Esthetische bewegingskunst in Streek bij Grifteater
industrie niet lekker
brengt veel kwaliteit
Maatstaf voor koetswerk
(eb
n
Eerste sonaten-avond
Bn terstal interieurarchitektuur
Platenpiraterij zit
Amusement van natuurlijke
charme bij Gilbert Bécaud
Tsjechische reis
Haags orkest
rit vol handicaps
VERKOOP GELUIDSDRAGERS IN DE LIFT
Franse chansonnier accentueert humoresk aspect
T oneelschooldirecteur
De Vrede overleden
speciale tentoonstelling
de nieuwe modellen van de sede
leren meubelen voor een goede smaak
Ida Mager bezield violiste in zaal Kadens
Russen blijven weg
op historisch congres
Belgische Staatsprijs
voor Louis Paul Boon
Mercedes-Benz
23
KUNST
VRIJDAG
OKTOBER
1 3
19 7 8
MB 230
I
ROTTERDAM. Een muziek-
recensent is even waardeloos als
zijn muziekrecensie, wanneer hij
aan het bestaan van zijn eigen
beleving in gelijke mate voorbij
gaat als aan het bestaan van de
individuele beleving van de toe
hoorder. Een hele mond vol. Het is
zomaar een stelling uit een on
langs uitgegeven proefschrift van
een zekere J. M. Everaarts te Gro
ningen. Ongetwijfeld goedbe
doeld zo’n vrijblijvende opmer
king, maar wat moet je ermee als
je aan geen enkele beleving voor
bij kunt, inclusief die van de ar
tiest zelf? De aanleiding voor deze
i bespiegeling betreft de kwaliteit
van het optreden dat de Franse
chansonnier Gilbert Bécaud
woensdagavond in de Rotterdam-
se Doelen gaf aan het begin van
een korte Nederlandse toernee.
W wagenweg 1 hoek houtplein haarlem 023-312172
B.V. AUTOMOBIELBEDRIJF VAN WIJK Haarlem, Anisterdamwiaart 1/4.
tel. 024-217710 Overveen, Bloemendaalseweg 420, tel. 02.>->26250.
FWi
i I
Warm theater in koele kleuren
(Van onze kunstredactie)
KO VAN LEEUWEN
(ADVERTENTIE)
JOHN OOMKES
(ADVERTENTIE)
1.
SS-.:,-
welzijnszoi
Hij werd in 1970 tot directeur van de
academie benoemd.
HAARLEM. Het Grifteater, een gezelschap dat zich ontwik
kelt vanuit de oorspronkelijke mime-kunst (ik bedoel de school
van Decroux en Marceau) naar het uitdrukken van dieper liggen
de gevoelens in beweging, gaat een nieuwe produktie maken die
ontworpen is door Marian van Hooff. Een mimografie van een
buitenstaander, iemand die niet tot het Grifteater behoort. Een
mimografie ook van een beeldend kunstenares, want dat is
Marian van Hooff. Wie het werken van het Griteater kent, zal er
niet zo verbaasd over zijn. Over de eerste produktie van deze
groep heb ik nooit geschreven, over de huidige, donderdagavond
in de Toneelschuur gezien, doe ik dat wel en met plezier.
Overdadige 'pa^tet'c'vciligheid en.
overdreven 'actieve 'veiligheid.
Onder het pseudoniem Ad Thenaar»
schreef hij vele hoorspelen, een aantal
toneelstukken en klankbeelden voor de
KRO, AVRO en Regionale Omroep Zuid
(ROZ). Jarenlang trad hij op als toneelcri
ticus bij de ROZ.
Boudewijns is juist daarom zo onte
vreden omdat ook bijvoorbeeld adres
boeken, postzegelalbums met voor
druk, collegedictaten, losse muziekuit
gaven, schrijfcursussen en blinde atlas—,
sen onder het uitzonderingstarief val
len. „En dat vindt de platenindustrie nu
tamelijk onverteerbaar”, aldus Boude
wijns, „het telefoonboek en het spoor
boekje als cultuurgoed en grammo
foonplaten met muziek van Beethoven,
Brahms of Beatles niet”. Nog gek
ker wordt het wanneer we bedenken
dat muziekuitgaven wel onder het 4
procentstarief vallen”. Geschreven mu
ziek als cultuur en uitgevoerde muziek
op plaat of cassette wordt louter als
vermaak gezien, zo meent de NVPI-
voorzitter.
Muzikaal gezien Bécauds teksten wor
den door anderen (hoofdzakelijk de tekst
dichter Louis Amade) geschreven is er
enig onderscheid met zijn collega-chan-
sonniers, ook al is het niet groot. Een
Aznavour, een Brassens; zij allen gaan nu
eenmaal met de eisen van de tijd mee.
Bécaud lijkt echter op het vlak van arran
geren de concurrentie altijd een pas voor.
Ook deze keer is zijn ensemble, zeven man
sterk, in staat tot een eigentijds geluid, dat
wat elementen aan de rock en de country-
muziek heeft ontleend. De groep omvat
twee toetsenspelers, twee gitaristen, bas
sist, drummer en een fluitist-saxofonist,
die harmonieus opereren.
Tekstueel is er, ondanks Bécauds be
klemmende en beeldende voordrachten,
minder te beleven. Een snufje romantiek,
een zweempje vertwijfeling hier, een tikje
mijmering of een bescheiden dosis levens
filosofie daar; het graaft allemaal niet
makkelijk omschrijven voor degene die
er niet geweest is, er daarvoor schrijf ik
het liefst. Grifteater maakt door middel
van bewegen en een compositie van de
kleuren wit en blauw een voorstelling
waarin emoties met elkaar bezig zijn. Men
sen zoeken toenadering, stoten elkaar af,
verkeren in relatie tot elkaar. Ik ben me
ervan bewust dat het vaag klinkt, doch in
werkelijkheid ligt het niet moeilijk. Sym
pathie, Terughoudendheid, toenadering,
dat zijn zo begrippen die binnen het pa
troon van Streek vallen. Er is zelfs een
uiterst gestileerde verleidingsscène. De
diep. De humoreske, speelse kant over
heerst bij Bécaud duidelijk. Maar die con
statering moet niet negatief worden opge
vat, want de zanger brengt amusement
met raffinement en van een grote natuur
lijke charme. Als bewijs diene Mademoi
selle Lise, zo op het eerste gehoor een
luchtig liedje over een rendez-vous met
een aardige hittepetit. Gilbert hanteert de
microfoonstandaard als tegenspeelster,
danst zelfs overtuigend met dit anders zo
onbeweeglijke voorwerp.
Het programma tenslotte is een samen
raapsel van wat ouder werk, als La pre
mière Cathédrale, Marie Marie, l’Homme
et la musique, composities van zijn meest
recente album als 1’Amour c’est l’Affaire
des gens en Lorsque viendra le dernier
jour, alsmede enkele nieuwe liedjes. Voor
al het weemoedige En septembre en Le
nuit maken indruk. Het geheel, incluis de
weergaloze band met het publiek, voldoet
aan de altijd enigzins opgeschroefde ver
wachting. Ook al moeten we het zinloze
applaus-rekken en het vervelende af- en
oplopen erbij op de koop nemen.
Impressie van de
voorstelling Streek
van het Grifteater.
(fotoMaarten
Brinkgreve).
De maatstaf. waarmee andere
auto 's worden verpe/eketi.
MAASTRICHT (ANP). In Maastricht
is woensdag op 56-jarige leeftijd Nico T.
M. de Vrede, directeur van de toneelaca
demie in Maastricht, overleden.
HAARLEM. Het eerste van een serie
van vijf recitals in concertzaal Kadens,
waarop de romantische en hedendaagse
sonaten-literatuur aan bod zal komen (de
duo-serie), kreeg gisteravond zijn beslag
met een optreden van de violiste Ida Ma
ger en onze stadgenoot, de pianist Rinus
Groot.
platenpiraten op een efficiëntere ma
nier kunnen worden bestreden. Mo
menteel zijn deze piraten juridisch erg
moeilijk te grijpen.
Ook het feit dat de platenindustrie
nog steeds te maken heeft met een btw-
tarief van 18 procent, tegenover het
boek 4 procent, zit de NVPI danig
dwars. Leo Boudewijns in de brochure:
v,Het boek geniet een verheugende be
langstelling van de overheid, hetgeen
onder meer betekent dat de verticale
prijsbinding ervoor gehandhaafd blijft
en dat een uitzonderingstarief van 4
procent btw mag worden gehanteerd.
Beschermende maatregelen die er -
kort gezegd - toe dienen dat niets of zo
weinig mogelijk de verbreiding van
boeken in de weg wordt gelegd”.
concentratie en stylistische peiling van de
materie.
Rinus Groot voorzag haar in de met een
uitbundig Presto bekroonde vertolking
van de veelal lyrische tendens van de zelf
de gave begeleiding die hij voordien al
even nauwgezet als stimulerend had ver
wezenlijkt.
Tijdens een zwierige Kreisler-toegift
konden de aanwezigen nog een laatste
maal de klasserijke, veelzijdige verrichtin
gen van Ida Mager en Rinus Groot op deze
eerste belangwekkende sonaten-avond in
ontspannen aandacht volgen.
JAAP STORK
BRUSSEL (ANP). De Vlaamse schrij
ver Louis Paul Boon is onderscheiden
met een belangrijke Belgische literaire
prijs, de „Staatsprijs ter bekroning van
een schrijversloopbaan”.
Officieel meldde de Russische delegatie
in een telegram dat zij wegens „wijziging
van de organisatievorm” niet aan het con
gres kon deelnemen. Uit Oost-Europa
kwamen wel de Roemeense en Joegoslavi
sche historici.
Het congres heeft als thema „het Berlijn-
se congres van 1878 - Zuidoost-Europa
als probleem van de Europese politiek”. In
1878 spraken onder voorzitterschap van
de Duitse rijkskanselier - Otto von Bis
marck de meeste Europese staten en Tur
kije over een nieuwe orde in de Balkan.
Daarbij werd de Russische invloed ten
gunste van Oostenrijk teruggedrongen.
De prijs, die slechts eenmaal in de drie
jaar wordt toegekend, zal binnenkort aan
de schrijver worden uitgereikt. Aan de
prijs is een geldbedrag van ruim 14.000
gulden verbonden.
Jmrr-—
Mercedes-Bem 220. motor: 4 cylinders
in lijn: cvlinderitihoud 2207 a:
Vermogen: 20 All 10!) hi/ 4X00 tpm
Streek is geen produktie die vanuit een
vast scenario is opgezet. De voorstelling is
ontwikkeld vanuit het werken met de idee
ën die ook tijdens dat werkproces .werden
aangevuld. Gedachten en associaties die
tijdens het werken (repeteren) bij de spe-
Een andere stadgenoot, Hans Kox, viel
de eer te beurt als eerste componist in deze
nieuwe serie geplaatst te zijn, en wel met
diens Sonate nr. 3 uit 1961.
Meteen al in de sterke opening van deze
kernachtig, origineel en evenwichtig klin
kende compositie, gebaseerd overigens op
een (met uitzondering van een voorge
schreven geleide improvisatie in het Ada
gio) traditionele conceptie, toonde het
tweetal de wederzijdse alertheid en het
afgewogen spelverband, die een intensieve
en langdurige samenwerking verraden.
Dat er naast het bezeten temperament,
dat hier van de uitvoerenden gevraagd
wordt, in de partituur nog aanzienlijke
ruimte overbleef voor cantabiliteit en be
zieling, vaak extra onderstreept met porta-
menti (het „glijden” van de ene toon naar
de andere) die onwillekeurig al vooruit
wezen naar Ravels hierna volgende Sona
te, werd ons via de glanzend expressieve
toonvorming van Ida Mager en de egaal
ruisende pianobegeleiding effectief gede
monstreerd.
Een waardige inleiding, dit met soepele
techniek vertolkte drieluik van muzikale
spitsvondigheden, besloten met een kwik
zilverachtige Finale, tot de heldere metri
sche precisie waarmee Ravel (noemt Stra-
winsky hem niet „l’Horloger”?) zijn ge
dachten formuleert in de Sonate uit 1927.
Een fijne balans tussen stipte reproduk-
tie van het „borduurwerk” en de smeuiige
invulling van jazzy elementen, met name
in de gestyleerde Blues (waar letterlijke
citaten van Gershwins „Fascinating
Rhythm” in voorkomen) maakte het resul
taat van Ida Mager’s en .Rinus Groots
hechte interpretatie tot een opwekkend
gebeuren, dat een triomfantelijk vervolg
kreeg met de weergave van Schuberts
pompeuze Rondeau Brillant in b opus 70.
Na dë pauze wachtte Ida Mager, overi
gens opgeleid door Jaap Schröder en Mar
jorie Lavers en naast haar solistische
praktijk deel uitmakend van het Neder
lands Kamerorkest, opnieuw een zware
taak met de uitvoering van Beethovens
fameuze Kreutzer-sonate in A, opus 47.
Opnieuw echter bevestigde ze in haar in
alle opzichten rake verklanking de eerder
op deze avond verschafte indruk van een
bezield musicienne, toegerust met een uit
nemende streek- en intonatietechniek, die
bovendien beschikt over een loffelijke
het koetswerk. Zonder
u i t erl i i ke overdri j v i ng
brengt .Mercedes deze
eigenschappen lot
uitdrukking in
functionele
carrosserieën
met een tijdloze
élégance.
Onzichtbaar is de degelijkheid van de portier-
constructie.die zó sterk is, dat men een Mercedes
aan één van z’n deuren zou kunnen ophangen.
En bij mooi weer is al evenmin te zien dat bij
slecht weer de ruiten van een Mercedes opvallend
schoon blijven. Onzichtbaar zijn de doordachte
veiligheidsvoorzieningen rond de benzinetank en
in het interieur. Zelfs het make-up spiegeltje kan
niet versplinteren.
Zo dragen grote en kleine voorzieningen bij
tot veiligheid en duurzaamheid. Ogenschijnlijk
onzichtbaar. Maar na jaren des te duidelijker te
zien aan een onvergankelijk uiterlijk en een zeer
hoge inruilwaarde. Wij als Mercedes-dealer
kunnen u die zekerheid bieden, volgens
maatstaven die ook u mag
1 hanteren bij de
ft. keuze van een auto.
De Streek heet de mimografie van Frits
Vogels, die het Grifteater vanuit het ach
terliggende seizoen heeft meegenomen en
tot rijpheid heeft laten komen. Het is een
heel beeldende bewegingscompositie die
zich afspeelt in een ruimte van witte wan
den en een witte vloer. De mensen die
daarin de voorstelling maken, drie vrou
wen en twee mannen, zijn gekleed in scha
keringen van blauwtinten. De abstract
ogende voorstelling toont spelers die aan
vankelijk met elkaar verbonden zijn door
draden en wel zodanig dat elke actie reac
tie tot gevolg heeft. Dat in eerste instantie
streng uitgevoerde patroon krijgt al gauw
meer speling, maar de verbintenis via dra
den, koorden blijft op verschillende ma
nieren. Het lijkt er in het begin op dat er
meer gesuggereerd wordt dan er in feite
aan de hand is, De handelingen op het
speelvlak komen nogal koel en onpersoon-
I lijk over, maar de beelden die ontstaan
roepen ondanks de koele kleuren van wit
en blauw een theatrale spanning en warm
te op. Dat is een verbazingwekkende con
statering en het zet mijns inziens de kleur-
theorieën van koud en warm, ruimte en
benauwenis waartegen ik toch altijd al
bedenkingen koesterde op losse schroe
ft ven.
Wat in Streek gebeurt laat zich niet ge-
^neest weldadige ontlading van alle span
ningen binnen deze zeer verzorgde en met
grote inzet en vakkundigheid verzorgde
voorstelling dient zich aan als een der
vrouwen rondcirkelt aan een dik blauw
koord, even nadat zij tevergeefs vaste bin
ding zocht.
Tijd om zich in orkestkleding te
steken was er niet meer, zodat de
musici in reiskostuum moesten con
certeren.
Daar kwam nog bij dat de zaal in
Praag niet erg gevuld was, omdat de
organisatoren hadden nagelaten het
publiek duidelijk te maken dat het
concert van het Haagse orkest in een
andere zaal zou worden gehouden. De
aanvankelijk geplande zaal, de Zofin-
zaal, was namelijk enkele dagen tevo
ren plotseling gesloten, omdat er een
stuk muur naar beneden was geko
men.
Tot 11 oktober heeft het Residentie
orkest nog geconcerteerd in Ostrava
en Bratislava. In de laatste stad
"maakte de Tsjechische televisie van
één van de concerten opnamen. Op
het ogenblik treedt het Residentie
orkest op in Hongarije.
(Van onze kunstredactie)
DEN HAAG. Het Residentie-Or-
kest heeft, naar eerst nu bekend is
geworden, vorige week vrijdag grote
tegenwerking ondervonden van de
Tsjechische grenswachten bij het
passeren van de Oostduits-Tsjechi-
sche grens. Maar liefst vier en een
half uur heeft de bus, die de orkestle
den van Karl-Marxstadt (DDR) naar
Praag vervoerde, oponthoud gehad,
waardoor het concert in de Tsjechi
sche hoofdstad vijf kwartier te laat
begon.
Iers opkwamen, zijn dikwijls in de voor
stelling toegepast. Er is in elk geval een
zeer esthetische balans gevonden tussen
ruimte en beweging, waarbij het toegepas
te muzikale geluid een dienende functie
heeft. Een heel mooie voorstelling die zich
zelf voor een toegankelijk publiek bewijst
naarmate de avond verloopt. Het schaarse
publiek van donderdag voelde zich geroe
pen in het applaus een extra gevoel van
waardering te leggen en ik heb daar graag
aan meegedaan. Vanavond wordt Streek
herhaald.
t
De nu 51-jarige zanger bij de burger
lijke stand beter bekend als Francois Silly,
bij zijn oudere vereerders als Monsieur
100.000 Volt mag dan niet meer beschik
ken over het jeugdige elan waarmee hij
Parijs in de jaren vijftig aan zijn voeten
kreeg, zijn professionele vakmanschap en
grote routine behouden hem voor zwakke
momenten. Microfoontechniek, timing,
frasering, attitude, alles wijst op een com
binatie van doorgewinterde souplesse en
een ontstuimig enthousiasme. Laatsge-
noemde karaktertrek zet hem ertoe aan
van elk concert een unicum te willen ma
ken.
AMSTERDAM. De Nederlandse
consument besteedde verleden jaar on
geveer 60 miljoen gulden meer aan
grammofoonplaten en muziekcassettes
dan in 1976. In 1977 werd voor in totaal
480 miljoen gulden uitgegeven aan
grammofoonplaten ƒ1976: 440 miljoen)
en voor 70 miljoen gulden aan cassette
bandjes (1976: 50 miljoen). Dit blijkt uit
de donderdag door de Nederlandse
Vereniging van Producenten en Impor
teurs van beeld- en geluidsdragers
(NVPI) uitgegeven brochure. „Het pho-
nografisch klachtenboek”. Het vergro
ten van de omzet geeft, volgens NVPI-
voorzitter Leo Boudewijns, een enigs
zins vertekend beeld aangezien voor
het vergroten van de omzet ook relatief
gezien steeds meer verkochte exempla
ren nodig zijn.
De toch voor de platenindustrie zeker
niet ontmoedigende cijfers vormen
slechts een klein gedeelte van de NVPI-
brochure, die dan ook niet voor niets
als titel „Het phonografisch klachten
boek” meekreeg. De platenpiraterij
(het reproduceren van muziekopnames
en die in de vorm van platen of casset
tes zonder toestemming in de handel
brengen) wordt een steeds grotere hin
derpaal voor de industrie. In 1961 werd
er in Rome een verdrag gesloten ter
bescherming van uitvoerende kunste
naars, producenten van geluidsdragers
en omroeporganisaties. De NVPI
wacht nog steeds op de ratificatie van
Nederland van dat verdrag zodat de
N.B. Bécaud treedt nog op in het Cul
tureel Centrum Alkmaar (vanavond),
MAINZ (DPA). Geschiedkundigen
uit de Sovjet-Unie, Oost-Duitsland, Polen,
Bulgarije en Hongarije hebben een inter
nationaal congres van het Europese ge
nootschap voor moderne geschiedenis en
het Instituut voor Europese geschiedenis
geboycot, dat woensdag in Mainz werd
geopend. De afgelopen dagen kwamen
hun afzeggingen binnen, kennelijk omdat
de Stichting Pruisisch Cultuurbezit uit
West-Berlijn aan het congres deelneemt.
t I
De veiligheid en duurzaamheid van een auto
mobiel worden in belangrijke mate bepaald door
i Na een periode waarin Bécaud veelal
I betrokken was bij het maken van
I: tv-shows, wijdt hij de laatste jaren weer
K meer tijd aan concertreizen, maar de
Franse vedette van het lichte lied lijkt het
B niet zo met het Nederlandse publiek te
treffen. Vorig jaar werd een korte toer
langs een aantal schouwburgen niet zo
B denderend bezocht, en als de publieke
K belangstelling in de Doelen maatgevend
B moet zijn voor de huidige reeks, dan zit een
B toename van het aantal bezoekers er niet
in. Nu ja, Nederland blijft wat koel tegen
het Gallische levenslied aankijken, maar
B de mensen die wel op een avond met
B Bécaud afkomen, krijgen pure klasse
voorgeschoteld.
ite.
