Europa loopt enkele jaren achter op Amerika
Reizigerstreinen rijden
proef op Schiphollijn
„Bij geluidshinder
niet al te snel
J j
aan slopen denken
H
IS BEGONNEN
DOOR GRONINGER UNIVERSITEIT
I
1
„WEGVERKENNEN”
A
Bijna verdubbeld
'f
Scheiding
1
i L
w A
U
- .Ml
4
9
I D I N S D A G
IJMOND
OKTOBER
19 7 8
3
*4
-
F
88.
a
ui
78
13
50
t
50
>0
1
i
1
SP
s. 23 J
(Door Kees Wiese)
Hoe komt het, dat het aantal
uitkeringsgerechtigden krach
tens de Wet op de Arbeidsonge
schiktheidsverzekering (WAO),
zo sterk toeneemt? In hoeverre is
die groei toe te schrijven aan de
geringe vraag naar arbeidskrach
ten en de grote werkloosheid?
Welke sectoren van de economie
leveren de meeste WAO’ers? Drie
vragen, waarop drs. E. H. Bax
van de vakgroep Sociologische
Economie van de Groninger Uni-
versiteit een antwoord zoekt in
opdracht van het ministerie van
Sociale Zaken. Gestart wordt
met een vooronderzoek van een
half jaar in een proefregio en dat
wordt om puur praktische rede
nen waarschijnlijk de provincie
Groningen.
(Van een onzer verslaggevers)
AALSMEER. Pas tegen het einde van de jaren tachtig zullen de
meest lawaaimakende vliegmachines volledig van de luchthaven
Schiphol verdwenen zijn. Samen met de ander Europese landen zal
Nederland een datum bepalen waarop alleen nog vliegtuigen zullen
mogen landen die aan de strengste geluidseisen voldoen. Ir. H.N.
Wolleswinkel van de Rijksluchtvaartdienst verwacht dat die datum in
1987 of 1988 zal vallen. Daarmee zal Europa enkele jaren achter de
Verenigde Staten aanlopen, waar een algemeen verbod voor herrie-
schoppende vliegtuigen van kracht wordt op 1 januari 1985.
Ff
wil
Pas over tien jaar alleen
7
fluisterjets op Schiphol
>7-;
De
wel degelijk van betekenis is, ook al had-
1
M
v?
i
J
„Bewoner moet zelf uitmaken of geluidshinder aanvaardbaar is of niet
ssen
Onderzoek invloed arbeidsmarkt
:.x<
vator
uizen
t vele
komst van de Stichting Geluidshinder
Schiphol (SGS) in Aalsmeer. Ze rekenden
voor dat de Europese luchtvaartmaat
schappijen met elkaar een slordige 650
Uit eerder onderzoek blijkt niet alleen
het aantal WAO’ers van 1969 tot 1976 bijna
verdubbeld (van 194.000 tot 377.000), ook
blijkt de gemiddelde leeftijd te dalen. Ver
deelt men de „nieuwe WAO’ers in leeftijds
groepen, dan neemt de groep 15-44-jarigen
het sterkste toe, de groep 45-54-jarigen
blijft vrijwel stabiel en de groep ouderen
wordt kleiner. De overgrote meerderheid
van de „nieuwe” WAO’ers (89 procent in
Eerder onderzoek geeft ook aanleiding
tot de veronderstelling, dat vooral mensen
met „slechte” banen (naar beloning, aard
van het werk, arbeidsvoorwaarden, pro-
motiemogelijkhedne en stabiliteit) meer
kans maken om arbeidsongeschikt te wor
den verklaard. Die banen worden vooral
bezet door leden van sociale minderheden,
gastarbeiders, vrouwen, ouderen, jonge
ren zonder vaste baan en mensen met een
geringe opleiding.
Daarnaast kan dreigende werkloosheid
of onzekerheid over het behoud van de
arbeidsplaats tot ziekte en uiteindelijk tot
Bij de opdracht voor het vooronderzoek
in een proefregio, waarmee drs. Bax rond
Pasen gereed hoopt te zijn, is slechts na te
gaan of het mogelijk is dat de invloed van
de arbeidsmarkt op de toeneming van de
WAO-uitkeringen te onderzoeken. Wat, zit
er in de administratie van de Gemeen
schappelijke Medische Dienst, kan men
daar wat mee doen, is een koppeling van
deze gegevens met die van de arbeids
markt moge lijk? Dat zijn de eerste vragen,
die beantwoord moeten worden en daar
voor heeft het ministerie van Sociale Za
ken 75.000 over. Daarna zal worden be
slist of een landelijk onderzoek kan wor
den gestart.
Prof. De Galan: „Als het niet lukt, dan
weet je zeker dat je nooit zult weten hoe
veel verstopte werkloosheid er zit in de
WAO. Dan zullen we daar slagen naar
moeten blijven slaan. En dan wéten we
ook niet wat er met een aantal WAO’ers
gebeurt als de werkgelegenheid weer rui
mer wordt”.
1976) valt in de hoogste klasse van arbeids
ongeschiktheid.
De jaarlijkse groei van het aantal ar
beidsongeschikten kan blijkens eerder on
derzoek niet worden verklaard uit een
verslechtering van de gezondheidstoe
stand. Andere mogelijke oorzaken zijn de
situatie op de arbeidsmarkt en de veran
derde opvattingen over ziekte. Overigens
wordt vermoed, dat de afschaffing van de
arbeidsongeschiktheid (na 52 weken Ziek
tewet) in veel gevallen een slag in de lucht
is.
ïveel-
>p hel
ming,
plaq_-
guari-
boek
wijze
stap
snblik
orden
aft of
moet
e bak
•ó- De DC-9, lawaaimaker bij uitstek, zal
de eerstkomende jaren op Schiphol niet
verboden worden, is de verwachting.
x .z f
Voor het onderzoek wordt aan de hand
van de dossiers een scheiding gemaakt
tussen WAO’ers, die volgens een objectie
ve diagnose arbeidsongeschikt zijn bevon
den, en WAO’ers, die op subjectieve of
deels objectieve en deels subjectieve groe-
leidt, „dat het onderzoek volstrekt ano
niem is. Wij zijn niet in mensen geïnteres-
seerd, maar in kenmerken van mensen. We
verzamelen geen gegevens op haam; het
gaat ons om statistische gegevens”.
Drs. Bax: „Het is geen onderzoek naar
eventueel misbruik van sociale voorzienin
gen. Het doen van het onderzoek houdt
bovendien ook geen kritiek in op de artsen,
die de keuringen verrichten”.
Wat hem wel dwars zit is, dat aan men
sen die in een bepaalde mate arbeidsonge
schikt worden verklaard, niet wordt ver
teld welk percentage daarvan wordt, ver-
por?aakt door de situatie op de arbeids
markt. Hij vertelt over een man, die voor
tachtig procent arbeidsongeschikt is ver
klaard, vreesde dat hij kanker had, daar
mee eerst niet naar zijn huisarts dorst
maar uiteindelijk van die arts toch te ho
ren kreeg dat hem weinig mankeerde, hoe
wel te veel om bij een zo grote werkloos-
i
L 1
4
Zo snel kan het in Nederland en Europa
allemaal niet gebeuren, legden vertegen
woordigers van de Rijksluchtvaartdienst
gisteravond uit tijdens een forumbijeen-
op arbeidsongeschiktheid
vind ik” zei de heer Dou-
wes Dekker. „Tenslotte
heeft alleen de bewoner
zelf het recht om uit te
maken of hij een bepaal
de geluidshinder aan
vaardbaar vindt of niet.
Voordat buitenstaanders
zeggen dat alles gesloopt
moet worden, zal eerst
terdege moeten worden
onderzocht of isolatie
geen bevredigende oplos
sing biedt. Men moet niet
vergeten dat die mensen
vaak aan hun woning ge
hecht zijn".
Haarlemmermeers we
thouder Hoffman sloot
zich bij deze gedachten
gang aan. Hij zegde toe
binnenkort besprekin
gen te zullen beginnen
zowel met de bewoners
van de betreffende hui
zen als met de NV Lucht
haven Schiphol. In die
gesprekken komen ook
de huizen aan de Schip-
holdijk ter sprake, die in
een soortgelijke situatie
verkeren.
-
lawaaiige toestellen moeten vervangen
door fluisterjets. Die geruisarme machines
zijn nog niet eens in produktie genomen,
hoewel de ontwikkeling van een aantal
modellen nu eindelijk goed Vordert. Ge
duld is dus geboden.
Datzelfde geldt voor wie duidelijkheid
wil hebben over de effecten die het zoge
naamde Microwave Landing System
(MLS) voor de geluidshinder rond Schip
hol kan hebben. Ir. Wolleswinkel bevestig
de het bericht dat het aanvankelijk opti
misme in aanzienlijke twijfel was omgesla
gen, vooral wat betreft het nut van het
MLS voor de bewoners van Zwaanshoek.
Zekerheid kan hij echter pas geven na
verdere studie naar dit ultramoderne lan
dingssysteem, dat vliegtuigen niet langer
dwingt om in een rechte lijn naar de lan
dingsbaan te vliegen.
Wanneer inderdaad blijkt dat het MLS
voor opheffing van de geluidsoverlast in
Zwanenburg geen oplossing is, zal alsnog
een „draaiing” van Schiphols vierde baan
kunnen worden overwogen. In plaats van
enkele miljoenen guldens zou dat honder
den miljoenen guldens gaan kosten. Bo
vendien is de aanleg van een gedraaide
baan een karwei dat een jaar of zes duurt
en een belangrijk deel van de Haarlem- J
mermeerpolder op zijn kop zet.
Niettemin betoogde het socialistische
Statenlid De Boer gisteren dat een derge-
lijke ingrijpende oplossing politiek nog
traal Station. De Schiphollijn komt, zoals
gemeld, niet in gébruik voordat lijn elf
gereed is. In Amsterdam wordt daar met
man en macht aan gewerkt.
De thans nog bestaande onbekendheid
met de weg was overigens geen beletsel
om de eerste ritten op de Schiphollijn al
met grote vaart te rijden. Er werd al
gereden met snelheden van 100 en 120
kilometer per uur. Heel wat sneller in elk
geval, dan de sukkelgang, waarmee de
treinstellen maandagmorgen werden
aangevoerd. Beide stellen waren maan
dagmorgen opgenomen in de goederen
trein die via Nieuwersluis, Vinkeveen,
Mijdrecht naar Uithoorn rijdt. Via de
goederen spoorlijn naar Amstelveen (de
vroegere Haarlemmermeerlijn) en een
kunnen worden. Isolatie
van de panden kan er
volgens de normen nog
geen leefbaar klimaat
scheppen. De bewoners
zouden 'naar minder la
waaiige streken moeten
verhuizen, uiteraard met
een vergoeding van de
overheid op zak, die ui
teindelijk voor een be
langrijk deel door de
luchtvaartwereld moet
worden opgebracht.
Wat de omgeving van
Schiphol betreft, valt een
deel van dé lintbebou
wing aan de Kruisweg bij
Rozenburg in de slooprij-
pe sector. De Schiphol-
vertegenwoordiger greep
gisteravond een verzoek
van enkele bewoners om
betere isolatie van hun
woningen („De dakpan
nen vliegen er de laatste
tijd gelukkig niet meer
af, nu die met klemmen
zijn vastgezet”), dank
baar aan om vraagtekens
te zetten achter de nood
zaak van de (kostbare)
sloop. „Daar moeten we
niet direct aan denken,
heid nog aan de slag te kunnen komen.
„Het zot» een hele verbetering zijn als het
'dé mensen wel werd verteld”, aldus drs.
Bax. „Ik ben ervan overtuigd, dat dit onno-
dige sociale problemen met zich meeb-
prof. C. de Galan, die het onderzoek bege- 7 rengt”.
Prof. De Galan: „Het kan natuurlijk ook
van invloed zijn op de omscholingssituatie.
Het klassieke voorbeeld is dat van de gla
zenwasser, die evenwichtsstoornissen
kreeg. Men zei terecht: die man mag nooit
meer op de ladder. Maar dat betekent niet,
dat hij met die arbeidsongeschiktheid niet
zou kunnen worden omgeschoold naar een
ander beroep”.
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTELVEEN. Op de Schiphol-
spoorlijn heeft maandag voor het eerst
een normale reizigerstrein gereden.
Twee twee-wagenstellen van het type
1964 maakten enkele „slagen” op het elf
kilometer lange traject tussen Amster-
dam-Zuid en het ondergrondse station
op Schiphol. Met deze ritten is het proef
rijden op de Schiphollijn begonnen. Op
19 december moet de lijn volgens plan
worden geopend. Dat zal gebeuren door
minister Tuynman. Op 20 december be
gint dan de officiële reizigersdienst De
treinen gaan om de 20 minuten rijden, te
beginnen vanaf 6 10 vanaf Amsterdam-
Zuid. De laatste trein vertrekt om 23.40
vanaf Schiphol. De dienstregeling, die
overigens al in het spoorboekje is opge
nomen, is alle dagen, ook _’s zondags,
gelijk.
Voor het zover is moeten dé machinis
ten het traject, dat in zes minuten wordt
afgelegd, als hun broekzak kennen.
Daarvoor moet „de weg” eerst terdege
worden verkend. Die wegkennis gaat een
instructeur eerst zelf op doen. Vervol
gens begint dé opleiding van 80 machi
nisten uit het NS-rayon Amsterdam, drie
ploegen van 23 man en nog een aantal
reserve. Deze machinisten moeten de ko
mende maanden met elke bocht, elke
helling, elk signaal en bij wijze van spre
ken élke dwarsligger van de baan ver
trouwd raken. Het is overigens niet zo,
dat de bestuurders alleen op de Schiphol
lijn gaan rijden. Zij blijven ook op de
andere lijnen van het Rayon Amsterdam
dienst doen, om de bekendheid met de
weg daar niet te verleren. Evenals de
reizigers kunnen zij met tramlijn elf van
station Amsterdam-Z uid naar het Cen-
«V
De WAO wordt van toepassing als er
sprake is van een ziekteduur van 52 weken
en een arbeidsongeschiktheid van meer
dan vijftien procent. Bij het bepalen van
die arbeidsongeschiktheid moet ingevolge
artikel 21 van de wet, „zoveel doenlijk”
rekening worden gehouden met de ver
minderde gelegenheid tot het verkrijgen
van werk, met de situatie op de regionale
arbeidsmarkt kortom. Verondersteld
wordt nu, dat dit tot een belangrijk stuk
„verborgen werkloosheid” leidt: werkloos
heid, die niet is terug te vinden in de
officiële werkloosheidscijfers van. de ge
westelijke arbeidsbureaus.
Drs. Bax en zijn medewerkers willen nu
een steekproef nemen uit de dossiers van
de Gemeenschappelijke Medische Dienst
van de 26 bedrijfsverenigingen, die met de
uitvoering van de WAO zijn belast. Uit die
dossiers wil men gegevens halen zoals na
tionaliteit, ras, leeftijd, Woonplaats, be
roep, laatste werkgever, daguitkering en
opleiding van een groot aantal WAO-ge-
rechtigden. Die gegevens wil men dan kop
pelen aan gegevens over de arbeidsmarkt.
En zo wil men zien of de situatie op de
arbeidsmarkt invloed had (en hoé groot
die invloed was) op het bepalen van de
arbeidsongeschiktheid
Als voorbeeld: als er iri een regio een
gebrek is aan geschoolde bouwvakkers,
krijgen dan ook weinig geschoolde bouw
vakkers daar een WAO-uitkering? Of juist
veel? In het eerste geval zou het aantal
WAO’ers minder snel kunnen groeien als
de werkloosheid afneemt. Er zouden zelfs
wao’er kunnen terugkeren op de arbeids
markt.
nen een uitkering krijgen. De laatste twee
categorieën zijn voor het mëferi yan de
invloed van de arbeidsmarkt voor, de On
derzoekers het interessantste.
„We moeten nadrukkelijk stellen”, aldus
eerste reizigerstrein snelt richting Schiphol. Een kijkje vanuit de kabine van de trein, vlak voor hij het klaverbad
Badhoevedorp passeert.
arbeidsongeschiktheid leiden. Evenals
spanningen, die veroorzaakt worden door
een achterblijven van de democratisering
in bedrijven bij de verwachtingen die bui
ten die bedrijven bij de werknemer zijn
gewekt. Dat laatste wordt ook aan de
situatie op de arbeidsmarkt toegeschre-
venr'verondersteld wordt dat werkgevers
bij een ruime arbeidsmarkt minder snel
zullen toegéven aan democratiseringsei-
sen van het personeel.
„Ziekte”, zo .schreef drs. Bax eerder in
een artikel, „kan dan gaan fungeren als
een alternatief voor allerlei vormen van
protest en actie binnen het bedrijf. In dit
soort situaties werkt het sociale zeker
heidssysteem conserverend ten aanzien»
van de bestaande verhoudingen, omdat
het systeem mogelijke aanzetten tot socia
le verandering indamt en oplost”.
5? Een diesellocomotief sleept het eerste treinstel de helling op naar de Schiphollijn.
Maar eerst moet verbinding tussen hulplijn en hoofdlijn van het slot.
tijdelijk hulpspoortje ter hoogte van het
Jollepad sleepte een diesellocomotief de
twee reizigerstreinen onder de zuidelijke
rijbaan van rijksweg 4 door naar de in de
middenberm gelegen Schiphollijn.
De operatie geschiedde met ruim een
uur vertraging, omdat rijkswaterstaat
aan het begin van de maandagmorgen de
trein geen toestemming wou geven rijks
weg 2 (Amsterdam-Utrecht) over te ste
ken. Zoals bekend is daar een gelijk
vloerse kruising, omdat Rijkswaterstaat
destijds het advies van de NS in de wind
heeft geslagen om er een viaduct te ma
ken. Door de dichte mist leverde het
sluiten van de overweg gevaar op voor
het bumper aan bumper voortrazende
autoverkeer.
.I'”’-
Volgens de nieuwe
Luchtvaartwet, die zone-
ringsmaatregelen rond
de luchthavens voor
schrijft, zouden de wo
ningen die in de meest
getergde gebieden staan,
alleen maar gesloopt
den de provinciale bestuurders de laatste j
tijd al optimistisch vertrouwd op de zege-
ningen van het MLS. Een punt dat her-
overweging van draaiing van de vierde
baan extra serieus maakt, is de nieuwe
berekening van de nadelige effecten die
zo'n oplossing zou hebben voor de woonge
bieden in Amstelveen en Amsterdam-Bui-
tenveldert.
Tot voor kort werd aangenomen dat, in j
verband met een minder gunstige ligging
van een gedraaide vierde baan ten opzich-
te van de overwegende windrichtingen, j
veelvuldiger gebruik zou moeten worden
gemaakt van de „Bulderbaan”. De jongste
berekeningen tonen echter aan dat bij een
gedraaide vierde baan niet aantoonbaar
sprake zal zijn van toeneming van de ge
luidshinder in Amstelveen en Buitenvel-
dèrt. Een belangrijk argument van enkele
deelnemers binnen de SGS tegen draaiing
van de vierde baan zou daarmee yervallen
zijn.
Overigens had de forumbijeenkomst
van de SGS gisteravond weer de gebruike
lijke, wat ontmoedigende stemming. Sinds
de invoering van het voorkeursysteem
voor het baangebruik op de luchthaven, is
geen noemenswaardige verbetering te
merken in de geluidshindertoestand rond
het vliegveld. Wat verdere verbeteringen
betreft is de hoop volledig gevestigd op de
vervanging van herriemakende vliegma
chines, de invoering van het MLS, eventu
eel draaiing van de vierde baan en moge
lijk de vestiging van een tweede nationale
luchthaven elders in ons land. Stuk voor
stuk zijn dat echter zaken van de lange
adem.
(Van een onzer verslag
gevers)
AALSMEER. Hui
zen die binnen de ergste
lawaaigebieden rond
Schiphol staan, moeten
niet al te snel worden
gesloopt. Eerst zal, in sa
menwerking met de be
woners, moeten worden
bekeken of het mogelijk
is met isolerende maat
regelen toch een redelijk
bewoonbaar pand te
scheppen. Dat betoog
den onderdirecteur ir. F.
E. Douwes Dekker van
de NV Luchthaven
Schiphol en Haarlem
mermeers wethouder J.
M. Hoffman gisteravond
tijdens een forumbijeen
komst van de Stichting
Geluidshinder Schiphol
in Aalsmeer.
jé*,.,'
