Klompenboom van Ermanno Olmi uitgebracht voor breed publiek
Sfeervol drama van machtsmisbruik
Nieuw
overtuiging neergezet
Doodzonde blufferig en te ambitieus
Stuntman Hooper
biedt sensaties
[amsterdam
F
n
nd
L
Haarlem
Nazi-praktijken zonder
Filmhuizen
e
Pools festival met
Rysopis afgesloten
I UI
Annie Hall
■■■uM
KI
19
FILM
19 7 8
OKTOBER
VRIJDAG
1 3
J
l
deruijter ^TApijGordijn,
NOORDHOLLANDS PHILHARMON1SCH ORKEST
Gebonden f 39,50
28 februari 1945 -
10 april 1945
De laatste veertig
dagen van Hitlers
propagandachef. I
Met zijn film „De Klompen
boom”, die in Cannes 1978 de
hoogste onderscheiding, de Gou
den Palm, kreeg, is de Italiaanse
regisseur Ermanno Olmi na een
jarenlange afwezigheid van het
witte doek teruggekeerd uit de
vergetelheid en dadelijk inge
deeld bij de voornaamste verte
genwoordigers van een eens zo
glorievolle en vernieuwende film
beweging. Olmi kreeg in de jaren
zestig internationale bekendheid
met twee bescheiden films over
eenvoudige mensen, „II Posto”
(„Het Baantje”) en „I Fidanzati”
(„De Verloofden”). Het succes
bleef beperkt tot een kleine kring
van fijnproevers en er was slechts
een enkele mislukking voor nodig
om de zo hoopvol begonnen car
rière vroegtijdig te.doen beëindi
gen.
850 dessins en kleuren
gordijnstof en velours
alles gratis genaaid
met orig. keurkon garantie.
rips
KEURKON
4.
4
Sorcerer
*=- 'j
I
s
Vader en zoon in De Klompenboom. (Tuschinski en Alhambra)
ADVERTENTIE)
its
IN UMUIDENS GROOTSTE SPECIAALZAAK
MARKTPLEIN 50
IJMUIDEN
alle
iar.
ADVERTENTIE)
Verkrijgbaar bij de
boekhandel.
3 concerten op de vrijdagavonden
20 oktober, 22 december en 23 februari
ment aangebroken om de nu veertienjari
ge „Hitlertjes” te bevrijden van de moge
lijk remmende invloed van hun pleegva
ders. Vierennegentig mannen in verschil
lende delen van Europa, Amerika en Ca
nada moeten daarom in het grootste ge
heim gedood worden en tot dit doel heeft
Mengele enige trouwe mede-vluchtelingen
uit het Derde Rijk bijeengeroepen. Zij
krijgen ieder een eigen rayon in die landen
aangewezen waarbinnen zij de hun toege
wezen, slachtoffers, allen gewone, middel
matige mannen van omstreeks 65 jaar
discreet uit de wereld moeten helpen.
DE AMERIKAANSE schrijver Ira Levin, bekend door thrillers als „A Kiss before
Dying” en „Rozemary’s Baby”, vertelt in zijn The boys from Brazil een wel uiterst
gecompliceerd en onwaarschijnlijk verhaal over Nazi-acitiviteiten in Zuid-Amerika
die ten doel hebben het meer dan ooit bedreigde Arische ras veilig te stellen.
Voorbereidingen tot dat doel zijn al getroffen en vooreen goed deel succesvol beëindigd
als roman en film beginnen.
Het klinkt allemaal nogal fantastisch
vooral waar de enige die dat kan verhinde
ren niemand anders is dan de in Wenen -
wonende Ezra Lieberman die via een spi
on ter plekke gedeeltelijk op de hoogte is
gekomen van de plannen.
De film die Franklin J. Schaffner („Pla
net of the Apes”, „Patton”) van Levin’s
roman heeft gemaakt is door zijn meer
geserreerde vorm iets makkelijker ver
teerbaar dan het wijdlopige geschreven
origineel maar ontkomt uiteraard niet aan
de kitschige aspecten van het boek. Men
gele wordt gespeeld door de slechtst denk
bare acteur voor die rol, namelijk Gregory
Peck die met een aangeplakt snorretje
vergeefs probeert een duivelse figuur uit
te beelden. En Laurence Olivier, van huis
uit een betere acteur, heeft niettemin moei
te om een acceptabele Lieberman voor te
stellen die met zijn laatste krachten de
eindstrijd met aartsvijandxMengele tot een
goed einde brengt. Hoewel dat einde in
zoverre nog open blijft dat er geen zeker
heid bestaat over de in Europa en Amerika
uitgezette Hitlers.
„The Boys from Brazil” is deze week in
een twintigtal gemeenten in première ge
gaan, wat Amsterdam betreft in Tuschins
ki I.
naakte
Lomme
Olmi werkte wel door maar na zijn „E
venno un Uomo” („Er kwam een man"),
een poging om via Rod Steiger in de hoofd
rol hulde te brengen aan paus Johannes
XXIII, hadden weinig buitenlandse impor
teurs nog zin geld ie steken in dit te weinig
spectaculaire talent.
Zijn triomfale terugkeer, vijftien jaar na
„De Verloofden” betekent een daad van
eenvoudige rechtvaardigheid en het is niet
uitgesloten dat na dit verlate succes een
importeur of een televisie-omroep de
moed zal opbrengen terug te grijpen naar
vroegere, naar inmiddels vergeten werken
als „Un certo Giorno”, „Durante l’Estate”
of „La Circonstanza”. Voorlopig mogen
we al blij zijn dat „De Klompenboom”
geen beperkte roulatie als binnen een be
paald circuit heeft gekregen, maar zijn
première beleeft in Tuschinski en Alham
bra, waarna de kans gestegen is dat een
breed publiek van dit sfeervolle meester
werkje kennis zal nemen.
De film speelt in Noord-Italië, in de
landstreek Lombardije en de handeling
heeft plaats tussen de herfst van 1897 en
de lente van 1898. In die tijd woonden
derlandse film „Doodzonde” die ook geen
slechte beurt op publiciteitsgebied maakt
met een omstreden affiche waarop een
kruisbeeldje als halssieraad te zien is in
een laag decolleté met het corpus christi
afvallend van het kruis
Er is een sterke rolbezetting met Cor van
Rijn, Josée Ruiter, Willeke van Ammel-
rooy, Jan de Cler, Bernard Droog en Chris
Lomme maar ze krijgen bijna allen rollen
te spelen die weinig houvast bieden en
even weifelend vertolkt worden. Van enige
logische samenhang met het verleden,
waarin het mijnwerkersaspect nauwelijks
meer aandacht krijgt, is dan al geen spra
ke meer.
abonnement 3 concerten 20,— (a.i.) c.j.p. geldig losse kaart 10,— (a.i.)
kaartverkoop en plaatsbespreken aan de kassa van het Concertgebouw, Lange
Begijnestraat 13, Haarlem van 10-15 uur; telefonisch 32 09 94 van 12-15 uur.
niet naar school kunnen en bovendien
komen ze voor de moeilijkheid te staan
hun Minec betere kleren te moeten geven
en vooral beter schoeisel, want hij zal
dagelijks 6 kilometer heen en terug moe
ten lopen. Als Minecs oude klompen het in
de winter begeven, staat vader Batisti
niets anders over dan een jonge populier
op „zijfi” grond om te hakken en uit de
stam een paar nieuwe klompen voor zijn
zoontje te maken.
De misdaad, vergrijp aan andermans
goed, wordt pas in de lente ontdekt maar
de straf is er niet minder om: de familie
moet onmiddellijk huis en land verlaten.
Met de bevolking van de streek rond
Bergamo heeft Olmi dit kleine drama van
machtsmisbruik sober en zonder sociale
leuzen verfilmd als een onontkoombaar
treurspel, dat de bezitlozen treft. Dat ver
der de sfeer van het landschap en de
aanwezigheid van authentieke bewoners
uit de streek aan het geheel een noodzake
lijke schijn van onnaspeelbare werkelijk
heid geeft, maakt „De Klompenboom” in
zijn aangrijpende eenvoud tot een van die
filmische hoogtepunten die hun waarde
blijven behouden.
gastdirigenten: DAVID PORCELIJN, LUCAS VIS en OTAKAR TRHLIK
solisten: MARK LUBOTSKY, ALBERTO LYSY, EDITH VOLCKAERT - viool
ALBERT DE KLERK - orgel
SEIZOEN 1978-1979
SERIE C
„Meestervioolconcerten van de 20ste eeuw
Concertgebouw Haarlem - 20.15 uur
eerste concert op 20 oktober a.s.
ivrij
i-
3:
Vatt
>9
se
ing.
B-
35
er-
„Doodzonde”, in dertien theaters over
het hele land, is gemaakt door René van
Nie van wie met films als „Kind van de
Zon” (met José Ruiter) en „Een stille Lief
de” (met Cor van Rijn) achter zich wel iets
te verwachten viel. Zijn bedoelingen met
„Doodzonde” blijken echter te ambitieus,
terwijl zijn vormgeving ditmaal lichtelijk
irriteert door opdringerige, te lang aange
houden en te kwasi veelzeggende beelden
die de film een blufferig karakter geven.
René van Nie werkt in deze derde grote
speelfilm in twee tijdsniveaus. Het heden
is normaal in kleur gehouden, het verleden
waaruit geput wordt om dingen in het
heden te verklaren, heeft de sepia-tint van
oude foto’s.
De door Cor van Rijn gespeelde Marcel
werd geboren in een mijnwerkersgezin en
is in deze tijd een wankelmoedig man,
acteur van twijfelachtig talent, weinig in
aanzien bij vrouw en dochter die met zijn
besluiteloosheid de spot drijven. Door hen
wordt hij min of meer gedwongen partij te
kiezen als in de buurt een kerk dreigt
afgebroken te worden en de buurtbewo
ners een protestactie beginnen die eindigt
in een bezetting van de kerk. Beelden uit
het verleden maken duidelijk dat de ac
teur als kind geleden heeft onder de ang
stige houding van zijn vader die mijnwer
ker was en weigerde mee te doen aan
linkse demonstraties voor verbetering van
de werkomstandigheden. Dit samenspel
van verleden en heden heeft in het begin
nog wel aantrekkelijke kanten, vooral ook
omdat de oude jeugdbeelden erg mooi van
sfeer zijn. Maar in het verdere verloop
gaan zich vreemde dingen afspelen in de
bezette kerk waarin de actievoerders on
der aanvoering van Marcel’s dominerende
echtgenote een bijbelspel gaan opvoeren
met een sterk blasfemisch karakter waar
aan de man met zjjn frustraties uit een
katholieke jeugd, met tegenzin zijn mede
werking verleent. Hier treedt de fantasie
van de regisséur-scenarioschrijver buiten
alle acceptabele perken en ontstaan een
hinderlijke stijlbreuk met het reële begin.
enkele boerenfamilies als pachters op de
grote boerderijen die toebehoorden aan
een landeigenaar, die op tweederde van
iedere oogst aanspraak kon doen gelden.
In vluchtige trekken schetst Olmi enkele
van die families in hun moeilijk en hard
werkend bestaan maar concentreert zich
daarbij vooral op Batisti en zijn vrouw, die
van de pastoor het vreugdevolle nieuws te
horen krijgen dat hun zoontje Minec zo
intelligent bevonden is dat hij de school
mag volgen.
De tijding heeft echter ook haar donkere
zijde. Batista en zijn vrouw zijn bang voor
de reacties van buren van wie de kinderen
Joseph Goebbels Dagboek
1945
y
Een Elsevier uitgave^F
Een
Chris
knielt voor een
aan het kruis
gespijkerde
Cor van Rijn in
Doodzonde.
over kolkende stromen voeren. Het is soms 1
DEZE WEEK komen drie nieuwe films
het Haarlemse programma verlevendigen.
Lido is een van de tien theaters in het land
die „Hooper” in première mogen brengen
en Luxor vertoont ’s middags en in de
eerste avondvoorstelingen de nieuwste
Disneyfilm „Peter en Elliot de Draak”. En
dan is er nog „Grease” in Palace.
Het beste programma, ’s avonds en in de
nachtvoorstellingen heeft Roxy die Annie
Hall” met Woody Allen en Diane Keaton
voor de vierde week prolongeert en
’s nachts Pasolini’s „1001 Nacht” eveneens
geprolongeerd heeft.
Studio brengt als reprise een oude de
Funès, „De Gendarme op Vrijersvoeten”
en vertoont maandagavond en in de nacht
voorstellingen „Kringloop van de Angst”
(„Full Circle”) waarin Mia Farrow als in
„Rosemary’s Baby” het slachtoffer wordt
van allerlei waanvoorstellingen die ver
band houden met de dramatische dood
van haar achtjarig dochtertje. Op de mati
nees van falace een oude Dik Trom-film
met de doortastende titel „Dik Trom weet
Raad”.
IN HET AMSTERDAMSE bioscooppro-
gramma komen twee premières voor die
ook in Haarlem te zien zijn en dus daar
besproken zijn. Dat is „Hooper” met Burt
Reynolds die de grote stuntman speelt in
Cineac Damrak en „Grease” die ten on
rechte drie theaters bezet houdt: Bellevue
Cinerama, Du Midi en Saskia. Behalve
naar beide druk geadverteerde films gaat
de aandacht toch vooral uit naar de Ne-
van het kwade teveel, wat niet wil zeggen
dat met „Konvooi van de Angst niet een
paar uurtjes van spannend amusement te
beleven valt. Zoals men in het Rembrandt-
plein Theater kan ondervinden.
ADVERTENTIE)
Dank zij het geniale brein van de naar
Paraguay gevluchte oorlogsmisdadiger dr.
Josef Mengele, de beul van Auschwitz die
de bijnaam „Engel des Doods” kreeg, is
via laboratoriumproeven, daterend uit
1943 de mogelijkheid geschapen kinderen
te laten verwekken die naar karakter en
aangeboren eigenschappen volkomen
identiek zijn aan de baby die Hitler eens
was.
Een kleine honderd van die baby's is
veertien jaar geleden in diverse landen
van Europa en in Amerika en Canada
ondergebracht bij pleegouders en bij de
aanvang van Ira Levin’s boek is het mo
„Hooper” is het verhaal van een stunt
man die in de film Sunny Hooper heet en
door Burt Reynolds op diens bekende vi
riele manier gespeeld wordt. Een onbedui
dend verhaaltje overigens verbindt de di
verse stunt-prestaties van Hooper die in
Hollywood de bekendste man op dit ge
bied is en bij talloze sensatiefilms betrok
ken wordt. Moeilijkheden met een veelei
sende regisseur, de angst voorbijgestreefd
te worden door een juist gearriveerde jon
gere stuntman en bezorgdheid over zijn
nek waaraan hij al na minder geslaagde
stunts verschillende malen geopereerd is
vormen de ingrediënten waaruit „Hooper”
is samengesteld.
De nieuwe Disney is het zoveelste
kinderavontuur, ditmaal van het weesjon-
getje Peter die bij een afschuwelijk pleeg
gezin terecht is gekomen en bij zijn ont
snapping uit die nare omgeving geholpen
wordt door Elliot de Draak. Elliot voert
hem mee naar een vissersplaatsje waar hij
bij de vuurtorenwachter een nieuw tehuis
vindt. Elliot krijgt daar moeilijkheden met
een kwakzalver die voor eigen voordeel
zich van hem meester wil maken, maar de
draak heeft gelukkig de gave zich onzicht
baar te kunnen maken en dat hulpmiddel
komt hem goed te pas.
Het leukste van de film bestaat hierin
dat de meespelende acteurs echt zijn en
alleen de draak een getekende figuur is.
De vermenging van de twee technieken
levert een bijzonder amusante film op met
onweerstaanbare truc-mogelijkheden en
de acteurs waaronder bekende namen als
Mickey Rooney en Shelley Winters passen
zich helemaal aan bij hun getekende te
genspeler. Bovendien is de film geheel
nagesynchroniseerd in het Nederlands.
Over „Grease” in Cinema Palace is en
kele dagen geleden uitvoerig in deze krant
geïnformeerd en daaruit kan worden op
gemaakt dat John Travolta na zijn enorm
succes in „Saturday Night Fever” door
gaat met een zang- en dans-idool uit de
jaren 50 voor te stellen, ditmaal als harten
veroveraar op een „college”.
gen
ilijk-
Gregory Peck
speelt Mengele
die een gewon
de medestrij
der helpt in
The Boys from
Brazil.
(Tuschinski I)
konfektie
garantie
ZOALS WIJ VORIGE WEEK al (met
inhoudsopgave) hebben vermeld draait
deze week het staartje van de Poolse veer
tiendaagse in de filmhuizen. Vanavond
betekent dat de vertoning van Rysopis
\(„Bijzondere kentekeningen: geen), een
\min of meer autobiografische film Van
Jerzy Skolimowski in respectievelijk Het
Plein in Schalkwijk en Het Melkwoud in
de Zijlstraat in Haarlem-Centrum. Het
Melkwoud gaat dit weekeinde door met de
vertoning zowel op zaterdag als op zon
dag van de satirische oorlogsfilm Waar is
de generaal van Tadeus Chmielewski.
In filmhuis Velsen gaat vanavond nog
een veertig jaar oude film van Hitchcock
„Young and Innocent”, een vroeg bewijs
van diens talent om te amuseren en de
spanningen hoog op te doen lopen. De'
volgende week is eveneens in Filmhuis
Velsen op dinsdag en woensdag „Kwar-
taalbalans” van de Poolse regisseur
(nieuwse lichting) Krzysztof Zanussi te
zien die een enkel mens en zijn problemen
centraal stelt in zijn werk.
In „Kwartaalbalans'’ is dat de vrouw
Martha die in de dertig is en zich de sleur
van haar bestaan realiseert. Ze ontvlucht
de echtelijke woning en begint een avon
tuur met een vrijbuiterachtige figuur
maar als ze opnieuw de balans van haar
leven opmaakt kiest ze toch man en kind
en probeert de vroegere relaties te herstel
len. „Kwartaalbalans” komt volgende
week donderdag en vrijdag ook in resp.
Filmhuis Castricum en Filmhuis Heems
kerk.
In de filmhuizen DAC, Het Plein en
Melkwoud vinden in de week van 18 t/m
22 oktober in toerbeurt vertoningen plaats
van de Nederlandse film „Dooltocht” van
Sjors Schouten. Film Inn Zandvoort ten
met zonder reden gebeurd want Friedkin’s
film is min of meer een re-make van „Le
Salaire de la Peur” waarmee Cluzot in
1953 naam maakte. Beide films hebben tot
uitgangspunt een thrillerachtige roman
van Georges Arnaud die in het Engels
vertaald „The Wages of Fear” heette. De
Franse film waarin Yves Montand, Char
les Vanel, Peter van Eyck en Vera Cluzot
meespeelden had destijds als Nederlandse
titel „Het Loon van de Angst”.
Konvooi van de Angst” en „Het Loon
van de Angst” hebben een basis-thema
gemeen. In beide films worden enkele des
perado’s die om een of andere reden hun
land hebben moeten ontvluchten en ge
strand zijn in een Zuid-Amerikaanse dic-
tatuurstaat, betrokken bij een levensge
vaarlijk transport van nitro-glycerine be
stemd om er een brandende oliebron via
explosies mee te blussen. Dat levert haar-
rijzende situaties op en Friedkin heeft
vooral gebruik gemaakt van de overtocht
van een tweetal wrakke hangbruggen die
v
De Amerikaanse, door William Friedkin
(„The Boys in the Band”, „The French
Connection”) geregisseerde film „Sorce
rer”, in het Nederlands vertaald met „Kon
vooi van de Angst” is opgedragen aan de
Franse regisseur Henri Clouzot. En dat is
^□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□ppppqpqQqpqpqqqqqqqpppppaaaaaaD'aaaaaaaaaaaaaaDaaaoaaDaDaaaDDaaaaai
René van Nie levert derde grote produktie af
slotte draait vandaag en morgen „Iff”, de
bizarre Engelse kostschoolfilm van Lind
say Anderson waarin grondig afgerekend
wordt met een opvoedingssysteem vol tra
dities en pogingen tot gelijkschakeling van
het individu.
Het Nederlands Filmmuseum zet nog
even zijn Poolse filmserie voort met op a.s.
dinsdag, woensdag en donderdag films
van Wajda en Has te vertonen. Dinsdag
gaat Wajda’s „Onschuldige Verleiders” uit
1960, woensdag een reprise van „Manus
cript gevonden te Saragossa”, een uiterst
gecompliceerde film van Wojciech J. Has
uit 1965 en tenslotte „Jacht op Vliegen”
van Andrzej Wajda uit 1969, een komisch-
trieste film over een mislukte man. Hierna
geeft het filmmuseum een interessant
beeld van hoe Ibsen in de loop der tijden
door de film behandeld is in een serie van
Ibsen verfilmingen door Duitse, Zweedse
en Amerikaanse regisseurs (hans Stein-
hoff en Raoul Walsh).
i
