Toch succes voor president Carter
agenten toe
rs
Boumedienne
naar Moskou
Congresleden VS
voor opschorting
hulp Nicaragua
Tokio somber over
wereldeconomie
VS: weg met
spuitbus
Hechtenis RAF-
leden verlengd
ETA geeft
neerschieten
Moi beëdigd als
president Kenia
Amerikaan wint
Nobelprijs
economie
achtergrond
Noodlanding in
poolgebied
na bommelding
Generaal Figueiredo
president Brazilië
il:
Bentz
Foekoeda in gesprek met Van der Klaauw
Andere namen
Gematigde democraat van het midden
Analfabeet
3
2
BINNEN- EN BUITENLAND
19 7 8
OKTOBER
1 6
MAANDAG
9
and)
(Van onze redacteur in de VS Henk Kolb)
GUATEMALA
1
HONDURAS
15.000
rland
ertui-
pro-
irina-
eede-
ken-
;t Ne-
lalige
voor-
z aan
-
door Nico Scheepmaker
WASHINGTON. Het Amerikaanse Congres, in grote tijdnood
vanwege een inmiddels begonnen reces met het oog op de verkiezingen
van 7 november, is gisteren na anderhalf jaar toch akkoord gegaan met
een sterk aangepaste, maar toch alleszins acceptabele energie-wet.
(Van onze redactie buitenland)
BRASILIA (DPA/UPI). Generaal Joao Baptista Figueiredo, de
kandidaat van de regeringspartij Arena, is.gisteren gekozen tot presi
dent van Brazilië. De 60-jarige Figueiredo zal op 15 maart de huidige
president, Ernesto Geisel, opvolgen.
'JJSanta Ana S x—
AhuachaparrVSAN SALVADOR"^
^.^^®s»öjutepeque
^Aca|utlfc=?
Zacatecolirca^
Congres akkoord met
aangepaste energiewet
9 9
ji Union
Joop Sohne van de VARA, die in lang
vervlogen tijden nog eens een radiopro
gramma heeft gehad dat „M’n grootste
blunder” heette, herinnerde zich nog twee
mooie flaters. De eerste werd door wijlen
Han Bentz van den Berg begaan. Als le
raar op de Toneelschool had hij zijn leer
lingen altijd voorgehouden, dat zij „bij het
stuk” moesten blijven, ook als zij in een
der bedrijven niets te doen hadden. Je
maakte toch onderdeel uit van het gehele
stuk, betoogde Bentz van den Berg, dus
ook als je niet meespeelde, moest je in de
coulissen erbij blijven, blijven meeluiste
ren, en niet in de koffiekamer een sigaret
gaan roken totdat je weer het toneel op
moest.
Op een avond (dat zal je altijd zien) dat
zijn leerlingen in de zaal zaten, kreeg Han
Bentz van den Berg van een journalist het
verzoek of deze hem even mocht intervie
wen. Omdat hij in het tweede bedrijf van
het stuk („Er komt een vriend vanavond”)
niet op het toneel hoefde te zijn, zei
„Bentz” dat de journalist dan maar even
naar de kleedkamer moest komen.
U begrijpt wat er gebeurde. Han Bentz
van den Berg vergat de tijd. Nu luisterde
het moment waarop hij weer ten tonele
moest verschijnen nogal nauw. Johan Fio-
let loopt, alleen gekleed in een broek, de
trap af en komt in conflict met iemand
wiens naam verloren is gegaan. Juist op
het moment dat er een handgemeen dreigt
te ontstaan, moet Han Bentz van den Berg
het toneel opstormen en de twistenden
scheiden. Maar al wie er verschijnt, niet
Han Bentz van den Berg. Wanhopig roept
Johan Fiolet, met zijn bronzen stem, ter
wijl hij dreigend zijn vuist schudt: „Ik zal
jou een BENTZ geven!”, „Ik zal jou een
BENTZ geven!”, „Ik zal jou een BENTZ
geven!”, steeds luider, totdat Han Bentz in
de kleedkamer het onbestemde gevoel
kreeg dat heel in de verte zijn naam geroe
pen werd en hij opeens besefte welke
ramp bezig was zich te voltrekken
Een intrigerend bericht uit „Echo uit
Afrika” (45e jaargang no. 5). Mgr. Luis
Munive, bisschop van Tiaxcala (Mexico), is
de ontdekker van „Express”, een nieuwe
alfabetisatiemethode, waarmee analfabe
ten in enkele dagen kunnen leren lezen en
schrijven. „Na nauwelijks 9 lessen van
Ongeveer elk een uur is een analfabeet in
staat vloeiend te lezen en schrijven”. De
onderwijzers kunnen zich binnen drie uur
al voldoende eigen maken met de methode
om een groep van 25 personen met vrucht
te onderwijzen. Nederland, zo werd on
langs bekend gemaakt, telt ook nog steeds
tussen de 100.000 en 400.000 analfabeten.
Als het zo weinig tijd en moeite kost die
mensen te leren lezen en schrijven (en dan
ook nog vloeiend!), zou het misdadig zijn
als de methode-Express niet onmiddellijk
via de missie openbaar werd gemaakt.
Hoewel ik de onbestemde vrees koester
dat je na 9 uur les inderdaad, zoals het
blad het omschrijft, een analfabeet over
houdt die vloeiend kan lezen en schrijven.
lit Eer-
kort in
lement
jen: de
■an Su-
arheid
■landse
ot ver-
de mo-
Surina-
id van
er naar
jwel in
en bij-1
an „lie-
len we
n enige
eer het
delijke
hebben
j terug-
in moe-
raamse
mening
et wor-
twikke-
e grond
;en ant-
mogen
Neder-
iedienst
ertegen-
bassade
bezoek
en gele-
Neder-
en voor-
□mst in
antstaat
Surina-
r beslist
van een
iderland
er netto
len naar
naanden
en, 1200
rengeko-
eweldige
r komen
toevloed
et aantal
en op de
■dak, etc.
ederland
1 worden
i kennis-
gelingen
et aantal
it er van
üd geen
dat op de
i voorge-
staat, bij
als des
et gevaar
rig beeld
enleving,
nd hevig
ALGIERS (AFP/Reuter). President
Houari Boumedienne van Algerije is voor
een werkbezoek naar Moskou vertrokken,
zo heeft het officiële Algerijnse persbu
reau gisteravond gemeld. Met dit bericht
wordt een eind gemaakt aan speculaties
in verscheidene Europese en Arabische
kranten dat er een staatsgreep tegen het
bewind van Boumedienne zou zijn ge
pleegd.
Deze geruchten waren ingegeven door
het feit dat de president sinds 24 septem
ber niet meer in het openbaar was versche
nen. Het Algerijnse persbureau meldt niet
wanneer Boumedienne is vertrokken, en
evenmin hoelang hij in de Sovjet-Unie zal
blijven. Het bureau geeft geen commen
taar op de speculaties over een staatsgreep
of een aanslag tegen Boumedienne.
De parlementariërs zeggen bezorgd te
zijn over „de onderdrukking en het ge
weld” door de troepen van het Nicaragu
aanse staatshoofd Somoza tijdens de re
cente volksopstand, waarbij naar schat
ting 1500 mensen het leven verloren.
Volgens de laatste Amerikaanse begro
ting zou Nicaragua ruim 13 miljoen gulden
aan economische en militaire steun ont
vangen. Afgelopen vrijdag heeft president
Somoza van Nicaragua de opschorting
van de grondwet, waartoe besloten werd
tijdens de gevechten van vorige maand,
met zes maanden verlengd. Anderzijds is
de avondklok met twee uur bekort.
KARLSRUHE (AFP) De rechter van
instructie van het Federale Hooggerechts
hof in Karlsruhe heeft zaterdag verlenging
van de voorlopige hechtenis van de RAF-
leden Gert Schneider en Christoph Wac-
kernagel geëist. Schneider en Wackerna-
gel waren vrijdagnacht vanuit het Maas
trichtse huis van bewaring per helikopter
overgebracht naar West-Duitsland.
Ongeveer 10 percent van de land
bouwbedrijven beslaat een oppervlak
te van meer dan 10 ha en daarmee
hebben deze bedrijven, latifundio’s ge
heten, ongeveer 75 percent van de tota
le landbouwgrond in beheer. De reste
rende 90 percent van de bedrijven
noemt men minifundio’s, die, omdat zij
vaak niet groter zijn dan een hectare,
niet kunnen voorzien in de eigen be
hoeften van de boeren.
Deze boeren worden daardoor ge
dwongen werk te zoeken op de latifun
dio’s, die zich vooral toeleggen op de
verbouw van suiker, koffie of katoen.
Een toenemende mechanisering en de
(door Francoise Ledeboer)
Amnesty International, de organisatie die zich inzet voor het lot van pplitieke
gevangenen over de gehele wereld, is gisteren een actie begonnen die de aandacht
moet vestigen op de onderdrukking van vooral kleine boeren en geestelijken in El
Salvador.
De levensomstandigheden op het platteland in deze kleinste en dichtst bevolkte
staat van Midden-Amerika, zijn bijzonder armoedig.
Het speciale gas dat als drijfgas wordt
gebruikt in de bussen mag niet meer in het
groot worden verkocht voor het maken
van spuitbussen. De gassen zijn schadelijk
voor de ionosfeer omdat ze de bescher
mende ozonlaag op de aarde aantasten.
Het uiteindelijke doel is om vanaf 15
april volgend jaar alle handel in spuitbus
sen tussen de verschillende staten in het
land te verbieden, uitgezonderd insekten-
bestrijdingsmiddelen, geneesmiddelen en
speciale industriële produkten.
sterke groei van de bevolking met jaar
lijks 3,4 percent, hebben er echter voor
gezorgd dat lang niet iedereen aan
werk kan worden geholpen.
Gevolg: een toenemende verpaupe
ring van de bevolking en een groeiend
verzet tegen de kleine groep die de
macht in handen heeft. Een studie van
de regering uit 1973 heeft uitgewezen,
dat minder dan acht percent van de
gezinnen meer dan de helft van het
nationale inkomen ontvangt.
Het verzet van de boeren is gebun
deld in twee organisaties: de UTC (Unie
van Plattelandsarbeiders, opgericht be
gin 1970) en de FECCAS (Christelijke
boerenfederatie, opgericht in het begin
van de jaren ’60). Beide organisaties
hebben zich aangesloten bij een sinds
de verkiezingen van februari 1977 be
staande oppositie-coalitie, het Volks
Revolutionaire Blok.
Het verzet tegen de verdeling van de
Hij zei dit tegen minister Van der
Klaauw van Buitenlandse Zaken, met wie
hij zaterdag in Tokio sprak over het over
schot op de Japanse betalingsbalans en
het gevaar van protectionisme (maatrege
len die landen nemen om eigen bedrijven
te beschermen). Dr. Van der Klaauw was
zaterdag in Tokio aangekomen vanuit de
Indiase hoofdstad New Delhi.
Minister Van der Klaauw leek Foekoe-
da’s somberheid niet geheel te delen. Hij
wees erop dat alle landen zich het gevaar
van protectionisme bewust zijn, en noem
de het bestaan van de Europese Economi
sche Gemeenschap een positieve factor.
In de Organisatie voor Economische
Ontwikkeling en Samenwerking hebben
zowel Japan als de EEG en de Verenigde
Staten zich uitgesproken voor vrijhandel.
Japan had vorig jaar een overschot van
ruim 6 miljard dollar op zijn handelsba-
lans met de Europese Gemeenschap. Pre
mier Foekoeda zegde minister Van der
Klaauw toe dat zijn regering vast van plan
is een economische groei met 7 procent te
nooho^
'AMERIKA
realiseren. De afgelopen weken heeft Foe
koeda de zorgelijke economische toestand
besproken met de premiers van België,
Luxemburg en West-Duitsland.
MADRID (UPI). De Baskische af
scheidingsbeweging ETA heeft de verant
woordelijkheid opgeëist voor het neer
schieten van drie politieagenten afgelopen
vrijdag in de buurt van Bilbao. De ETA
zegt ook verantwoordelijk te zijn voor het
neerschieten van een lid van de Guardia
Civil vorige week maandag.
Generaal Figueiredo, die zich wel eens
een democraat van het midden heeft ge
noemd, heeft toegezegd de voorzichtige
politieke hervormingen van Geisel uit te
voeren en de democratie in Brazilië te
herstellen. Aanhangers van een harde lijn
in het leger waren tegen zijn kandidatuur
gekant.
De uitslag was geen verrassing, aange
zien de Arena - „de Alliantie voor de
Nationale Vernieuwing” - over een meer
derheid in het college van kiesmannen
beschikte. In dit college hadden 64 senato
ren, 357 leden van het Huis van Afgevaar
digden en 168 vertegenwoordigers uit de
parlementen van de deelstaten zitting.
Figueiredo kreeg steun van 355 van de
589 kiesmannen. Zijn „tweede man”, de
gewezen gouverneur van de staat Minas
Gerais, Aureliaho Chaves, werd aangewe
zen als vice-president.
Figueiredo wordt beschouwd als een ge
matigde politieke figuur, die nauw verbon
den is met de militaire leiders, die aan de
macht zijn sinds een staatsgreep in 1964
een einde maakte aan het linkse bewind
van president Joao Goulart. De nu geko
zen president nam als kolonel aan deze
coup deel.
Later trad hij op als de belangrijkste
militaire raadgever van president Garras-
tazzu Medici, toen het rechtse militaire
bewind krachtige maatregelen nam om
aan gewelddaden van links aan het einde
van de jaren zestig en het begin van de
jaren zeventig een halt toe te roepen. Toen
generaal Ernesto Geisel in 1974 staats-
hoofd was geworden, werd Figueiredo
hoofd van de geheime dienst. Hij behield
deze post totdat Geisel in januari van dit
jaar bekendmaakte, dat hij de regerings
kandidaat voor de presidentsverkiezingen
zou zijn.
itie nog
i te be
rk voor
>r enke-
lamers,
ien, als
mingen
>er, dan
kwame
onge-
teemge-
se over-
ending,
1 Koop-
ogeiijk-
cerende
contact
ers, die
i bedrijf
hebben
ird voor
hen is
ze heb-
WASHINGTON (AFP). Gisteren zijn
in de Verenigde Staten de eerste maatre
gelen van kracht geworden die erop zijn
gericht het gebruik van spuitbussen voor
commerciële produkten te verbieden.
IZLHD-
AMERIKA.
WASHINGTON (UPI/AFP/Reuter).
Zesentachtig leden van het Amerikaanse
Congres hebben een beroep gedaan op
president Carter, alle militaire en econo
mische hulp aan de Middenamerikaanse
republiek Nicaragua op te schorten.
NAIROBI (DPA). Daniel Arap Moi is
zaterdag beëdigd als president van Kenia.
De plechtigheid vond plaats in de Kenia-
se hoofdstad Nairobi.
Behalve president is Moi ook premier en
opperbevelhebber van het leger. In een
toespraak verklaarde hij de pro-Westerse
koers van zijn land te zullen voortzetten.
Moi zei niet van plan te zijn grote wijzigin
gen aan te brengen in de regering vóór de
nationale verkiezingen die volgend jaar in
Kenia plaatsvinden.
Hen An-
komen.
politie-
oals die
de voor-
id. Ten
lers, die
geboor-
mensen,
aat voor
>en. Ten
positie
maar er
■n dan in
minder
er”.
De tweede flater die Joop Sohne me
vertelde, laat zich wat moeilijk vertellen,
als je tenminste de ware hoofdpersonen
zou willen handhaven, want het gaat over
twee homofielen en een heterofiel. Als
homofielen zelf willen onthullen dat zij
homofiel zijn vind ik dat prima, maar als
zij daar geen behoeft aan hebben, zal ik
hen deze taak niet uit handen nemen. Laat
ik de ware namen daarom even vervangen
door andere namen van ware personen uit
dezelfde werkomgeving, dan houdt het
toch nog iets authentieks. Het gaat om
twee musici, die ik Malando en Pierre
Palla noem, en een journalist die ik Martin
van Amerongen noem. Insiders was het
bekend dat Malando en Palla al jarenlang
een hechte homofiele verhouding onder
hielden, maar tijdens een radioprogram
ma waarin Malando optrad (alleen was het
dus een ander dan Malando), vertelde Mar
tin van Amerongen (die dus ook een ander
was) in een der opnamepauzes een pene
trante flikkermop. Later nam een der aan
wezigen hem even apart, en zei hem dat
het misschien niet zo tactvol was geweest
om die mop te vertellen waar Malando bij
was, die immers ook een homo was. Martin
van Amerongen dacht dat hij door de
grond ging van schaamte, hij vond het
buitengewoon vervelend, en bleef er de
hele week over tobben, dus toen hij de
week daarop in de trein van Amsterdam
naar Hilversum in dezelfde coupé kwam te
zitten als Pierre Palla, vertelde hij deze dat
hem vorige week zoiets afschuwelijks was
overkomen: flikkermop getapt, niet gewe
ten dat die Malando ook, dus je begrijpt
Pierre Palla begreep het, zei hij. Alleen
was het dus niet Pierre Palla, en niet
Malando, en zelfs niet Martin van Ameron
gen, maar dat heb ik geloof ik al uitge
legd
STOCKHOLM (AP). De Amerikaanse
econoom Herbert Simon heeft vanmorgen
de Nobelprijs voor economie gekregen.
Simon is een bekend theoreticus op het
gebied van organisatie. De 62-jarige ge
leerde heeft de prijs gekregen „voor zijn
pionierswerk op het gebied van besluit
vaardigheid binnen economische organi
saties”.
Herbert Simon is afkomstig uit Milwau
kee en is sinds 1956 hoogleraar aan de
Carnegie-Mellon-universiteit te Pittsburgh
in de Amerikaanse staat Pennsylvania.
trijfël
Meer aardgasproduktie (tegen hogere
prijzen), meer gebruik van kolen als
grondstof voor energie, een soort straf-
belasting voor gebruikers van auto’s met
een overmatig hoog benzine-verbruik en
beloningen voor het besparen van energie
via betere isolatie en omschakelen naar
zonne-energie vormen de hoofdpunten
van de wet die president Carter zonder
twijfel pijlsnel zal gaan tekenen als belan
grijke vrucht van zijn worsteling, bijna
twee jaar lang, met dit 95ste Congres, dat
nu zijn wetgevende arbeid heeft afgeslo
ten.
Al de tijd dat de dollar bij voortduring
zwakker werd op de buitenlandse geld
markt, heeft Carter uitgeroepen dat het tot
stand komen van een energiewet een be
langrijke injectie zou kunnen betekenen
voor de Amerikaanse munt. Met argus
ogen zullen in de komende dagen dan ook
de beurscijfers worden gevolgd. Te meer
omdat een gunstige reactie op de energie
wet betere kansen van slagen geeft aan de
maatregelen ter bestrijding van de inflatie
die Carter binnenkort bekend wil maken.
In weerwil van alle fanfare die Carter
aan zijn triomf om duidelijke politieke
redenen zal verbinden, is het duidelijk dat
de wet die nu aangenomen is zo ongeveer
van alle elementen is ontdaan, die zijn
uitwerking bredere betekenis hadden kun
nen geven. De president hoopte tegen
1985 4,5 miljoen barrels olie per dag te
besparen, via belastingen, een beloning-
systeem voor besparing en richtlijnen van
hoger hand. Belangrijke reden: de VS, die
40 procent van hun energiebehoefte im
porteren, willen af van de daarmee ge
paard gaande afhankelijkheid.
Tweederde van de besparing die Carter
in gedachten had moest tot stand worden
gebracht door belastingen die de olie-prijs
zouden verhogen. Het Congres liet dat
plan zinken in de peilloze diepten van
allerlei regionale en industriële belangen
(auto-industrie; belastingvolmachten om
de prijs van benzine op te drijven; voort
gaande prijscontrole op aardgas, terwijl
een andere prijsvaststelling voor elektrici
teit eveneens werd verworpen), zodat Car
ter uiteindelijk naar schatting ongeveer de
helft van zijn doelstellingen heeft bereikt.
NEW YORK (Reuter) De gezagvoer
der van een DC-10 van British Airways
die met 231 passagiers onderweg was van
Los Angeles naar Londen, heeft zijn toe
stel gisteren bij de poolcirkel aan de
grond gezet, nadat er anoniem was ge
meld dat zich aan boord een bom bevond.
De DC-10 landde op een afgelegen Cana
dese luchtmachtbasis te Frobisher Bay op
het eiland Baffin, het enige vliegveld bin
nen een afstand van duizend kilometer
waar straalvliegtuigen van deze grootte
kunnen landen.
De passagiers verlieten zonder ongeluk
ken via nooduitgangen het toestel. Nadat
een grondig onderzoek geen bom had op
geleverd, steeg het toestel weer op.
Aangezien de bemanning het maximaal
toegestane aantal uren had gemaakt, werd
de machine naar New York gedirigeerd.
Vandaar reisden de passagiers door naar
Londen.
(Van onze redactie buitenland)
TOKIO. De Japanse premier, Takeo Foekoeda, acht de huidige economische
situatie nog gevaarlijker dan die in het begin van de jaren dertig, toen de westerse
wereld een zware economische crisis en massale werkloosheid doormaakte.
landbouwgrond en tegen de armoede
(het Central America and Panama Nu
trition Institute heeft berekend dat 73
percent van de Salvadoriaanse kinde
ren onder de vijf jaar aan ondervoe
ding lijdt) heeft tot nu toe slechts een
verharding van de politiek van presi
dent Carlos Romero tot gevolg gehad.
In februari van dit jaar heeft Amnes
ty een rapport aangeboden over de
situatie in El Salvador, waarop no&niet
is gereageerd. Daarin werd melding
Minister Van der Klaauw (Buitenlandse Zaken) werd gisteren in Tokio verwelkomd
met een wervelende trommelshow. De bewindsman, die sinds zaterdag besprekingen
voort met de Japanse regering, greep de gelegenheid aan om, tussen alle besprekingen
door, er ook zelf even vrolijk op los te trommelen.
Actie tegen regime El Salvador
gemaakt van 62 gevallen van arrestatie
gevolgd door „verdwijning” en 30 ge
vallen van moord tijdens gevangen
schap. Het betrof hier voor het meren
deel kleine boeren en actieve leden van
de rooms-katholieke kerk. Sinds 1976
zijn in totaal ongeveer 200 mensen ver
dwenen.
El Salvador heeft overigens in juni de
Amerikaanse Conventie voor de Men
senrechten ondertekend.
In november 1977 is een „wet ter
verdediging van de openbare orde”
aangenomen. Deze wet belemmert in
ernstige mate de activiteiten van oppo
sitiepartijen en vakbonden. De wet, zo
wordt door het regime gesteld, is afge-
kondigd als antwoord op „terroristisch
gedrag en de uitlokking van internatio
nale subversieve activiteiten”. Dit was
een excuus voor 716 arrestaties tot 9
juli van dit jaar, aldus bronnen van de
rooms-katholieke kerk.
Het is op deze situatie dat Amnesty
door middel van een internationale pu
bliciteitscampagne de aandacht wil
vestigen. Gehoopt wordt dat zoveel mo
gelijk mensen schriftelijk protesteren
bij president Romero en de Organisatie
van Amerikaanse Staten. Daartoe kan
men bij ondergaand adres kaarten be
stellen: Amnesty International Neder
land postbus 61503, 3e Hugo de Groot
straat 7, 1005 HM Amsterdam
(120-847905).
Spoorweg
Panamerikaanse weg
0 km 150
