Waaier van grappen volgens beproefd recept in I Saltimbanchi
concert Gil Evans
Begrafenis Brei
in Polynesië
kenmerk Russisch duo
Chaos heerst op zinloze groepsexpositie
I
II
Klup Improviserende
Musici start met
Fantastische techniek
KO z
■w1
Componist-dirigent
Serly overleden
Twintigers jubileren in Haarlemse Vleeshal
CRM beticht van
wanprestatie
•Bi
‘EL
I
Mark Lubotsky en Ljuba Edlina in Amsterdam
Onkostenvergoeding
N
I
2
KUNST
13
10 OKTOBER
DINSDAG
19 7 8
Ata»
geïmproviseerde
ikt.
m,
Ik-
F
F
J
NOORDHOLLANDS PHILHARMONISCH ORKEST
uis-
tel:
nan
EN
W I
t MB
AMSTERDAM. De Italiaanse Commedia dell’ Arte-clowns I Co
lombaioni hebben volgens hun beproefde en succesvolle humor-con-
cept een nieuw programma gemaakt, nadat zij vorig seizoen daarvan al
een deel hebben uitgeprobeerd. De première was maandag in Carré. I
Saltimbanchi heet het en dat betekent heel gewoon kunstenmakers,
ook wel kwakzalvers. Beide betekenissen zijn in de beste zin van
betrekking op wat de broers Carlo en Alberto Colombaioni je voor
schotelen. Hun nieuwe grappenreeks schuimt weer van de scherts en
waanzinnig komische misverstanden. De heren Colombaioni laten u in
I Saltimbanchi opnieuw schateren om niets, om de volmaakte illussie.
MB
Mh Gekookte schelvisrollen met kaassaus
k Doe meer met vis, omdat *t zo Lekker is.
i oR
(Van onze kunstredactie)
HAARLEM. Op de valreep
van de Oktober Jazzmaand, op de
28e dezer, wordt Haarlem een
nieuwe activiteit op jazzgebied
rijker. De Haarlemse Jazz Club
die tot dusverre haar program
ma, ongeacht de verschillende
stijlen, op vrijdagavond presen
teerde, gaat de activiteiten over
twee avonden verdelen. De jazz
liefhebber zal er binnenkort op
kunnen rekenen op vrijdagavond
in de Zanderzaal aan het Groot
Heiligland te Haarlem terecht te
kunnen voor oudestijl-jazz en
blues, terwijl de zaterdag gere
serveerd wordt voor moderne
vormen van l
muziek.
‘tl
M 1
1
I Colombaioni: schateren om niets
-R
*1
KO VAN LEEUWEN
(ADVERTENTIE)
entree 10,(a.i.) c.j.p. geldig abonnement 6 concerten 50,(a.i.)
l
1
JOHAN VAN KEMPEN
(ADVERTENTIE)
3
dirigent: RONALD ZOLLMAN
soliste DUBRAVKA TOMSIC - piano
Concertgebouw Haarlem - vrijdag 13 oktober 1978 - 20.15 uur
EERSTE CONCERT SERIE B
Terwijl voor dit recital een programma
was samengesteld waarop louter Russi
sche componistennamen voorkwamen, zal
dit duo dan in november opnieuw te horen
zijn in een aantal Mozart-sonates. Eind van
deze maand speelt Lubotsky dan boven
dien nog sonates van Bach op ditzelfde
podium, waarbij hij dan de klavecinist
Glenn Wilson als partner heeft. Na deze
serie van drie concerten, heeft men dan
een beter overzicht op de artistieke vermo
gens van de violist kunnen krijgen dan ooit
tevoren.
vorming, doet hij aan als een representant
uit de school van Josef Suk.
Laatstgenoemde, 44-jarige Rus, valt in zijn
vaderland als componist een beetje tussen
de wal en het schip, omdat hij daar als
avant-gardist te boek staat. En om die
reden is er weinig export van Schnittkes
werk, waardoor het moeilijk is je een goed
beeld van deze verschijning aan het muzi
kale Sovjet-firmament te vormen.
Op het Amsterdamse podium klinkt de
betreffende muziek nauwelijks modern en
het is te hopen dat er zich binnen het
oeuvre van deze componist beter werk
bevindt dan dit preludium voor vioolsolo.
Gidon Kremer liet dit muzikaal „In Memo-
riam” waarin op tamelijk ongemotiveerde
wijze een tweede, op de band opgenomen
vioolpartij in het spel wordt betrokken, in
een vorig seizoen al horen. Maar bij her
nieuwde kennismaking blijkt dit stuk eer
der lachwekkende elementen te bevatten,
dan dat het aangrijpende zieleroerselen
zou uitdrukken.
Veel indruk daarentegen maakte de uit
voering van Sjostakovitsj’ Viool-pianoso-
nate. Zoals altijd bij deze componist het
geval is, worden ook in dit werk uit 1968
alle (al dan niet fugatisch opgezette) delen
flink thematische uitgewerkt, terwijl in
houdelijk alle kruit al is verschoten. Maar
toch behoort dit opus 134 nog tot de rijpste
creatieve vruchten van deze drie jaar gele
den gestorven Russische meester. Alle in
deze sonate voorkomende stemmingscon-
trasten van schijnheilig zoete devotie,
bittere ironie en sjagrijn tot bijtend sarcas
me en zure quasi-humor werden in deze
uitvoering in elk geval uiterst kleurrijk
tegen elkaar uitgespeeld.
Het „Duo concertant” van de destijds
vijftigjarige Stravinski, viel qua karakter
een beetje tegen, omdat de componist hier
in de praktijk te veel werd voorgesteld als
neo-romanticus in de zin van Sjostako
vitsj. Maar wanneer het op werkelijke ro
mantiek aankwam, zoals tenslotte bij de
bewogen Sérénade mélancolique opus 26
en het als champagne mousserende Valse-
Scherzo opus 34, beide van Tsjaikovski,
kon het duo Lubotsky-Edlina de expressi
viteit weer in alle vrijheid het volle pond
geven.
„Deze brief werd tot op heden niet
door de minister beantwoord. De
door het kamerlid Voogd (PvdA) hier
over gestelde vragen werden onlangs
wel door de minister beantwoord: de
nieuwe computer van CRM zou de
boosdoener zijn. Het bestuur van het
GENECO heeft besloten deze wan
prestatie van CRM niet meer te ne
men”, aldus het genootschap.
Ook de vakgroep componisten van
de Koninklijke Nederlandse Toon
kunstenaarsvereniging (KNTV) heeft
bij mmister Gardeniers bezwaar ge
maakt tegen het „minachtend gedrag
van het ministerie”. De vakgroep van
KNTV staat achter wat het Genoot
schap van Nederlandse componisten
hierover te berde heeft gebracht. De
vakgroep onderstreept nog eens de
noodzaak spoedig een fonds voor de
scheppende kunst op te richten.
Het wordt volgens de werkgroep zo
langzamerhand tijd dat het ministerie
van CRM al die schitterende beleids
voornemens, nota’s etc. eens uitvoert.
deze maand korte tijd in ons land verblij
ven voor enkele concerten.
Het Gil Evans Orchestra zal ook ditmaal
vermoedelijk een achttal musici omvatten,
dat een sterk symfonisch gekleurde klank
kleur zal hebben. Onder de leden, die Gil
Evans ditmaal mee zal nemen naar Neder
land bevinden zich waarschijnlijk de riet-
blazers Steve Lacy en Arthur Blythe, ex
Blood, Sweat Tears-trompettist Lew So-
loff en de vrouwelijke slagwerker Sue
Evans.
Af gezien van een dergelijk feestelijk
evenement is de KIM niet van zins om het
programmatische accent te plaatsen op
dure binnen- en buitenlandse groepen,
waardoor een toegangsprijs mogelijk jazz-
fans zou weerhouden om naar de Zander-
zaal te komen. In principe zullen de mo
derne stijlavonden op zaterdagavond vrij
toegankelijk zijn. Op deze KIM-avonden
zullen bovendien zoveel mogelijk musici
uit de Haarlemse regio te beluisteren zijn
hetzij in een vaste ensemble-vorm, een ad-
hocgroep of in georganiseerde jam-sessi-
ons.
Groepstentoonstellingen zijn een onding
voor de bezoeker omdat hij wordt losgela
ten in een jungle waarin hij alleen zijn
blote handen kan gebruiken om zijn kostje
bij elkaar te scharrelen en voor de criticus
omdat ie gedwongen is plotseling allerlei
lijnen in het gebodene te zien, trends te
onderscheiden en bovendien nog alle kun
stenaars met naam en toenaam te vermel
den zodat het verhaal of veel te lang wordt
of onvolledig. In het laatste geval betekent
het weglaten van iedere naam minstens
een keer een boze brief. Als het niet van de
kunstenaar zelf is, dan komt ie wel van zijn
moeder, zijn concubine of van de een of
andere tante Truus die zich het lot van de
nimmer erkende en volslagen vergeten ar
tiest aantrekt.
In de Vleeshal hangt het werk van net
geen 30 kunstenaars als ik goed heb geteld.
Dat zijn er bijna tien teveel want de ten
toonstelling heet zoals gemeld „Twintig in
de Hallen”. Maar deze ieder jaar weer ad-
hoc georganiseerde groep van overwegend
Haarlemse kunstenaars viert haar tienja
rig bestaan en in zo’n geval wil, c.q. moet
iedereen er bij zijn, dus what’s in a name?
Die bijna dertig kunstenaars die nu in de
Vleeshal zijn te zien hebben in hun jonge
Hij zou volgende week naar Hongarije
afreizen om daar als gast van het Bartók
Instituut een aantal concerten te geven en
lezingen te houden.
kaartverkoop en plaatsbespreken aan de kassa van het Concertgebouw, Lange
Begijnestraat 13, Haarlem van 10-15 uur; telefonisch 32 09 94 van 12-15 uur.
programma: SCHUMANN
Ouverture, scherzo en finale op. 52
Pianoconcert in a kl. t.
Symfonie no 4
het alsof de heren je op de vingers tikken
en manen tot opletten: want juist dan
gebeurt het en ontstaat er als vanuit het
niets door een plotselinge, razendsnelle
opbouw een volkomen onverwachte dol
komische plot.
Schateren om niets. Dat is het waartoe I
Colombaioni het publiek aanzetten. Om
niets, want die paparazzi-snelle Italianen
doen alsof. Niets gebeurt echt, alles is
truuk, satire of parodie. Hun programma I
Saltimbanchi bevat een aantal hoofdbe
standdelen die in rap tempo aan elkaar
gepraat worden. In het Italiaans, maar de
vaste bezoekers van I Colombaioni weten
dat er bij hen geen taalprobleem bestaat.
Bij alles wat wordt gezegd gedragen Al
berto en Carlo zich zo beeldend, dat je
jezelf een voortreffelijk kenner van het
Italiaans voelt bij het verlaten van het
theater.
I Saltimbanchi bevat temidden van de
voortrazende vrolijkheid enkele prachtige
hoogtepunten. Bijvoorbeeld het verhaal
van Orlando die de draak moet verslaan,
vrij na een oude oorspronkelijke Franse
sage. Even doet dat nummer denken aan
Ver van zijn wieg in Anderlecht
wordt de 49 jaar geworden Brei toe
vertrouwd aan de vulkanische grond
op de bergachtige Marquesas eilan
den in de Stille Oceaan.
AMSTERDAM. Mark Lubotsky en
Ljuba Edlina, Russische musici die sinds
hun vestiging in Nederland, twee jaar
terug, zowel door hun pedagogische werk
aan de conservatoria als door gezamenlij
ke optredens als viool-pianoduo in brede
kring de aandacht trokken, speelden
maandagavond in de kleine zaal van het
Amsterdams Concertgebouw.
Carlo en Alberto Colombaioni spelen
dat alles klaar zonder de minste theater-
franje. Geen peperduur decor, geen glitter,
geen geluidsinstallatie of andere techni
sche foefjes staan him ten dienste. Ze
treden op zoals je ze ook buiten het theater
kunt tegenkomen, zonder grime en ge
woon gekleed in een onopvallend alle
daags pak. Slechts een beperkte verzame
ling attributen is ruimschoots voldoende
om de illusie groots tot leven te wekken.
Een spirituele voorstelling vol puur ver
maak en onbezorgd amusement, waard
om meer dan één keer te zien.
DEN HAAG (ANP). Het Genoot
schap van Nederlandse Componisten
(GENECO) heeft maandag zijn advo
caat opdracht gegeven op te treden
tegen het ministerie van CRM. Het
GENECO drong een maand geleden
schriftelijk bij de minister aan op
spoedige betaling van honoraria aan
componisten voor opdrachten die zij
al bijna een jaar geleden hebben uit
gevoerd.
Voor de musici is een zo eerlijk mogelij
ke, maar bescheiden financiering opgezet
uit de bar opbrengsten van deze avonden.
In principe stelt de KIM - die (nog) op geen
enkele financiële steun van de gemeente
Haarlem mag rekenen - zich ten doel de
meewerkende musicus een onkostenver
goeding van vijftig gulden uit te betalen.
Op deze wijze wil de werkgroep tevens er
de nadruk op leggen een podium voor de
regionale jazz te willen zijn. Op de agenda
staan dan ook optredens van Big Band
Loenen (4 november), Eh... Dinges (11 no
vember), Soft Ice (18 november), Sound
Circle (25 november), naast optredens van
Harry Verbeke <2 december) en Herman
de Wit (16 december).
Musici die met de Werkgroep KIM in
contact willen komen kunnen zich het best
wenden tot Nico Meijer (Papentorenvest
8b, 2011 AV Haarlem; tel. 023-317138) of
Ernst Oosterveld (Lange Herenvest 80,
2011 BV Haarlem; tel. 023-323932).
HAARLEM. Groepstentoonstellin
gen zijn een onding. Een groot aantal
kunstwerken - hoe meer hoe beter denken
sommige organisatoren - wordt bijelkaar
geharkt en in een volstrekt willekeurige
volgorde opgehangen. De informatie reikt
niet verder dan een knullig opgeplakt
titeltje en in het beste geval wordt er snel
een catalogus in elkaar gedraaid. Natuur
lijk gebeurt dat lang niet altijd zo, maar
het geval wil wel dat van de drie groeps-
exposities die er dit jaar in de Vishal en
Vleeshal zijn geweest er minstens twee
voor een dikke onvoldoende in aanmer
king komen. Een van die twee is de jubi
leumtentoonstelling van de „Twintig in
de Hallen”, een volstrekt zinloze uitstal
ling van een onoverzienbare hoeveelheid
van de meest uiteenlopende kwaliteiten
en stijlen.
schien kunnen groepstentoonstellingen op
die basis best wel eens leuk zijn.
CEES STRAUS
(Tot en met het einde van deze week,
dagelijks van 10-17 uur).
■»s I
S=
Temidden van de waaier van grappen is
er een act waaraan drie vrijwilligers uit
het publiek mogen mee-improviseren. Ge
baseerd op de opera Cavalleria Rusticana
volgt dan een ironische persiflage op het
fenomeen opera, zonder dat er een noot
wordt gezongen.
Wellicht zou er een bepaald onderwerp,
een thema of een samenhangend beeld van
bepaalde stijlen gevonden kunnen wor
den. Zodat het voor de criticus leuker is
om er over te schrijven in plaats van het
geven van een dorre opsomming van aller
lei namen waarvoor de lezer net zo goed
het plaatselijk telefoonboek kan raadple
gen. Zodat het voor de gemiddelde ten-
toonstellingbezoeker ook aardiger is om
tenminste met iets meer dan zijn blote
handen in die jungle te vertoeven. Mis-
jaren allemaal wel .eens aan een eerdere
tentoonstelling bij dezelfde groep deelge
nomen. Een zeker deel werd als het ware
afgeroomd door De Groep die zich als
enige gezelschap een behoorlijke kwaliteit
kan permitteren met als gevolg dat zij dit
jaar de enige echt werkelijk goede groeps
expositie te bieden had.
Nu wil dat helemaal niet zeggen dat er zo
heel veel slechts bij de Twintigers zit. Er
zijn grofweg een aantal stijlcategorieën te
ontdekken die ieder voor zich een topper
hebben naast een baar zwakke broeders.
Vooral op de bovenverdieping zijn de fijn
schilders goed vertegenwoordigd naast en
kele abstract-geometristen. Beneden con
trasteren de traditionele beeldhouwers
met een gering aantal avant gardisten. Of
om het anders te zeggen: je vindt van
uiterst klassiek tot bijna would be modern
in de Vleeshal. Het grote verschil in kwali
teit is overigens vaak stuitend. Hoe zou nu
iemand als André Gouw zich voelen als hij
zijn werk ziet in de gedachte dat zich
rechtstandig onder hem schilderijen be
vinden die in de eerste de beste galanterie
winkel nog zouden misstaan? Zou een man
van zijn capaciteiten - en hij komt hier in
de Vleeshal naar voren met een allure *die
voor de Haarlemse fijnschilders van nage
noeg ongekende klasse is - plotseling zijn
werken willen weghalen? Zouden een Ben
Glas, een Ronald Ruseler, een Frans Hak
of een Machteld Hooyen het mateloos ge
stumper om hen heen als concurrentie
moeten beschouwen? En heeft het ook
maar in de verste verte zin dat je van een
Glas of een Ruseler maar een of twee
doeken ziet die volstrekt geen beeld geven
van wat zij aan kwaliteit in huis hebben?
Wie goed zijn best doet, kan natuurlijk
best op deze exposities een aantal conclu
sies trekken of wat lijnen onderscheiden.
Er is een zekere categorie van Twintigers
die sinds hun debuut het predikaat „veel
belovend” of „getalenteerd” bewaarheid
hebben. Er zijn ook deelnemers wiqj- werk
lijkt op een debuut, ook al weet je dat ze al
zo’n tien jaar meedraaien. Waarschijnlijk
moet je daar nog eens tien jaar op wachten
Serly, die uit Hongarije afkomstig was,
verwierf grote bekendheid door het vol
tooien van de laatste twee werken van
Bela Bartók, te weten het derde pianocon
cert en vioolconcert.
bokswedstrijd waarin de twee clowns uit
gelezen staaltjes van timing tonen. In Pro
tests solieert de kleine Carlo als een gemo
derniseerde arme soldaat Schweyck. Een
nummer van groteske vindingrijkheid
waarin een welhaast volmaakte balans
van stille humor en aandoenlijkheid wordt
bereikt. Een typering die mag gelden als
stille getuige van de waanzin van de oor
log. En Carlo Colombaioni weet zelfs nog
mimiek uit zijn gasmasker te toveren.
De KNTV wil meedenken over de
verwezenlijking ervan. Hierbij zou
het plan „iedereen muziek” van de
federatie van kunstenaarsverenigin
gen als uitgangspunt kunnen dienen,
aldus de vakgroep componisten van
de KNTV.
GIL EVANS
Evenals zijn begeleidster Ljuba Edlina
(echtgenote van Rostislav Dubinsky; de
vroegere primarius van het Borodin
Kwartet), is Mark Lubotsky technisch fan
tastisch goed uitgerust. En in zijn fijnzin
nigheid bij een warme en krachtige toon-
of misschien leren ze het wel nooit. Het
woord „expositierijp” mag dan de laatste
tijd niet zo heel erg veel meer worden
gebruikt, het dunkt me dat menige Twinti
ger zich wel mag afvragen in hoeverre zijn
werk de openbaarheid verdraagt.
De moderne-stijlavonden zullen onder
coördinatie staan van de enkele maanden
geleden opgerichte Werkgroep KIM (Klup
Improviserende Musici), een initiatief van
jazzmusici uit de regio Haarlem om te
komen tot een regelmatige presentatie van
eigentijdse jazz. Na besprekingen met het
bestuur van de HJC had de inbreng van
deze werkgroep een uitbreiding van het
totale aantal HJC-activiteiten tot gevolg.
Waarbij vermeld moet worden dat de
Werkgroep KIM organisatorisch een deel
is geworden van de jazzclub.
De wekelijkse KIM-activiteiten worden
op 28 oktober ingéluid met een waar
feestelijk gebeuren: een optreden van het
Amerikaanse Gil Evans Orchestra, dat
Haarlem zal aandoen in een samenstelling
die niet al te zeer zal afwijken van de
bezetting die nogal opzien baarde tijdens
I de meest recente editie van het Northsea
1 Jazz Festival in Den Haag. De zich altijd
weer vernieuwende componist en arran
geur Gil Evans, die zijn eerste wereldfaam
dankte aan de samenwerking met Miles
Davis in de jaren vijftig en aan de histori-
I sche opnamen waarin hun beider werk
toen resulteerde, zal tegen het einde van
rf- Carlo Colombaioni als een gemoderni
seerde soldaat Schweyck, een stille getui
ge van de waanzin van de oorlog.
Misschien gaan de organisatoren achter
deze groepstentoonstelling het volgende
jaar ook eens werkelijke inhoud aan het
begrip „twintig” geven hetgeen een tel
woord is tussen de negentien en de eenent
wintig en niet tussen de achtentwintig en
de dertig. Een groepstentoonstelling van
twintig deelhemers is al heel wat, maar het
kan wat minder chaotisch zijn dan thans
het geval is.
PARIJS (AFP). Niet in Vlaan-
derland en niet in Parijse grond,
maar in Frans Polynesië wordt de
maandagochtend vroeg in Parijs
overleden zanger-acteur Jacques
Brei begraven.
Op dit eerste concert, door dit al weer
ruim twintig jaar geleden geformeerde
duo dat in het samenspel dan ook geen
problemen kent, stond Sjostakovitsj in het
gedeelte van voor de pauze centraal. Aller
eerst door middel van diens aan David
Oistrach opgedragen sonate, en verder
door het Preludium in memoriam Dimitri
Sjostakovitsj, van Alfred Schnittke.
.1
l 800 g schelvisfilets, 50 g boter, citroensap, 45 g bloem,
40 g geraspte oude kaas, peper, selderijsaus. Po'cheer
de opgerolde filets gaar in weinig water met wat zout en
citroensap. Boter smelten, al roerende bloem
toevoegen en vervolgens visnat tot gladde massa
ontstaat. Saus van vuur nemen en kaas, peper en
selderijsaus gelijkmatig toevoegen
Produktschap voor Vis en Visprodukten, 's-Gravenhage^^^B;
de Hamlet-persiflage uit het vorige pro
gramma, maar de komische wisselwer
king tussen de beide broers bezorgt het
toch weer een geheel andere sfeer. Dan is
er een briljante uitvoering van een op
volmaakte misverstanden berustende
De gebroeders Colombaioni hebben zich
toègelegd op het oude Italiaanse theater-
ambacht van clowns en potsenmakers, dat
is ontstaan binnen de commedia dell’arte-
traditie. Acteurs als serieuze clowns, een
beroep dat van vader op zoon werd door
gegeven. Een theaterspecialiteit die wij in
ons land niet kennen en waarbij elk thea
terfacet kan worden aangeroerd. In Italië
zouden - volgens het programmaboekje -
nog zo’n vierhonderd clown-families zijn,
maar de meeste verlaten nooit het land,
vaak niet eens hun eigen stad.
Met I Colombaioni hebben we het dus
getroffen. Zij spelen al jaren buiten Italië
en zijn in Nederland al lang goede beken
de. We hebben het zelfs bijzonder met ze
getroffen, want de korte, wat gezette Carlo
en zijn rijziger broer Alberto hebben hun
komisch talent tot ongeloofwaardige
scherpte aangezet. Hun grappen zijn zo tot
in details uitgebalanceerd, dat er een
uniek spel van misverstanden ontstaat.
Hun verrichtingen zijn een opeenvolging
van tot leven gekombn cartoons. Soms, als
je aandacht iets dreigt te verslappen, als je
wel meent te weten wat er komen gaat, is
Overzicht op de begane grond van de
Vleeshal met twee objecten in hout en
staal van Henk Klijn en schilderijen van
onder meer Berend Pasman daarachter.
LONDEN (AP). De Amerikaanse
componist-dirigent Tibor Serly is zondag
op 76-jarige leeftijd in Londen overleden
na op straat te zijn aangereden door een
auto.
A
