Brvan Ferrv durft weer confroirtatie aa.n
Jf wwJbJk JL w/JU JU Jf wAJU JL w W JbV/JfcJ&t Vww VJLw/
N
Vechten
Vechten
voor
met
nieuwe
zichzelf
erkenning
Vechten voor
Vechten voor
kwaliteit
arbeidsvreugde
(h
ur
1
Discografie
eï
ires
<1
DE CRISIS
BOXY
r
at.
door John Oomkes
//7
Pyg
I
-
lijk.
bij
ie
tl
F'7
r.*|
Of Roxy Music nu als de meest getalenteerde of vernieuwende rockgroep
van de jaren zeventig de geschiedenis In zal gaan, zal de tijd leren. Per slot
van rekening kan de balans pas In 1980 definitief worden opgemaakt. Een
tussentijds accountantsrapport leert echter dat dit uit zanger-componlst
Bryan Ferry, saxofonist Andy Mackay, gitarist Phil Manzanera, drummer
Paul Thompson en toetsenman Brian Eno (in een later stadium Eddy
Jobson) opgebouwde kwintet uit Engeland In leder geval voor de meest
verfijnde muziek van de laatste jaren heeft gezorgd.
De nu 33-jarlge Ferry, een voormalige student kunstacademie en leraar
keramiek, wordt algemeen erkend als de Instigator en ideeënman van de
groep, die de laatste twee jaar op non-actief stond. Hij tekende als eerst
verantwoordelijke man voor een rijk en gedurfd geluid, dat een synthese
vormde van de muzikale stijlen van de jaren vijftig en zestig met de gitaar- en
synthesizermogelijkheden van dit decennium. Ook zijn teksten, vaak balan-
cerend tussen sentiment en nuchtere analyse, oogsten allerwege bewonde
ring. Roxy Music kon verder wijzen op smaakvolle arrangementen, uitge
kiende orkestraties en het afwijkende stemgeluid van Ferry. In alles stond
men een intelligente aanpak voor.
Nadat groeiende spanningen met Brian Eno en Andy Mackay volgens
Ferry een verdere groei van het artistieke niveau onmogelijk maakten, wierp
deze zich op een solocarrière. Dankzij een geruchtmakende relatie met het
fotomodel Jerry Hall en minder pompeuze aspiraties kende die aanvankelijk
een voorspoedig verloop. Uiteindelijk zette Ferry zelfs Roxy Music op een
zijspoor.
Na een breuk met Jerry werd het stil. Totdat Bryan Ferry kortgeleden
nieuwe daadkracht toonde door een voortreffelijk album, The Bride stripped
bare, te laten verschijnen. Bovendien kondigde hij onlangs de terugkeer van
Roxy Music aan.
ten
I»
?en
ch
begrijpen, ook al kom ik er dichtbij”.
sten
AAT 31
0 mnd
111.79
278.87
557.34
ijblijvend
en
„Het was een verregaande onzeker
heid. Ik gaf bijna de brui aan de mu
ziek. Het kostte me ontzaglijke moeite
om vast te stellen wat de positieve kan
ten van het vak waren. Nee, niet de
scheiding met Jerry Hall was daar de
bet aan. Het was andersom. Het is
moeilijk om het precies onder woorden
te brengen”.
Bryan trekt een volgende sigaret te
voorschijn, inhaleert te schielijk en vult
aan: „Wat ik echter werkelijk wilde
weten, leek echter niet op te lossen.
Hij legt zijn standpunt geduldig uit,
toch zo nu en dan struikelend over zijn
woorden. „Neem nou al die zogenaamde
gemakken, die kleine uitvindinkjes. Hier
een telefoon. Wat is het werkelijke profijt
ervan? Satellieten vliegen er rond om
iedereen op dezelfde dag te laten zien hoe
Muhammad Ali bokst. Wat zou het uit
maken als je het volgende week zag? De
mens is niet werkelijk meer rneti zichzelf
bezig. Neem het fabriekswerk. Wat voor
arbeidsvreugde kan iemand eruithalen
als hij de hele dag in dit soort bandrecor
ders hetzelfde schroefje moet bevesti
gen? Dat is toch geen loon naar werken?
Over het doel van het leven: We live, we
die, we laugh, we cry, we know not why.
Bryan Ferry knikt instemmend als hem
gevraagd wordt of deze strofe uit zijn
compositie Sign of the Times (dat het
openingsnummer is van zijn recente so-
lo-album The Bride stripped bare) ook
slaat op het leven van anderen dan hem.
„Er is te weinig arbeidsvreugde, ja. Het is
een van de grootste problemen van de
huidige samenleving. Het wordt de men
sen langzaam maar zeker onmogelijk ge
maakt om echt te leven. Er is een ont-
menselijkingsproces gaande”.
Dan is er toch geen sprake meer van
jezelf terugvinden in je werk? De mensen
worden toch meer en meer geleefd?”
Geldt dat dan gezien de song ook voor
Ferry zelf? Bryan: „Eigenlijkdaar ben
ik nu wel achter heb ik niet te klagen.
Een ander lied, dat Ferry niet al te lang
geleden maakte, kent een soortgelijke
onverwachte verbittering. When she
walks in the Room zet zijn gedachten
eveneens in beweging. „De tekst is hard
ja, hoewel je een regel als All the Wine in
your Life’s all dried up, is now the Time
to give up? verschillend kunt uitleggen.
Het is geschreven om juist tegen de ellen
de op te kunnen tornen. (Mummelt even).
Het heeft ook persoonlijke raakvlakken,
Het vertelt het verhaal van iemand die
het niet meer zag zitten. Zo was het ook.
Precedent, dat is het woord. Bij de blues
heb je iets dergelijks. De neger vertelt
daarin hoezeer hij wordt verdrukt, en
voelt zich na afloop beter”.
We trekken opnieuw de vergelijking
door naar Ferry’s eigen situatie. Heeft hij
niet het gevoel dat het verliezen van de
arbeidsvreugde in zijn werk te maken
heeft gehad met de overdosis aan imago
building waaraan hij was blootgesteld?
Dat beeld, het ontstaan van een imago
kun je niet in de hand houden. In mijn
geval heeft het zélfs buitenproportionele
afmetingen aangenomen. Je kunt er al
leen niets aan doen om het onder contro
le te houden. Er was aldoor ook bij
Roxy Music te veel aandacht voor het
imago. Dan moest je wel eens roepen:
hey, joh, we maken ook nog muziek!
Siren (1975)
Viva Roxy Music (live-album, 1976)
Bryan Ferry solo:
These foolish Things (1973)
Another Time, another Place (1974)
Let’s stick together (1976)
9 In your Mind (1977)
The Bride stripped bare (1978)
Beweren dat de Roxy-inspirator op
komt voor kwaliteit, staat gelijk met de
stelling dat Cruyff goed voetbal op prijs
weet te stellen. „Een ieder die met ver
stand van zaken over muziek kan praten,
kan je zo aanwijzen wat goed en wat
slecht is”, poneert Ferry. „Niet dan?
mmm. Nou, ik kan je beloven dat het nog
moeilijker is om artistiek bezig te zijn en
tegelijk het publiek terwille te zijn. De
vergelijkingen zijn overigens makkelijk
te maken. De meeste auto’s die tegen
woordig worden gemaakt, zijn niet deug
delijk, getuigen van slechte smaak. Ze
worden gemaakt voor de omzet, voor de
poen. Een vakman ziet zoiets dadelijk.
Volgens mij is het ook zonder meer mo
gelijk om te horen of muziek vanuit een
zakelijk oogpunt is gemaakt, of dat er
liefde voor het eindprodukt heeft meege
speeld. In dit geval moest en zou ik er zelf
trots op zijn”.
Dat gepraat van: je hebt maar één hit in
de VS nodig. Bovendien, mijn werk is zo
vreemd. Het is iets dat ik nauwelijks kan
Na afloop liep ik naar de kelder en zag
tot mijn opluchting hoe de 24-sporenre-
corder alles keurig had vastgelegd”. Min
der openbarend zijn Bryans opmerkin
gen over de van Marcel Duchamp geleen
de titel van de plaat en de hoes. Hij
gniffelt alleen veelbetekenend als de op
merking valt dat geen enkele eerdere
hoes zozeer afrekende met het fenomeen
vrouw.
Op het laatste moment voordat de op
namen konden beginnen, namen Ferry’s
plannen eind vorig jaar vaste vorm aan.
Hij toog met vier oudgedienden, bassist
Alan Spenner, saxofonist Mel Collins,
gitarist Neil Hubbard en pianiste Ann
Odell naar Montreux in Zwitserland,
waar verder dé Amerikaanse gitarist
Waddy Wachtel en drummer Rick Marot
ta (beiden van Linda Ronstadt) hem ter
zijde stonden. Ferry: „Het leek op een
expeditie naar de Noordpool. Zo idioot.
Anecdotisch voor de wijze waarop de
plaat tot stand kwam, is het verhaal van
de opname van When She walks in the
Room. „Tijdens de sessies wilde een be
paalde song maar niet, dus zette ik een
ander thema in om de atmosfeer te kla
ren. Na enkele maten speelden de jon
gens mee en al spelende legde ik uit wat
de bedoeling was. Het klikte spontaan.
We kenden elkaar als team te weinig,
maar in Montreux kan je ’s winters niets
anders doen dan werken, dus er ontstond
een formidabel werkklimaat, heel inspi
rerend. Het resultaat verbaast me nog
steeds. The Bride stripped bare is het
dichtste dat ik ooit bij een echte plaat
kwam. Eigenlijk ben ik erin gekropen.
Een stukje van mij zit onder dat zwarte
vinyl verborgen!”
„Ach, ja. Er werd veel over geschre
ven. Maar je weet hoe dat gaatAls
een van de beide partners door een dal
van vertwijfeling moet, dan is zoiets
nooit goed voor een relatie. Spannin
gen. Er komen scheurtjes in de band
met elkaar. Het imago van de grote ster
paste niet bij de man die zo met zichzelf
bezig was. Als dat enkele weken voort
duurt Ik weet het niet, ik bedoel,
woon je zelf met iemand samen? Nu ja,
dan weet je dat zoiets de das nog niet
hoeft om te doen. Maar de onrust duur
de voort, aan de onzekerheid kwam
geen eind. Ik was één maand in de war,
twee, drie, het zeurde maar door. Dus
achteraf vind ik het volkomen begrijpe
lijk dat zij er niet langer tegen kon”.
Grijnzend geeft hij overigens te kennen
dat hij supervisie in deze zin overigens
nooit zou accepteren.
3,
7150*
jr
16801
Werken was altijd het belangrijkste ge
weest. Was het nog steeds waard om er
in feite 24 uur per dag mee bezig te
zijn?”
nd
nd
nd
nd
nd
-■>
Praten met Bryan Ferry is als een
dansavond met een mooie vrouw.
Slechts door behoedzaam te manoeu
vreren en niet op haar tenen te gaan
staan, komt er een moment waarop je
haar dichter tegen je aan mag drukken.
En zelfs dan moet je je er voor hoeden
de intimiteit nooit te abrupt te doorbre
ken. Met opzet heeft Ferry er voor
gezorgd dat hij met zijn rug naar het
raam zit, zodat zijn gelaatstrekken niet
geaccentueerd worden door het koude,
binnenvallende licht. De contouren van
zijn lange gestalte steken er echter des
te scherper door af.
„Een jaar geleden had ik grote twij
fels over het nut van mijn werk for
muleert hij traag. Elk woord wordt
eerst op een goudschaaltje gewogen,
voordat het op de juiste wijze gearticu
leerd, uitgesproken wordt. „Ik bedoel,
dat hele vreemde proces om creatief
bezig te zijn voor jezelf en tegelijkertijd
ook voor anderen, dat werkte verwar
rend. Hoe populair wil je per slot van
rekening zijn? Mijn werk speelt zich af
in competitie met anderen. Zonder dat
ik het wil, word ik vergeleken met Bo
ney M, de Bee Gees, John Travolta.
Sommigen van hen maken platen,
waarvan de verkopen oplopen tot 12
miljoen. Ik vind dat angstaanjagende
cijfers”.
In monoloog: „De hele zaak heb ik de
afgelopen maanden rustig in Amerika
overdacht. Na mijn eerste grote toernee
als solo-act, in het voorjaar van vorig
jaar was ik uitgeput. Drie maanden
achtereen was ik met een band van elf
man op toernee. Constant drukte er een
grote verantwoordelijkheid op me. Na
afloop was ik compleet uitgeput, zowel
geestelijk als lichamelijk. Ik dacht dat
het geen kwaad kon om Londen, waar
ik acht jaar had gewoond, maar eens in
te wisselen voor New York. Het werd
Los Angeles”.
Ferry vertelt dat hij van tevoren niet
wist wat hem te doen stond in Amerika.
De verandering van sfeer zou wel heil
zaam werken, zo vat hij zijn onverschil
ligheid van een jaar geleden samen. Het
herstel verliep langzaam; zes maanden
lang was hij geen schim van de man die
twee jaar eerder doorging voor een
goedgeklede, gladgeschoren playboy.
tonnen café, waar het bier uit een plastic
tap komt. Het smaakt vreselijk. Er wordt
plastic muziek gedraaid. Geen wonder
dus, dat ik wel eens neerslachtige num
mers schrijf. In plaats van dat de kwali
teit van het leven verbetert, verslechtert-
ie. Ik vecht voor het eerste”.
Bryan Ferry heeft nooit een definitief
punt achter Roxy Music willen zetten,
hoewel juist hij het makkelijk had kun
nen doen. Vanuit een zakelijk.oogpunt
geredeneerd was het zelfs lucratiever
geweest als hij zich in een eerder stadi
um uitsluitend met zijn solo-carrière
had beziggehouden. Maar pas na
Roxy’s vijfde album Siren trad de non-
activiteit in groepsverband in.
Ferry recapituleert de jongste ge
schiedenis even. „Sowieso was Roxy
volgens ons aan een adempauze toe.
Als we na Siren weer een studio-album
hadden gemaakt, was dat de eerste
geweest waarin zich geen groei had
voorgedaan. Het is als met een boom.
Soms vertikt die het ook een jaartje om
omhoog te schieten. Dan neemt ie een
adempauze, zamelt krachten en steekt
zijn pluim het jaar erop met verdubbel
de kracht de lucht in. Bovendien had ik
duidelijk een adempauze nodig, om
energie voor nieuwe composities op te
doen. Per slot van rekening ben ik geen
songschrijversautomaat”.
Daarnaast blijkt Ferry de negatieve
onderlinge verhoudingen, die het leven
in de groep geleidelijk aan benadeel
den, niet vergeten te zijn. „Allicht niet
Daarvoor ben ik tezeer de gebeten
hond geweest bij de pers. Vooral in de
tijd dat we Eno tot opstappen dwongen,
terwijl hij er zelf om gevraagd had, kon
ik geen goed doen. Hij gaf zo rond 1972
plaagstootjes via de pers. Ferry zou
niet verantwoordelijk zijn voor het
eindprodukt en zo. Ik voelde die uitla
tingen aan als een dolkstoot in mijn
rug. Als het me nou allemaal niets kon
uitmaken.Maar Roxy was mijn lust
en leven. Ik heb er alles van mezelf
ingestopt en als je daar dan niet de
erkenning voor krijgt, die je meent te
verdienen.Gênant”.
Met een armgebaar geeft Bryan te
kennen te willen zwijgen over het verle
den. De toekomst telt. Ferry: „Die twee
jaar pauze zijn niet voor nop geweest.
In veel opzichten krijg ik het idee alsof
we weer bezig zijn aan ons eerste al
bum. Vooral met Manzanera kan ik
goed werken. Zijn vertrouwen in mijn
schrijven werkt als een katalysator. Al
lerlei ideeën waarmee ik al een tijd
rondliep, worden nu voortijdig gebo
ren. Compositie per keizersnede, haha!
De rustperiode is dus ergens goed voor
geweest. Ook met Paul en Andy mar
cheert het prima”.
Vanzelfsprekend volgt een vraag
naar details. „De deadline ligt op eind
januari, waarna we in New York gaan
mixen. In totaal werken we nu met een
reservoir van een twintig songs, waar
van de basisopnamen nu gereed zijn.
Echt opgejaagd door zo’n datum voel ik
me niet. Ook in dit geval wil ik er zeker
van zijn dat we met iets goeds kunnen
komen. Tot dusver ben ik eigenlijk ver
baasd over de resultaten. Prima, ja. We
werken overigens met sessiemensen
voor bas (John Wetton en Gary Tibbs)
en toetsen (Paul Carrack en Ace en
Ann Odell). Over plannen voor komen
de toemees kan ik niets definitiefs zeg
gen, maar het is niet uitgesloten dat we
concerten rond februari/maart 1979
zullen geven”.
Is Ferry niet bang voor de ballast van
de roem van het verleden? „Bij concer
ten zal er wel om oude nummers wor
den geschreeuwd. Er zijn altijd lui die
Mother of Pearl of Song for Europe
willen horen. Ik voel meer voor nieuw
repertoire, ook al kan ik me voorstellen
dat we nummers van vroegere elpees
gaan brengen die we niet eerder live
speelden. Jammer vind ik alleen dat we
misschien een groot deel van onze aan
hang hebben verloren. Maar ach, als je
vertrouwen in jezelf hebt, dan komt het
met de toekomst ook wel weer goed”.
Bryan: „Die imagobuilding is inderdaad
veel te overdreven geweest. Zoals het
gegaan is met grote, dikke verhalen in de
internationale pers, was onnodig. Er is
een evenwicht nodig tussen het werk van
een artiest en het beeld dat hij oproept.
Het lijdt geen twijfel of The Bride
stripped bare is Bryan Ferry’s meest
emotionele artistieke uitlating in zijn op
zienbarende loopbaan. In vrijwel elk op
zicht vormt het solo-album een retros
pectief. De plaat laat zich het beste verge
lijken met een foto van iemand die nog
even een blik achterom werpt, op het
moment dat-ie beseft dat hem nieuwe
taken wachten. Ferry’s eigen songs leve
ren het tastbare bewijs van zijn crisispe
riode, terwijl de covers van nummers als
Hold on I’m coming (Isaac Hayes), The
same old Song (J. J. Cale), Take me to the
River (Al Green), What goes on (Lou
Reed) en That's how strong my Love is
(Otis Redding) duiden op’s mans soulge-
richte belangstelling.
Vervolgens schildert Ferry met zicht
bare trots hoe hij de commerciële druk,
die vanuit de Verenigde Staten op hem
werd uitgeoefend, heeft doorstaan. The
Bride stripped bare moest onder produk-
tionele leiding van een erkende naam
worden opgenomen. „Daar pas ik voor.
Maar mijn eigen songs die op The Bride
stripped bare voorkomen zijn inderdaad
bitter. Maar wat wil je? Steeds meer
mensen wordt de mogelijkheid om zich
zelf te uiten ontnomen. Kijk naar Bir
mingham, een moderne stad vandaag de
dag. Als het moest bouwen ze zo’n stad in
een dag op. Het is zo langzamerhand niet
menselijk meer. Jan Modaal woont in
een betonnen huis, gaat naar een beton
nen fabriek, gaat 's avonds naar een be-
Met Roxy Music:
Roxy Music (1972)
9 For your Pleasure (1973)
9 Stranded (1973)
