Vrijmoedige en eerlijke show van Amerikaanse entertainer es el Orlando-kwartet wint concours Menselijk drama roept schokkende emoties op komende exposities Kamerorkest prima in Italiaans repertoire Bette is extrovert, ik ben beschaafd c. Amerikaanse entertainer Barry Manilow debuteert vanavond in ons land Amstelveen verwerft groot schaakspel 99 99 f Vioolfenojneen Accardo geen ware dirigent Verdomde Loewietje aanleiding tot levendige discussie door John Oomkes Reclamewereld 9 MAANDAG KUNST 19 7 8 OKTOBER 1 6 >rie. AMTERDAM. „Ik ben niet naar Nederland gekomen om me een tijdje op te houden op de i mistige, drassige oevers van de Amstel, noch om weer eens over de Zeedijk te kunnen tippelen, neeIk ben hierheen gekomen om tenminste eens in mijn leven meneer Van Agt te ontmoeten. Ze zeggen dat, wanneer je hem een keer hebt gezien, je rustig kunt sterven. Wel, ik heb hem ge zien Bette Midler pauzeert even en valt dan als dood neer op het podium van het hoofdstedelij ke theater Carré, waar zij het af gelopen weekeinde de eerste vier van vijf, reeds lang tevoren uit verkochte,. Nederlandse voorstel lingen gaf. - Grootse krachttoer Bette Midler Jeroen Krabbé als de ouders in Verdomde Loewietje. ïliaan- ïgosla- is. Tv- forma- Muzi- chting ;el. Tv- ■Cr BARRY MANILOW WIM HELVERSTEIJN idaag. urnen van 5 zien: □nloh, The ïlleke, en de e is in nteert ie om- la ook waar platen en wel t aan- nmers en om komt it dat j.. Het e for el erg schrijnender manier kan verbeeld wor den, hoe een moeder in de vernieling ge bracht wordt door de vrijblijvendheid en afstandelijkheid van een arts, die dergelij ke situaties meer ambachtelijk dan psy chologisch aanpakt. Ik ben nogal uitvoerig op het stuk zelf ingegaan om u te bewegen „Verdomde Loewietje” te gaan zien. Het is een voor treffelijke voorstelling onder regie van Ni cholas Renton. Jeroen Krabbé, soms door het dolle heen, en Anne-Wil Blakers, vaak relativerend en verontschuldigend, laten de hele voorstelling door een vertederende ondertoon doorklinken. Ze verwoorden hun liefde tot het kind ieder op hun eigen manier, ze laten zich door hun gevoelens opzwepen, meer nog uit een protest tegen een vijandige maatschappij dan uit ver driet en teleurstelling over dat mismaakte mensje, dat enige wezen, waarvan zij op recht houden. Niettemin geldt het hier ook een voor stelling, die gelukkig maar aanleiding geeft tot een levendige discussie. Zo is het voor mij de vraag, of Jeroen Krabbé, met name in de doktersscènes, van het drama niet al te veel een klucht maakt. Zijn aanklacht want dat is het feitelijk verliest, althans voor mij, op dat punt zijn volstrekte geloofwaardigheid. Ik herinner me nog als de dag van vandaag, hoe met hetzelfde stuk de Nieuwe Toneelgroep (amateurs) uit Rotterdam in de Haarlemse Schouwburg de finale wonnen van het Nationaal Landjuweel. Veel meer een blijspel en soms ook overtuigender. Maar nogmaals: dat blijft een persoonlijke erva ring. In de toelichting op de voorstelling van zaterdagavond staat te lezen, „dat de her opvoering thans zeer op z’n plaats is, aan gezien het probleem van gehandicapte me demensen een zeer alledaags probleem is”. Nou, dat kan ook in de discussie betrokken worden. Waarmee ik nogmaals wil zeggen: deze voorstelling mag u niet missen. Een avond van prachtig toneel, die u op z’n minst aan het denken zet. Op dat moment zijn er duidelijke her kenningspunten voor de toeschouwers, die zich tot dan toe min of meer geamuseerd hebben. Het drama ligt dan helemaal open, het is zo doorzichtig geworden als glas. Het wordt alleen nog scherper gemar keerd door een oma (Lies de Wind) die overal langs heenleeft, en door een be vriend echtpaar, waarvan de vrouw (Caro- la Gijsbers van Wijk) de confrontatie met zo’n dubbel gehandicapt kind met allerlei smoesjes tracht te ontlopen, en de man (Bram van der Vlugt) zich opdringt als een onuitstaanbare hulpverlener, die er abso luut geen benut van heeft wat er nu werke lijk aan de hand is. Wat veroorzaakt dan wel de magische vonk, waardoor de toegangskaartjes voor haar shows op de zwarte markt voor schandalig hoge bedragen van de hand gingen.? Ik denk dat het hier te maken heeft met de hierboven beschreven vrij- Artistieke maatstaven? Die moet een ieder maar voor zichzelf uit maken”. Want al was alles dan misschien niet helemaal gaaf in hetgeen er zaterdag avond in het Amsterdams Concertgebouw werd geboden, er werd toch weer verbluf fend virtuoos gespeeld. En dat er dan weleens wat schortte aan de onderlinge synchroniciteit bij de strijkers, zou moge lijk ook voor een deel op rekening van Salvatore Accardo geschoven dienen te worden. Want al leidt dit vioolfenomeen dan ook in een paar werken als dirigent, behalve dat hij op zijn wenken bediend wordt in de begeleidingen bij zijn soli, hij maakt toch altijd in zijn directiegebaren echt de in druk van de niet-dirigent. Misschien wordt het nog wat beter. Want na zijn debuut, onlangs bij het English Chamber Orche stra, waren de leden van het NKO zijn eerste slachtoffers. Accardo had het orkest overigens zeer degelijk geïnstrueerd. Want in de bewuste orkeststukken Rossini's Derde sonate (eigenlijk een kwartet) en het Concerto Ripieno in A van Vivaldi werd zo nu en dan zachter gespeeld dan ooit bij dit ka merorkest het geval geweest zal zijn. De beroemde Italiaanse violist lijkt in zijn opvattingen op de barokmuzikanten uit de jaren vijftig en het klinkend resultaat deed ook denken aan een ensemble als I Musici. Verfijning en vitaliteit zijn de kenmerken, waarbij de nieuwe verworvenheden uit de research, naar de principes van een au thentieke uitvoeringspraktijk, nog geen enkele rol spelen. De expressiviteit en klankafwerking zijn dan ook in de eerste plaats esthetisch gericht en vaak ook geaf fecteerd te noemen. In die presentatie blijken composities uit de barok ver van hun oorspronkelijke ba sis geraakt. En de toentertijd adembene mende hoogstandjes die een violist-com- ponist als Locatelli in het door hem ge schreven Concert opus 3 nr. 12 uit „L’arte del violino” tentoonspreidt in aan de boek delen aid cadens toegevoegde capriccio’s, komen nu bovendien als een dorre, etude achtige aangelegenheid over. Dat het vele publiek zo’n enthousiast applaus kon op brengen voor deze, soms met enige moei zaamheid inzake zuiver intoneren, maar vaker nog met ongekend gemak door Ac cardo voorgedragen holle frasen wees er op dat er een flink percentage vioolfana- ten onder de toehoorders schuilging. Na Locatelli volgde gelukkig een smeuïg variatiewerk van Paganini over „Oh mam ma, mamma cara” uit Carnaval in Venetië, waarin alles dan soms de kant van een zigeunerstrijkje opgaat en het (bepaald niet blauwe) bloed weer begint te stromen. Hier veranderde de serieuze Accardo in de clown onder de violisten. In wezen is hij ook nog een representant van het 19e- eeuwse Virtuozendom en in dit genre (Pa ganini) beweegt hij zich als een vis in het AMSTERDAM. Het Nederlands Ka merorkest is actiever dan ooit. Buiten het experiment van de „concerten na werk tijd”, dat deze week in het Tropenmuseum start, dient zich toch al steeds een andere gastdirigent aan met een uiteraard aan diens eisen aangepast repertoire. Het is eigenlijk een wonder dat dit ensemble, dat gestadig aan kwaliteit heeft gewonnen sinds zijn bestaansrecht op het spel staat, nog steeds zo uitstekend voor de. dag kan komen. (Van onze kunstredactie) AMSTELVEEN. Dezer dagen is de gemeente Amstelveen een bijzonder ob ject rijker geworden. Het gaat om een groot schaakspel uitgevoerd als een na tuurstenen plateau met bronzen stukken door Guido Eckhardt. Het geheel weegt ruim 1500 kilogram en kon dankzij een geslaagde inzamelingsac tie onder leiding van een Amstelveens schaakliefhebber worden aangekocht en aangeboden aan de gemeente. Het schaakpel, dat 45 duizend gulden heeft gekost, blijft voorlopig in het Cultu reel centrum waar het overigens al twin tig maanden is ondergebracht. Later zal het kunstwerk verhuizen naar het nieuwe raadhuis dat momenteel in aanbouw is. Tv-cur- entaire. al. 20.15 Actueel ramma. a. 22.30 10 Jour- lurnaal. s. 21.15 mtspro- rnagazi- (Elisa, irnaal. Het gaat namelijk om een echtpaar (An- ne-Wil Blankers en Jeroen Krabbé), wiens enig kind geestelijk en lichamelijk gehan dicapt is. De vader een leraar, wiens leven op school verzuurd en verpest wordt door „normale” kinderen probeert de psychische spanningen, die het wrak van een kind (Niki Spengler) hem thuis bezor gen te neutraliseren of te ontvluchten door er mee te dollen en het tot inzet te maken van een krankzinnige komedie. Het is allemaal heel navrant, het komt soms bijzonder hard over, het lijkt een aaneenschakeling van cruels, die nog meer verbijsteren doordat de moeder, terwille van haar man, het spelletje meespeelt. Het is een menselijk drama, dat juist in de sfeer van het blijspel schokkende emoties oproept en uitroepen van: „Oh, dat gaat te ver”. Maar er is nog meer. Peter Nichols voert tegelijk een bijtende satire op, als hij de naaste omgeving in dit gezinsdrama be trekt. Hij doet dat zeer direct en vanuit de verdrietige situatie van de ouders zelf: de vader speelt de rol van de huisarts en daarna van de specialist, de moeder blijft de moeder, die in alle wanhoop met haar kind op consult komt. Op geen andere en moedigheid, de eerlijkheid om alles te ge ven waartoe haar tengere gestalte in staat isjen de ambitie om elk element in de show uit te bouwen tot een nieuw hoogtepunt. Voeg daarbij een-kittig figuurtje, het onge geneerde gedrag van een viswijf, een grote dosis spontaniteit, drie heerlijke zangeres jes (The Harlettes) en een stevige, maar afgemeten musicerende zevenmans bege leidingsgroep, en je hebt de ingrediënten van een onvergetelijk avondje-uit. HILVERSUM (ANP) Het uit omroep- musici bestaande Orlando-Strijkkwartet uit Nederland is zaterdag in de Finse hoofdstad Helsinki winnaar geworden van bet jaarlijks internationaal concours voor strijkkwartetten van de Europese Radio Unie (EBU), dat dit keer werd geor ganiseerd door de Finse omroep. ramma. tv-serie. Polizei- ^ctuali- rmatief l. 20.15 rmatief Rock- B. 22.30 [e. nuziek. Jansen, 0 Licht iforma- liteiten. tv-spel. Tv-cur- e. 19.45 1.15 Re- igazine. Bösen cattivi), ïerste- gehad 1 later mt de ing in snel” stuipen op het lijf. Het betekent ook ont roerd genieten van haar versie van Tom Waits’ Shiver me Timbers of ademloos toekijken naar de mime-act waarin Midler na de pauze een zwerfstertje voorstelt. De finale komt dan met warme en hese stem in Mr. Rockefeller en I shall be released. Telkens opnieuw verwacht je dat Bette Midler op het punt van instorten staat, want de emoties die zij moet oproepen en de fysieke kracht die zij moet opbrengen, zijn onvoorstelbaar groot. Het maakt het doen van de veronderstelling dat deze Amerikaanse in de toekomst alleen maar aan kwaliteit zal kunnen inboeten, verlei delijk. Toch zou zoiets aanvechtbaar zijn, want Bette heeft klaarblijkelijk een symbi otische relatie weten op te bouwen met de show waarvan zij zelf het middelpunt vormt. Niet alleen is iedereen afhankelijk van de prestaties van de ster, maar omge keerd lijkt Bette Midler alleen maar te kunnen functioneren bij de gratie van het geheel. Dat is in mijn ogen het grootste compliment dat je een theaterdier kunt maken. JOHN OOMKES water. Hierin is deze solist helemaal zich zelf en met alle dolle effectmakerij ook op zijn best. Toch was er ook nog een artistieke ver rassing op deze NKO-avond, door middel van de kennismaking met het zelden of nooit gespeelde Concert in a, uit de jaren 1790, van Viotti. Hoogst modern voor die tijd. Deze symfonisch gedachte muziek trok destijds niet voor niets al meer dan gewone aandacht van niemand minder dan Brahms. Battista Viotti: Als zaken man een non valeur. Maar al ging zijn wijnhandeltje zielig op de fles, hij compo neerde er des te lustiger op los. En het hier uitgevoerde vioolconcert is maar liefst zijn 22ste. Accardo en het NKO hielden een welis waar zeer uiterlijk gericht, maar dan ook buitengewoon fraai klinkend pleidooi voor deze bijna vergeten meester. JOHAN VAN KEMPEN muziek. :enfilm- ibotage, ef pro- 1. 21.20 k. 22.45 arnaal. *4 Ook die plotse starre houding, dat berekende gedrag om zich van de domme te houden, vormt zo langzamerhand een karakter trek van Manilow, die daarente gen best wil toegeven dat hij an ders is dan Bette Midler.„Goed ja, dan ben ik maar een artiest „Ja, ik ben verdomd moe”, be aamt hij, „maar wat wil je?” Voordat ik naar Europa kwam had ik er al zo’n 98 dagen lange Amerikaanse toernee op zitten. Dus zo langzamerhand ben ik elk gevoel van tijd verloren. Verder komen er nogal wat spanningen bij kijken”. „Ik wil wel niet beweren dat ik nerveus ben voor een optreden, maar voor deze eerste Europese concerten is er geen spier in mijn body die niet gespannen is. Men had mij namelijk verteld dat bij voorbeeld het Engelse publiek mijn repertoire niet zou kennen. Ik wil je eerlijk vertellen dat ik van tevoren tevreden zou zijn ge weest als ik in Londen één zaal zou hebben uitverkocht. Uitein delijk was er voor geen van de zes geplande shows een kaartje meer te krijgen”. Het tekent Barry Manilow wel. Voor een deel speelt hij zijn ver bazing over de grootte van zijn succes nog altijd. Desgevraagd geeft hij ook toe het als maatstaf voor zijn eigen kwaliteit te zien. Veel publiek betekent voor hem dat hij slaagt in zijn beroepsmati ge opdracht. „Waar het precies om gaat, weet ik niet. Maar als entertainer ben je verplicht om te communiceren met je publiek. •Lukt dat niet, dan faal je. Lukt dat wel, dan beantwoord je aan de verwachtingen. Wat zeg je? De Cleveland-tv-show, die dankzij de VPRO Bette hier haar populariteit ople verde, vormt de basis voor de huidige voorstelling, die dinsdagavond nog in het Haags Congresgebouw komt en (waar schijnlijk) op zaterdagavond 28 oktober op de buis te zien zal zijn. Het betekent meezingen in het crue Hitler had only one big Ball en het idiote If you’re crackin’ up, dat ingepast is in een Revue Tropical. Tijdens dit tropische programma-onder- deel jaagt Bette, zittend in een elektrisch invalidenwagentje en in de verschijning van een zeemeermin het publiek de lach- met een Middle of the Road-re- pertoire, dan ben ik maar een jongen voor het brede publiek. Als ik kijk wie er nog meer in dat vakje worden gestopt Barbra Streisand, Paul Simon, Melissa Manchester en ga maar door dan ben ik niet zo slecht af. Bo vendien zegt zo'n kwalificatie niets over mijn kwaliteit. Bette, die ik zeer bewoner, is een extra verte dame, die niets te gek is. Ik i Manilow: „Begrijp me goed. Als ik terugkijk dan lijkt het als of alles vanzelf is gekomen. Dat lijkt zo. Maar goed beschouwd heb ik telkens zelf de stap geno men. De routine voor mijn com poneren deed ik op in de reclame wereld. In Amerika is dat hetzelf de als het leren van een vak. Ik begrijp dat er hier nogal op neer gekeken wordt. Hier word ik ook geconfronteerd met kritiek op het feit dat ik bereid ben tot alle mogelijke concessies om mijn vak maar te kunnen uitoefenen. Muzikaal gezien moet iedereen daar maar het zijne over denken. Wat het vak aangaat: ik ben er zelf bij. Als er nu iets zou gebeu ren dat minder prettig is, dan kan ik alleen maar bij mezelf uithui len, mezelf de schuld geven. Van zelfsprekend wil ik zoiets voorko men. Nu: dat verklaart waarom ik elke avond weer zo gespannen ben". na op imotie an de Gerrit x-pro- maat- lenen m zit. ;en de □n no- at het imoet n alle iee op >wieso eren enken i mee i. Dat 11 om waartegen hij de vorige week in de Twee de Kamer meende te moeten waarschu wen. Hoe het ook zij, het behoeft in ieder geval geen betoog dat Bette Midler iets heel bijzonders en controversieels brengt. Het succes van iemand die lompheden paart aan momenten van melodrama en in muzikaal opzicht spitsroeden loopt door liederen van zulke uiteenlopende compo nisten als Tom Waits, Bob Dylan, The Shangri-Las, Glenn Miller en Kurt Weill te combineren, laat zich bepaald niet makke lijk verklaren. Ongetwijfeld staat zij als zangeres in de schaduw van vergelijkbare grootheden als Liza Minelli, Barbra Strei sand of zelfs een Shirley Bassey. Dans technisch houdt het ook allemaal niet veel over. Joop Vermeij uit Santpoort stelt schil derijen tentoon in het Hilton Hotel aan de Apollolaan in Amsterdam. De expositie, die tot 13 november dagelijks van 9-23 uur toegankelijk is, wordt komende woensdag avond om .18 uur geopend. Vermeij, die als tekenleraar aan het Mendelcollege in Haarlem verbonden is en in 1967 afstu deerde aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag, zal daar bij zelf aanwezig zijn. en zij an het )it be kering an vijf die al moet )S-be- zeker- de be- ebben ge ter ran de n aan- Cr Anne-Wil Blankers en Wandkleden en schetsen (van balletfi- guren) van de hand van Toos de Reede-van Styrum worden geëxposeerd in het ge meentehuis van Leersum. De tentoonstel ling, die tot en met 27 oktober loopt, is op werkdagen van 9 tot 12 uur en van 13.30 tot 17 uur te bezichtigen. Tot dusver kan de hoogblonde zanger-pianist Manilow bogen op een bescheiden succesje. Zijn up tempo nummer over een nacht club uit de jaren dertig, The Co pacabana, was enkele weken lang niet uit de ether te bannen. Het, bleek genoeg, om tezamen met de uit de Verenigde Staten overgewaaide faam, te zorgen voor een zo goed als uitverkocht Amsterdams Concertgebouw, waar Barry vanavond zal optre den met een uitgebreide begelei dingsgroep, The New City Rhythm Band, en zijn Lady Flash, een groepje achtergrond zangeressen. De aanwezigheid van dit trio doet opnieuw denken aan overeenkomsten met Bette Midler, die immers werkt met een soortelijke formule (The Harlet tes). Het valt te verwachten dat er binnen niet al te lange tijd een einde komt aan de onbekendheid met het fenomeen Manilow. Zijn show zal vanavond door tv-came- ra’s worden geregistreerd en op 1 december aanstaande door de TROS worden uitgezonden. De Amerikaanse zanger, bivakke rend op dezelfde etage van het Amsterdamse Hilton als ooit John Lennon en Yoko Ono en Marvin Cay, maakt een vriende lijke, maar uitgebluste 'indruk. ben daarentegen rustig, be schaafd, leg het accent op de mu ziek en de zang”. Als je hem zijn gang laat gaan in de conversatie, dan kan Barry Manilow ook voor beschaafd doorgaan. Hij schetst met rustige stem zijn geschiedenis. Vertelt hoe hij op 20- 21-jarige leeftijd uit zijn studie, huwelijk en baan is gestapt. „Iets dat ik nu niet meer zöu durven. Zo’n risico, die lef”. Hij belandde in het amusement, studeerde eerst muziek aan de Juillard School of Music, schreef songs en arrangementen, maakte reclamejingles, werd Midlers ar rangeur en greep zijn kans toen kennissen hem een carrière aan boden. De overrompelingstactiek slaagt. Het anders vaak zo stugge, de-kat-uit-de-boom-kijkerige Nederlandse publiek levert het laatste restje nuchter heid in en geeft zich aan de diva van het Amerikaanse entertainment gewonnen. D’r wordt gelachen, gejoeld, gejuicht en geschaterd om de overdonderende direct heid van Bette’s dijenkletsers, natuurlijk. Maar er is ook een grenzeloze bewonde ring voor (Je krachttoer die nodig is om een tweeënhalf uur durende show tot een goed einde te brengen. Tenslotte zal ook menige vaderlandse ster die Midlers verrichtingen heeft gadegeslagen, benepen moeten toe geven dat een dergelijke, kwalitatief hoog staande vorm van amusement hier niet voorkomt. Of onze veelgeplaagde minister-presi dent, die er vriendelijk van langs krijgt, er ook zo over denkt, weet ik niet. Meer nog dan het miljoenen koppen tellende tv-pu- bliek, dat enige tijd geleden voor het eerst met het theaterfenomeen Midler kennis maakte, komt hij bij een door haar voorge steld rendez-vous in gewetensnood. Öf hij valt ogenblikkelijk voor de verfrissende verschijning van de amper 1 meter 60 metende Bette, of hij rekent haar podium- bedrag onder de „geestelijke desoriëntatie en morele ontreddering van deze tijd”, HA ARLEM. Opnieuw (maar nu in een vrije produktie) „Een dag uit de dood van verdomde Loewietje", waarvan zaterdag avond de officiële première ging in de Stadsschouwburg. Niet zozeer het succes, dat de toneelgroep Centrum destijds met dit stuk van de Engelse auteur Peter Ni chols boekte als wel het intrigerende en discutabele thema heeft tot deze nieuwe presentatie geleid. De prijs die werd gewonnen bestaat uit 30.000 Zwitserse frank (40.00 gulden). Tweede werd het strijkkwartet van de Russische omroep en derde het Berns Strijkkwartet uit Zwitserland. Aan het concours werd deelgenomen door acht strijkkwartetten, dié behalve uit Nederland, Rusland en Zwitserland af komstig waren uit Finland, Polen, West- Duitsland, Spanje en Oostenrijk. Het con cours had voor het tweede achtereenvol gende jaar plaats. Het Orlando-kwartet nam deel op uitnodiging van de NOS. Nederlands jurylid was P. C. Heuweke- meijer van de NOS. Cr Bette Midler in actie. Links lief en ondeugend. Midden als een volleerd rockzangeres en tenslotte rechts in een imitatie van een kakkerlak, (foto’s Lex van Rossen en Arthur Bastiaanse). AMSTERDAM. Voor de grote Amerikaanse gemeenschap in Amsterdam zijn het mooie tijden. In zo goed als hetzelfde weekeinde visiteren twee grote namen uit de Amerikaanse showbusiness ons land. Het woord toeval ligt op het puntje van je tong als je constateert dat drie dagen nadat Bette Midler in ons land debuteerde haar vroegere begeleider en arrangeur Barry Manilow hetzelfde te doen staat. In ons land behoeft eerstgenoemde inmiddels geen introductie meer. Manilow daarentegen geniet hier helaas een relatieve onbe kendheid, terwijl zijn populariteit in Amerika die van The divine miss M ongetwijfeld overtreft. 7,\ WW

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1978 | | pagina 9