Eerste concert NPO-serie A onder leiding van oud-Haarlemmer Zeldzame oude films gevonden Dirigent is meester in muziekdramatisch genre O Koffie Hag probleemloos lekker! Perfecte demonstratie moderne jazzdans Diamonds Direct Opnieuw verzet afschaffing aankoopsubsidie SCAPINO BALLET OVERTUIGEND IN JAZZ VARIATIES T MAC 09 HAG mag I door Johan van Kempen NPO opent seizoen met Stichtingsraadconcert Instelling s: I Centrum gaat stuk over Steve Biko spelen koffie z Gezagssituatie I 3 Fkoffte k hm NAJAARSSHOW boten - motoren - caravans Herman Schipper waar uw sieraad een belegging en uw belegging een sieraad is. 3 Herman (Schipper BV Kritiek Yvonne Keuls bij ontvangst prijs MM! Mr EW ‘t ROODE HERT" A 17e-eeuwse herberg Culinaire specialiteiten in een even rustige als sfeervolle omgeving van een beschermd dorpsgezicht bij de Velsertunnel op weg naar IJmuiden Zuiderdorpstraat IS Oud-Velsen. Tel. 02SS0-15797 HAARLEM. De laatste weken is Ed Spanjaard, de huidige assis- tent-dirigent van het Concertgebouworkest, volop aan het werk met het Noordhollands Philharmonisch Orkest. Vier concerten in even zovele plaatsen, te weten Enkhuizen, Heilo, Hilversum en Alkmaar, zijn al achter de rug. Vanavond, bij de officiële opening van het NPO- seizoen, is Haarlem aan de beurt, met onder andere de Symphonic Fantastique van Berlioz op het programma. --SN ii YC KUNST (ADVERTENTIE) Ed Spanjaard zelfbewuster dan ooit K ■fe l I (Van onze kunstredactie) a (ADVERTENTIE) (ADVERTENTIE) JOHAN VAN KEMPEN (ADVERTENTIE) I I sterdam Yvonne Keuls, schrijfster van het stuk „Jan Rap en z’n maat” bij de uitreiking van de prijs der kritiek. Zij nam de onderscheiding uit handen van ciriticus Hans van den Bergh aan namens allen die aan deze succesvolle pro- duktie van de Theaterunie hebben meege werkt. Yvonne Keuls, die het stuk schreef op basis van haar éigen ervaringen binnen een inmiddels wegens geldgebrek geslo ten opvanghuis in Den Haag, haalde in haar dankwoord fel uit naar het gemeente bestuur van deze stad. „De zotte situatie doet zich voor”, zo zei zij, „dat het gemeen tebestuur van Den Haag, op hetzelfde mo ment dat Jan Rap wordt bekroond, heeft laten weten dat er het komende jaar geen geld is voor het alternatieve opvangwerk. Ik ben daarover triest en boos en in op stand”. „Jan Rap en z’n maat” heeft in totaal honderd voorstellingen beleefd. Het werd geregisseerd door Christiaan Nortier, en gespeeld door onder meer Huib Broos, Linda van Dyck, Cor van Rijn en Cocki Boonstra. Daar hoef ik al niet meer over uit te wijden. Vind ik heerlijk. Dat is een kans die ik bij het Concertgebouworkest niet gehad heb. Mijn eerste repetitie daar was op woensdag en het eerste concert de OTTAWA (AFP). In Dawson Ci ty, een stadje in Yukon in het noord westen van Canada, zijn tientallen kilometers film van voor en tijdens de Eerste Wereldoorlog gevonden. „Ik ben overigens geen type voor een planning voor meer jaren, hoor. Helemaal niet. Ik vind dat als ik nu interessant werk te doen heb en dat er goed afbreng, dan is er automatisch groei en ben ik tevreden. Mijn enige wens is misschien, dat ik op den duur wel graag een vast orkest zou willen hebben". zaterdag erna. En dan nog met zeer onbe kend repertoire”. Aan dit ballet doen niet minder dan twintig dansers mee, prach- Een heel ander verhaal is het natuurlijk of het jonge publiek van Scapino dit soort dansen oók zo mooi vindt. Misschien moeten (Van onze Haagse redactie) DEN HAAG. Een aantal organisaties op het gebied van de beeldende kunst wil piet de, vaste Tweede-Kamercommissie voor CRM een gesprek over de beslissing van minister Gardeniers de Aankoop Subsidieregeling Kunstwer-ken-(ASK) af te schaffen. - - Betreurd wordt dat de conclusies van het onderzoek „Huren van kunst” over het uitlenen van kunst op geen enkele wijze worden geplaatst tegenover de resultaten van het onderzoek „Geld voor kunstko pers”. Volgens de protesterende organisa ties vullen aankoop en lenen van kunst elkaar uitstekend aan. Minister Gardeniers besloot tot afschaf fing van de ASK, omdat gebleken zou zijn dat de subsidies bijna uitsluitend terecht komen bij de mensen met hoge inkomens. Sociale spreiding van kunst, met welk doel de ASK was opgezet, wordt volgens CRM blijkbaar niet bewerkstelligd. De organisties die het gesprek met de vaste commissie willen hebben, zijn Arti et Amicitiae, de BBK, BBK’69, de Federatie van Kunstenaarsverenigingen, de Federa tie Kunstuitleen, de Haagse Kunstkring, de Nederlandse Kring van Beeldhouwers, het schilderkundig genootschap Pulchri Studio, de Vereniging van Galeriehouders, alsmede Dieuwke Bakker namens de Ga leriehouders en Provinciale Diensten. Geopend vanaf 17.00 uur. ’s Maandags gesloten i I In g ze er nog aan wennen, het lijkt me de moeite waard ze die kans te bieden. Nu al genoot de jeugd in de zaal duidelijk meer van Pretpiere- ment, een nieuw werkstuk van Nils Christe. Tegen een achter grond van vier draaiorgels (decor en kostuums van Tom Schenk) en op draaiorgelmuziek vertoon den de dansers een onuitputtelij- AMSTELVEEN. Het Scapi no Ballet toonde zondagmiddag in het Cultureel Centrum in Am stelveen een totaal nieuw gezich in Jazz Variaties. Een bepaatde vorm van jazzdans heeft de groep al vaker in zijn balletten opgenomen, maar dat was dan steeds de namaakvariant van jazz, die het in shows zo goed doet. Wat we nu kregen te zien is een perfecte demonstratie van alle mogelijkheden die moderne jazz biedt, vol ingehouden kracht en vol schitterende door lopende bewegingen. Matt Mattox is in Amerika één van de groten van de jazzdans. Het was zijn bedoeling het hele danssysteem te laten zien vanaf de kleinste bewegingen, contrac tions, isolaties en ritmische oefe ningen, tot en met grote virtuoze sprongen, draaien en duet-com- binaties. Hij is daar overtuigend in geslaagd en het is opvallend hoe goed het Scapino Ballet in deze veeleisende choreografie te voorschijn komt. In opzet lijkt het ballet op Etu des van Harald Lander, dat ook zo’n opwindende demonstratie geeft van een danssysteem, maar dan van klassiek ballet. (Etudes staat op het repertoire bij Het Nationale Ballet). Voor deze Jazz Variaties schreef Leo Cuypers kleurrijke, dynamische muziek, die aan de choreograaf een maximum aan kansen bood. En voor zover die Na je studie bij Anton Kersjes aan het Amsterdamse Muzieklyceum, ben je in 1972 een directiecursus in Londen gaan volgen, om er, daarna als repetitor aan de opera van Covent Garden, vijf jaar te blijven wonen. Ondanks je relaties daar en nu ook in Glyndeboume, ben je toch liever in Nederland? I Omdat Spanjaard dadelijk zegt het „zo ontzettend leuk" te vinden om het NPO te I dirigeren, stellen we hem de vraag of dat komt omdat hij van origine Haarlemmer is of omdat hij het werkklimaat bij het I NPO prettig vindt. „Alebei natuurlijk, maar in de eerste plaats toch vanwege de goeie samenwerking.... Er is een heel merkwaardige ervaring aan verbonden. Ik kende het orkest, als luisteraar, uit een periode van zo'n vijftien jaar geleden", geeft hij als antwoord. Ir Ed Spanjaard: „De situatie waar je als dirigent met orkest in verkeert, is min of meer vergelijkbaar met een schoolklas". HAARLEM. Toneelgroep Centrum heeft de rechten verworven voor de dra matisering van de geschiedenis van de zwarte Zuidafrikaan Steve Biko, die als gevangene van het regime in Zuid-Afrika om het leven kwam. Centrum zal de to- neeladaptie onder de titel De zaak Biko in 'de loop van dit seizoen uitbrengen. - X)ffeu1U VI I« „Nou en toen ik veertien dagen terug het eerste concert van deze vijf met het NPO gaf en ik allemaal van die oude vertrouw de gezichten voor me zag, leek het wel of de tijd die ertussen zat, die vijftien jaar, ineens wegviel. Eigenlijk was ik iedereen intussen allang weer vergeten, een soort sluimerende herinnering dus. En dan die herkenning van: natuurlijk (haalt uit), die mensen heb ik altijd gekend. Dat effect was nu nog sterker dan toen ik het orkest vorig jaar december voor het eerst diri geerde”. Ed is stellig in zijn gevoel van plotselinge herkenning, zelfs als hem voor ogen wordt gehouden dat de bezetting van het NPO in de loop der jaren aardig is verjongd. Er zullen toch niet zoveel oude bekenden meer zijn? „Noutoch zeker nog een stuk of twaalf. En als dan Ans Bouter en Miep van Luin (Haarlems piano-duo dat al sinds jaar en dag aan NPO-uitvoeringen meewerkt - red.) meespelen, dan is de situatie helemaal compleet”. We spreken met Ed Spanjaard in zijn nieuwe onderkomen, een voormalige win kel in de Amsterdamse Jordaan, die nog niet op orde is gebracht als woonverblijf. Wat verhuiskisten, een piano en geluidsap paratuur stofferen het spiérwitte inte rieur. Spanjaard, om zich heen ziende: „Ik word nu dertig en sinds ik uit huis ben, en dat is tien jaar, heb ik nooit anders dan op een klein kamertje gezeten. Afgelopen jaar woonde ik in een sousterrain, onder een meisje dat piano speelde. Afschuwe- De organisaties vinden dat de beslissing is genomen op basis van een advies van de afdeling beeldende kunst en bouwkunst van de Raad voor de Kunst, dat eenzijdig en verouderd is en procedureel niet vol gens de regels van behoorlijk bestuur tot stónd is gekomen. In een brief aan de vaste commissie schrijven de organisaties dat protesten van betrokkenen beeldende kunste naars, expositieverenigingen en galerie houders geen enkel effect hebben ge had, omdat zo is later gebleken het ministeriële besluit al in de CRM-begro- ting voor 1979 was verwerkt. De materie leidt tot verdere bespiegelin gen. Spanjaard: „het is me overigens steeds meer duidelijk geworden, dat de situatie waarin je als dirigent met een orkest in verkeert, min of meer vergelijk baar is met een schoolklas. Dan bedoel ik niet zozeer een ouderwetse gezagssituatie. Maar, al is het dus wel een voorwaarde dat je het goed met een orkest kunt vinden, je moet het een beetje als een groep behande len. En niet denken: er zijn zoveel aardige mensen en met die drie daar heb ik nog samen gestudeerd. Nee, niets mee te ma ken. Ze moeten als groep met je kunnen werken, dus het moet niet al te gezellig worden. Er dient een behoorlijk discipline te zijn”. Nadat de thee is geschonken en de foto graaf zijn werk heeft kunnen doen, pakt Spanjaard gemakkelijk weer de draad op: „Weet je wat zo fijn is; na die maand samenwerken met het NPO, worden de bedoelingen die achter mijn slag schuil gaan, intussen stilzwijgend begrepen. HAARLEM. een bizar stuk, zonder al te veel „mooi” klinkende passages, maar gedragen door koortsachtige en fan tastische elementen. Als je je er als diri gent in verdiept, dan hou je er niet alleen van, maar dan voel je je er helemaal in thuis..."’ „Maar we zijn nu weer een half jaar verder en ik ben ook qua instelling beter op m’n taak berekend. Intussen is m’n debuut bij de opera van Glyndebourne (Engeland - red.) achter de rug, waarbij ik in „Cosi fan tutte" het London Philharmo nic heb gedirigeerd. Ook geen „kleun”- ensemble (lacht breed).” Spanjaard: „Ik ben natuurlijk in de eer ste plaats naar Nederland terug gegaan, omdat ik als assistent van Haitink in Am sterdam kon komen. Daarbij moet je je bedenken dat Engeland vrij weinig orkes ten heeft in vergelijking met Nederland. En logisch dus, dat buitenlanders daar nog minder kansen hebben dan hier". choreograaf nog behoefte had aan andere elementen, werden die er aan toegevoegd door op de band allerlei teleenheden op te némen, die door elkaar gaan lo pen en aangeven hoe ook in de jazzdans vaak veel accenten door elkaar heenlopen. Spanjaard, voortbordufend op dit on derwerp: „Doordat ik dit jaar meer arm slag heb gekregen wat betreft het Concert gebouworkest, kon ik heel wat aanpakken. Tussen twee haakjes: behalve dat ik het Concertgebouworkest in mei dirigeer, ben ik er dezelfde maand bovendien nog solist, in het Pianoconcert van Pijper. (Ed Spanj aard is pianoleerling van Carel Hilsum - red.). Verder maak ik mijn debuut bij het Radio Filharmonisch Orkest in een Euro pese uitzending van „Peleas und Melisan- de” van Schönberg, ik dirigeer in Gronin gen, Utrecht, het Nederlands Kamerorkest en in Zweden het orkest van Malmö”. „Engeland was enorm belangrijk voor m’n studie. In Cövent Garden heb ik met zoveel dirigenten gewerkt, zoals allereerst Colon Davis, Haitink heb ik natuurlijk meer hier meegemaakt, maar daar ook Mutti, Kleiber.Dat zijn figuren waar je uiteraard veel van opsteekt. En nu heb ik gelukkig genoeg achtergrond om mijn ei gen praktijk op te bouwen". Dat is een uitspraak van Ed Spanjaard over de, gisteravond door hem bij het Noordhollands Philharmonisch Orkest ge dirigeerde, Symphonic Fantastique van Hector Berlioz. Óp het 'betreffende, zoge noemde Stichtingsraadconcert (dat ter opening van elke nieuw NPO-seizoen voor de vertegenwoordigers van de subsidië rende instanties wordt gegeven) was dan ook te beluisteren, dat deze gastdirigent zich inderdaad „thuis voelt” in deze parti tuur en voorts dat ook de meeste leden van het orkest op een soortgelijke wijze met hun partijen vertrouwd zijn. Wie op de hoogte was van het feit dat deze programmakeuze niet van de dirigent kwam, maar de kant van het orkest en daarbij het idee had dat Spanjaards kraéht meer op het gebied van het later ontstane repertoire lag (zoals bijvoorbeeld Roussels „Le festin de l’araignée", dat door 'de combinatie Spanjaard-NPÓ on langs in de buitengewesten is uitgevóerd, of anders „Khamma" van Debussy, dat deze dirigent destijds met zoveel Succes in Rotterdam heeft gedirigeerd), kreeg een lesje te leren. Ed Spanjaard blijkt name lijk op zijn minst veelzijdig genoeg om dit zonderlinge romantische meesterwerk uit het ijzeren repertoire met het hiervoor benodigde aplomb te kunnen brengen. Waren we trouwens misschien ook even vergeten, dat Spanjaard lange tijd assis tent is geweest van Colin Davis, de huidige Berlioz-specialist bij uitstek!? Die achter gronden, waarbij de vertrouwdheid met het opera-vak een uiterst belangrijke rol speelt, lieten zich in positieve zin gelden bij deze overtuigende interpretatie. Span jaards affiniteit met het muziekdramati sche genre, is danook het geheim achter de verbeeldingskracht waarmee deze parti tuur kon worden gerealiseerd. Want in feite bestaat de „Symphonie fantastique” uit theatermuziek zonder the ater. En de persoonlijkheid van de dirigent is daarbij de doorslaggevende factor om deze taferelen triviaal te laten klinken en tig in gedekte kleuren aange kleed door Annette Mattox. De solisten zijn Ruth Eman, uitste kend, met af en toe een neiging naar iets te veel uitbundigheid, en Robin Woolmer. Ditmaal was Saint-Saëns' opus 61 dus aan de beurt. En wie gedacht had dat de concertmeester het zijn eigen’orkest ge makkelijk zou maken in de - tóch öök gecompliceerde begeleidingen, kwam bedrogen uit. Want (het idyllisch gespeelde pastorale middendeel buiten beschouwing gelaten) weinig solisten zullen zièh zóveel vrijheid veroorloven als Gijsbert Beths in zijn onafhankelijke opvatting van nerveus karakter, van dit sprakelendé en wellui dende werk. CONRAD VAN DE WEETERING lijk”. Hij voelt de nieuwe woonsituatie als zo’n vooruitgang, dat hij optimistische plannen laat horen over een nu nog kaal binnenplaatsje, dat hij naar zijn zeggen nog helemaal „groen” gaat maken en nu vast „de tuin” noemt. Het geluksgevoel dat Ed Spanjaard uit straalt, blijkt ook betrekking te hebben op zijn werksituatie. Hij beaamt dat: „pet geweldige van het ogenblik is: Ik ben nog geen maand met het NPO bezig en we zijn al door acht stukken, van de elf die het uiteindelijk moeten worden, heengewen- teld. Waaronder dan een paar composities waarvan het zonde is dat we die niet in Haarlem doen. Zoals Le Martyre de St. Sébastien, vier orkeststukken van Debus sy, waar ik vreselijk dol op ben. Het orkest had ze nog nooit gespeeld, maar zij hebben het werkelijk fantastisch gedaan. Er is keihard gewerkt, het is bijzonder goedge- speeld en het had de sfeer die het hebben moet”. We conluderen voorzichtig dat het tus sen het NPO en Spanjaard klikt. „Zeker”, bevestigt de jonge dirigent. „Dat gaat heel prettig. Ik geloof trouwens niet dat ik in staat ben om echt goed muziek te maken met een orkest dat me niet aanstaat”. Ed is minder uitgesproken over zijn verhou ding tot het Concertgebouworkest. „Ehdat is eennatuurlijknou, jadie hebben een hogere pet op De voorzichtigheid is opvallend. Bedoelt Spanjaard te zeggen dat de leden van het Concertgebouworkest wat geborneerd zijn? „Nee, néén (resoluut), ik wil niet zeggen „geborneerd”. Maar het zit zo: als je voor het eerst in je leven voor het Concertge bouworkest staat, dan word je wel even door het idee afgeleid, dat er nogal wat van afhangt. En juist de laatste maanden komt er een zeer sterke kentering in mijn menta liteit. Zo van: ik weet dat jullie dit met Giulini en Krips of noem maar een groot heid op, hebben gespeeld, maar so what, ik heb ook mijn visie erop en hier ben ik. Die instelling, begrijp je? Wat die dirigenten namen betreft, die ik noem, dat is trou wens onzin, want alle stukken die ik met het Concertgebouworkest heb gedaan, daar had zich geloof ik, alleen Boulez nog maar aan gewaagd en er waren verder drie premières voor het orkest bij”. De gedeeltelijk geconserveerde films van onschatbare waarde wer den in de voorbije zomer gevonden, verborgen in het fundament van een gebouw. Het Canadese filmarchief in Otta wa heeft reeds geïdentificeerd „Wild fire” met Lillian Russel en Lionel Bar rymore, een film uit 1915. Verder „Princess virtue” en „Polly of the circus”, twee films uit 1917 met Mae Murray. Ook vond mën er afleverin gen tussen van „The perils of Pauli ne”, die in geen enkele andere filmo- theek ter wereld meer te vinden zijn en zeldzame journaalfilms uit de Eer ste Wereldoorlog. Dawson City, een stadje van 800 inwoners op de plek waar de stromen de Yukon en de Klondike - bekend van de goldrush in 1897-98 - samen vloeien, had vroeger een amateur-at- letiekvereniging, die filmavonden verzorgde. P Het Scapino Ballet bracht in Amstelveen ook Pretpierement, een nieuw werkstuk van Nils Christe op draaiorgelmuziek. Decor en kostuums zijn van Tom Schenk. zo hun kracht te ontnemen, dan wel tot een obsederende ervaring te maken. En tot dat laatste is Spanjaard met het NPO in staat, er is hier geen sprake van een, bij de uitvoering van dit programmatische werk zo dikwijls voorkomende, bombastische nivellering. Alle in deze partituur zo con trastrijk naast elkaar geplaatste gemoeds stemmingen, kregen namelijk vanuit een duidelijk voelbare totaalvisie, de juiste la ding. Spanjaards gevoel voor spanning en de expressie dienende nuancering, was overi gens al in het oog gesprongen tijdens de Jeestelijke presentatie van de ,als opmaat tot dit concert gekozen, briljant georke streerde ouverture „De getemde feeks” van Johan Wagenaar. En tussen deze sym fonische werken in, waarbij het NPO steeds».zéér alert op zijn gastdirigent rea geerde, was Gijsbert Beths dan nog solist in het Derde Vioolconcert in b van Camille Saint-Saëns. Net was bepaald niet de eerste keer dat deze NPÖ-concertmeester solistisch met zijn eigen orkest optreedt. Met hoeveel durf hij het slappe koord der virtuositeit succesvol weet te betreden,»in>«ihel verleden al onder meer aangetoónd duur zijn memorabele vertolking yah hét Viqól- concert van Katsjatoerian. Bij de herhaling van dit gehele program ma, vanavdnd als serieconcert A-l, zal het ook nu al getoonde evenwciht in de samen werking tussen de solist enerzijds en de dirigent en het orkest anderzijds, in Saint- Saëns’ Vioolconcert ongetwijfeld nog gun stiger komen te liggen. -■ 81 1 Ligt u wel eens wakker van koffie...? Hag is échte koffie waar gelukkig de coffëine uit is. Dat is beter voor h,art en zenuwen en je ligt er ook niet wakker van. ke moppentrommel vol malle be- wegingen. Hoekige gebaren als mechanische poppen op een or gel,” ondersteboven, achterstevo ren, hoog, laag, krom, tS&cht enüo- voort Prachtige vingeroefeningen van,een choreógraaf, maar ..dan öpk niet meer dan dat. Éen door lopende compositie, een logische structuur, is ver te zoeken. De kinderen gierden van het lachen, zelfs toen de dansers sommige moppen zonder enige variatie, twee keer achter elkaar vertélden. Ah! Vous dirai-je, maman van Maurice Béjart is ook gebaseerd op gekke dansgebaren, maar het zit veel geraffineerder in elkaar dan Pretpierement omdat het echt variaties zijn. Het kreeg deze keer een nieuwe bezetting bij het Scapino Ballet. In het algemeen kan ik zeggen dat het veel zachter wqrd ge danst, met rondere armen, dan de vorige bezetting. De rollen werden minder scherp getekend dan toen, wat vermoedelijk komt omdat de nieuwe dansers minder toneelervaring hebben,dan de vo rige. Hun uitvoering is echter wel technisch zekerder en daardoor rustiger. Janet Popeleski, Patri cia Kapp en Laurence Korsenti mogen met ere in dit moeilijke stukje balletspel genoemd wor den. 7 i X Heiligeweg 3 Amsterdam verkoop showroommodellen 1978 tegen aantrekkelijke prijzen Windsurfers, kano's, rubberboten, roei-, vis-, zeil-, sport- en speedboten. Dag- en weekendkruisers. t r Motorjachten w.o. Freetime, Pioneer, Cresent, Flet cher, Gléströn, Shetland,, Bayliner. Saga en Marco. j Grote sortering occasions. Yamaha en Chrysler b.b.motoren 2 t.m. 150 pk, - grote sobering occasions, overjarige en demonstra- tiemotór'eh' In diverse merken. Paradiso vouw-lift caravans. Lord-Munsterland toer- caravan w.o. de Lord Luxus en Siësta uitvoering Otten de nieuwe hefdakcaravans met aerodynami- sche vormgeving. Diverse inrull-occasions en nog enkele^ overjarige modellen. - Zuïderzeeweg 2-Amsterdam-O. (tussen Schellingwouderbruggen) Telefoon 020-947527-655701 AMSTERDAM (ANP). „Ik voel me als iemand die een reddingsboot aan het bou wen is. Het model wordt bekroond om zijn kleur en zijn vorm, maar de boot zelf mag niet varen. Het is dan ook met ge mengde gevoelens dat ik deze prijs in ontvangst neem”, aldus maandag in Am- F WW» ■y-

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1978 | | pagina 13