting (VOS) in het leven
geroepen. In juli 1973 deed de VOS
een eerste aanvrage voor een C-
status. De praktijk heeft inmiddels
uitgewezen dat het antwoord op de
vraag of Veronica (inmiddels omge
doopt in Veronica Omroep Organi
satie, VOO) al dan niet een C-status
zou verkrijgen iets langer uitbleef
dan men zich had gewenst.
Begin 1976 kreeg de VOO wel ra
dio en tv-zendtijd als aspirantom-
roep. Maar vóór de VOO op de tv te
zien was waren er al problemen bij
de radioafdeling. Henk Terlingen
was inmiddels in dienst genomen en
die kwam al vlot op straat te staan
nadat men bij Veronica vermoedde
dat Terlingen in een radioprogram
ma een aanval op Prins Bernhard
(verwikkeld in de Lockheed-affaire)
wilde uitvoeren. Ook John de Mol sr.
(ex-Radio Noordzee) verdween uit
de Veronica-gelederen en later zou
Felix Huizinga („IK en het nu echt
zat”) van de loonlijst bij de jongste
omroeptelg worden afgevoerd.
De eerste maanden van Veronica
werden getekend door een zoeken
naar de juiste vorm. Vooral op de tv
presenteerde de aspirant zich als
een georganiseerde chaos. z Later
kwam er meer lijn in de program
ma’s. Vooral de zogenaamde thema-
avonden trokken veel kijkers aan de
buis.
ir Moeilijke tijden voor de toenmalige piraat Veronica: na een zware storm werd het zendschip op het strand
geworpen.
19.45 Journaal. 20.10 Amusements
programma. 21.05 Wetenschappelijk
programma. 21.55 Spelprogramma.
22.20 Journaal.
NET II
20.10 De Collega’s, tv-serie. 21.00 Pa-
norama. 21.25 San Michèle aveva un
Gallo, speelfilm.
In „Tijdsein” worden de hoofd
momenten van het leven van
Walter Künneth belicht. Het laat
ste boek van deze theoloog,
„Fundamente des Glaubens”,
baarde in Duitsland veel opzien
door de helderheid van stijl en de
kracht waarmee kernzaken van
het christelijk geloof opnieuw ge
formuleerd werden. (Nederland
1 om 20.50 uur).
In de raad is de vraag aan de orde
geweest of door het binnendringen
van reclame in het omroepbestel
mogelijk evenwichtssituaties wor
den doorbroken en het, in de wet
vastgelegde, beginsel van een niet-
commercieel oproepbestel tersluiks
wordt ondergraven. Verscheidene
leden van de raad zijn ernstig onge
rust over het opdringen van deze
commerciële invloeden in de om
roepprogramma’s.
Het plaatsen van borden op sport
velden is misschien nog een onschul-
dige vorm van reclame. Zij ge
schiedt openlijk en is te doorzién,
aldus het jaarverslag, excessen kun
nen worden bestreden en geweerd.
Er zijn echter ook andere en ondoor
zichtige vormen van reclame (sluik
reclame), zoals het pluggen van
grammofoonplaten, het schijnbaar
onopzettelijk vermelden van merk
namen. De raad spreekt het vermoe
den uit dat ook op andere wijzen
commerciële belangen in uitzendin-
gen zijn gevlochten.
Vercommercialisering schept, al
dus de raad in het jaarverslag, mo
gelijkheden voor corruptie en gaat
ten koste van een objectieve consu
mentenvoorlichting. Met nadruk
wordt gesteld dat niet alle leden van
de Omroepraad deze ongerustheid
delen. Er is binnen de raad ook geen
eenheid van opvatting over begrip
pen als sluikreclame en commercië
le invloed.
HILVERSUM I
TROS: 7.00 Nieuws. 7.02 Ontbijt-
soos. Lichte- en populair klassieke
muziek. (7.30 Nieuws, 7.41 Aktua I.
8.30 Nieuws. 8.36 Gymnastiek voor
de vrouw.( 10.00 Ramblers a go go.
10.30 Nieuws. 10.33 Kom eens langs
in Scheveningen. 11.45 Café-chan-
tant. 12.26 Mededelingen voor land
en tuinbouw. 12.30 Nieuws. 12.41 Ak
tua II. 13.00 Raad een liedof niet.
Muzikaal telefoonspel. 13.30 Sport na
sport. 14.00 Specialiteiten a la carte.
Klassiek verzoekplatenprogramma.
15.00 Als dat zou kunnen. Verzoek
platen. (15.30-15.32 Nieuws.) 16.30
Kernpunt. Gesprekken. Overheids
voorlichting: 17.20 Mens en samenle
ving. TROS: 17.30 Nieuws. 17.32 Ak-
tua-magazine. P.P. 18.19 Uitzending
van het CDA. TROS: 18.30 Nieuws.
18.41 TROS Big Band Festival. 19.00
Zomaar midden in de week. Gevari
eerd programma. 22.00 Een mondje
Frans. 22.30 Nieuws. 22.40 Aktua TV.
23.00 Het spoorwegongeluk, hoor
spel. 23.55 Nieuws.
HILVERSUM II
VARA: 7.00 Nieuws. 7.11 Ochtend
gymnastiek. 7.20 In de Roode Cirkel:
nieuwsprogramma. (8.00 Nieuws).
8.50 Ombudsman. 9.00 Even muziek.
liteiten en muziek. (17.07 Stad-kort,
nieuwsbulletin. 17.15 Muziek en aan
kondigingen. 17.25 Uit in Amster
dam. aktueel theatermagazine, ge
volgd door Films die weggaan. 17.40
Stad-sport. 18.00 Aktualiteiten en
muziek. Stad in Paradiso.
als je niet voortmaakt, zijn ze allemaal
op, want Paulus.„Paulus?” riep de
heks fel. „Je wilt toch niet zeggen dat
hij met dit weer. „Jawel”, onder
brak Krakras haar somber. „Hij is aan
het plukken, onder een paraplu.”
(Van onze RTV-redactie)
AMSTERDAM. De 31-jarige
componist, tekstdichter en zanger
Wim Hogenkamp heeft voor zijn
liedje „Afscheid” de Louis Davids
prijs gewonnen.
De Louis Davidsprijs is een
schoonheidsprijs voor het beste lied
je van het jaar, beoordeeld in zijn
totaliteit. De prijs, ter grootte van
2500 gulden gaat behalve naar Wim
Hogenkamp, ook naar zijn arran
geur Dick Bakker, zijn producer Wil
Luykinga en zijn pianist Rob Roele-
veld.
gramma voor ouders en kinderen.
9.35 Waterstanden. VARA: 9.40
Schoolradio. 10.00 Radioweekblad.
(11.00 Nieuws) 11.30 Zing zomaar
simpel een melodie. 12.00 Domburg-
Centraal; gesprekken. 13.00 Nieuws.
13.11 Dingen van de dag. 13.30
16.00 Nieuws. 16.03 Twee enkeltjes
Eindhoven, hoorspel. 16.55 Lichte
grammofoonmuziek. 17.00 Uit het
muziekalbum van Paul Godwin.
R.V.U.: 17.35 Relatie tussen arbeid en
inkomen. 17.55 Mededelingen SOS-
en politieberichten. 18.00 Nieuws.
18.11 Dingen van de dag. 18.25 Tus
sen start en finish; sportprogramma.
19.30 Vrije tijd, blije tijd: Radiopor
tret, 20.00 Nieuws. 20.05 Symfonieor
kest van de Zweedse Radio met so
list; klassieke muziek. 21.35 Het zout
in de pap, interview. 22.00 Sonate
voor vier hoorns. NOS: 22.15 Open
School. 23.00 Met het oog op morgen.
23.55 Nieuws.
HILVERSUM III
Ieder heel uur nieuws. KRO: 7.02
Drie op je boterham. Sociaal infor
matieprogramma. 9.03 Pep op drie.
11.03 Drie draait op verzoek. 12.03
Drie tussen de middag. 14.03 De
Theo Stokking-Show. 16.03 De Rit
meesters. NOS: 18.03 De vakature-
bank. 18.10 Avondspits. 19.30 Langs
de lijn. Sport en muziek. 23.02 NOS-
jazz. 00.02 Take it easy. 01.02 Muze-
kuul 02.02 Dat wordt weer nacht
werk. 04.02 De achternacht.
HILVERSUM IV
NCRV7.00 Nieuws. 7.02 Het levende
woord. 7.08 Te Deum Laudamus.
Klassieke gewijde muziek. 7.30 Pre
ludium. Klassieke kamer- en orkest
muziek. 9.00 Nieuws. 9.02 Schoolra
dio. 10.00 Orkestpalet. Moderne or
kestmuziek. 10.55 Platennieuws.
12.00 Tafelmuziek: 12.00 Pianower-
ken uit de Romantiek; 12.30 Thema
programma; 13.35 Beroemde solo
concerten. 14.00 Nieuws. 14.02 Klas
sieke orgelmuziek. 14.30 Klassieke en
moderne muziek voor hoorn en pia
no. 15.00 In de schaduw van de mees
ters. Klassieke kamermuziek.
STAD/RADIO AMSTERDAM
12.00 Aktualiteiten en muziek.
(12.05 Uit in Amsterdam 12.30 Stad in
de stad, rechtstreeks programma.
12.55 Prijsvraag) 17.00-18.00 Aktua-
I
DUITSLAND 1
18.00 Kinderprogramma. 18.20
Idem. 18.50 Journaal. 19.00 Informa
tieve uitzending. Aansl.: Sie kommen
aus Agarthi, tv-serie. 19.30 Amuse
mentsprogramma. 19.40 Sie kommen
aus Agarthi, tv-serie. 20.15 Actuali
teiten. 20.45 informatief programma.
21.00 Journaal. 21.15 Unendlich tief
unten, tv-film. 23.00 Actuele reporta
ge. 23.30 Actualiteiten. 24.00 Sport.
1.00 Journaal.
DUITSLAND 2
18.00 Joumaal.18.10 Flugboot 121
SP, avonturenserie. 18.40 Actualitei
ten en muziek. 19.20 Spelprogram
ma. 20.00 Journaal. 20.30 Hausherren
und Mieter, tv-serie. 21.15 Actualitei
ten. 22.00 Journaal. 22.20 Die Stras
sen von San Francisco, misdaadse
rie. 23.05 Informatief programma.
23.50 Revolte im Erziehungshaus, do-
cumentair tv-spel. 1.20 Journaal.
DUITSLAND 3
18.00 t.m. 18.30 School-t.v. 19.00
Kleuterprogramma. 19.30 Cursus
Engels. 20.00 Filmreportage. 20.45
Journaal 3. 21.00 Journaal. 21.15 Dis
cussieprogramma. 0.15 Journaal.
BELGIË (NED)
NET I
17.45 Gevarieerd jeugdprogramma.
19.00 Tekenfilmserie.
19.05 Informatief programma.
19.35 Mededelingen en Morgen.
19.45 Journaal.
20.10 Weerbericht.
20.15 Nationale Loterij.
20.20 Happy Days, tv-serie.
20.45 Brandoffer, tv-serie.
23.10 Journaal en Wetstraat.
NET II
20.15 Eustace en Hilde, tv-serie.
21.20 The Spy who came in from the
cold, speelfilm.
*5
T s
21.20 De dame van Duke Street,
tv-serie.
22.10 Aktua-Tv.
22.55 Sesjun, jazzprogramma.
23.45 NOS: Journaal.
DUITSLAND I
19.00 Informatieve uitzending.
Aansl.: Pariser Geschichten, tv-serie.
19.30 Documentaire serie. 19.40 Poli-
zeiinspektion 1, tv-serie. 20.15 Actua
liteiten. 20-45 Informatief program
ma). 21.00 Journaal. 21.15 Showpro-
gramma. 22.00 Actualiteitenrubriek.
22.45 Owen Marshall, Strafverteidi-
ger, misdaadfilm. 23.30 Actualitei
ten. 24.00 Liedjes en dialogen. 1.00
Journaal.
DUITSLAND II
18.00 Journaal. 18.10 Kinderpro
gramma. 18.40 Actualiteiten en mu
ziek. 19.20 Tekenfilm. 19.35 Teken
filmserie. 20.00 Journaal. 20.30 Die
liebe Familie (It’s never too late),
blijspel. 22.00 Actualiteiten. 22.20
Filmreportage. 23.00 Die Ermordung
eines chinesischen Buchmachers
(The killing of a Chinese bookie),
Amerikaanse speelfiln. 1.10 Jour
naal.
DUITSLAND III
18.00 School-tv. 18.30 Informatieve
serie. 19.00 Kleuterprogramma. 19.30
Cursus biologie. 20.00 Filmreporta
ge. 20.45 Journal 3. 21.00 Journaal.
21.15 Filmreportage. 22.00 Actueel
programma. 22.15 Documentaire se
rie. 23.00 Informatieve uitzending.
23.30 Informatief programma. 24.00
Journaal.
BELGIË (NED).
NET I
18.00 Tekenfilmserie. 18.05 Kleu-
terserie. 18.30 Open School. 19.00
Jeugdprogramma. 19.40 Morgen.
DE TROS ZENDT vanavond het eerste deel uit van de vijf tien
delige BBC-serie „The duchess of Duke Street” uit. Voor het
verhaal stond de in 1952 overleden Rosa Lewis model. Als 12-
jarige meisje werd zij keukenhulpje bij een adelijke familie. Toen
zij op 85-jarige leeftijd stierf was ze een van de rijkste vrouwen
van Londen en eigenaresse van het Cavendish hotel. Gemma
Jones (zie foto) speelt de hoofdrol van Louise Trotter in de serie.
(Nederland 2 om 21.20 uur).
NEDERLAND I
18.50 NOS: De Fabeltjeskrant.
18.55 Journaal.
18.59 EO: Fred Basset, teken
filmserie.
19.10 EO-Kinderkrant.
19.35 Rebecca, tv-serie.
NOS: 9.20 Je moet wat worden. Pró- 20.05 EO-Jongerendag
vooruitblik.
20.10 Limburg zingt: koor- en
samenzangprogramma.
20.50 Tijdsein, informatief pro
gramma.
21.37 NOS: Journaal.
Stoomradio; gevarieerd programma. 21.55 NOS: Den Haag Vandaag.
m- 22.10 Mens in wording.
23.05 NOS: Journaal.
NEDERLAND II
18.55 NOS: Journaal.
18.59 TROS: De TROS TOP 50.
20.00 NOS: Journaal.
20.27 TROS: Met de TROS de
winter door!, hoogtepun
ten uit komende program
ma’s.
HILVERSUM. De Duitse
theoloog professor dr. Walter
Künneth staat vanavond cen
traal in de informatie- en actua
liteitenrubriek „Tijdsein” van
de Evangelische Omroep.
15.30 VARA: Jabberjaw.
15.50 De Helicopter Boys, kin
derprogramma.
16.50 Bollie Blauw.
17.00 De film van Ome Willem.
18.45 NOS: Toeristische tips.
18.50 De Fabeltjeskrant.
18.55 Journaal.
18.59 Van gewest tot gewest.
19.50 P.P.: Uitzending van de
CPN.
20.00 NOS: Op kosten van de
gemeenschap, tv-film.
21.37 NOS: Journaal.
21.55 NOS: Den Haag vandaag.
22.10 Panoramiek.
9?9n 22.40 Studio Sport.
u 23.05 Journaal.
NEDERLAND 2
18.55 NOS: Journaal.
18.59 IKON: Met pijn en moei
te, documentaire serie.
20.00 NOS: Journaal.
20.27 Socutera: Film van de
Nier Stichting Nederland.
20.32 AVRO: In Petto, gevari
eerd programma.
23.05 NOS: Journaal.
UH IK WEL.'
IK PEN MISPEL PË
ZEVEN PE, HEETOö
VAN M1SPELANIE
rmZi
WAAt? y SMOESJES!!
UöT PAT EN JU E’EN JU
S VAN EPELE
£>LOÊPE
P^ALLEÊN
Y IEMAND VAN J
APELMA6 VAN HET
SPlEóELMEES TêRUÓ-
KEREN! Z'JNJUILIE
k EDELHEDEN
