BEDENKTIJD KAN SPIJT VOORKOMEN Impulskopers blijken vaak doodlopers I I 1 1 1 I L I I Geld lenen Kritiek werkt Verkenning I Neutrale voorlichting Onderzoek 31 19 7 8 24 OKTOBER DINSDAG urr i 2 IliM s s' i SW 84,67 88,83 93,05 97,34 101,68 106,08 110,53 t Impulskopers kom je overal tegen. Ze zien iets, voelen er zich vanuit een soort roestoestand door aangesproken en schaffen het, doof voor ieder zinnig tegenargument, aan. De ontnuchtering en de spijt komen later, als blijkt dat de koop ondoordacht is geweest. De woningmarkt kent zulke kopers ook. Vandaar dat belangenverenigingen als „Eigen Huis” en de „Consumentenbond” al vaker hebben gepleit voor een wettelijke bedenktijd. Het zou erop neer moeten komen dat de overheid huizenkopers tegen zichzelf in bescherming neemt, wanneer ze op het punt staan een meer impulsief als zakelijk besluit te nemen. Zover is het nog altijd niet, al zijn er wel instellingen die daartoe vrijwillig zijn overgegaan. de hypo- voor Bron: Vereniging Eigen Huis Grafische voorstelling van een annuïteit: 'S 3 looptijd In jofWn (kosten van Samengevat: voordat u nader op een aanbieding ingaat moet u we ten: Wat heb ik er financieel voor over? Uit wat voor huizen van welke kwaliteit kan ik kiezen? Waar zou ik graag zitten? Heeft het huis van mijn keuze ook „toekomstwaarde”? Voor het opmaken van de hypo- theekakte brengt de notaris vastge stelde tarieven in rekening. In on derstaande tabel staan deze kosten vermeld. een veel ruimere aanduiding waar onder alles valt wat op de koop drukt. Voor nieuwbouw krijg je altijd te betalen Grondkosten (uitgezonderd bij erfpacht); Gemeenteleges bouwvergunning) Aansluitkosten (aftakkingen van hoofdleidingen voor gas, stroom, water, riolering, telefoon. Worden niet altijd apart berekend); BTW (omzetbelasting 18 pet. gel dend voor contractprijs en eventue le daarop van toepassing rakende verhogingen); Notariskosten (voor het verlijden van de koopakte, 1,25 tot 1,75 pet.); Architectenhonorarium (niet ver schuldigd als er niet uitdrukkelijk sprake van is; Bouwkosten (wat de aannemer rekent, inclusief meerwerk en door te berekenen gestegen loon- en ma teriaalkosten na contractdatum); o betekent in de filosofie van de vereniging dat het niet in andere media mag worden „overgenomen”. Directeur drs. H. van Herwijnen, die aanvankelijk geneigd was, voor de kritische redactie van dit Damiate-woonnummer een hoge uitzondering te maken, kon het verenigingsbestuur tenslotte niet voor dit precedent gewonnen krijgen. Dat beteken de, dat de redactie zelf een poging heeft ondernomen om op grond van eigen ervaringen en die van lezers, tussenpersonen, banken en voorlichters, wat conclusies te trekken uit een globale vergelijking van hypotheekvoorwaarden. Hier volgen ze: Gunstige rentepercentages (lage dus) zeggen op zichzelf niets. Het gaat erom of er nog een verdere verlaging kan worden verwacht. Dat kan wel eens het geval zijn als het disconto wat lang aan de hoge kant is gehouden om redènen van geldpolitieke aard. Ook dan zegt een nog lager percentage niets. Je moet het koppelen aan de gemiddelde looptijd van de geldlening. Een relatief lage rente is bij lange looptijden (10 tot 30 jaar) interessant. Omdat Nederlanders doorgaans noga! mobiel zijn in de huisvesting, is het zaak na te gaan of de geldgever gunstige verhuiscondities biedt. Kan de lopende lening zonder extra kosten worden overgeschreven, bijvoorbeeld? Of moet er eerst (boetevrij?) worden af gelost en dan opnieuw afsluitprovisie voor een nieuwe transactie worden betaald? Is 5 dat het geval, over welk bedrag? En tegen welke rente gaat de nieuwe lening dan in? Bedenk dat 1 pet. verschil bij een lening van zeg 150.000 al 125 verschil uitmaakt in de maandlast. Ga ook na of vooruit, dan wel achteraf rente moet worden betaald. Is dat laatste het geval (en dan liefst per half jaar) dan is dat voordeliger. Het gunstig verschil kan, als we hetzelfde cijfervoorbeeld aanhouden, wel zo’n 60 per maand belopen; De geldgevers kennen verschillende vormen van dienstbetoon als het om subsidies gaat. Sommigen verwerken die in het geheel niet in hun rente- en aflossingsschema’s. Andere weer wel en kosteloos. Het kan u veel administratieve rompslomp besparen als u de goede uitzoekt;» Tenslotte moet u ook op het leningsbedrag zelf letten. Daar zit nogal muziek in. De ene biedt een bedrag dat gelijk is aan de volledige „verwervingskosten”. De andere geeft daar maar 90 pct. van. Weer een andere stelt een grensbedrag. De ervaring is, dat bij gemeentegarantie het gehele benodigde bedrag kan worden geleend. En voor bestaande huizen 90 tot 125 pct. van de executiewaarde. Zoek het vooraf goed uit. Anders zou u de inrichtingskosten, die u uit eigen middelen opzij had gelegd, wel eens in de financiering moeten steken. Wie precies geïnformeerd wil worden, verwijzen wij naar de Consumentenbond in Den Haag, naar het Rotterdamse Bouwcentrum of naar de Vereniging Eigen Huis, waar ook het jongste vergelijkende onderzoek te bemachtigen is. Als u zo wat aanbiedingen van verschillende makelaars verzamelt, met de basisinformatie die daarbij hoort, kunt u er altijd nog een paar dorpen of steden uitpikken voor een nadere, persoonlijke verkenning. Er zijn gevallen bekend, waarin aspi- rant-kopers door zich ter plaatse op de hoogte te stellen voor een mis koop zijn behoed. Ga niet klakke loos op papieren beweringen, belof ten of toezeggingen af. Trek de za ken na. Een bezoek aan een gemeen tehuis, aan bouw- en woningtoezicht of aan een lokaal café levert vaak meer afwegingsinformatie op dan vijf makelaars bereid en in staat zijn op afstand te geven. 7 7,5 8 8,5 9 9,5 10 10,5 c 9 9 C 9 V Hypotheekbedrag 50.000 70.000 100.000 120.000 140.000 160.000 180.000 200.000 220.000 240.000 260.000 280.000 300.000 Aktekosten 760 866 1.064 1.144 1.223 1.343 1.422 1.502 1.581 1.661 1.741 1.820 1.900 I. Annuïteitentabel per 1.000,- rente looptijd 30 jaar 25 jaar 85,81 89,71 93,68 97,71 101,81 105,96 110,17 114,43 20 jaar 94,39 98,09 101,85 105,67 109,55 113,48 117,46 121,49 Volgens de annuïteitentabel hieronder is de annuïteit bij 9% rente 97,34 per 1.000,-. 90.000,- geeft dus een vaste last van 90 x 97,34 8.760,- per jaar. Dit geldt voor de gehele looptijd als het rentepercentage ongewijzigd blijft. ’r? to hoe weinig je op een dag of in een weekeinde bereikt. Het bedacht zaam inschakelen van een vakman, op z’n minst voor het primaire infor matiewerk, kan u dus veel tijd en energie schelen. Op die manier is het eveneens mogelijk de informatie over en de verkenning van het ob ject gerichter af te stemmen op eigen woonwensen. Het aanbod we zeiden het al is de laatste maanden toegenomen. Maar zit daar wel tussen wat u zoekt? En als dat niet zo is, tot welke compromis sen met ruimte, aanzicht en finan ciering van het huis bent u dan even tueel bereid? Dat soort vragen moet u eerst voor uzelf hebben beant woord, voordat er zo doelmatig mo gelijk voor u kan worden gezocht. Nu is het ook weer niet zo, dat de koper volstrekt aan zijn lot wordt overgelaten. Menig instituut en heel wat verenigingen begeleiden gega digden naar goed afgewogen beslis singen. Behalve de consumentenor ganisaties, waarheen nog lang niet iedereen de weg gevonden heeft, zijn dat makelaars met een integere opvatting van dienstverlening en het Rotterdamse Bouwcentrum, dat erg veel aan voorlichting doet. Zij heb ben, vanuit hun bredere ervarings kennis, al tienduizenden het veilige pad naar een eigen huis gewezen. En die de bewoner achteraf zelden blijkt te betreuren. Wat doe je als eenling met die pagina’s advertenties vol aanbiedin gen in de kranten? Wat zijn ze waard? Hoe weet je of de prijs rede lijk is? En of je niet een „gouden kans” mist als je nü niet beslist? Het algemeen advies moet dan zijn: laat je nooit opjagen. Verkopers zijn uiterst bedreven in het aanprijzen van hun „objecten”. Ze hebben bo vendien een ruim aantal argumen ten bij de hand, waarmee enige druk op de klant kan worden uitgeoefend. Het is ook niet ongewoon dat gega digden tegen elkaar worden uitge speeld. Dat hoort allemaal bij het spel, waarvan de bedoeling is geïnte resseerden tot een snelle beslissing te brengen. Neem er afstand van, ook al zul je dan eens een kans missen. Vertrouw ook niet blinde lings op de „collegialiteit” van waar uit makelaars door middel van re gionale beurzen zeggen samen te werken. Achter die collegialiteit zit, de talrijke goeden niet te na gespro ken, soms ook naijver. Die kan er wel eens toe leiden dat u dé objectie ve en volledige voorlichting wordt onthouden. Daar zijn opmerkelijke praktijkvoorbeelden van te noemen. Hoe meer ze worden gepubliceerd en gekritiseerd, des te sneller zullen de makelaarsbonden zich op corri gerende maatregelen bezinnen. Ze zijn de laatste jaren al opvallend in actie tegen de openbare kritiek, die ze vaak als „overtrokken” voorstel len. Er is zelfs al een voorberaad over „preventieve controle op de uit oefening van de makelaardij" in ei gen kring. Bijna is de consument geneigd te zeggen: „Als dat zou kun nen Bij nieuwbouw bent u verder meestal „termijn”-rente verschul digd. Rente over de kosten die de aannemer per bouwfase maakt (per verdiepingsvloer tot aan opleve- ringsdatum). Het kan zijn dat deze kosten al in de koopsom zijn bere kend. Vraag er de verkoper vooraf wel duidelijkheid over. Anders zou u zich wel eens stevig kunnen misre kenen. Om het benodigde geld te kunnen lenen moet u ook kosten maken. Deze financieringskosten kunnen omvatten: Taxatiekosten (is de prijs rede lijk?); Notariskosten theekakte; Afsluitprovisie (1 tot 2 pct. van het te lenen bedrag); Als u een tophypotheek nodig hebt, kosten voor de aanvraag ge meentegarantie 70,-); Als er premie op het huis zit, kosten voor het aanvragen van rijkssubsidie 70,-). Om met het eerste punt te begin nen: terugkerende lasten drukken (op) uw besteedbaar inkomen. Het is dus zaak dat u precies weet welke financiering het best bij uw situatie past. Laat u niets aanpraten. Vraag onpartijdige adviseurs, tegen ten hoogste een vergoeding voor het tijdbeslag, u dat voor te rekenen. Zulke mensen zitten bij de voorlich- tingsgroep van het Bouwcentrum in Rotterdam, bij de Haagse Consu mentenbond en bij de Vereniging Eigen Huis in Amersfoort. Maar ook notarissen en makelaars behoren daarover „neutrale” voorlichting te verschaffen. Van minder objectieve aard zijn de informaties die u van de financieringsinstellingen zelf krijgt. Hun berekeningen zijn voor leken maar al te vaak moeilijk te volgen. Ze zijn bovendien geneigd naar hun eigen zak toe te rekenen en de zaken zo voor te stellen dat zij er als de beste, meest concurrerende of pro gressiefst winstdelende uitrollen. Wat daar precies mee aan de hand is blijkt uit het periodiek onderzoek naar de leningsvoorwaarden, vanaf taxatiekosten tot rentetarieven en boetebedingen, dat bijvoorbeeld „Eigen Huis” regelmatig laat ver richten. In die vergelijkende onder zoeken worden de condities eerlijk naast elkaar gezet. Er worden ook conclusies uit getrokken. En op die manier dragen ze bij aan afwegings mogelijkheden waarbij langlopende en vaak zware verplichtingen aan de orde zijn. Desondanks is het verstandig u zelf ook enigermate te verdiepen in de betekenis van de vele begrippen, die bij het kopen van een huis aan de orde zijn. Wanneer u tegenover iemand zit die met vaktermen er iets mis gaan. Zo’n garantie komt er alléén als aan bepaalde eisen wordt voldaan. Een veel gehanteer de regel is dat uw woonlasten niet hoger mogen zijn dan een kwart van het bruto-inkomen. Voor een aan vaarde maandlast van 600 is dus, inclusief kinderbijslag, vakantie toeslag en winstdeling een bruto- inkomen van 2400 per maand noodzakelijk. Wat zijn er nu voor leningsvor- men? 1. LINEAIRE HYPOTHEEK. Af lossingen jaarlijks gelijk. Schuld ieder jaar minder. Rentelast daalt evenredig. Hoogste lasten in de moeilijkste beginjaren. Daarom minder aanbevelenswaardig. Rekenvoorbeeld: u leent 150.000 met 30 jaar looptijd en een rente van 8 pet. Aflossing per jaar dus 5000, want 150:30. Eerste jaar moet over hele leningsbedrag rente worden be taald. Dus: 8 pct. van 150.000= 12.000,-. Daar komt de aflossing van 5000 bij. Samen 17.000,-. Per maand wordt dat 17.000:12= 1416,67. Tweede jaar wordt 8 pet. rente over 145.000 betaald 5000 al afgelost). Dat is 11.600. Daar komt de vaste aflossing van 5000 bij. Samen 16.600. De maandlast wordt dan 16.600:12= 1383,33. Verandert de rente niet, dan wordt de maandlast ieder jaar 33,34 la ger. Na 10 jaar is er 50.000 afgelost. Dan resteert nog een schuld van 100.000. De rente zou dan zijn 8 pct. van 100.000=/ 8.000. Daar bij de vaste aflossing van 5.000. Verzekeringskosten (aannemer kan de tijdens de bouw gesloten verzekeringen tegen inbraak, storm-, brand- en glasschade ten las te van de koper brengen. Soms moet u die zelfs bij oplevering overne men). Voor de tegenwaarde van uw huis kunt u geld lenen (hypotheek). Meestal kunt u, zonder verdere ga ranties, van de geldschieter niet meer krijgen dan 70 pct. van de waaide, omdat hij een overwaarde als beding stelt. De gemeente waar u woont kan voor die overige 30 pet. een garantie afgeven. Die stelt zich dan verantwoordelijk voor de rente en de aflossing van de lening, mocht (Van een medewerker) Eigen Huis besteedt er jaarlijks een uitgebreid onderzoek aan en krijgt daarbij steeds meer feiten vanuit de ledenkring aangedragen. Het onderzoek is „exclusief” en dat de laatste tijd. In feite legt deze vorm beslag op de inkomensgroei. Daarvoor moet een periode van 4 tot 10 jaar worden gekozen. Stijgt het inkomen in zo’n periode nauwelijks, dan kunnen er wel eens betalings problemen ontstaan. Komt daar nog eens bij dat de rente maar voor vijf jaar vastligt en dat die daarna om hoog gaat, dan kan het goed mislo pen. Voor de aankoop van een pre- miewoning is deze vorm beslist af te raden.. De woonlasten stijgen voor dit type huis al geleidelijk, omdat de premie aflopend en trapsgewijs ver mindert. Behalve deze vaste lasten zijn er nog variabele. U moet rekening hou den met onderhoud, afhankelijk van constructie, afwerking en kwaliteit van het huis. Daar valt op te bespa ren door onderhoudsabonnementen te nemen voor schilderwerk, ver warming- en warmwaterappara- tuur. De consumentenorganisaties kunnen u daarover adviseren. Wilt u voor dat onderhoud toch iets apart leggen, dan raadt het Bouwcentrum aan er per jaar gemiddeld 1 pct. van de reële waarde van het huis voor te reserveren. U krijgt verder te ma ken met de gemeentelijk vast te stel len onroerend-goedbelasting, met waterschapslasten, met glas-, brand-, inboedel- en stormschade- verzekeringen. En als u niet oppast (door uw lening tijdig te verhogen) hebt u ook zo een aanslag van de vermogensbelasting in huis. Dat komt omdat uw huis automatisch in waarde stijgt. En als die waarde, vergeleken bij uw leningsbedrag, een zekere grens overschrijdt, dan betaalt u voor elke duizend gulden waarde ruwweg 8 vermogensbe lasting en dat kan flink oplopen. Het kabinet zou er iets aan gaan doen. We wachten af. In grote lijnen hebben we nu iets over de financiën gezegd. Maar wat krijg je voor dat geld? Dat is een vraag naar de kwaliteit en de leek kan daar meestal geen antwoord op geven. Het lijkt hem wel wat en dan koopt-ie maar. Het risico wordt op de koop toe genomen. Is dat niet te voorkomen? In het algemeen: ja. Sinds kort bestaan er degelijke tech- nokeuringen voor bestaande koop huizen. Daar zit dezelfde gedachte achter als die we kennen van de ANWB-autokeuringen. Bij huizen gaat het over vragen als: is de funde ring niet rot, heeft het dak niet z’n langste tijd gehad, hoe zit het met de leidingen? Bij het Bouwcentrum zit een ploeg specialisten die daar uit voerig naar kijken. Die keuring is duurder dan die van de „Vereniging Eigen Huis”, maar daar gebeurt het wat soberder. Wie een bestaand huis op het oog heeft, doet er goed aan zo’n keuring vooraf te laten verrich ten. Wat de nieuwbouw aangaat, ook daarvoor bestaan kwaliteitskeurin- gen. De bekendste garanties die op nieuwbouwkwaliteit worden gege ven zijn die van het Bouwfonds Ne derlandse Gemeenten in Hoevela ken en van het Garantie-instituut voor de Woningbouw in Rotterdam. Bij uw beslissing zal ook de vesti gingsplaats een rol spelen. Zit u lie ver in een dorp of in een stad? Wat voor eisen stellen u en uw gezin aan het voorzieningsniveau (vrije-tijds- besteding, sport, cultuur, opleidin gen)? Praat dat vooraf goed met elkaar door. Realiseert u zich dat een moeizaam te overbruggen woon-werk- of woon-school-afstand (files, slecht openbaar vervoer) het woonplezier grondig kan bederven. Bovendien werken te lange en in spannende reistijden voor en na werk of school op den duur ontmoe digend op concentratie, animo, con ditie. Te ver van een stedelijk cen trum wonen kan ook cultureel isole ment tot gevolg hebben, vooral als het openbaar vervoer minimaal is en eigen (secundair) vervoer er niet aan zit. Zijn er in uw woonplaats weinig mogelijkheden tot voortgezet onderwijs? En moet u voor elke aan koop die iets boven routine uitgaat kilometers ver weg? Bedenk dan dat extra verplaatsingskosten het leven flink duurder kunnen maken. Dat zult u ook merken als uw vrienden of kennissen niet zo gemakkelijk meer naar uw „uithoek” komen en u degene zult moeten zijn die de be- zoek-initiatieven neemt. Tenslotte nog dit: een huis met „toekomst-waarde” is wat we noe men progressief van vorm en in deling. Er zijn eigentijdse materia len aan besteed met de beste eigen schappen. Het ligt vrij, biedt reser veruimte aan de huisgenoten, ook buiten. Als het ook nog rustig ligt, buiten stank en lawaaizones en in de buurt van een niet platgetreden na tuurgebied, dan hebt u het ideale huis gevonden. Dat is maar voor enkelen weggelegd. Maar alles wat erop lijkt is meegenomen. De toe komst is zeker niet aan het hoekige rijtjeshuis. Hypotheekrente vermoedelijk omlaag. Een krantebericht waar iedereen naar uitkijkt wanneer hij van plan is een huis te kopen. Als er maar even een kans op een daling bestaat, komen er pieken in de omzet. Geen rubriek die zo intensief wordt gelezen als die over het verloop van de hypotheekrente. Die is nu trouwens weer in de lift. Maar tóch kun je er als koper wel eens bedrogen mee uitkomen. Het is daarom verstandig de voorwaarden waaronder de lening wordt verstrekt goed te bestuderen. Met name het boetebeding, dat geldt voor vervroegde aflossing, kan bij een verhuizing veel geld gaan kosten. De Vereniging Eigen Huis hamert daar al jaren op, maar wordt nog altijd geconfronteerd met teleurgestelde leners, die dat punt uitgerekend over het hoofd hebben gezien. De voorlichtingsafdeling van het Rotterdamse Bouwcentrum waarschuwt er ook geregeld voor. Beide instellingen zijn van oordeel dat alleen onder de druk van de openbare kritiek de consument een betere behandeling te beurt kan vallen. Vandaar dat de condities, waaronder banken, bouwfondsen en levensverzekeraars geld uitlenen voortdurend in de gaten worden gehouden. Samen 13.000. Per maand na tien jaar dus een last van 1083,33. 2. ANNUÏTEIT. Kenmerkend voor deze vorm is dat de maandlas ten de hele looptijd gelijk blijven. Meest aanbevolen vorm van hypo theek. De rente wordt ten opzichte van de aflossing steeds minder. Bo ven bepaalde inkomensgrenzen Cf 65.000 tot 70.000) fiscaal minder interessant. Rekenvoorbeeld: u leent 120.000 voör 30 jaar. De annuïteitenformule leert dan dat bij een rentevoet van bijvoorbeeld 10 pet. (de hele looptijd onveranderd) iedere maand 1061 moet worden opgebracht. Ter illus tratie een voorbeeld van annuïtei tenberekening, afkomstig van het Bouwcentrum. Intussen zijn de looptijden van hypotheken over het algemeen be kort. Bij banken is 1, 2 of 5 jaar heel gewoon. Bij bouwfondsen is de loop tijd nog 30 jaar en bij levensverzeke ringsmaatschappijen die levenhypo theken verstrekken komt een 10-ja- rige looptijd nog voor. Hoe korter de looptijd, des te gunstiger het rente tarief. Meestal zit in die tarieven het extra bedrag voor dekking van het overlijdensrisico. Vraag daar vooraf naar. Die dekking houdt in dat het huis voor de erven „vrij” is van hypotheek, als de eigenaar-bewoner op wiens naam het hypotheekcon- tract staat, komt te overlijden. 3. LEVENHYPOTHEEK. De schuld wordt hier niet afgelost. De rente wordt over het volle kapitaal be taald. Maar u verzekert dat kapitaal door middel van een levensverzeke ring. Het bedrag van die verzekering krijgt u na de looptijd uitbetaald. Overlijdt de verzekerde binnen de looptijd, dan komt het huis vrij van lasten aan de erven. Er zijn verzeke ringen die, al of niet gekoppeld aan het renteverloop op staatsobligaties, aan tussentijdse winstbijschrijvin gen doen. De verzekerde deelt dus in de winst. Dat kan betekenen dat het huis, gefinancierd met een levenhy potheek, enkele jaren eerder vrij van lasten komt, dan bij het afslui ten van de verzekering werd gecon ditioneerd. De levenhypotheek kan interessant zijn voor mensen vanaf 45 jaar. Het is ook mogelijk dat inkomens tussen de 65.000 en 70.000 er fiscaal voordeel van be ginnen te ondervinden (beneden- grens). Het gaat dan om een vaste rente-aftrek bij een (vermoedelijk) nog groeiend inkomen. 4. GROEIHYPOTHEEK. Soms kan deze tussenvorm uitkomst bie den, mits het inkomen net niet vol doende is om de woonlasten van een bepaald huis op te brengen. De aan- vangslast is laag en klimt geleidelijk op. De schuld wordt op die manier hoger dan het hypotheekbedrag zelf. Dat kan oplopen tot 104 110 pet. Dat komt omdat de niet betaal de rente bij de hoofdsom wordt ge teld. Het is mogelijk dat de aan- vangslast 20 tot 40 pet. lager komt dan bij de gewone annuïteit. Enkele banken hebben hun voorwaarden iets aangepast aan de verminderde inkomensgroei en lagere inflatie van i. De kritiek werkt dus. Ze heeft in ieder geval mede veroorzaakt dat in de jongste beleidsnota van de Ne derlandse Bond van Makelaars wordt toegegeven dat: Er ongezonde clubvorming in de bond bestaat, waardoor uitsluitings- situaties zijn gegroeid. Verre van „collegiaal” dus. De ieder-voor-zich-mentaliteit met persoonlijk gewin als doel de collegialiteit verder dreigt te onder graven. De keuze van een integere make laar is dus bij het zoeken naar ge schikte huizen van belang. Het spaart u, als het goed is, weken tijd (en vaak ook ergernis) als u ver schoond kunt blijven van eigen, tijd rovend en ondankbaar informatie werk naar zaken als kwaliteit van het huis, bestemmingsplannen, woonomgeving, verbindingen, scho len en sociaal-culturele voorzienin gen. Nog af gezien van het feit dat u dan nog maar het voor en tegen van één huis hebt verkend. Alles zelf doen is mooi. Maar wie er een paar keer op uitgetrokken is naar streken waar hij wel zou willen wonen, weet strooit, zonder dat u weet waarover hij het heeft, voelt u zich al snel „ingepakt”. Het gesprek is dan erg eenzijdig. En u krijgt helemaal niet het gevoel dat u er iets verder mee bent gekomen. Vandaar dat u een paar zaken beslist moet weten. In de eerste plaats: over welk totaalbe drag praten we bij een financiering. Wat moet er nog meer worden be taald dan de koop- of bouwsom van het huis? En dan valt al spoedig het sleutelwoord „stichtingskosten”, 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1978 | | pagina 31