ORLDTOUR
99
BETTE MIDLER IN CONCERT
B
I
1
Amerika fs Asse[
Bette Midler op
Europese toerne
I
Ij
II
III
lil
door John Oomkes
Goddelijk
Niet gladjes
Onderschat
lil
a
Water in de wijn
12
13
19 7 8
SEPTEMBER
KUNST
2 6
DINSDAG
1
i
TB
O
Hl: 'i
-v
•I
nis
je-
V'
B
2
'R
en,
118
If
Él
il
11
lil
I
II
;1.:
ff
BI
BH
Bil
llill
!-
JOHN OOMKES
Ik weet niet of
ik wel tegen de
vermoeienissen
e
fs
■eg
tem,
endaal.
inderij’.
Inbreng Bette Midler zout in theaterpap
,1 6 uur.
n Haag,
agin
n-Leur.
;maar,
askerk.
LONDEN. „Er was eens een
klein Hawaiiaans prinsesje van
joodse komaf, met grote dromen.
Dus verliet ze Hawaii en kwam
naar New York om haar dromen
waar te maken”. Het programma
van haar show roept een sprookje
sachtig sfeertje op. Bette Midler is
nu eenmaal de Assepoester van de
jaren zeventig, dus waarom ook
niet? Jarenlang was de Ameri
kaanse entertainer en comédiènne
slechts bij weinigen in West-Euro-
pa bekend. Een tv-registratie van
een glorieus optreden in Cleveland
veranderde echter alles.
Een miljoenenpubliek maakte
kennis met een vrouw, die, zoals ze
zelf zegt „niet kan zingen en nau
welijks kan dansen”, mar geen
blad voor de mond neemt en door
ongekende combinaties van ener
gieke inzet, artistiek vakmanschap
en een fabelachtige uitstraling uit
stijgt boven zichzelf en zo de
sprookjesprinses van haar eigen
dromen blijkt te zijn. Zij vindt dan
dat het niet uitmaakt of ze in een
lompenjas of in een sexy outfit
gekleed gaat.
Het resultaat is twee uur amuse
ment op topniveau, van een enter
tainer even excentriek als bijzon
der. Bette Midler, die een jaar of
tien geleden in New York de eerste
vaardigheden van het theatervak
aanleerde in bijrollen in musicals
als Fiddler on the roof en Salvati
on, moet anno 1978 gerekend wor
den tot de grootste creatieve talen
ten uit de showbusiness. Haar ca
paciteiten moeten even hoog aan
geslagen worden als die van bij
voorbeeld Liza Minelli of Barbra
Streisand.
trokken. En jawel, de „keurige,
nette, schone” spijkerbroek vorm
de een onoverkomelijk probleem.
me in te pakken, omdat ik m’n
gasten laat verplichten zo en zo te
verschijnen, weet ik niet. Wellicht
is het een gevaarlijk teken, ja”.
We zoeken beiden een verklaring
in het bijna onoverkomelijke van
het verschijnsel. „De tijd is eeuwig
en altijd het grootste probleem,
vooral als de vraag naar optredens
en engagementen zo groot is als
momenteel. Je bent geneigd je dan
alleen nog maar op je werk te
concentreren”, peinst Midler. „Er
wordt immers veel van me geëist.
Nou, daar heb je ’t schat. Zo’n
feest ook! Fijn, maar de volgende
dag moet ik wel weer het podium
op. Nu ga je me vragen of ik daar
wel tegen bestand ben. Juist”.
dat „The divine Miss M.” haar pu
bliek voorschotelt.
Een voortreffelijke negenmans-
band levert daarbij een stevige on
dergrond en het spetterende da-
meskoortje The Harlettes extra pi
kanterie. Bij dat alles vormt de
inbreng van Bette Midler zelf het
zout in de pap. Hoogtepunten in
het zeer afwisselende programma
vormen de ballad „Stay with me
baby” (uit de film The Rose) en
Zo’n vraag is uiteraard retho-
risch. Midler: „Da’s nou clever”.
Goed, haha. Dan maar kever wel,
maar ik heb deze tournee onder
schat. Me niet voorbereid, maar
wel gerepeteerd natuurlijk Maar
geen rust genomen van tevoren.
Direct na de opnamen van The
aansluitend „Leader of the Pack”,
de nieuwe lading moppen over het
echtpaar Ernie en Soof, Mr. Roc
kefeller, Dylans „I shall be relea
sed” en de groteske Revue Tropi
cal.
Rose, mijn eerste film, ging het
hier naar toe. Huplakee. Ja jongen,
maar ik word ook wat ouder (Bette
is 35 - red.), dus ik weet niet of ik er
allemaal wel tegen bestand ben. Ik
leef nu ook van dag tot dag. Ik heb
het idee dat als ik nu vooruit zou
weten wat me te doen stond, ik het
wel eens met aan zou kunnen”
Avond aan avond bewijst Bette
Midler in het Palladium echter dat
ze op deze wijze toch erg ver komt.
Elke show weer bruist zij van vita
liteit, staat haar rappe mond geen
moment stil en swingt ze tot ze er
bijkans bij neervalt. De uitputting
valt na afloop dan ook niet van
haar gezicht, maar van haar li
chaam af te lezen. Een uitput
tingsslag zo’n vak, denk je dan
hardop. „Daarom probeer ik van
drank en andere troep af te blij
ven. Ik haat katers, die barstende
koppijn. Momenteel probeer ik zo
veel mogelijk te rusten. We zullen
zien hoever ik daarmee kom”.
Dat thema komt uiteraard weer
ter sprake als we de film The Rose
aanstippen. Midler, enthousiast:
„We hebben een week of zes ge
daan over een verhaal dat is geba
seerd op de laatste acht dagen van
het leven van een rockzangeres.
Het speelt zich af in 1968, maar
het is geen gefilmde biografie van
Janis „Pearl” Joplin. Er zit ontzet
tend veel agressie in de film, veel
fysiek geweld, veelehlief
desscènes ook. Ik vond het een
prettige ervaring om te spelen, niet
alleen omdat ik me goed kan inle
ven in mensen als Rose”.
„Ik bedoel, ik weet ongeveer
waaraan lui als Jim Morrison van
The Doors en Janis aan kapot zijn
gegaan. Maar The Rose is boven
dien geen echte Hollywoodpro-
duktie. Niet „slick”, niet gladjes.
moet lullen. De rest is van mij
afhankelijk, huh?”
„De jongens van de band weten
waar ze aan toe zijn, de meiden
The Harlettes óók. Ook al zijn
alle musici en zangeressen nieuw.
Ik moet zelf de boel weer aan el
kaar breien. Dat is dodelijk ver
moeiend, ja. Je gaat er soms aan
onderdoor. Maar je wilt zoiets en
dan trek je de consequenties,
hmm? Vandaar dat ik de show
voortdurend probeer te verbete
ren. Met iemand als Jack Nichol
son kan ik daar uitstekend over
praten. Hij schaaft ook altijd aan
zichzelf”.
Ongemerkt citeren we Bette uit
een gesprek dat we na de Europese
première met haar hadden en
waaraan een curieuze persconfe
rentie in het sjieke casino van het
Ritz aan voorafging. Tot verbazing
van menige verslaggever stond op
de invitatie uitdrukkelijk vermeld
dat een ,Jounge-suit” verplicht
was. Nu is Bette zelf iemand die
lak heeft aan conventies en dus
leek het aardig de proef op de som
te nemen Er werd geen kostuum,
maar een vlotte combinatie aange-
e../.''-..-
W If
jn-
im-
IS
t.
!Ck’
ir
ir M
Er zijn echter in het oog lopende
verschillen. Bette Midler smeert
het publiek en zichzelf geen stroop
om de mond. Prikkelende, soms
zwarte humor, vaak vervat in flit
sende nabootsingen van beroemd
heden, afgewisseld met smartlap-
perige ballads, tot op het scherp
van de snede uitgevoerde covers
van de zestiger-jarengroep The
Shangri-Las en jazzevergreens uit
de jaren veertig en vijftig vormen
het merkwaardige theatermenu
Veel gejuich kreeg haar imitatie
van prinses Anne, die zij de vraag
naar haar leeftijd stampend als
een paard (de prinses is een geoe-
Het lijkt me voor hen die de
show gaan zien vervelend nu al te
weten in welke verschijningen
Bette als ene Dolores Delago haar
tropische boodschap verspreidt,
maar enige tientallen Engelsen
bestand ben
moesten wegens lachkrampen
voortijdig gebruik maken van de
toiletvoorzieningen in het Palladi
um Theatre, waar zij optrad. Wel
kan worden verteld dat Midlers
teksten verraden dat zij zich de
Engelse gewoonten en roddels
goed heeft weten eigen te maken.
fl
fend amazone) laat beantwoorden!
De belangrijkste aanpassingen
in vergelijking met de Cleveland
Show hebben betrekking op de
geringe afmetingen van podia in
Europese theaters. De band staat
tijdens deze tournee achter Bette
opgesteld, waardoor dure decor
stukken er niet aan te pas komen.
Midler is echter inventief genoeg
de juiste oplossingen voor dit man
co te bedenken, zodat de tekortko
mingen ruim worden gecompen
seerd.
Op 14 en 15 oktober zal het Am
sterdamse Carré en op 17 oktober
het Haagse Congresgebouw ver
rukt bezit kunnen nemen van de
inmiddels al weer lang verbeide
ster. Maar hoe hartelijk en sensati
oneel de kennismaking ook zal
verlopen, opzienbarender dan de
ontvangst in Londen en vooral de
openingsavond van de Europese
tournee zal het wel niet worden.
En zo had haar ex-geliefde en hui
dige zakenbehartiger Aaron Rus
so, het ook voorzien. Deze corpu
lente, Amerikaanse dertiger mag
dan in dit verhaal niet de rol van
sprookjesprins vervullen want
dat zijn goed beschouwd de media
maar zijn managerpolitiek le
vert de grote revenuen op.
Vanaf het balkon van het fameu
ze Palladium Theatre wierpen
twee grote lichtspots hun bundels
op een plaviesel van Argyll Street
voor de aanvang van de première.
Later op de avond priemen twee
soortgelijke spots in de lucht vanaf
het trottroir voor het Waldorf Ho
tel, waar een daverend feest het
sluitstuk vormde van de openings
avond van Bette’s eerste grote Eu
ropese tournee. Russo lachte
breeduit, kneep zijn ogen toe en
knikte instemmend. Ja, zijn ideetje
was ingeslagen. Voor het theater
had elke voorbijganger zich één
moment de koning te rijk kunnen
voelen en na afloop van de avond
vormden de haast oneindige licht
stralen een symbolische verzeke
ring van het feit dat alles nog niet
voorbij was.
Een betere formulering zou zijn:
Voor Bette zou het pas beginnen.
Goed, ze zal zich het galafeest in
aanwezigheid van filmacteur Jack
Nicholson, zanger Art Garfunkel,
actrice Lee Remick, Led Zeppelins
frontman Robert Plant, platen
baas Ahmet Ertegun, nog 500 gas
ten, de lovende speeches en de
verkwistende champagnefontei-
nen wel heugen. Maar eigenlijk is
dat de glitter en de glamour en dus
de buitenkant van het showbizz-
vak.
Een waarheid als een koe. En
Bette weet dat beter dan wie dan
ook. „Ik moet werken, zweten en
half dood gaan op het podium. Het
is niet anders. Het zou verdomme
fout zijn en verkeerd gaan als het
een keer niet zo zou gaan. Daar
zijn twee redenen voor. Ten eerste,
wie ben ik nou helemaal? Alles
wat ik doe, ik zeg het altijd weer, is
„Trash with Flash” („Niets met
kitsch”, zou je kunnen zeggen). De
basis van mijn succes is niets an
ders dan hard werken en geest
drift. Oh man, ik ben zo enthousi
ast, huh?”
De blik van de diva zegt genoeg.
Zelfs bij een gewoon gesprek ver
wisselen spel en zelfironie even
voortdurend stuivertje als op het
podium
„Oh ja. Ten tweede dus, wat ik
maar het ambachtelijke zal noe
men. Dit is een vorm van artiestie-
ke handenarbeid. Elke avond ben
ik het weer die de zaak aan elkaar
Aaron en ik hebben er lang over
gedacht om het te doen. Het duur
de lang voordat het scenario okay
was, maar ik ben er zeer mee in
mijn schik. Er zit goede muziek in
ook. We moeten nog assisteren bij
het mixen en dubben en zo’ maar
Mark Rydell (de regisseur - red.)
Drie kwartier later stond ik toch
voor Bette, nadat ik de broek ver
ruild had en een das had omgek
noopt. The devine Miss M. het
adjectief goddelijk wijst op de ma
nier waarop de Amerikaanse pers
haar inschat zat er natuurlijk
zelf bij in daagse plunje. Een ver
sleten spijkerbroek spande om
haar onderdanen. „Maar daar wist
ik niets van”, werd door Russo
herhaald. Het voorval bleek echter
diepere oorzaken te hebben.
Bette later: „Je hebt natuurlijk
groot gelijk dat je er naar vraagt,
maar ik kan dat soort dingen nu
eenmaal niet gaan regeleh, weet je.
Jaja, het is vervelend. Zulke voor
schriften passen niet bij me. Ik sta
op het podium zelf regelmatig m
een niemendalletje enjaja
woorden als „shit” en „fuck off”
liggen voor in m’n mond. Maar of
je nu kunt stellen dat men bezig is
LONDEN. Wat voor show
'krijgen de circa 8000 Nederlan
ders die zo gelukkig waren een
kaartje te veroveren voor één van
Bette Midlers concerten, medio
oktober, voorgeschoteld? Het ant
woord op die vraag danken wij
aan eerdere optredens in Enge
land. Het betreft een aangepaste
versie van de fameuze Cleveland
Show, die in Nederland insloeg
als een bom en binnen enkele
maanden herhaald werd op de tv.
denkt dat de film in maart wel
overal te zien zal zijn”.
Een vergelijking tussen The Ro
se en Bette zelf ligt voor de hand.
Ze zegt er, na enig nadenken, van
zichzelf niet eenzelfde einde voor
te schrijven. Bette: „Ik heb bij
voorbeeld het leventje van Janis
goed bekeken. Er waren allerlei
tekenen al dat het tegen het eind
fout zat. Hetzelfde met Morrison.
Ik ben beslist niet iemand die zich
zelf zo opbrandt. Dat hoop ik niet,
tenminste”.
Dat neemt allemaal niet weg dat
de plotselinge en massale popula
riteit een belasting van jewelste
vormt. De fysieke gevolgen zijn
buiten de concertzaal merkbaar
geworden. Maar hoe zit het met de
inhoudelijke kant van de zaak?
Enige tijd na het Europese tv-suc-
ces van haar Cleveland Show nam
Bette Midler een show op voor het
Amerikaanse NBC-tv-net. In Ne
derland viel het resultaat daarvan
hard tegen.
Wat vindt Bette Midler van de
veel gehoorde beschuldiging dat ze
nu al water in de wijn doet omdat
het kuisen van haar taal en gedrag
meer zou opleveren in Amerika?
The devine Miss M. zou het pu
bliek, ondanks het minder scherpe
repertoire toch wel aanspreken.
Bette reageert gebelgd. „Nou ja, ik
zouik heb bij één van mijn
concerten van de week gezegd dat
ik niet zo denderend ben. Ik zing
en dans maar wat. Maar mijn
kracht is dat ik gewoon zeg wat ik
ergens van vind. Een boerenlul is
bij mij een boerenlul. Dat blijft
zo”.
Bette: „Hoe zit dat met die NBC-
show? Wel, degene die je te vreten
geeft, diens taal spreek je wel niet,
maar doof voor zijn argumenten
ben je ook niet. De NBC wilde de
show, maar heeft nu eenmaal
strenge reglementen. Zoiets als de
Cleveland Show zou veel te rauw
zijn. Amerikanen zijn voorzichtig
met de media en ongelooflijk puri
teins. Europeanen stellen zich veel
minder aan, maar wat we toen in
die NBC-show deden was het
maximaal haalbare voor de VS.
En daar ging het mij om. Eens
kijken hoe de zaken uitpakken als
je niet alle artistieke vrijheid hebt.
Zou het mogelijk zijn zelfs dan nog
artistiek te groeien? Ik vond het in
ieder geval motiverend te ervaren
hoe het is in de marge te moeten
werken”.
„Overigens lang niet alles was
slecht in die show. Ik ben nu nog
trots op de scènes met de clown
Emmett Kelley en met Dustin Hof
mann. Wist je dat die scènes met
Dustin pas op het laatste moment
in orde zijn gekomen? Ik had hem
op een feestje ontmoet. Ik kwam er
toen pas achter hoe góed hij piano
speelde. Alles. Chopin, Liszt,
Rimsky Korsakov. Maar hij speel
de ook iets anders, een eigen wijs
je, dat hij jaren geleden had ge
maakt. Heel melodisch. Ik zei toen
dat daar eens een tekst op moest
worden gemaakt. Toen deed hij de
belofte bij mij in de show te komen
als me dat zou lukken”.
Bette: „Ik was dus heel gemoti
veerd om er wat van te maken.
Maar ik vond meer mensen om te
helpen bij het schrijven van de
tekst. Na een week of drie had ik
een stuk of drie verschillende be
denksels. Ik heb ze allemaal voor
gezongen aan Dustin. Verrassing,
want, wat denk je? Laat hij nou
mijn tekst kiezen. Ongelooflijk
vond ik dat. Uiteindelijk beheerste
hij alles pas vijf minuten voor de
opnames van de tv-show. Dat spe
len met die spanning was onge
looflijk enerverend”.
„Zelf heb ik dat ook wel op het
podium, al gaat het praten meestal
heel soepel. Maar het spelen met
het materiaal en het gevaar is
mooi. Dat móét ook”. Ondanks dat
Bette onder druk staat, gedwon
gen wordt om het (commerciële)
ijzer te smeden wanneer het heet
is, was elke Londense show een
andere ervaring. Hoe dat in gods
naam mogelijk is, weet ik niet.
Misschien zijn er dit soort onver
klaarbare zaken wel die aan
sprookjes sfeer verlenen.
