Concertgebouworkest doet
Bruckner-traditie eer aan
Deur open voor onbevoegden door laten vallen van kwaliteitseisen
Muziekscholen en creativiteitscentra
vrezen voor aantasting onderwijspeil
Documentaire Jos Stelling in buitenland goed ontvangen
Damiate Ex
Remhrandt-film in Nederland een fiasco
komende
exposities
30e
oude kunst en
antiekbeurs
waarin opgenomen
de tentoonstelling
kunstschatten
uit Hongarije
Henk Scheffer geëerd
>studimo<
wonen, slapen, werken:
alles samen in één
programma van
IFTPFWWWJI®
museum
het prinsenhof
delft
F
ƒ39,-
Concert aan vooravond Duitse tournee
Tiende Rembrandt-film
JKiOCEIl-S'BOBOIS
-
9
KUNST
19 7 8
OKTOBER
ZATERDAG
1 4
19okt. t/m8nov. 1978
woensdag 18 oktober
weekdagen
van 10.00-17.00 uur
's zondags van
13.00-17.00 uur
bovendien dinsdag- en
donderdagavond van
19.00 - 22.00 uur
Dagje Haagje 39,- persoon
Oneerlijk
1
Haarlem - Oude Groenmarkt 20-22
achter de oude St. Bavo
de
Et.
n?
Dm
3
M-
>n)
door Peter Huijsman
Geschokt
Scherven
OPSTAPPLAATSEN:
56,
Kaise
Henk Scheffer toont trots zijn prijs
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
Haarlems Dagblad
Rembrandt in de film van Jos Stelling.
Voordelige
Trein-/Toegangsbiljetten
verkrijgbaar
op vele NS stations
De tentoonstelling „Fantastische lucht
vaartuigen” van de Belgische kunstenaar
Panamarenko, die op het ogenblik is te
zien in het Rijksmuseum Kröller Muller in
Otterlo, heeft zoveel bezoekers getrokken,
dat deze is verlengd tot 23 oktober. Vol
gens een woordvoerder van het museum
trok de expositie het recordaantal van
50.000 bezoekers.
De tentoonstelling zou aanvankelijk op 15
oktober al verhuizen naar het Brusselse
Paleis voor Schone Kunsten, maar na
overleg wist Kröller Müller de vliegende
kunstwerken nog gedurende de herfstva
kantie te behouden.
In het Museum Willet-Holthuysen aan
de Herengracht in Amsterdam is de expo
sitie „kant” geopend. Te zien is een keuze
uit de kantverzameling van het Rotter
damse museum Boymans-vaYi Beuningen.
De ongeveer 200 tentoongestelde stukken
stammen uit de periode eind 16e tot en met
19e eeuw. „Kant” is te bezichtigen tot en
met 3 december.
IJmuider Courant:
Beverwijkse Courant
s Morgens bezoeken we Madurodam, 's werelds kleinste stadje Na de lunch, die
bestaat uit onbeperkt pannekoeken eten en een ijsje toe, kunt u genieten van een
gezellig familieprogramma gepresenteerd door Barend Barendse Tijdens dit program
ma een optreden van de komische pottenbakker Ad Rommens. Dit gezellig dagie uit is
ook geschikt voor kinderen en vindt plaats in de herfstvakantie. Bij de prijs zijn de
entrees voor Madurodam en de show, het vervoer en de lunch inbegrepen Thuiskomst
ca. 18.00 uur.
Bij aankoop van de plaatskaarten geeft u op vanwaar u wilt vertrekken. De vertrektijd
en de gewenste opstapplaats worden op de kaart vermeld. U dient dan ook vanaf dat
punt te vertrekken.
wordt hier duideljk onderschat”, aldus
Stelling.
Naast enkele Westeuropese landen noemt
Jos Stelling de Verenigde Staten, Canada,
Brazilië, Zuid-Afrika en zelfs enkele Afri
kaanse landen die zijn film graag willen
zien. Er is ook contact met enkele Oosteu-
ropese landen. Verder heeft het Neder
landse ministerie van Cultuur vijf van de
twaalf kopieën van „Rembrandt,’ gekocht,
die ondermeer in het buitenland worden
vertoont.
Het is duidelijk dat inwilliging van deze
eisen de overheid geld kost. Maar de over-
Jos stelling, die aanvankelijk zeer gede
primeerd was over de houding van de pers
en het Nederlandse publiek, die zijn „Rem
brandt" negeren, is nu wat minder somber
gestemd, omdat de film in andere landen
goed wordt ontvangen. Op enkele festivals
zijn zelfs prijzen voor de film toegekend.
Met achttien landen worden thans onder-
handeling gevoerd over de vertoning van
de film, voornamelijk op de televisie.
Gezien de teleurstellende ontvangst in
Nederland en het enthousiasme in ander
landen kan het Jos Stelling thans weinig
schelen of de documentaire nog in Neder
land wordt gedraaid, al vindt hij het plezie
rig. dat „Rembrandt" de komende week
voor het eerst in Rotterdam wordt ver-
Onder Haitinks leiding worden deze con-
certen-zonder-solist, die met financiële
hulp van het bedrijfsleven (onder andere
Bayer) mogelijk worden gemaakt, gegeven
in Düsseldorf, Oberhausen, Leverküsen,
Bonn en Aken. Qua allure van die plaatsen
dus een minder opwindende tournee dan
toond. Er zijn nog twee kopieën van de
film in Nederland, maar die mogen van
hem net zo goed worden verkocht. Tot nu
toe heeft de filmproducent slechts 10 pro
cent van zijn investering van ruim een
miljoen gulden terug verdiend. De ver
koop in het buitenland moet alles goed
maken. Stelling is daar vrij optimistich
De Haarlemse wethouder van cultuurza-
ken, Tinus van der Water, was evenals
vorig jaar naar de HJC gekomen om de
prijs behorende bij de titel sessiemusicus
van het jaar persoonlijk te overhandigen.
Vorig jaar kreeg rietblazer Bob Rigter de
prijs, een reliëf van de hand van Remco
van der Gugten, overhandigd. Ditmaal - zo
vonden de keuzeheren van de club - kon
niemand om Scheffer heen. Niet alleen
bezoekt hij al zo’n vijftien jaar de verschil
lende activiteiten, maar hij stelt zich steeds
actief op.
Wethouder Van der Water sloot zich in
geestdriftige bewoordingen bij de mening
aan. Zijn gedachte, dat indien de HJC vele
jaren eerder de sessieprijs had ingesteld,
Scheffer allang zou zijn onderscheiden,
kon rekenen op geestdriftige bijval van het
talrijke publiek. Het bleef niet alleen bij
lovende uitspraken voor Scheffer alleen,
ook al werd zijn houding tijdens jamses
sions (bereidheid om zich in welke stijl dan
ook te laten gelden) expliciet genoemd.
Ook het HJC-bestuur werd veel lof toege
zwaaid vanwege de inzet waarmee het
werk gedaan wordt. Scheffer dankte uit
eindelijk voor de hem bewezen eer op de
juiste wijze; hij speelde tot in de kleine
uurtjes.
ROTTERDAM (ANP). Jos Stelling’s
film „Rembrandt”, die vorig jaar 15 de
cember in het bijzijn van koninging Julia
na voor het eerst in Amsterdam werd
vertoond, is een fiasco geworden. Het
Nederlandse publiek toont nauwelijks
enige belangstelling voor de rolprent, die
meer dan twee jaar intensieve arbeid en 1,
2 miljoen gulden heeft gekost, In het bui
tenland wordt de documentaire beter ge
accepteerd.
over, al zal het vele jaren duren voordat hij
zijn geld terug heeft.
Jos Stelling’s „Rembrandt” is de tiende
film, die aandacht aan de in 1669 overle
den schilder besteedt. De oudste vormt een
onderdeel van Louis H. Chrispijn’s gele-
genheidsfilm „Nederland en Oranje". De
ze werd in 1913 gemaakt. Daarna zijn nog
acht documentaires vervaardigd, waaron
der „Rembrandt, schilder van de Mens”
van Bert Haanstra.
Aan de produktie van de 1.160 meter
lange film van Jos Stelling, waarin de
jonge Rembrandt door zijn broer Frans
Stelling en de oude Rembrandt door Ton
de Koff worden gespeeld, hebben vanaf
september 1974 tot en met mei 1977 755
mensen meegewerkt. Saskia en Hendrick
je Stoffels, de twee vrouwen van de in
Leiden geboren schilder, worden vertolkt
door respectievelijk Lucie Singeling en
Aya Gil. De opnamen werden gemaakt in
het Paleis op de Dam, het Rijksmuseum en
het woonhuis van Rembrandt in Amster
dam, het Mauritshuis in Den Haag, het
museum Lakenhal in Leiden en het kasteel
Oudaen en de Buurkerk in Utrecht.
Jos Stelling is thans bezig met de pro
ductie van Herman van Veen’s „Jukebox
2008”, dat zich in een café in 1962 afspeelt.
De opnamen worden nog dit najaar ge
maakt. I
om
15
ie.
el.
de vorige concertreis langs grote Ameri
kaanse steden.
Toch gebeurt er in een stad als Düssel
dorf wel zo het een en ander op cultureel
gebied. Als je bedenkt dat aanstaande
maandag - de dag vóórdat het Concertge
bouworkest er komt spelen - de Berliner
Philharmoniker er onder Von Karajan
zijn opwachting zou maken, wordt het
niveau van het stedelijk muziekleven daar
wel duidelijk. Karajan is overigens onge
lukkig van de directielessenaars-,,bok” ge
stapt en geblesseerd geraakt, waardoor
ons Concertgebouworkest geen gevaarlij
ke concurrentie meer heeft te duchten.
Het publiek in het als altijd bij dit soort
gelegenheden tjokvolle Amsterdams Con
certgebouw kreeg dus Bruckners „Zeven
de” te horen. Dat de programmering van
zo’n symfonie kennelijk altijd „in de lucht”
zit, bewijst wel het feit dat dit zelfde werk
binnen een tijdsbestek van veertien dagen
bij drie van onze grote orkesten te beluiste
ren valt. Het Rotterdams Philharmonisch
en het Residentie Orkest occuperen zich er
namelijk ook mee. Een nog uitzonderlijker
geval is wat dat betreft de Tweede Symfo
nie van Balakir, die zoals onze krant vori
ge week al berichtte, bij het Amsterdams
Philharmonisch zijn Nederlandse premiè
re beleefde. Waarbij het werk dan nu plot
seling, na driekwart eeuw onder het stof te
hebben gelegen, zo’n gemeengoed schijnt
te zijn geworden dat het nota bene begin
december bij het Rotterdams Philharmo
nisch op de lessenaars staat.
Om ter zake te komen aangaande de
uitvoering zelf: Men weet zo zoetjes aan
wel dat de Bruckner-interpretaties van de
combinatie Haitink-Concertgebouworkest
alweer een traditie zijn gaan inhouden. De
orkestspeltraditie ervan - en dit geldt na
tuurlijk eveneens voor de muziek van
Mahler - gaat uiteraard terug tot Mengel
berg. En Haitink hoefde zijn op deze kunst
afgestemde natuur bepaald geen geweld
aan te doen om deze Bruckner-traditie met
dezelfde intensiteit te cultiveren. En de
bindende kracht van de gedreven leiding
van de huidige chef-dirigent van het Con
certgebouworkest staat er altijd borg voor
dat de vooral qua zwaarte overladen archi
tectuur van Bruckners symfonisch werk
niet alleen hecht in zijn voegen blijft, maar
dat deze bovendien in al zijn facetten reliëf
krijgt.
Zo ook in de Zevende, Bruckners meest
gespeelde symfonie, die zijn populariteit
dankt aan de rijke melodische inventie en
aan de prachtige en innige treurmuziek die
Bruckner schreef onder de indruk van de
dood van Wagner.
De eerder gespeelde Praagse symfonie
KV 504 van Mozart, betekende in het pro
gramma een geslaagd tegenwicht. Zoals
deze symfonie, in dynamisch uiterst genu
anceerde maar overal helder geprofileer
de uitvoering klonk, was het een eerbetoon
aan de klassieke principes van Mozarts
toonkunst, zonder dat daarbij aan de, in
dit driedelige werk (zonder menuet) sterk
aanwezige dramatische bewogenheid te
kort werd gedaan.
JOHAN VAN KEMPEN
Omdat het niveau van dit buitenschoolse
onderwijs door verschillende oorzaken
aangetast dreigt te worden, houden kun
stenaars, docenten, cursisten en ouders
van leerlingen op zaterdag 21 oktober in
gebouw „De Flint” in Amersfoort een ac
tiedag. Organisatoren zijn de Algemene
Bond van Onderwijzend Personeel (AB-
OP), de Kunstenaarsorganisatie-NVV, de
Stichting Overleg Muziekonderwijsinstel-
lingen (SOM) en de Vereniging voor Crea-
tiviteitsontwikkeling (VOO).
„Het gaat om het behoud van de kwali
teit van de kunstzinnige vorming en de
amateuristische kunstbeoefening”, leggen
Ed Steijaert (25) en Terry Walraven (32)
van de Kunstenaarsorganisatie-NVV (KO-
NVV) uit. Steijaert is docent aan de Haar
lemse muziekschool en Walraven (kunst
schilder) geeft les aan het Amsterdamse
creativiteitscentrum „De Werkschuit”. Zij
kunnen aan de hand van de praktijk dui
delijk maken wat de problemen zijn. Zij
zeggen: „Wij willen van ons gepraat met
CRM eindelijk eens de resultaten zien.
CRM vindt het prachtig wat wij doen.
Maar wat kopen wij daarvoof9 Wat in de
praktijk, in het werkveld tot stand is geko
men, moet nu eindelijk eens in beleid wor
den vertaald. Er moeten knopen worden
doorgehakt. En dat kost geld, 't Is niet
anders”.
Het ministerie van CRM hanteert tot nu
toe strenge richtlijnen, waaraan instellin
gen én docenten moeten voldoen, willen zij
in aanmerking komen voor (rijks)subsidie.
Zo moeten docenten voldoen aan speciale
„eisen van benoembaarheid” en worden
aan de instellingen bepaalde kwaliteitsei
sen gesteld.
(Van onze kunstredactie)
HAARLEM. Een feestelijke stem
ming heerste vrijdagavond in de Haarlem
se Jazzclub. Zo op het eerste gezicht was
er een jamsession-avond in volle gang
zoals altijd eens in de vier weken. De
trouwe bezoekers van de Zanderzaal aan
Ed Sreijaart
den gegooid. Centraal „gestuurde” kwali
teitscriteria moeten blijven, vindt men,
niet omdat men tegen decentralisatie is,
maar ondat kunstzinnige vorming een met
zorg opgebouwd „kasplantje” is, dat zon
der twijfel binnen de kortst mogelijke tijd
binnen de plaatselijke politieke arena
„overwoekerd” zou worden door andere
belangen. Dat kan niet en dat mag niet”,
aldus Steijaert en Walraven.
Naast de kwestie van de kwaliteitscrite
ria spelen nog drie andere actiepunten op
de demonstratieve bijeenkomst in Amers
foort een hoofdrol. Ten eerste: er wordt
een landelijke rechtspositieregeling voor
docenten met onmiddellijke ingang geëist,
die niet ten koste mag gaan van de be
staande activiteiten (talloze docenten wer
ken met tijdelijke aanstellingen variërend,
naar de cursusduur, van 3 tot 9 maanden).
Ten tweede: de gevraagde ondersteunende
activiteiten van het kunstzinnige vor
mingswerk in het onderwijs en het sociaal-
cultureel werk zullen niet worden uitge
voerd als één en ander ten koste gaat van
het cursuswerk en de muziekschooHessen.
Ten derde: inspraak van docenten en ove
rig personeel van muziekscholen en creati
viteitscentra als voorwaarde voor het ver
lenen van subsidie is pas mogelijk, als er
geld beschikbaar komt.
AMSTERDAM. De Praagse Symfonie
van Mozart en Bruckners „Zevende” klon
ken vrijdagavond bij het Concertgebouw
orkest „in eigen huis". Deze twee werken
vormen een van de twee programma’s
waarmee ons nationale ensemble volgen
de week in Duitsland de boer op gaat. Het
andere programma vermeldt dan, in
plaats van Bruckner, de Zevende symfo
nie van Tsjaikovski plus Diepenbrocks
„De Vogels”. Composities die dus alle
maal hier al hun openbare repetities heb
ben gehad.
r Kaarten zijn verkrijgbaar bij al onze kantoren:
Ged. Oude Gracht 82 (Haarlem Centrum)
Soendaplein (Haarlem-Noord)
Californiëplein 17 (Haarlem Schalkwijk)
Raadhuisstraat 60, Heemstede
Rijksstraatweg 103, Bennebroek (Fa. v. Staveren)
Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden
Zeestraat 18, Beverwijk
Kaarten zijn tevens verkrijgbaar bij:
Reisbureau NZH-Cebuto, Stationsplein perron D, Haarlem.
Reisbureau Kerkman, Grote Krocht 20, Zandvoort.
Wat nu de wereld van de kunstzinnige
vorming heeft geschokt is dat CRM deze
eisen dreigt te laten vallen, waardoor de
deur wordt opengezet voor oribevoegden
(b.v. uit het vrijwilligerswerk) en beunha
zen. Wat is het geval? Per 1 januari 1979
„Jules Verne, fenomeen en profeet” is
de titel van een tentoonstelling die tot en
met 12 november wordt gehouden in het
Elseviergebouw aan de Jan van Galen
straat in Ams(terdam-W. naar aanleiding
van het feit dat Jules Verne 150 jaar gele
den werd geboren. De expositie is georga
niseerd met medewerking van het Neder
landse instituut voor vliegtuigontwikke-
ling en ruimtevaart. Het gebouw is op
werkdagen geopend van 9 tot 16 uur en op
zaterdag en zondag van 14 tot 17 uur.
het Haarlemse Groot Heiligland wisten
echter beter. Henk „Beph"Scheffer, altijd
een trouwe gast van de sessie-avonden,
werd eindelijk eens in het zonnetje gezet.
De filmmaker Jos Stelling is zeer teleur
gesteld over de ontvangst van zijn docu
mentaire in Nederland. Hij had gerekend
op veel meer belangstelling voor het ver
haal over het leven van de nationale schil
der. „Het is een grote tegenvaller. Het geeft
je een mentale tik", alpius Jos Stelling, die
in de pers weinig lovende kritieken voor
.zijn werk heeft gekregen. Mede daardoor
wordt de film in Nederland weinig ver
toond. „Rembrandt" wordt hier en daar
nog gedraaid, maar de bioscooopbezoe-
kers die naar de beelden over hun schilde
rende voorvader komen kijken zijn vooral
oudere mensen. De jeugd heeft helemaal
geen interesse voor de wereldberoemde
schilder die met zijn „nachtwacht” en an
dere kunstwerken dagelijks nog, vele dui
zenden museumbezoekers over de gehele
wereld trekt. „Het fenomeen Rembrandt
heid wil niet en slaat het kunstzinnige
vormingswerk derhalve voortdurend met
de woorden „budgettair neutraal” om de
oren. Met andere woorden: rechtspositie
regeling, inspraak, ondersteunende activi
teiten, allemaal uitstekend, maar het moet
vooral niet ten koste van ’s Rijks beurs
gaan. Steijaert en Walraven zeggen: „Wij
worden op die manier in het nauw gedre
ven en voor een oneerlijke keus gesteld.
We moeten kiezen tussen méér recht voor
docenten, extra werk en inspraak of af
braak van de bestaande activiteiten van
muziekscholen en creativiteitscentra.
Maar dat kunnen wij niet pikken”.
Steijaert en Walraven wijzen erop dat
CRM toch moet weten dat het met de
rechtspositie van de docenten afschuwe
lijk gesteld is en dat er eindelijk eens
redelijke arbeidsvoorwaarden geschapen
moeten worden op het gebied van het
aanstellingsbeleid, bij verlof, ziekte of af
vloeiing. CRM moet toch ook weten dat he‘
op zichzelf uitstekende idee het reguliere
onderwijs en sociaal-culturele werk vanuit
de kunstzinnige vorming te steunen zon
der extra geld ten koste moet gaan van het
bestaande werk en het lessenpakket. Er
zal versnippering optreden en de leerlin
gen en cursisten worden daar in de eerste
plaats de dupe van.
En het mag CRM tenslotte ook niet onbe
kend zijn, dat het realiseren van werkelij
ke inspraak tijd en dus geld kost. Demo
cratisering van de instellingen van binne
nuit moet er komen, roept CRM enthousi
ast uit, maar over voorwaarden en budget
taire gevolgen wordt in de rijksbijdragere-
geling met geen woord gerept. Het treffen
van de juiste maatregelen kost ontzettend
veel beleids- en denkwerk. Moet dat dan
maar binnen de les- en cursusuren gebeu
ren?
Om aan allerlei moeilijkheden en pro
blemen tegemoet te komen, tovert CRM,
vooral sinds het kabinet-Van Agt aan de
macht is, nogal eens het wondermiddel
„vrijwilliger” tevoorschijn. Maar vrijwilli
gers wijzen de scholen en centra als niet
veel betekenende pleisterpp-de-wonde af.
„Het gaat er nu niet meer om kunstenaars
van de straat te houden. Het onderwijs op
onze centra is enorm gegroeid. Er worden
heel hoge eisen gesteld. Daaraan kunnen
vrijwilligers onmogelijk voldoen". Aldus
beide KO-NW-vertegenwoordigers.
In samenwerking met het reisbureau NZH-Cebuto te Haarlem organiseren
wij dagtocht op
DEN HAAG. De gewone man en vrouw in contact bnngen met en vooral warm
maken voor kunst en cultuur. Dat is het voornaamst* doel van wat zo deftig
„kunstzinnige vorming” heet. Jaarlijks volgen liefst 250.001 kinderen en volwassenen
op 153 muziekscholen en zo'n 100 creativiteitscentra, waar samen meer dan 2.000
docenten werkzaam zijn, lessen en cursussen op het gebied vin muziek, spel, dans, film,
geluid, toneel, schilderen en nog veel meer.
wordt de eerst» fase (op gemeentelijk ni
veau) van de njksbijdrageregeling Soci-
aal-Cultureel Vferk ingevoerd. Onder deze
regeling vallen >ok, overigens tegen de zin
van de kunstzinnige vormers in, de mu
ziekscholen en treativiteitscentra. Zij zijn
niet de enige, dit zeer huiverig staan tegen
over de mooie bedoelingen van de nieuwe
regeling, die «en grotere medezeggen
schap van de pltatselijke bevolking bij het
realiseren van allerlei sociaal-culturele
voorzieningen club- en buurthuiswerk,
jeugdwerk, enz. in hun plaats beoogt.
Op lokaal poitiek niveau zal worden
bepaald waar et welke voorzieningen er
moeten komen. Via de rijksbijdragerege-
ling krijgen d< gemeentebesturen van
CRM er het gek voor. Het zou best eens
kunnen en d£t is nu precies wat velen
van deze decentalisatiemaatregel vrezen
dat sommige gemeenten zo’n muziek
school of creativiteitscentrum helemaal
niet willen. Of msschien wél zo’n voorzie
ning willen, maa- dan bemand door vrij
willigers, die geen geld kosten, of door
beunhazen, die hinder geld kosten dan
beroepskrachten.
De kunstzinnig» vorming heeft zich een
tijd lang op de vlade gehouden. Als zij dan
toch onder de sector „sociaal-cultureel
werk" moest vallen, dan moest er maar het
beste van gemaak. worden. In ieder geval
waren de belangrijke kwaliteitseisen in de
oorspronkelijke versie van de rijksbijdra-
geregeling ingeboiwd. Dat betekende zo
veel als: voldoet em instelling voor kunst
zinnige vorming liet aan die eisen, dan
krijgt de betrokken gemeente geen geld.
Maar van de ene opde andere dag besloten
de huidige bewindvoerders van CRM tot
ontkoppeling.en stelde daarvoor een, naar
het oordeel van de kunstzinnige vormers,
weinig zeggende erkenningsregeling” in
de 'plaats.
„Het mogelijk verdwijnen van harde
kwaliteitsnormen »n garanties is voor de
kunstzinnige vorning volstrekt onaan
vaardbaar. Wat na jaren keihard werken
is opgebouwd, dreigt in scherven te wor-
HAARLEM, Schalkwijk, parkeerterrein Winkelcentrum t.o kantoor Haarlems Dagblad
HAARLEM, Stationsplein perron K
IJMUIDEN, NZH-bushalte „Marktplein” voor het postkantoor
BEVERWIJK, voor de ingang van station NS
