WONEN LIJKT VOOR DE GASTARBEIDER EEN GUNST EN GEEN RECHT
tl
mis
EM
N!
n,
I
I
h
t
dinsdag
door Theo van der Kaaij
1
4
LX
37
OKTOBER '1978
2 4
I
22.00
avond
22.30
16.30
12,50
ƒ21,-
ƒ75,-
27,50
riem,
4000
ól
V"5
A 1
A
wj!®' 9M
w
r
o
-
*1
Als ik dood
ben, is het
UIT
BC 27
erken
zier.
dubt
1
mijn vrouw en kinderen zie ik maar een paar weken per jaar
ze willen ons alleen voor het werk hebben
„Van hen die men uit hun familie, hun cultuur en hun land wegrukt
vraagt men slechts hun arbeidskracht. Van de rest wil men niets weten. De
rest is veel: de behoefte geaccepteerd, bemind en erkend te worden, de
behoefte om in waardigheid te leven, met zijn familie. Men wil niet weten
wat zij verlangen. Men gebruikt hen slechts en schildert hen af als
verschrikkelijke wezens: het dagelijkse racisme heeft van hen het beeld
(eschapen van een man geobsedeerd door sex en geweld, een man die
slechts zijn behoeften kan bevredigen door diefstal, geweld en verkrach
ting. Men vreest en minacht hem, aan de andere kant wordt aan hem geen
enkele aandacht geschonken. Men geeft de voorkeur aan onverschilligheid
en laat hem alleen in zijn getto van eenzaamheid met zijn gelijken”.
Citaat van Tahar Ben Jelloun uit „La plus haute des solitudes”, Editions
Seuil, Parijs 1977. Gebruikt als inleiding van het rapport van de voormali
ge werkgroep vreemdelingen-huisvesting van Release, nu de stichting
Hamer.
De ambtelijke werkgroep, verant
woordelijk voor de nota „opvang
daklozen”, heeft geconstateerd dat
de gemeente Haarlem vrijwel elke
dakloze op de een of andere manier
heeft geholpen aan huisvesting, zij
het vaak met kunstgrepen. De werk
groep stelt, dat het best mogelijk is
dat er daardoor een niet aflatende
stroom van daklozen naar Haarlem
is ontstaan. Deze niet-Haarlemmers
leggen als het even mogelijk is be-
met C V
Mie
amer
ik hoop dat mijn
kinderen het veel
beter zullen heb
ben
j2
ation
)88
5136
1
n,
lid,
EE
het stadhuis, van het bureau huis
vesting naar de stichting welzijn
buitenlandse arbeiders en van Re
lease naar de stichting tot tijdelijke
huisvesting. Driehonderd daklozen
per jaar op een totaal van hoeveel?
Het blijft slechts gissen. De vreem
delingenpolitie registreerde dit jaar
2200 Turken en 850 Marokkanen
(vrouwen en kinderen meegere
kend). Dakloosheid komt het meest
voor onder deze bevolkingsgroepen.
De jongste cijfers over de woning
nood in Haarlem geeft het pas ver
schenen rapport van het gemeente
lijk bureau huisvesting. Verbijste
rend genoeg, geen letter over daklo
ze buitenlanders. De in keurige ru-
de illegale pensions op last van de
gemeente moeten sluiten. Een globa
le telling door de gemeente wees uit
dat er 2000 mensen illegaal zijn ge
huisvest in de stad. De gemeente
achtte het vermoeden gerechtvaar
digd dat er nog veel meer mensen in
illegale pensions verblijven. Om
massale dakloosheid van de bewo
ners te voorkomen zullen er over
gangsmaatregelen worden toege
past De gemeente denkt aan subsi
die in de verbeteringskosten van de
slechte pensions. Weigert de pensi
onhouder zijn pand aan de gestelde
eisen te laten voldoen, dan gaat de
gemeente over tot sluiting met
dwang. De bewoners moeten in dat
geval gehuisvest kunnen worden in
gemeentelijke pensions, beheerd
door de stichting tot tijdelijke huis
vesting. Deze stichting koopt en be
heert sinds een paar jaar panden in
de stad. Om voldoende opvangcapa
citeiten te krijgen steunt de gemeen
te de stichting nu al met een half
miljoen gulden per jaar. Over vier
jaar zal dit bedrag gegroeid zijn tot
meer dan anderhalf miljoen gulden
per jaar.
vol. De mensen moeten kunnen
doorstromen naar woningen maar
die zijn er niet”.*
De pas opgerichte stichting Ha
mer in een verslag over de positie
van de buitenlandse arbeiders op
huisvestingsgebied: „Dankzij de ac
ties rond de Buitenrustschool kreeg
het college van B. en W. voor het
eerst kritiek van de leden van de
raadscommissie voor volkshuisves
ting. Helaas bleef het bij fraaie
woorden van raadsleden die zich in
het verleden totaal niet geïnteres
seerd hebben voor de problematiek
van buitenlandse arbeiders. In
maart 1977 gaven zij het PSP-raads-
lid Evers, de enige die zich daadwer
kelijk solidair verklaarde, een motie
van afkeuring. Nog altijd begrijpen
zij niets van de problemen van de
buitenlandse arbeiders. Regels en
politieke spelletjes zijn voor hen
schijnbaar belangrijker dan het voe
ren van een beleid dat in de praktijk
in overeenstemming is met hetgeen
op papier staat. De gemeente heeft
van de Buitenrustschool nog niets
geleerd. Van een nieuwe aanpak is
nog altijd geen sprake. Het blijft bij
geknoei dat met nota’s bedekt moet
worden”.
briekjes verdeelde woningzoeken
den vormen bij het „wonend in pen
sions” een aantal van vijftig. „Thans
of binnenkort dakloos” waren er per
1 april van dit jaar drie personen
geregistreerd.
Abdulah, 46 jaar, vrouw en kinde
ren in Marokko: „In deze stad is
geen woonruimte voor mensen zoals
ik. Wanneer ik op een kamer afga is
deze altijd al verhuurd. We worden
als beesten behandeld. Als ik
’s avonds naar huis ga, lijkt het alsof
ik een graf binnenga. Wanneer ik in
bed lig, ga ik denken. Aan mijn
familie, aan mijn vrouw, aan mijn
kinderen. Vooral aan de dood. Goed
slapen kan ik niet. Ik slaap maar een
paar uur per nacht. Maar iemand
die niet denkt is gek. Ik ben sinds
1966 in Nederland. Ik heb altijd in
Haarlem gewoond in pensions met
verschillende mensen op een kamer.
Een paar maal ben ik dakloos ge
weest, omdat het pension werd ge
sloten. Door het piekeren loop ik al
een paar jaar met maagklachten.
Mijn vrouw en kinderen zie ik maar
een paar weken per jaar. Ik wil hen
naar Nederland halen, maar er is
geen huis. Ik sta wel bij het huisves
tingsbureau ingeschreven. Maar dat
wil mij niets geven. Waarom? Ik
denk dat er maar heel weinig Neder
landers zijn die zo zouden kunnen
leven zoals ik.
Langzamerhand heb ik het gevoel
gekregen, dat de Nederlanders ons
alleen voor het werk willen hebben.
Verder mogen we niets: niet wonen,
geen vrouw en geen kinderen heb
ben, alleen maar werken. Ik denk
niet dat ik dit leven lang vol kan
houden. Ik hoop alleen dat mijn
kinderen het veel beter zullen heb
ben, zodat ze zich niet aan het wes
ten hoeven te verkopen”.
Abdulah beschikt over getuigs
chriften dat hij veertien jaar hier
gewerkt heeft De langste tijd in
Haarlem, daarna in Vijfhuizen en
IJmuiden. Familie-omstandigheden
dwongen hem ontslag te nemen bij
de NS in Haarlem en voor korte tijd
naar zijn geboorteland te reizen. Dat
is Abdulah fataal geworden. Door
de gebrekkige voorlichting aan de
buitenlanders is het er bij hem nooit
van gekomen zich in te laten schrij
ven bij het gemeentelijk bureau
huisvesting. Abdulah heeft trou
wens niet veertien jaar lang ge
woond. Abdulah heeft in de tijd die
de bloei van zijn leven zou moeten
zijn een bed kunnen huren bij de
gratie van de pensionhouder. Hij
verkaste achtereenvolgens van
Tempeliersstraat naar lordens-
straat en Dreef. Nu bivakkeert hij in
het gekraakte oude Jolesziekenhuis
op het Groot Heiligland.
Abdulah begrijpt niets van dit
land en zijn mensen. Hij ging naar
het gemeentelijk bureau huisvesting
om zich in te laten schrijven. Als een
kostbaar document koestert hij nu
het simpele briefje dat hij op 6 fe
bruari van het bureau kreeg: „Het is
niet mogelijk u als woningzoekende
in Haarlem in te schrijven. U werkt
nu in Hoofddorp. Richt u zich tot het
bureau huisvesting aldaar”.
Het voormalige Jolesziekenhuis
herbergt dertig alleenwonende Ma
rokkanen, waaronder een vader met
twee zoons. Op de laatsten na heb
ben allen een vrouw en kinderen in
Marokko. De meeste van hen zijn
afkomstig uit de destijds gekraakte
Buitenrustschool. Zij hadden daar
hun toevlucht gezocht, omdat zij
niet langer van het ene naar het
andere pension geschopt wensten te
worden. Zij accepteerden ook de
vervangende huisvesting van de ge
meente niet. Bij de ontruiming van
de Buitenrustschool in januari was
Alleen hun arbeidskracht telt, net
zo goed in Haarlem als elders. Wo
nen lijkt voor hen een gunst en geen
recht. Wie als gastarbeider geluk
heeft, weet een bed met een kast te
bemachtigen in een pension, onze
ker van het lot dat hem wacht. Haar
lem telt globaal 2000 mensen in 180
illegale pensions. De eigenaars heb
ben geen vergunning op grond van
de logeerverordening. Er zijn 80
pensions met vergunning. Elk jaar
steken zo’n driehonderd dakloze
buitenlandse werknemers een
.schrijnend verhaal af over het mis
lukken van hun pogingen enig on
derdak te krijgen in Haarlem. De
I mensen maken een helse rondgang
[door de stad. Van het MAIC naar
een ander schoolgebouw in de
Slachthuisstraat voor bewoning ge
schikt gemaakt. De buitenlanders
weigerden daar naar toe te gaan,
omdat er negen bedden in een lokaal
stonden. Zij zouden daar precies de
situatie aantreffen als in de pensi
ons waaruit ze zijn weggevlucht.
Meestal werken zij in ploegendienst,
waardoor de een moet slapen wan
neer de ander zijn vrije tijd heeft.
Dit leidt tot ondraaglijke spannin
gen onder de mensen.
Met hulp van de werkgroep
vreemdelingen-huisvesting van Re
lease kraakten de buitenlanders het
al zeven jaar leegstaande Joleszie
kenhuis. De situatie was verre van
comfortabel. Weliswaar werkte de
verwarming en gaven de kranen wa
termaar gas en licht ontbraken. Tot
op de dag van vandaag heeft de
gemeente geweigerd het gebouw
hierop aan te sluiten. Er mocht geen
cent meer in het oude gebouw gesto
ken worden, omdat de verbouwing
tot appartementen voor de deur
staat. Een aanbod van Release om
20.000 gulden te betalen voor het
vervangen van de kapotte hoöfd-
elektriciteitskabel, werd door de ge
meente afgeslagen. De Marokkanen
kamperen nu in het pand, waarvan
eigenlijk alleen de muren nog over
eind staan. De gemeente Haarlem
zegt niet te weten waar de buitenlan
ders straks naar toe moeten.
Een jaar geleden nam de Haar
lemse gemeenteraad de nota „op
vang daklozen” aan. Alle pensions
zouden voortaan aan de eisen van de
logeerverordening moeten voldoen.
Het betreft eisen ten aanzien van
onder meer brandveiligheid en hy
giëne. Dit zal tot gevolg hebben dat
Coördinator B. D. Schraa van de
stichting tot tijdelijke huisvesting na
het verschijnen van de gemeentelij
ke nota: „Ik ben blij dat die nota
verschenen is, want de dakloosheid
is hier een verschrikkelijk pro
bleem. Het is goed dat de gemeen
schap hiermee geconfronteerd
wordt. Er moet nu met die nota
gewerkt worden, want in het jaar
dat ik nu hier zit heb ik de gevallen
van dakloosheid alleen maar kun
nen registreren. Verder gebeurde er
in wezen geen moer, want de drie
opvangcentra die we hebben zitten
ploegendienst Is pas getrouwd in~*
Mimoun, Marokkaan, tien jaar in
Haarlem, sinds kort samen
met zijn twee zoons van 16 en 18
jaar. Staat ingeschreven bij bureau
(huisvesting... op zijn voornaam,--j»
Hij moet weer de wachtkamer in om
deze ambtelijke fout te laten herstel
len. Er brandt bovendien nog een
andere brief in zijn kaftan. De
vreemdelingenpolitie heeft hem la
ten weten dat zijn verblijfsvergun
ning niet verlengd wordt wanneer
hij niet snel zorgt voor andere woon
ruimte dan het gekraakte Joleszie
kenhuis, waar hij nu noodgedwon
gen verblijft
slag op de niet-zelfstandige woon
ruimte in de stad via kamers en
pensions. Volgens de huisvestings
verordening heeft de gemeente daar
niets over te vertellen. De werk
groep noemt dit een onaanvaardba-
re zaak.
Mohammed Sabri, Marokkaan, 31
jaar, heeft ten einde raad een brief
aan de koningin geschreven. De tien
jaar dat hij in Haarlem verblijft
heeft hij achtereenvolgens doorge-
bracht in pensions aan de Tempe-
liersstraat, Gedempte Oude Gracht
Haarlem-Noord, Gedempte Oude
Gracht, Tempeliersstraat op straat
nadat hij terug van vakantie zijn
bed door een ander beslapen vond,
in de Buitenrustschool en nu in het'
Jolesziekenhuis. Sabri staat vanaf
1974 ingeschreven bij het gemeente
lijk bureau huisvesting. Bij het ver
nieuwen van zijn inschrijving dit
jaar krijgt hij te horen dat hij pas
per 1 mei ingeschreven kan worden,
omdat hij vóór 1976 niet in het bevol
kingsregister was opgenomen
Ook op de koningin hoeft Sabri
niet te rekenen. Juliana laat het mi
nisterie weten, dat de gemeente
moet vertellen, dat zijn inschrijving
blijft gehandhaafd op 1 mei dit jaar.
Sabri: „Ik heb in een auto moeten
slapen toen er een ander in mijn bed
lag na de vakantie. Zelfs daar werd
ik niet met rust gelaten. De politie
kwam. Ik moest weg. Toen ben ik in
de Buitenrustschool gekomen. Je
bent geen mens meer, je wordt als
een dier. Je hebt een klein beetje
recht op werk, maar niet op leven. Ik
kwam hier toen er nog koeien in
Schalkwijk graasden. Nu staan er
flats, maar niet voor ons soort men
sen. Ik zou graag mijn gezin uit
Marokko over laten komen, maar
dan krijg ik nog veel meer proble-”--
men. Ik denk dat het onder de grond
als ik dood ben bejer is dan nu”. .Wi
De gemeente Haarlem heeft geen'
enkel inzicht in de aantallen buiten-
landse werknemers die als woning
zoekenden staan ingeschreven. Het
bureau huisvesting erkent dit grif.
Er wordt immers geen onderscheid-.
gemaakt met Nederlanders. Voor
waarde is alleen dat de woningzoe
kende 18 jaar moet zijn, econo
misch gebonden aan Haarlem of
twee achtereenvolgende jaren inge
schreven bij het bevolkingsregister.
De buitenlanders zouden wel uit te
splitsen zijn, maar de gemeente acht
dit niet rechtvaardig.
Allal, Marokkaan, 51 jaar. Dertien
jaar in Haarlem, op acht verschillen
de adressen gewoond. Tijdens va
kantie werd zijn bed aan een ander
verhuurd. Tijdens een andere va
kantie kreeg hij ontslag. Hij had
daar toch in Marokko bericht van
gekregen? Bij navraag bleek dat het
bedrijf zijn adres ginds niet eens
kende.
Ye, Marokkaan, zes jaar in Haar
lem, vijfde adres. Heeft in Brabant
gewerkt en daardoor kans op in
schrijving verspeeld. Is doodziek
van het wonen met meer mensen op
een kamer, vanwege de slopende*
beter dan nu"
VAN
