CENTRAAL PLAN BUREAU ONDERSCHRIJFT VERSCHILLENDE ONDERDELEN
Kritiek Rietkerk
’n Ei hoort erbij
CNV: Kabinet moet kritiek
niet hooghartig negeren
over Bestek ’81
Bestek ’81
Gemeenten weinig
enthousiast
Lips: Algerijnse
miljoenenorder
Scepsis bonden
vanwege fusie
Volker/Stevin
Stimulering midden-
en kleinbedrijf nodig
China gaat in Nederland
landbouwprodukten kopen
VNO: Ambtenaren moeten buigen voor
IX
F
CONCEPT-NOTA
LEIDER VAN DELEGATIE:
Wedgwood
serviezen
B
99
„VAD-plan kabinet
is politieke
goocheltoer”
Herziening
tijdloze
tafelcultuur
Verdeling
Werkgelegenheid
X
s|||l
Kalfsvlees
Prijscompensatie
Gemakzucht
21
ECONOMIE
19 7 8
OKTOBER
4
WOENSDAG
9^'
t.b.v.
Nat. Puzzelactie
i
20
oJ
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG. Oppositieleider
Den Uyl heeft gisteren in Den
Haag de „tegenbegroting” toege
licht die de PvdA zal inbrengen
bij het debat over de bezuinigings
plannen van het kabinet-Van Agt.
DEN BOSCH (ANP). Het ka
binet houdt vast aan het verou
derde recept dat bezuinigingen
„vanzelf” meer werkgelegenheid
zullen opleveren, hoewel dat re
cept van alle kanten wordt bekri
tiseerd en hoewel vrijwel nie
mand nog gelooft dat het tot resul
taat zal leiden. Aan al die ernstige
en goed gefundeerde kritiek gaat
het kabinet echter tamelijk hoog
hartig voorbij.
„Het Gehandicapte
Kind”
-
■-
(ADVERTENTIE)
eerd
X
(ADVERTENTIE)
J
idsen
12,20
De Zeeuw sprak van een opmerkelijke
openheid waarmee de Chinese autoritei-
i
2,00
425,OM
180,00
8,40
Bestuurder D. van de Kamp van het
Christelijk Nationaal Vakverbond zei dit
gisteravond op een CNV-bijeenkomst in
Den Bosch. Uitlatingen van premier Van
Agt, dat hij al die kritiek niet zo erg vindt
en ook wel had verwacht en dat er nu ook
niet veel meer aan te doen is, maken het
klimaat voor overleg er volgens Van de
Kamp er niet beter op. „De minister-presi
dent wekt daarmee de indruk dat hij al die
kritiek nogal lakoniek opvat in de geest
van: laat de honden maar blaffen, onze
kabinetskaravaan trekt toch wel verder".
Aldus een eerste reactie van de Fe
deratie Nederlandse Vakbeweging
(FNV) op de mededelingen die pre
mier Van Agt heeft gedaan over het
zogenaamde collectieve deel van de
VAD. De FNV kan daarbij alleen af
gaan op die mededelingen, aangezien
de Rijksvoorlichtingsdienst noch So
ciale Zaken nadere informatie kon
den verstrekken.
Dat de regering van plan is in de
aanloopperiode het collectieve deel
zelf in het VAD-fonds te storten, komt
er volgens de FNV op neer dat niet de
ondernemers hun overwinsten afro
men zoals de bedoeling is, maar dat
de belastingbetalers ervoor moeten
opdraaien.
Volgens Den Uyl zijn de positieve kanten
van zijn plan, dat is nagerekend door het
Centraal Plan Bureau (CPB), in vergelij
king met Bestek ’81 dat:
In 1979 20.000 arbeidsplaatsen worden
gecreëerd;
Het prijspeil in dat jaar een half procent
lager uitkomt;
De inkomensverdeling gunstiger uit
valt, dat wil zeggen dat de hogere inko
mens meer zullen moeten inleveren;
De collectieve voorzieningen worden
ontzien;
De huurverhoging niet 7 procent zal
bedragen, maar 5 procent.
Het CPB heeft bij het narekenen van het
plan ook enkele kritische notities gemaakt.
De PvdA heeft een deel van die kritiek
overgenomen. Zo erkent men dat:
Het financieringstekort in het alterna
tieve plan volgend jaar nog iets zal toene
men;
Het saldo van de betalingsbalans met
één miljard gulden vermindert;
De effecten op de bedrijfsinvesteringen
in ieder geval voorlopig zullen uitblijven.
Naar aanleiding van die kritiek heeft de
PvdA de plannen iets bijgesteld. Zo is men
afgestapt van het voorstel jaarlijks 14.000
arbeidsplaatsen te creëren in de zoge
naamde quartaire sector, dat is de niet-
commerciële sector, dus de banen bij de
(semi-)overheid. Dat aantal arbeidsplaat
sen is nu gebracht op 10.000.
De PvdA wil zich in deze sector met
Er moet op een rechtvaardige manier
bezuinigd worden, zei Van de Kamp, maar
tegelijkertijd zullen overheid, werkgevers
én werknemers samen hun uiterste best
moeten doen om ervoor te zorgen dat er als
gevolg van die bezuinigingen meer werk
gelegenheid komt.
De CNV-man noemde het dringend
noodzakelijk dat de Tweede Kamer de
voorstellen van de regering op een aantal
belangrijke punten grondig herziet. Het
kabinet wil volgens het CNV een volslagen
verkeerde 'weg inslaan en daarvan zal het
moeten worden weerhouden.
Het VNO is van mening dat minister Wiegel van
Binnenlandse Zaken op onjuiste gronden de bereke
ning van een team van de Leidse Universiteit onder
leiding van prof. Halberstadt bestrijdt. Die tonen aan
dat in de periode van 1973 tot 1977 de lonen van
ambtenaren onevenredig snel zijn gestegen. „Wij zijn
heeft kunnen verwerken in „Bestek ’81”.
Maar, zei hij, „voor goede dingen is het
nooit te laat”.
ten de Nederlandse delegatie tegemoet
was getreden. Het grootste probleem bij de
export naar China zijn de procedures die
in de Volksrepubliek China worden ge
volgd voordat tot een order kan worden
overgegaan. Het is de delegatie volgens De
Zeeuw echter snel gelukt door te dringen
tot de instanties die een beslissende stem
hebben bij het plaatsen van orders.
De conclusie die het VNO uit de berekening van het
Leidse team trekt, luidt dan ook dat het verschil in
rechtspositie en het verschil in ontwikkeling van bru-
Deze laatste maatregel zou in 1979 nog
niet veel opbrengen, omdat een wijziging
van het systeem van de prijscompensatie,
die op 1 januari ingaat, niet meer mogelijk
is. Het zou dus alleen betrekking hebben
op de prijscompensatie per 1 juli van het
volgend jaar.
De 20.000 arbeidsplaatsen die de PvdA
denkt te kunnen realiseren, komen voor de
helft op rekening van een systeem van
vervroegde pensionering. Het CPB merkt
hierbij op dat weliswaar de werkloosheid
afneemt, maar dat in feite het aantal in-
actieven gelijk blijft; de plaatsen van de
oudere werknemers (vanaf 60 jaar) die
vervroegd met pensioen gaan, worden in
genomen door jongeren.
Den Uyl noemde de gegevens van het
experiment met de vervroegde pensione
ring in de bouw „bemoedigend”. In de
kennis met het doel hun landbouw te in
tensiveren en te moderniseren”.
De commissie herinnert aan het rapport
van de Wetenschappelijke Raad voor het
Regeringsbeleid „maken wij er werk
van?” dat vorig jaar is verschenen. Daarin
wordt, aldus de concept-nota, gepleit voor
een beleid dat in grote lijnen neerkomt op
stimulering van o.a. hoogproduktieve be
drijfstakken in de industrie en commercië
le dienstverlening. Op basis daarvan wil
de WRR ruimte scheppen voor extra-werk-
gelegenheid in de niet-commerciële dienst
verlening.
Zo’n beleid houdt in beginsel weinig
perspectieven in voor het midden- en
kleinbedrijf, zo stelt de conceptnota. Het
houdt het gevaar in dat de belangrijke
De Vereniging van Nederlandse Ge
meenten (VNG) schrijft dat aan de Tweede
Kamer in een commentaar op de jaarbe
groting en op Bestek ’81.
Een van de belangrijkste knelpunten in
de gemeentefinancien zijn de onderwijs-
vergoedingen. De VNG vondt het onver
kwikkelijk, dat daaraan nog niets is ge
daan. Temeer omdat minister Pais van
Onderwijs erkent, dat de normen te laag
zijn. Volgens de huidige plannen moet hier
160 miljoen worden omgebogen. Dat leidt
volgens de VNG tot nog groter tekorten bij
de gemeenten.
(Van onze redactie economie)
UTRECHT. „Het is niet te gelo
ven hoe dit kabinet zich in bochten
wringt om rond te komen met de
VAD (Vermogensaanwasdeling). De
ze voorstellen, zo kort aan de voora
vond van het debat kabinet-parle-
ment, doen voor alles denken aan een
politieke goocheltoer. Met
vermogensaanwasdeling hebben ze
in elk geval niets te maken.”
Met zijn voorstellen voor een andere
verdeling van de zeggenschap in onderne
mingen, bedrijfstakken en regio’s raakt de
werkgroep volgens Van de Kamp de kern
van de problemen die in „Bestek ’81” een
hoofdrol hadden moeten spelen maar dat
helaas niet hebben gedaan: meer invloed
van de werknemers op een gezamenlijk te
voeren werkgelegenheidsbeleid.
Een aantal ideeën in „gespreide verant
woordelijkheid” is al eerder binnen de
christelijke vakbeweging ontwikkeld. De
uitwerking ervan gaat het CNV op een
aantal punten niet ver genoeg (het CNV
wil bijvoorbeeld de helft van het aantal
commissarissen door de werknemers laten
benoemen, de werkgroep een derde), maar
het heeft ook waardering voor het rapport.
Van de Kamp vindt het een reden „tot
voldoening dat ook enkele figuren uit
werkgeverskring deel uitmaakten van de
werkgroep en dat zij dit rapport hebben
onderschreven”
bouw bleek dat 46 procent van de oudere
werknemers wel vervroegd met pensioen
wilde gaan.
Volgens de oppositieleider moet het mo
gelijk zijn dit percentage nog hoger te
laten uitkomen door wettelijke maatrege
len. Zo kon hij zich indenken dat het
systeem van subsidies, die werkgevers ont
vangen als zij de opengevallen plaatsen
weggeven aan jongeren, worden gebonden
aan bepaalde voorwaarden. Een dergelijk
systeem functioneert, volgens Den Uyl, in
voldoende mate in België.
Dat de ombuigingen bij de ambtenaren
salarissen en bij de sociale uitkeringen in
de visie van de PvdA niet doorgaan, zal
leiden tot een toename van de werkgele
genheid, maar - aldus het CPB - het terug
draaien van de investeringssubsidies en de
fiscale faciliteiten voor het bedrijfsleven
veroorzaakt naar verwachting op langere
termijn een beduidend geringer arbeids-
markteffect. Volgens de PvdA-deskundi-
gen Den Uyl en Dolman is deze verwach
ting niet juist.
Het CPB heeft, volgens hen, niet doorbe
rekend welke positieve effecten het ener-
giebesparingsplan kan hebben en ook de
werkgelegenheid die wordt geschapen in
de quartaire sector heeft op den duur een
zeer gunstige uitwerking, aldus de PvdA-
kamerleden.
De tegenbegroting keert zich tegen de
globale steun die het CDA-WD-kabinet
aan het bedrijfsleven wil geven en toont
zich voorstander van een gerichte steun,
die moet leiden tot het zekerstellen van
investeringen in de woningbouwsector
(500 miljoen gulden voor isolatie en ener
giebesparing) en arbeidsplaatsen in de (se-
mi-)overheidssector en experimenten met
arbeidstijdverkorting.
DEN HAAG (ANP). Meer dan nu het
geval is zijn speciaal op het midden- en
kleinbedrijf gerichte stimuleringsmaat
regelen noodzakelijk, vooral op bepaalde
onderdelen ervan. Dit staat in een ont-
werpnota over werkgelegenheid, dienst
verlening en midden- en kleinbedrijf, die
de commissie sociaal-economische poli
tiek en arbeidsvraagstukken van de Raad
voor het Midden- en Kleinbedrijf heeft
opgesteld. De raad zal deze ontwerp-nota
in zijn vergadering van woensdag 18 ok
tober bespreken.
ROTTERDAM. (ANP) Het ministerie
van Post en Telecommunicatie van Alge
rije heeft aan Lips brandkastenfabrieken
in Dordrecht (onderdeel van het Britse
Chubb-concem) opdracht verleend voor
het leveren van 154 kluisdeuren en voor
38 kilometer stalen beveiligingsstrippen
voor het bewapenen van de kluismuren
van 77 postkantoren. Volgens de directie
van Lips gaat het om een miljoenenorder.
Het exacte bedrag wilde Lips uit „veilig-
heidsoverwegingen”niet zeggen.
De order zal binnen een jaar worden
uitgevoerd. De kluisdeuren zullen onder
leiding van Lips technici in Algerije wor
den opgesteld en afgemonteerd. Tegelij
kertijd worden enkele servicemonteurs
van de Algerijnse post- en telecommunica
tiedienst opgeleid voor controlewerkzaam
heden na het in gebruik nemen van de
kluisdeuren.
UTRECHT (ANP) Het staat nu wel
vast dat de voorgenomen fusie tussen de
bouwondernemingen Volker en Stevin
doorgaat. De kaarten zijn duidelijk ge
schud. Dit zeggen de bouw- en houtbon
den FNV in hun blad „Profiel”.
t
vel
DEN HAAG. (ANP) „Noch in Bestek
’81, noch in de toelichting bij de gemeen
tefondsbegroting wordt op bevredigende
wijze gemotiveerd waarom van de ge
meenten een extra-bijdrage aan de ombui-
gingsoperatie mag worden verlangd.”
im,
i.
Het is de delegatie duidelijk geworden
dat China zich momenteel internationaal
met een veel grotere openheid opstelt. Dit
geldt volgens De Zeeuw met name ook
voor de wetenschapsbeoefening op agra
risch gebied. „De Chinezen zijn duidelijk
gericht op aankoop van technologische
De belangstelling van de Chinese gasthe
ren ging vooral uit naar de veehouderijsec
toren, de tuinbouw onder glas en de pro-
duktie van kalfsvlees. De Zeeuw meende
dat China ook bij de produktie van var
kensvlees van Nederland nog wel wat kan
leren, zeker waar het gaat om de omzetting
van voedsel in vlees.
De delegatie heeft besprekingen gevoerd
op de ministeries van Landbouw, Buiten
landse Handel en Industrie. Daarnaast
zijn bezoeken gebracht aan landbouwcom-
munes rond de grote steden, zoals Peking
en Shanghai en een aantal staatsbedrij
ven. De delegatie heeft tweeduizend kilo
meter ten noordoosten van Peking, op
korte afstand van de Russische grens een
staatsbedrijf bezocht met een totaal opper
vlak gelijk aan ongeveer eenderde deel
van Nederland. De Nederlandse delegatie
was de eerste die dit bedrijf mocht bezich
tigen.
DEN HAAG (ANP). De positie van de ambtena
ren speelt een doorslaggevende rol bij de komende
ombuigingsoperatie van de regering. Wie ten onrech
te bevoordeeld wordt, zal deze voordelen niet behou
den ten laste van de anderen. Dat is het standpunt
van het Verbond van Nederlandse Ondernemingen
(VNO) ten aanzien van de positie van de ambtenaren,
zoals weergegeven in het laatste nummer van het
VNO-tijdschrift „De Ondernemer”.
SCHIPHOL (ANP). Mogelijk nog
vóór maart van het volgend jaar kunnen
enkele Nederlandse agrarische bedrijven
orders verwachten voor de levering van
landbouw- en landbouwteehnische pro-
dukten. Dit heeft ir. A. de Zeeuw, direc-
teur-generaal voor Landbouw en Voedsel-
voorziening van het ministerie van Land
bouw en Visserij gisteren op Schiphol
verklaard. De Zeeuw keerde terug van
een reis van ruim twee weken door de
Volksrepubliek China als hoofd van een
delegatie waarin naast drie overheidsver
tegenwoordigers ook het Nederlandse be
drijfsleven was vertegenwoordigd.
Volgens het VNO zal een deel van de ombuigingen
van het kabinet moeten komen uit de korting op de
van mening dat Halberstadt en de zijnen in tegenstel
ling tot wat Wiegel beweert, zich terecht hebben
gebaseerd op gegevens van het loonbureau. Immers,
het gebruik van de regelingsloonindex, zoals de minis
ter wil, zou het hanteren van een, ook in de ogen van
het kabinet, gebrekkig instrument betekenen”, aldus
het VNO in „De Ondernemer”.
Van de Kamp ging uitvoerig in op het
zojuist gepubliceerde rapport „gespreide
verantwoordelijkheid” van een werkgroep
van de drie wetenschappelijke bureaus
van het CDA. Hij noemde het jammer, dat
dit rapport niet zo vroeg is verschenen dat
het kabinet voorstellen van de werkgroep
11.00
>0,50e
12,80
1,31
>2.00
11,50
7,20
19,00
16,00
>3.80e
[6,80a
15,50
>8,50
>0,50
77,00
16,50
51,00
29,00
)3,00
25,80
)8,50
>8,00
23,00
65,50
43,00
35,60
58,00
78,00
42,00
34,70
88,50
49,50
57,00
55,50
50,00
50,50
25,00b
27,00
14,30
25,10
16,50e
13,70
5,20
22,80
•2,00
19,50
17,50
9,00a
i2,50
6,50
7,00
8,00
6,00
3,50
5,00
1,00
4,00
6,00
0,00
2,20 i
1,00
3,40
5,00
7,50
3,10
1,00
7,50
2,50
5,10
5,10
),00
2,00
1,00
1,00
Dat betekent een ombuiging in deze sec
tor van 4,5 miljard in de komende jaren.
Den Uyl noemde de wijze waarop het
kabinet-Van Agt in Bestek ’81 de collec
tieve sector benadert „bij de beesten af” en
„gemakzucht ten top”.
„Het gaat allemaal in één grote pot en
dan komt er uit dat per jaar tweemaal een
half procent op de collectieve voorzienin
gen wordt bezuinigd”, aldus Den Uyl. Ook
de PvdA vindt dat de voorzieningen moe
ten worden „opgeschoond”, dat wil zeggen
gecorrigeerd. Maar volgens Den Uyl liggen
alle opschoningen gedifferentieerd en
kunnen zij niet op één hoop worden ge
veegd.
De PvdA heeft in haar tegenbegroting
fors geschoven met inkomsten en uitgaven
in vergelijking met Bestek ’81. Door een
wijziging van de basispremies van de Wet
Investerings Rekening (WIR) wordt één
miljard gulden minder uitgegeven.
De op grond van de studie-Hofstra voor
lopig door dit kabinet verleende facilitei
ten in de ondernemingssfeer komen te
vervallen. Het gevolg is een verhoogde
belastingopbrengst van 500 miljoen gul
den. Op de departementen - genoemd wor
den met name Defensie en de zogenaamde
„Natte Waterstaat” - wordt nog eens 200
miljoen extra bezuinigd.
economische en maatschappelijke beteke
nis van het midden- en kleinbedrijf en zijn
onderdelen in de knel komt.
Voor het streven naar uitbreiding van de
werkgelegenheid in het midden- en klein
bedrijf kunnen voor een belangrijk deel
dezelfde argumenten worden aangevoerd
als de WRR hanteert voor het streven naar
uitbreiding van de werkgelegenheid in de
niet-commerciële dienstverlening. Ook
een beleid gericht op de stimulering van
het midden- en kleinbedrijf kan, in samen
hang met het door de WRR voorgestelde
beleid, tot op zekere hoogte worden be
schouwd als een bruikbaar alternatief
voor het denken van de WRR.
Voor de particuliere inkomens stelt de
PvdA voor niet alleen de initiële lonen te
matigen, maar ook de post „incidenteel” te
beperken tot 1,25 procent. Ook het kabi
net-Van Agt komt overigens tot dit percen
tage.
Den Uyl denkt dit te kunnen bereiken
door onder andere een lager aanvangssa
laris voor jonge academici, het matigen
van de hoeveelheid overwerk en het beper
ken van de extraatjes die door werkgevers
worden uitgekeerd.
Verder stelt de PvdA voor om de infla
tiecorrectie niet honderd procent te laten
zijn, zoals het kabinet-Van Agt wenst,
maar 80 procent en voor de hogere inko
mens zelfs 50 procent. Dit zou 375 miljoen
gulden opleveren.
Voorts is in de tegenbegroting een af-
topping van de prijscompensatie opgeno
men; voor iedereen 20 gulden per maand.
to- en nettolonen onweerlegbare argumenten zijn voor
de voorgenomen regeringsingreep.
Het verbond wijst er in het artikel verder op, dat
door de loonberekeningswijze bij het bouw- en schil
dersbedrijf het trendmechanisme voor ambtenaren in
die zin beïnvloed is, dat hierdoor een extra salarisver
hoging optrad. Ook het wettelijk minimum en de
sociale uitkeringen werden hierdoor beïnvloed, zo
meent het VNO. „Wij zijn van mening, dat een derge
lijke onrechtvaardige verbetering van de positie van
de ambtenaren t.o.v. andere werknemers onaan
vaardbaar is”, aldus het VNO.
Wat hiervan de gevolgen zullen zijn voor
de betrokken werknemers staat volgens de
bonden nog niet vast, doordat nu nog niet
volledig is uitgekristalliseerd wat de ko
mende integratie van Volker en Stevin
voor hun verschillende maatschappijen en
divisies in de personele sfeer gaat beteke
nen.
De bonden zijn en blijven van mening
dat die gevolgen verregaand zullen zijn.
Dit in tegenstelling tot alle geruststellende
mededelingen, maar zij denken daarbij
niet in de eerste plaats aan gedwongen
ontslagen.
Op dit moment maken de bonden zich
meer zorgen over de overplaatsingen en
alles wat daarmee samenhangt. Dit kan en
zal in een aantal gevallen betekenen dat
werknemers moeten verhuizen.
WD-fractieleider Rietkerk ken
schetste in een eerste reactie het plan
van de PvdA „niet realistisch ge
noeg”. Niet reëel vond hij het dat de
alternatieve begroting werk wil
scheppen in de quartaire sector.
„Dat geld moet eerst worden ver
diend voordat de overheid het kan
uitgeven. Dat betekent alleen maar
dat de ruimte voor de ondernemers
nog kleiner wordt”, aldus Rietkerk.
De WD is het eens met het principe
van de loonmatiging, maar vindt dat
in eerste instantie moet worden geke
ken of de ombuigingen tot stand kun
nen worden gebracht via een bijstel
ling van de collectieve uitgaven.
Rietkerk kondigde aan dat zijn
fractie in het Bestek-debat zal komen
met aanvullende voorstellen, die
vooral betrekking zullen hebben op
een betere verdeling van de arbeid.
Tegenbegroting PvdA: 20.000
arbeidsplaatsen erbij in ’79
name richten op arbeidsplaatsen op het
terrein van de woningisolatie en energie
besparing. De overheid moet deze arbeids
plaatsen financieren uit de inkomensmati-
ging, die extra zal gaan gelden voor inko
mens boven de 30.000 gulden.
De PvdA gaat ervan uit dat er op de
collectieve voorzieningen niet meer hoeft
te worden bezuinigd dan was voorzien in
de één-procentsoperatie van het kabinet-
Den Uyl.
groei van de ambtenarensalarissen met 0,5 percent
per halfjaar. Ook het trendbeleid ten aanzien van de
ambtenarensalarissen bedreigt de rijksbegroting, en
wel met een extra last van één miljard gulden.
;-.y-
