Loos alarm in Wenen
Arts
In Esteli
Russisch roulette
zeker 3000
doden
g
Weer Spaanse
politiemannen
doodgeschoten
„Roken is net
I
Opvallende koerswijziging
99
Ontvoering in Italië
Green Peace wil slachting voorkomen
Loonsverhogingen op komst
Columbianen:
Carmiggelt?
Nobelprijs
Begeren
3
BINHEN- EN BUITENLAND
19 7 8
■fc
n
door Nico Scheepmaker
l‘.U
pens
gt dat
it kan
kern-
rede-
sn be-
Het
vinds-
pslag-
kken.
;elen
koord
/egen-
mfiet-
let de
le toe-
i twee
landse
'orden
ften
ing
iijna
ge-
igen
pro-
anse
nan-
Ver-
sta-
igen
>plo-
Izië
DIN S D AG 10 OKTOBER
BUENOS AIRES. (AFP) Roken is als deelnemen aan Russische
roulette: wie sigaretten rookt heeft een kans van een op twintig om te
sterven aan longkanker. Wie pijp of sigaren rookt, wordt bedreigd door
kanker aan strottehoofd, tong of/en lippen. Aldus een rapport van de
Australische arts Nigel Gray, dat is voorgelegd aan het internationaal
kankercongres in de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires.
ing
(Van onze redactie buitenland)
TEHERAN. In een poging een einde te maken aan de onrust onder de
ambtenaren wil de Iraanse regering gaan bezuinigen op defensie en op
het bouwen van kerncentrales om met het uitgespaarde geld de
ambtenarensalarissen te verhogen. De afgelopen weken zijn steeds
vaker ambtenaren in staking gegaan uit onvrede met hun inkomen.
(Van onze redacteur in Engeland
Henk Leffelaar)
LONDEN. De Rhodesische leider Ian Smith is niet langer onwel
kom in Engeland. De Britse regering zou in geval van„buitengewone
redenen” bereid zijn de Rhodesische leider toe te laten tot het Verenigd
Koninkrijk. Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse
Zaken zei dat onder deze „redenen” bijvoorbeeld werd verstaan het
bijwonen van of discussie over een conferentie van alle bij het
Rhodesische conflict betrokken partijen, of in het algemeen „zinvolle
onderhandelingen”
ken
v’ - -
Iran zoekt
Londen wil dood
geld voor
4000 zeehonden
ambtenaren
Smith welkom
in Engeland
ri- De Weense politie werd gisteravond in staat van alarm gebracht, omdat vermoed werd dat twee wegens terrorisme gezochte
Kardinaal voorspelt kort conclaaf
Westduitsers, Christian Klar en Adelheid Schulz, zich in de Oostenrijkse hoofdstad ophielden. Later werd door een politiewoord
voerder verklaard dat het niet om deze twee, maar om „gewone” misdadigers zou gaan.
Hoewel de woordvoerder het in een tele
foongesprek ontkende, betekent deze hou
ding van het ministerie een opvallende en
belangrijke koerswijziging in het door
Londen tot nog toe gevoerde Rhodesie-
beleid. Premier Ian Smith werd door de
Britse regering beschouwd als een verra
der, die Rhodesië op eigen houtje en op
onwettige manier onafhankelijk verklaar
de.
Volgens de Britse wet kan Smith dan
ook technisch nog steeds voor verraad en
opstand tegen de koning gearresteerd en
strafrechtelijk vervolgd worden wanneer
hij zich op Brits grondgebied bevindt. Im
muniteit van strafvervolging kan echter
verleend worden door een speciale juridi
sche procedure.
Overigens heeft de Rhodesische leider
zich sinds de onwettige onafhankelijk
heidsverklaring al twee keer op Brits
grondgebied bevonden, toen hij deelnam
aan conferenties op de Britse oorlogssche
pen Fearless en Tiger. Gearresteerd werd
hij toen uiteraard niet.
De nieuwe formulering van het ministe
rie van Buitenlandse Zaken is opzienba
rend te noemen, omdat het een bezoek van
Het Iraanse bureau voor atoomenergie
zal geen nieuwe projecten meer mogen
beginnen, zo meldt de krant, maar de
Smith aan Londen niet langer uitsluit,
hoewel de regering zich tot nog toe steeds
schrap heeft gezet tegen welk formeel con
tact met Smith dan ook. Deze accentver
legging is des te opmerkelijker, omdat de
Verenigde Staten onlangs hun oorspron
kelijke houding ook hebben veranderd, en
Smith met een gewoontoeristenvisum toe
gang verschafte tot Washington.
Dat besluit van de Amerikaanse rege
ring heeft opnieuw duidelijk gemaakt dat
het initiatief voor het vinden van een op
lossing voor Rhodesië niet langer berust in
Londen, dat in feite de grootste verant
woordelijkheid zou moeten dragen voor
het voormalige Gemenebestland.
De Britse minister van Buitenlandse Za
ken David Owen is in de afgelopen dagen
onder druk gezet door een groep leden van
zowel het Lager- als het Hogerhuis, onder
wie de voormalige minister van Buiten
landse Zaken George Browen en drie ex-
ministers van de conservatieve partij, om
Smith Engeland binnen te laten.Het is te
verwachten dat deze kwestie op het jaar
lijks congres van de conservatieve partij,
dat vandaag in Brighton begint, ook zal
worden aangegrepen voor een meer dan
levendig debat.
zit als oudste kardinaal, of kardinaal-
deken, wel de voorbereidende vergade
ringen voor en wordt algemeen be
schouwd als een invloedrijk lid van het
kardinaalscollege. Twee maanden gele
den leek hij de enige die niet verrast was
door de ongewoon korte duur van het
conclaaf waarin Albino Luciani tot paus
werd gekozen. Ook deze keer, zo ver
klaarde hij aan II Tempo, voorziet hij een
„kort en gemakkelijk conclaaf”.
Het is meer dan de meeste andere
kardinalen durven te voorspellen. Zo
dacht de Belgische kardinaal Suenens,
dat er waarschijnlijk „niet meer dan acht
stemmingen, dus twee dagen” voor nodig
„Alles wat we bezaten”, aldus de Colum
bianen, „is door plundering en brand ver
loren gegaan. De branden waren het ge
volg van bombardementen en de plunde
ring geschiedde door sandinisten en door
de burgerbevolking.
Intussen hebben sandinisten in San Jo
se, de hoofdstad van Costa Rica, verklaard
dat er een tweede offensief tegen het be
wind van president Somoza van Nicara
gua, op komst is.
(Van onze redactie binnenland)
HILVERSUM. In opdracht van de
Engelse regering zullen de komende we
ken vierduizend zeehonden in de Schot
se wateren worden doodgeschoten. De
internationale organisatie Green Peace
(Groene Vrede) hoopt deze slachting te
voorkomen. Door publikaties en televi-
sie-uitzendingen in Engeland wordt de
bevolking opgeroepen druk op de rege
ring uit te oefenen.
Ervaring met de Romeinse curie? „In
het geheel niet interessant,” zegt de Bra
ziliaanse kardinaal Lorscheider (naar
verluidt, de kandidaat op wie Albino
Luciani tot aan de laatste ronde bleef
stemmen). „Ik ben van mening dat alle
kardinalen uitstekend op de hoogte zijn
van dat milieu.”
Zo valt er ook ditmaal weinig peil te
trekken op de uitlatingen van de kies-
van geen enkele invloed op de pauskeu
ze. Dit werd ook de vorige keer in alle
toonaarden verk.ondigd, maar na de keu
ze van Luciani bleek het wel degelijk van
doorslaggevend gewicht geweest te zijn,
dat hij Italiaan was.
Volgens Gray zijn de door hem genoem
de soorten kanker nooit geconstateerd bij
niet-rokers. Bovendien, zo meent deze arts,
is tabak verantwoordelijk voor een kwart
van de hart- en vaatziekten die bij rokers
tweemaal zo veel voorkomen als bij niet-
rokers.
Er bestaat volgens Gray ook een reken
kundige relatie tussen de frequentie van
dodelijke kwalen en het aantal per dag
gerookte sigaretten: wie 40 sigaretten per
dag rookt, heeft precies veertig maal meer
kans te sterven aan longkanker of aan
hart- en vaatziekten.
De enige methode, aldus de Australische
arts, ter bestrijding van longkanker is pre
ventie. Alle landen zouden reclame voor
tabakswaren moeten verbieden, artsen,
onderwijzers en massamedia zouden dui
delijk moéten wijzen op de gevaren van
het roken en op tabaksartikelen zouden
duidelijke waarschuwingen moeten wor
den gedrukt.
De mensen van Green Peace, die over
al op de wereld protesteren tegen slach
ting van zeehonden, walvissen en tegen
verontreiniging van de zee, willen dat de
slachting een jaar wordt uitgesteld. In
dat jaar moet worden bekeken of het wel
verantwoord is de dieren te doden. Het
terugbrengen van het aantal zeehonden
betekent een vermindering van eenderde
van de wereldpopulatie van deze dieren.
Met hun schip de Rainbow Warrior
zullen de dertien bemanningsleden, on
der wie de Nederlander Pieter Lagen
dijk, de Noorse jagers opvangen en hun
het jagen onmogelijk maken. „We zullen
nog de meest doelmatige methode moe-
mannen. Zij blijven volhouden dat een
conclaaf zich onttrekt aan alle menselij
ke wetten en berekeningen. Er bestaan
geen partijen, geen conservatieven of
progressieven, geen voor- of tegenstan
ders van de ene of de andere theologi
sche school.
„Wij kardinalen,” zo zegt
aartsbisschop Landazuri, „zijn uitverko
ren om als werktuigen Gods de kerk een
paus te schenken, die geschikt is haar in
deze moeilijke tijden te leiden.” Zondag,
als de kardinalen gaan stemmen, kan de
wereld over hun keuze oordelen. De eer
ste rooksignalen worden tussen elf en
twaalf uur zondagmorgen verwacht.
MADRID. (UPI) In de Noordspaanse
stad Elgoibar zijn gisteren twee leden van
de Guardia Civil doodgeschoten.
ten vinden. Waarschijnlijk zullen we
voor de geweren van de jagers moeten
gaan staan. Dat zijn heel zware gewe
ren,” aldus Pieter Lagendijk.
De leden van Green Peace krijgen geen
geld voor hun activiteiten. Deze actie is
mede mogelijk gemaakt door een actie
van de VARA, die meer dan een ton
opbracht. Ook volgend jaar hoopt Green
Peace acties te voeren tegen het veront
reinigen van o.a. de Middellandse Zee, de
walvisjacht bij Ijsland en Spanje en
eventueel opnieuw tegen de jacht op grij
ze zeehonden. Voorlopig ontbreken daar
toe nog de financiële middelen.
naar de
ofdstad
dan de
sterdam
juenties
;nkomst
Am ster-
In de Schotse wateren zitten ruim zes
tigduizend grijze zeehonden. Volgens
zalmvissers berokkenen deze zeehonden
hun een verlies van twaalf miljoen pond
sterling (ruim 48 miljoen gulden) door
de vis die zij eten en de netten, die de
zeehonden beschadigen. Bruce Miller
heeft nu een vijfjarenplan laten opstel
len, waardoor het aantal grijze zeehon
den moet worden teruggebracht naar
35.000.
irzien
ie nu
latre-
assen
orko-
kooi-
orko-1
t deze
Enfin, Graham Greene heeft hem ook
weer niet gehad, Nabokov heeft hem nooit
gehad, en die Singer is niet slecht, al haalt
hij natuurlijk niet het niveau van een Car-
miggelt of een W. F. Hermans, om maar
eens enkele Nobelprijskandidaten te noe
men die Louis Paul Boon als kandidaat
zouden kunnen opvolgen. Ware het wel
verstandig een man die nu al jarenlang
verliest (de Joop Zoetemelk van de Neder
landstalige literatuur) in de ploeg te hand
haven? Wordt het geen tijd voor een nieu
we kopman?
Zou Simon Carmiggelt, door zijn uitzon
derlijke positie binnen de literatuur, niet
een goede eye-catcher zijn in de Neder
landse etalage? Zouden die Zweedse
blaaspoepers niet kunnen denken: hé, een
journalistieke literator, dat is weer eens
iets heel anders, dan bekronen we iemand
waar de wereld verrast van opkijkt, hè ja,
laten we die Carmiggelt bekronen! (Kwis
pelend als jonge honden).
MILAAN. (AFP) Marcella Borolli,
dochter van een vooraanstaande Italiaan
se uitgever, is gisteravond in Milaan ont
voerd. Twee gewapende mannen dwongen
de 32-jarige vrouw een auto in. Het is niet
duidelijk of de ontvoering politieke motie
ven heeft.
liten-
r een i
ti. Hij
nvol-
ezoe-
lomi-
s reis
aan
trijfël
(Van onze redacteur in Italië
Hein ten Kortenaar)
ROME. Zijn de kardinalen in Rome
het al eens over de opvolger van paus
Johannes Paulus I? Is dat de reden
waarom zij niet, zoals hun door de con-
claafregels van Paulus VI wordt voor
geschreven, iedere dag vergaderen? Het
afgelopen weekeinde namen zij vrijaf
„voor gebed en bezinning”.
„Nu de gezondheid van de paus ons in
de steek heeft gelaten, dienen we heel
wat zorgvuldiger te werk te gaan en niet
alleen op het punt van de gezondheid.”
Leeftijd en nationaliteit zijn, als men
de kardinalen mag geloven, ook nti weer
Velen zeggen ja op de eerste vraag na
het optimistische vraaggesprek dat kar
dinaal Carlo Confalonieri gisteren gaf
aan het Romeinse dagblad D Tempo.
Confalonieri, die met zijn 85 jaar geen
deel meer mag nemen aan het conclaaf,
In opdracht van de Britse staatssecre
taris Bruce Miller gaan Noorse jagers
vierduizend jonge grijze zeehonden
doodschieten en negenhonderd volwas
sen exemplaren. 'De jagers handelen ten
behoeve van de grootste Europese hou
thandelaar, de Noor Rieber, met wie de
Engelse regering een contract heeft ge
sloten. Vooral de huiden van de jongste
zeehonden leveren veel geld op.
zouden zijn, maar rekende kardinaal Siri
van Genua toch al gauw op drie, vier
dagen, en bekende de aartsbisschop van
Lima, Landazuri Ricketts, dat er onder
de kiesmannen „grote bezorgdheid”
heerst, nu zij hun verantwoordelijkheid
voor de toekomst van de kerk verzwaard
voelen door de voortijdige dood van de
paus die zij nog geen twee maanden
geleden kozen.
De toekenning van de Nobelprijs voor
Literatuur 1978 aan Isaac Bashevis Sin
ger betekent dat Louis Paul Boon hem
voor de zoveelste keer niet heeft gekregen,
zoals vóór hem de Bene-kandidaat Simon
Vestdijk hem jarenlang niet kreeg, tot de
dood erop volgde. Wat hebben ze toch
tegen ons, daar in Zweden? Denken ze nu
heus dat een volk van 14 miljoen mensen
plus nog eens zo’n zes miljoen Vlamingen
met hun 20 miljoenen geen behoorlijke
schrijver kunnen opbrengen, in tegenstel
ling tot Zweden, Noorwegen en Denemar
ken met hun nauwelijks 18 miljoen inwo
ners bij elkaar? Kom nou!
Waren al die Scandinavische bekroonde
schrijvers en schrijfsters (Martinson,
Johnson, Sachs, Lagerkvist, Jensen, Karl-
feldt, Undset, Hamsun, Gjellerup, Pontop-
pidan, Von Heidenstam, Lagerlof en
Bjornson) inderdaad superieur aan Vest
dijk en Boon, om onze laatste twee geza-
i menlijke kandidaten maar even te noe
men? Ja, maar we hebben nu eenmaal een
klein taalgebied. Ga nou, ze waren toch
allebei vertaald, niet alleen in de gangbare
talen (Engels, Duits, Frans) maar ook in
het Zweeds, al was het alleen maar voor
die Nobelprijs.
Maar nee. Wel een Australiër (Patrick
White), wel een Chileen (Neruda), wel een
Ier (Becket), wel een Guatemalaan (Asturi
as), wel een Griek (Seferis), wel een Joe
goslaaf (Andric), wel een Portoricaan (Ji
menez), wel een IJslander (Laxness), maar
asjeblieft geen Nederlander of Vlaming,
want die kunnen alleen maar voetballen,
schilderen en zwemmen. Zou je al dat
onverstand van de Zweedse Academie niet
met de koppen tegen elkaar slaan? En dan
zouden ze nog verrast opkijken en denken
dat het geluid dat ze voortbrachten litera
tuur was!
reeds in aanbouw zijnde centrales zullen
worden voltooid.
Westduitse en Franse maatschappijen
bouwen vier kernenergiecentrales in Zuid-
west-Iran, maar de bouw van nog 16 cen
trales zoals bedoeld zal worden vertraagd.
Volgens officiële bronnen in de Iraanse
hoofdstad Teheran overweegt de regering
een loonsverhoging van 12,5 procent voor
alle ambtenaren. Bovendien is een herzie
ning van de salarisschalen en
huisvestingstoeslagen beloofd. In verschil
lende gevallen hebben stakende ambtena
ren al loonsverhogingen van vijftig of
meer procent weten te krijgen. De stakers
wijzen ter verdediging van hun eisen op
het feit, dat de prijzen de afgelopen vier
jaar met 46 procent zijn gestegen.
Intussen blijft het in het land onrustig.
Gisteren sloten ook de technici en arbei
ders van de staatskopermijnen in Zuid-
Iran zich aan bij de staking voor meer
loon. Bovendien zo zeggen de stakers,
dient er een einde te komen aan de bevoor
deling van buitenlandse, westerse, werk
nemers ten opzichte van hun Iraanse colle
ga’s.
BOGOTA. (Reuter) Elf uit Nicaragua
gevluchte Columbianen hebben gisteren
gezegd, dat minstens drieduizend mensen
in Esteli, 150 kilometer ten noorden van
de Nicaraguaanse hoofdstad Managua,
zijn gedood tijdens de gevechten tussen
de Nationale Garde en de guerrilla’s van
het Sandinistische Nationale Bevrij-
dingsfront.
an Bin-
ief aan
aver de
uder in
g moet
chrifte-
i merle-
Wiegel
e taal”
i aspec-
ak. Dat
ig noe-l
ag voor
dsman.
ingege-
jn brief
iet goed
bestuur
ter. Hij
erleden
’n brief
:ou heb-
idsman,
n ik niet
mse be
iter-
een
me-1
md.
irbij
van
ran-
iobi-
Die Isaac Bashevis Singer is een be
kwaam schrijver, dat zei ik al. Ik heb nu op
topsnelheid een aantal verhalen van hem
gelezen in de bundels „De Spinoza van
Warschau” en „A Friend of Kafka”, en die
waren heel behoorlijk geschreven, al
kreeg ik geen moment het idee dat ik een
nieuwe favoriete schrijver had ontdekt.
Een goede middenvelder, een Wimpie Jan
sen dus, maar zeker geen Johan Cruijff,
geen Willem van Hanegem, zelfs geen Jan
tje Peters, en ook geen Johan Neeskens
(Louis Paul Boon dus). In het Nederlands
zijn van Singer verschenen: „De duizend
kunstenaar van Lublin”, „De Spinoza van
Warschau” en „Vijanden, een liefdesver
haal”, maar die liepen geen van alle erg
goed en zijn bij de uitgever en in de boek
handels niet meer te vinden.
De Arbeiderspers overweegt nu of er
herdrukken en wellicht nieuwe vertalin
gen moeten verschijnen, maar ik zou lie
gen als ik zei dat ze zich bij de Arbeiders
pers de haren uitrukten van ellende, om
dat er geen Singertjes meer geleverd kon
den worden. Lang niet elke Nobelprijswin
naar levert de uitgever namelijk de gou
den bergen op die wij als leken al aan de
horizon zien verrijzen.
Bekroonde prozaschrijvers moeten
daarvoor ook al beroemd of minstens be
kend zijn geweest (Bellow, Böll, Solzjenit-
sin, Beckett), om na de toekenning van de
Nobelprijs voor bestsellers te kunnen zor
gen. Maar de Zweden Johnson en Martin
son, de Australiër White, de Joegoslaaf
Andric, de Israëliër Agno, om er maar
enkelen te noemen, hebben hier „niets
gedaan”, zoals dat heet. Zo zou Louis Paul
Boon in andere landen vermoedelijk ook
niets „gedaan” hebben, - toch wel de
schraalste troost die je een schrijver kunt
geven!
Hij zal misschien zeggen dat hij de No
belprijs ook nooit heeft begeerd. „De rabbi
heeft eens gezegd: „Waarom is het „Gij
zult niet begeren” het laatste der tien gebo
den? Omdat men éérst moet vermijden de
verkeerde dingen te dóén. Pas later ben je
zover dat je ze niet meer begeert. Als men
de pas inhoudt en wacht tot alle hartstoch
ten zijn gedoofd, komt men nooit toe aan
heiligheid!
En zo is het met alles. Als je niet gelukkig
bent, dóe dan of je gelukkig bent. Het
geluk komt dan later wel. Zo ook met het
geloof. Als je wanhopig bent, doe dan of je
rotsvast gelooft. Het ware geloof Komt dan
later wel” (Uit: „Een klein advies” van
Singer).
Volgens Azman heeft de nieuwe rege
ring die zes weken geleden werd beëin
digd, het begrotingstekort van ongeveer
300 miljoen gulden al terug weten te bren
gen tot zo’n 120 miljoen. Hij zelf noemde
overigens niet defensie en kerncentrales
als de belangrijkste terreinen waarop kan
worden bezuinigd, maar volgens het dag
blad Teheran Journal zal er waarschijn
lijk worden geschrapt in de plannen voor
aankoop van technisch hoogwaardige ge
vechtsvliegtuigen in de Verenigde Staten,
ter waarde van tweeëneenhalf miljard gul
den, duikboten ter waarde van 7 miljard
gulden in West-Duitsland en Chieftain
tanks die in Engeland zouden worden aan
gekocht.
Minister van Staat, Azman, gaf gisteren
toe, dat de regering naar mogelijkheden
zoekt om het begrotingstekort te vermin
deren en ruimte te scheppen voor salaris
verhogingen voor overheidspersoneel.
dekt
rijgt
Ethi-
ir de
iekte
een
isor-
it dat
