Oude boerderij in Eis woud
Zollman laat Schumann
ideaal vertolken
Kamerorkest wil
Port OAmsterdam
concertbezoek na
vijven stimuleren
Uiteenlopende visies op het landschap
i
I
Vermeulen
Vermeulen
Filmprijs voor
i Erik van Zuylen
‘Amsterdam
Marriott
■IIS
k
g
Bi
s 38* i eV
Dirk Breed, Aleid Slingerland, Piet Bruins en Nenad Karpov bezien Noord-Holland
Een hele kreeft
voor f 43,- zal
u niet afschrikken.
Toneelgroep Sater met stuk over „beroepsverbod” in Nederland
NPO onder dirigent met persoonlijkheid
:R
?au
ER
Uiterste essentie
21
KUNST
19 7 8
DONDERDAG
12 OKTOBER
I
I
Voor bont een vertrouwd adres
.9420)/
Zie aanbieding elders in deze
krant
l
SB
Als u een van de gelukkigen bent die van onze
speciale aanbieding KORTE BRUINE
YEMEN JASJES gebruik maakt. Door
gunstige inkoop kost dit klassieke bontjas je
slechts f 1190 (norm, f 1575,—).
Ook voor dit jasje geldt de schriftelijke
garantie van de Stichting Bontwaarborg.
Alleen deze week bij
Verhoor, het toneelstuk dat deze
groep, die politiek theater maakt,
heeft samengesteld over het in
Nederland niet wettelijk geregel
de beroepsverbod. Het is een to-
neelproduktie geworden die in
eenvoud van opzet met veel zeg-
gingskracht wordt gespeeld. Jaap
van Donselaar en John Leddy
roepen een directe dramatische
spanning op in een fictieve sollici
tatieprocedure. Wat Sater ermee
wil aangeven is dat er in ons land
weliswaar geen wettelijk geregel
de „Berufsverbote” bestaat, zoals
wel in Duitsland, doch dat er on
der vlaggen als „vertrouwelijk”
en „objectiviteit” veel onfris ge-
manipuleer kan schuilgaan.
HAARLEM. Toneelgroep Sa-
ter gaf woensdagavond in de To
neelschuur de première van Het door de technologische ontwikkelingen
binnen het bedrijf en waarvoor een stabie
le kracht dient te worden geselecteerd. Het
sollicitatiegesprek mondt al gauw uit in
een zeer persoonlijk vraaggesprek en ont
aardt tenslotte in een fel verhoor.
Bont hoeft niet
zwaar te zijn
Stadhouderskade 21, Amsterdam,
tel. 020-83 5151 Telex 15087.
f 4
Li
r-'
■P
VA
1
ten
aan overtuigingskracht
u.
ür Jaap van Donselaar en John Leddy in Het Verhoor van Toneelgroep Sater.
<ing
072
KO VAN LEEUWEN
16
win-
04
(ADVERTENTIE)
verse
kreeft?
Zij zullen worden gedirigeerd door jon
ge buitenlandse gastdirigenten. Het eerste
„concert na werktijd” zal onder leiding
staan van de Engelsman John Lubbock.
Uitgevoerd worden werken van Handel,
Telemann, Marcello en Stamitz. Op 3 no
vember volgt het tweede concert met als
dirigent de Oostenrijker David Shallon
met werken van Bach, Vivaldi, Stravinsky
en Bellini. Tijdens het laatste concert op 29
november, zal de uit Zwitserland afkom
stige Christof Escher het orkest leiden. Op
het programma staan werken van Haydn,
Grieg, en Mozart. Tijdens alle concerten
zullen leden van het Nederlands Kameror
kest als solist optreden.
Slaagt het experiment dan zullen er,
aldus het NKO, meer van dergelijke con
certen worden gegeven.
Waardoor jé kunt zeggen: die „heeft”
het.En zo ligt het 6ij Ronald Zollman.
ippij
te
In Het Verhoor gaat het om een interne
promotie. Een produktie-arbeider wordt
Met schriftelijke
garantie van
de Stichting
Bontwaarborg
Grote Houtstraat 1 en 2 Haarlem
telefoon 023-326650
grondig doorgelicht of hij geschikt is om
op een uiterst verantwoordelijke post te
worden geplaatst. Een post die is ontstaan
(Foto Kors van Bennekom)
voortreffelijk. Jaap van Donselaar als de
onzekere bedrijfspsycholoog bij wie de
twijfel over zijn zending innerlijk aanwe
zig is en John Leddy als een vierkant
karakter, stug en zich bewust van de na
tuurlijke „vijandschap” van zijn ondervra
ger. Het toneelbeeld is sober en zakelijk,
een bureautafel en een zitje, spullen van
goede kwaliteit, die precies de noodzakelij
ke sfeer van kille onpersoonlijkheid oproe
pen. Vanavond is Het Verhoor nog eens in
De Toneelschuur.
De Springhavertrofee, een door Rien
Goené ontworpen beeldje dat een geknak
te zonnebloem voorstelt, werd Van Zuylen
overhandigd omdat zijn overigens ook
reeds op de televisie vertoonde film De
elektriseermachine van Wimshurst als dui
delijke winnaar te voorschijn gekomen
was uit de publieksenquête.
De publieksopkomst is overigens maar
matig gebleken: circa 1000 bezoekers voor
circa 85 films. Maar het enthousiasme is
groot geweest en vooral de in groten getale
opgekomen filmers zelf zijn het er over
eens dat er in 1979 opnieuw een week van
de korte Nederlandse film gehouden moet
worden. En die zal dan in samenwerking
met cultureel centrum ’t Hoogt worden
georganiseerd.
(Van onze kunstredactie)
UTRECHT. De laatste avond van de
week van de korte Nederlandse film had
gisteravond veel weg van een Utrechts
onderonsje toen in het Utrechtse Spring-
havertheater van Jos Stelling aan de fil
mer Erik van Zuylen de Springhavertro
fee werd uitgereikt. Hetgeen gebeurde in
gezelschap van talrijke prominenten uit
de vaderlandse filmwereld, onder wie
Sylvia Kristel.
ït?
’an
breed mogelijk geïnformeerd. De groep
heeft zijn licht opgestoken bij tal van per
sonen en instanties en er pakken lectuur
op nagelezen. In deze produktie is Sater
ook beslist niet ongenuanceerd of kreterig
te werk gegaan. Nuchter en sober komt de
boodschap over. Dat zij minder overtuigt
dan waarschijnlijk werd beoogd, ligt aan
de keuze van wat men op het toneel wilde
laten zien.
Het Verhoor werd geregisseerd door Pe
ter de Baan zelf en het al genoemde resul
taat is de (artistiek) positieve uitkomst
daarvan. Van Donselaar en Leddy acteren
o.a.
»erk-
gaat
i van
Zollman wist met het NPO zowel de
ernstige en hartstochtelijke grondstem
ming als het eigen karakter van de onder
delen indringend weer te geven, zodat de
verschillende aspecten als melancholie en
uitgelatenheid in een ideale verhouding
aan het woord kwamen.
JOHAN VAN KEMPEN
an-
het
SINDS 1852
iring.
SINDS 18 54
ca.
ogd
De arbeider op zijn beurt klapt uit de
school tegen een journalist en de werkwij
ze van de bedrijfspsychologie die hem
moet uitmelken wordt in De Waarheid-
kolommen breed uitgemeten.
De grote overtuigingskracht bij Het Ver
hoor ontbreekt naar mijn mening juist
omdat het beroepsverbod bij ons wettelijk
niet kan. Juist omdat alles zo in het geniep
moet gebeuren. De uitslag van een politiek
antecedentenonderzoek kan bij ons niet
bekend gemaakt worden om de simpele
reden dat het hele onderzoek het daglicht
al niet kan velen. Daar ligt de handicap
van Sater in opgesloten. Meer dan een
suggestieve werking kan Het Verhoor
daarom niet hebben.
Toch is het mij niet duidelijk waarom er
een fictief verhaaltje moest worden ver
zonnen. Wij hebben immers de Rotterdam
se politie-inspecteur Bouke Kalma en
moest hij niet kapituleren voor zijn politie
ke overtuiging? Juist, dat moest hij. Zijn
ondergeschikten zo heet dat bij de poli
tie wilden niet meer met hem werken en
dat maakte hem ongeschikt voor zijn func
tie. Zo selecteert zich dat bij ons „op na
tuurlijke wijze”.
Sater heeft zich zoals gewoonlijk zo
Tussen de buffetten en oude tafels bij
Heerkens Thijssen hangt voor de tweede
keer het aquarelleerwerk van Nenad Kar
pov uit Amsterdam. Karpov is er op uit
zijn onderwerpen in een romantische goed
te zetten die rijk aan effecten is. Zijn palet
is heel donder van kleur, alles wordt opge
offerd aan een wat melancholische stem
ming. Het effectbejag komt regelmatig tot
uitdrukking in tomeloos voortstuwende
wolken, een fikse sneeuwjacht of een dra
matisch zonlicht op een oude kerk. Karpov
ontkomt hiermee aan een eigentijdse visie,
integendeel, hij brengt zijn onderwerpen
terug in een haast 19e eeuws beeld dat
losstaat van de werkelijkheid. Een verge
lijking met Anton Pieck dringt zich hier
onmiskenbaar op.
Veruit de meest interessante kunstenaar
van dit kwartet van exposities is Dirk
fonie uit het betreffende oeuvre op het
programma te zetten. En in Schumanns
geval is dat, de hier ook inderdaad ten
tonele gevoerde, „Vierde”. Een symfonie
als in één adem gecomponeerd, door de
bindende muzikale gedachte (het „cyclisch
principe”) in de vorm van een in alle vier,
in elkaar overlopende delen steeds weer
opduikend kernthema. Doordat het stuk
door deze structuur als voorloper kan gel
den van het symfonisch gedicht, dekt de
benaming „symfonische fantasie” die
Schumann er aanvankelijk aan heeft gege-
ve, de inhoud misschien ook wel beter.
AMSTERDAM (ANP). Het Neder
lands Kamerorkest begint op 20 oktober
met een serie van drie zogenaamde „con
certen na werktijd”. Het betreft een expe
rimenteel initiatief dat, aldus het orkest,
voor Nederland nieuw is. De bedoeling is
Breed. Van alle vier is hij degene met een
heel eigen sfeer in zijn werk dat te zien is
op de bovenzaal van de SBK. Op het eerste
gezicht doet het werk van Breed (hoofdza
kelijk olieverven op een fors formaat) na
ïef aan, iets dat in de hand wordt gewerkt
door het lineaire karakter dat bij Breed
steeds het „skelet” van zijn werk vormt.
Bij nadere bestudering merk je echter hoe
geraffineerd zijn landschappen in elkaar
zijn gezet. Breed zoekt naar de uiterste
essentie van het lijnenspel zoals hij dat in
de architectuur van het polderland vindt.
Die essentie wordt steeds centraal gezet en
vervolgens in details nauwkeurig uitge
werkt. Al doende ontstaat een merkwaar
dige spanning tussen de uitgewerkte kern-
zaken en het kader waarbinnen dit lijnen
spel zich bevindt.
Breed kan met dit werk nog gerekend
worden tot het expressionisme waarin een
lichte mate van symboliek een onmisken
bare rol speelt. Ook een late echo van de
Bergense School klinkt in het werk van
Dirk Breed na. Het streven naar verhelde
ring van vorm en conceptie contrasteert
met de donkere, soms zelfs sombere kleu
ren die het zoeken naar de idee achter de
vorm plotseling in een heel eigen daglicht
zet.
Eenvoudige vormen in aardewerk laat
Gerlach Baas in het keldertje van de SBK
zien. Kommen, schotels en bakjes moeten
het in de eerste plaats van de kleur hebben
die vrijwel altijd gedekt is. Als gebruiks
goed kan dit werk waarschijnlijk goed
functioneren.
(De expositie bij de SBK loopt tot en
met 31 oktober en is op dinsdag tot en met
vrijdag van 13-17 uur geopend, op zater
dag van 11-17 uur en bovendien op donder
dagavond van 19-21 uur. Karpov is tot 5
november te bezichtighen bij Heerkens
Thijssen, op dinsdag tot en met zaterdag
van 10-17 uur en op maandag van 14-17
uur. Piet Bruins blijft tot en met 27 okto
ber in het gebouw der planologen dat op
werkdagen van 9-17 uur is geopend. De
tentoonstelling van Aleid Sligerland in de
kantine van het Provinciehuis duurt tot
en met de vrijdag en is eveneens tijdens de
kantooruren toegankelijk).
CEES STRAUS
Deze nieuwe Sater-produktie is op basis
van improvisaties geschreven door Peter
de Baan. Een werkwijze die Sater meestal
volgt en die ook in eerdere gevallen succes
vol uitpakte. Artistiek gezien is Het Ver
hoor een geslaagde voorstelling. De tekst
is boeiend en houdt de aandacht van de
toeschouwer ruim voldoende onder span
ning. Maar wat ontbreekt is de werkelijke
overtuigingskracht. Het verhaal op zich
ligt net wat te veel gezocht. De (getrouwde)
arbeider die in Rotterdam woont en werkt
heeft in Groningen stiekum een vriendin
die hij om de week een weekend opzoekt.
Een jonge vrouw met sociale academie,
zonder werk, maar druk met andere socia
le en politieke activiteiten. Om de politieke
betrouwbaarheid van de arbeider te
screenen is ook de BVD ingeschakeld en
dan komen dit soort, zaken aan het licht.
ADVERTENTIE)
ür Een van de schilderijen die Dirk Breed thans exposeert bij de Stichting Beeldende
Kunst Kennemerland in Haarlem.
fors schilderij van een molen aan het wa
ter getuigt daarvan. De soberheid die hij
anders in het uitbeelden van de polders bij
de aquarellen bijna dwangmatig tracht
weer te geven, moet plotseling in de olie
verven een dramatisch accent krijgen.
Het werk van Aleid Slingerland is regel
matig en in grote hoeveelheden in onze
omgeving te zien. Ik vraag me af in hoever
re er zelfs sprake is van een overproduktie.
Haar expositie in het Provinciehuis is be
paald niet de sterkste van de laatste tijd.
Veel aquarellen laten een slordige aanzet
zien die technisch niet altijd even be
kwaam worden uitgewerkt. Ze vindt haar
onderwerpen in het landschap in de nabije
omgeving van Haarlem maar onthoudt
daaraan toch zijn huiste karakteristieken.
Het blijft bij een zeer vrijblijvende impres
sie, bekoorlijk op het eerste gezicht, maar1
na verloop van tijd toch behoorliljk verve
lend bij gebrek aan voldoende diepgang.
In Marriott’s specialiteiten
restaurant Port O’ Amsterdam is het
de komende maanden Kreeftenfeest.
U hebt keus uit diverse bereidings-
wijzes. Thermidor of Newburg
(gekraakt). Of als voorgerecht, a la
Russe (halve kreeft f 24,-).
Voor een hele kreeft (vers uit eigen
homarium) betaalt u zegge en schrijve
43 gulden. En daarvoor mag u dan nog
vrijelijk putten uit Marriott’s befaamde
Bread and Salad Bar. Dat is zeldzaam
goedkoop.
Als u dus ooit het genot van vers
klaargemaakte kreeft hebt willen
ervaren, dan is dit de gelegenheid.
Tussen haakjes: voor het geval u niet
van kreeft houdt, is er ons Scottish
Beef. Verrukkelijk mals vlees dat nog
naar echt „gras” smaakt. Want het is
afkomstig van koeien die nog in de
vrije natuur rond grazen.
En dat proefje.
Openingstijden elke avond van
6 tot 11 uur. (tijdig reserveren aanbevo
len).
(ADVERTENTIE)
Wie is
er
bang
voor
HAARLEM. Het toeval wil dat er
momenteel te Haarlem vier exposities lo
pen waarop het landschap het voornaam
ste onderwerp is. In alle vier gevallen,gaat
het zelfs om het Noordhollandse land
schap dat door Noordhollandse kunste
naars wordt uitgebeeld: Dirk Breed bij de
Stichting Beeldende Kunst (Gedempte
Oude Gracht); Aleid Slingerland in het
Provinciehuis (Dreef); Nenad Karpov,
weliswaar niet van origine in ons polder
land geworteld maar toch al verweven
met deze omgeving (Kunstzalen Heerkens
Thijssen op het Houtplein) en tenslotte
Piet Bruins, tegenwoordig in Nunspeet
woonachtig, maar tóch met hart en ziel
verbonden aan zijn geboortestreek in deze
provincie (Gebouw Noord-Holland in de J.
J. Hamelinkstraat). Hun visie op het (puur
Hollandse) landschap is steeds verschil
lend, zoals ook de kwaliteit uiteenloopt.
Van dit viertal tonen Bruins en Slinger
land enige onderlinge overeenkomst, Bei
den, werkend in waterverf en olieverf,
schilderen naar de natuur en hebben geen
grote behoefte om de natuur naar hun
hand te zetten. Ze gaan uit van de realiteit
die zo strikt mogelijk wordt weergegeven.
De stijl van Piet Bruins is tamelijk
droog, met heldere en transparante tonen
die binnen zijn werk de sfeer bepalen. Zijn
weergave van het landschap verloopt
langs schematische lijnen die lang niet
altijd even gelijkmatig worden ingevuld.
De keuze van zijn onderwerpen vaak de
nieuwe polders in Flevoland werkt daar
natuurlijk ook aan mee. Er is voor de
kijker genoeg reden om zijn eigen fantasie
aan te wenden, Bruins geeft hem daarvoor
alle mogelijkheden.
Recentelijk is Piet Bruins ook de moge
lijkheden van het stilleven gaan onderzoe
ken. Waar hij zijn landschappen vaak de
vervoering, de romantisering van het on
derwerp onthoudt, daar laat hij zich in het
stilleven veel meer meeslepen door zijn
emoties. Een verdere groei op dit terrein
zou wel eens een stijl opleveren die een
heel eigen karakter heeft.
Het is overigens opvallend dat, als
Bruins zijn technische opvattingen bij het
schilderen van stillevens loslaat op het
landschap er plotseling een uiterst kitsche
rig moment in zijn werk binnensluipt. Een
I
È1
Al in het openingswerk op dit, gister
avond in de Beverwijkse Vredevorstkerk
gegeven eerste concert in de Componisten
serie en zoals dat morgenavond in het
Haarlems Concertgebouw zal worden her
haald was die greep op de materie
voelbaar. Het betrof hier de meer „klas
siek” vormgevende Schumann in diens
Ouverture, Scherzo en Finale opus 52,
waarin de componist zich van een be-
heerst-dramatische kant laat zien en waar
bij deze de zijn kunst zo kenmerkende
lyriek min of meer verdrukt.
Die lyriek kwam overigens weer volop
aan bod in het Pianoconcert in a, dat bij de
i Joegoslavische soliste Dubravka Tomsic,
een pittige aanpak kreeg in frisse tempi.
Hier kon het publiek zich laten meevoeren
in een direct overtuigende persoonlijke
visie, die de heerlijke zangrijkheid van
i Schumanns concert niet aantast, maar het
I daarentegen van extra spanning en boei-
ende contrastwerking voorziet. Geen enke-
le weekheid, maar een niet aflatende ker
nachtigheid kenmerkt Dubravka Tomsics
helder geprofileerd en gaaf pianospel.
Het ligt voor de hand om bij een compo-
het publiek na de dagelijkse arbeid regel- nistenportret zoals de bedoeling was om
recht naar de concertzaal te krijgen. De op deze NPO-avond in ruwe omtrekken,
concerten, die gegeven worden in de Aula maar daarom juist in essentiële lijnen, te
van het Tropeninstituut in Amsterdam, schetsen de meest karakteristieke sym-
beginnen telkens om 17.15 uur en duren
ongeveer vijf kwartier.
(Van onze kunstredactie)
HAARLEM. De provincie Noord-Holland heeft het olieverfschilderij „Oude
boerderij in Elswoud” van de hand van de Aerdenhoutse schilderes Aleid
Slingerland aangekocht. Het aangekochte werkstuk is op de expositie, die zij op
het ogenblik in het Provinciehuis aan de Dreef in Haarlem houdt, te bezichtigen.
Deze drukbezochte tentoonstelling gaat morgen zijn laatste dag in. De openings
uren zijn van 9-17 uur.
Aleid Slingerland schildert de laatste jaren bij voorkeur Noordhollandse
polderlandschappen, waarvan enkele andere eveneens geëxposeerd worden.
Daarnaast zijn er veel schilderingen van Finse en Zweedse winterlandschappen
en haar vroegere portretschilderingen van onder meer Anton Pieck, Harry
Molisch, Godfried Bomans en Adriaan Roland Holst te zien. Dit laatste werk werd
twee jaar geleden door de provincie aangekocht.
BEVERWIJK. De door het Noordhol-
lands Philharmonisch Orkest geprojec
teerde Schumann-avond staat onder lei
ding van Ronald Zollman. Een hoogbe
gaafde leerling van André Vandemoot,
die zijn bedoelingen op het orkest over
brengt via een soepele maar zeer sugges
tieve slagtechniek. Er timmeren de laatste
tijd veel jonge dirigenten aan de weg en
het NPO wordt daarbij niet overgeslagen.
Hoeveel talent er ook vaak aanwezig mag
zijn; om zo’n leidinggevend musicus als
zodanig een belangwekkende toekomst te
kunnen voorspellen, moet er dan toch ook
nog een sprake zijn van een voor dit werk
onontbeerlijk soort persoonlijkheid.
Het Verhoor komt tekort
-
X' j
'i.'--
^*1
